Adviescommissie 25 maart 2009 Dagelijks bestuur 1 april 2009 Algemeen bestuur 20 april 2009 Aantal bijlagen: 6 Agendapunt: 9 Onderwerp Fort a/d Liede / Polanenpark Het algemeen bestuur besluit de bereidheid uit te spreken in principe zorg te willen dragen voor het beheer en onderhoud van de uit het RodS project voortkomende openbare recreatieve voorzieningen en landschapselementen. Korte toelichting Op 20 oktober 2008 is op initiatief van Polanenpark een workshop met belanghebbende overheden en grondeigenaren georganiseerd om de ontwikkelingsmogelijkheden van de stellingzone rond Fort a/d Liede grenzend aan bedrijventerrein Polanenpark te verkennen. Het uit deze workshop voortkomend idee is weergegeven op bijgevoegde ontwikkelingsschets. In het kort is het idee om de Stelling van Amsterdam herkenbaarder, landschappelijk en recreatief aantrekkelijker te maken. De buitenkant van de Stelling open en nat, de binnenkant bebost en bebouwd. Aan de binnenzijde van de verdedigingslinie zou de recreatieve verbinding door middel van een fietspad annex ontsluitingsweg voor de in deze zone te vestigen bedrijven in de lichtere milieucategorieën en een parkeerterrein gerealiseerd kunnen worden. De Zoete Inval zou ook voor passerende fietsers en wandelaars een aantrekkelijker pleisterplaats kunnen zijn als aan de zuidzijde een groter terras gerealiseerd wordt en het parkeren kan worden verplaatst of aan het gezicht worden onttrokken. Ook zou aan de westzijde de bestaande watergang in volume vergroot kunnen worden en toegankelijk gemaakt voor de recreatievaart, met mogelijk de ontwikkeling van een aantal ligplaatsen nabij de Zoete Inval. Tot slot zouden de grondwallen van het Fort a/d Liede vrijgemaakt moeten worden van beplanting, opnieuw geprofileerd en voorzien van een dichte grasvegetatie. Centraal op het forteiland zou het fietspad aangesloten moeten worden op een hoge fietsbrug over de ringvaart van de Haarlemmermeer richting de nieuwe recreatiegebieden. Inmiddels hebben de provincie en de gemeente Haarlemmermeer besloten de realisatie van een lage fietsbrug ten westen van het fort nader door Dienst Landelijk Gebied te laten voorbereiden. Pagina 1 van 7
Consequenties Juridisch: geen Communicatie: belanghebbenden per brief informeren over het standpunt van het Recreatieschap Spaarnwoude De provincie te vragen het idee nader uit te laten werken in het kader van het RodS project Haarlemmerméér Groen. Financieel: Nader uitgewerkt in Programmabegroting Spaarnwoude 2009 na wijziging, gebiedsdeel SGP. Toekomstig beheer en onderhoudslasten nader uit te werken in het kader van RodS. Meegezonden stukken 1. Verslag workshop d.d. 20 oktober 2008 2. Schets (A4 kleur) behorend bij verslag workshop 3. Schets (A4 zwart/wit) behorend bij verslag workshop 4. Kaart eigendomssituatie gronden in plangebied 5. Ontwerp van een verdedigingswerk in de Stelling van Amsterdam 6. Notitie fietsbrug De Liede, locatiekeuze en financiën DLG 17 09 2007 Voorbereid door A.Th. Rohof In overleg met Akkoord verantwoordelijke J.W. Nieuwenhuis H. Wijkhuisen C. Vermeer (Polanenpark BV) M. van der Ven (Provincie NH, programmabureau SvA) Pagina 2 van 7
FORT A/D LIEDE / POLANENPARK Aanleiding Medio 2008 nam Polanenpark BV het initiatief om in overleg met de provincie Noord-Holland, programmabureau Stelling van Amsterdam en Recreatie Noord-Holland (namens Recreatieschap Spaarnwoude) de kansen te verkennen voor de ontwikkeling van het gebied rond Fort a/d Liede in de gemeenten Haarlemmerliede en Spaarnwoude en Haarlemmermeer. Het gebied ligt op een strategische locatie met het oog op een te realiseren recreatieve verbinding tussen het bestaande recreatiegebied Spaarnwoude en de nieuw in ontwikkeling zijnde recreatiegebieden in de Haarlemmermeer. Het ontwikkelingsgebied is tevens gelegen in de Stelling van Amsterdam. In juni 2008 heeft het algemeen bestuur van Recreatieschap Spaarnwoude ingestemd met deelname aan een workshop met belanghebbenden. Uitwerking Op 20 oktober 2008 heeft de workshop met belanghebbenden op uitnodiging van Polanenpark BV plaatsgevonden. In bijgevoegde bijlagen zijn de grondposities van verschillende partijen, een verslag van de workshop en schetsen van het hieruit voortkomende idee voor ontwikkeling van de locatie, een gebied van bruto circa 7,5 hectare opgenomen. In het kort is het idee om de Stelling van Amsterdam herkenbaarder, landschappelijk en recreatief aantrekkelijker te maken. De buitenkant van de Stelling open en nat, de binnenkant bebost en bebouwd. Aan de binnenzijde van de verdedigingslinie zou de recreatieve verbinding door middel van een fietspad annex ontsluitingsweg voor de in deze zone te vestigen bedrijven in de lichtere milieucategorieën en een parkeerterrein gerealiseerd kunnen worden. De Zoete Inval zou ook voor passerende fietsers en wandelaars een aantrekkelijker pleisterplaats kunnen zijn als aan de zuidzijde een groter terras gerealiseerd wordt en het parkeren kan worden verplaatst of aan het zicht worden onttrokken. Ook zou aan de westzijde de bestaande watergang in volume vergroot kunnen worden en toegankelijk gemaakt voor de recreatievaart, met mogelijk de ontwikkeling van een aantal ligplaatsen nabij de Zoete Inval. Tot slot zouden de grondwallen van het Fort a/d Liede vrijgemaakt moeten worden van beplanting, opnieuw geprofileerd en voorzien van een dichte grasvegetatie. Centraal op het forteiland zou het fietspad aangesloten moeten worden op een hoge fietsbrug over de ringvaart van de Haarlemmermeer richting de nieuwe recreatiegebieden. Overwegingen De vragen die door de verschillende partijen beantwoord moeten worden zijn: 1. Hoe verhoudt dit idee zich tot het overheidsbeleid en de al lopende ontwikkelingen in de omgeving? 2. Vinden wij dit dan een goed idee? 3. Willen we dat dit idee verder uitgewerkt wordt tot een concreet ontwikkelingsplan? 4. Hoe brengen het ontwikkelingsplan vervolgens tot daadwerkelijke realisatie? Wie moet daarvoor welke bijdragen leveren? Daarnaast moet elke partij, zo ook Recreatieschap Spaarnwoude, voor zichzelf bepalen welke bijdragen zij aan de ontwikkeling wil en kan geven. Pagina 3 van 7
Ad 1. Overheidsbeleid en ontwikkelingen Het ruimtelijk beleid van de provincie is voor dit gebied gericht op versterking van recreatieve waarde door middel van realisatie van een recreatieve fietsverbinding tussen de bestaande recreatiegebieden van Spaarnwoude met de nieuw te realiseren recreatiegebieden in de Haarlemmermeer (Rijksbeleid; Strategisch Groen Project Haarlemmerméér Groen c.q. Recreatie om de Stad, kortweg RodS), versterking van de Stelling van Amsterdam (Provinciaal Gebiedsprogramma 2009-2013), transformatie van het voormalige afvalverwerkingsbedrijf Rutte naar een modern en gevarieerd bedrijvenpark o.a. voor zwaardere milieuhinder bedrijven (categorieën 3 en 4): Polanenpark. Ook kan dit bedrijvenpark mogelijk voorzien in vestigingsmogelijkheden voor te verplaatsen bedrijven uit de omringende kleine kernen zoals Haarlemmerliede en Penningsveer. Recreatieschap Spaarnwoude heeft haar beleid vastgelegd in de gebiedsvisie In de branding van de stad (2008) en kennis genomen van de visie op de ontwikkeling van de Stelling van Amsterdam binnen het recreatiegebied Spaarnwoude (2006). In beide documenten is de realisatie van een fietsverbinding ter hoogte van Fort a/d Liede een leidende doelstelling en verdere ontwikkeling van recreatieve bedrijvigheid op of in de omgeving van het Fort een ander doel. Het programmabureau Stelling van Amsterdam van de provincie Noord-Holland stimuleert partijen om de Stelling van Amsterdam beter toegankelijk te maken voor publiek o.a. door middel van de realisatie van een doorgaande fiets en wandelroute langs de stelling, deze landschappelijk herkenbaarder te maken, onderdelen uit de Stelling economisch beter te laten benutten en de bekendheid te vergroten door middel van gerichte communicatie en promotie activiteiten. De vertegenwoordigster van het programmabureau is enthousiast over de uit de workshop voortgekomen ideeën, maar kan vanuit het monumentenbeleid moeilijk beoordelen wat de realiteitswaarde is van de bedachte fietsbrug aanlanding op het forteiland. De gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude heeft de provincie gevraagd initiatieven te nemen ten behoeve van verbetering van de ruimtelijke kwaliteit van de Stellingzone tussen Spaarndam en Fort a/d Liede, waaronder medewerking te verlenen aan verplaatsing van een handelsonderneming naast Fort Penningsveer, bijvoorbeeld naar het Polanenpark. Rijkswaterstaat heeft aangegeven in 2011 haar wegensteunpunt op de locatie Fort a/d Liede te willen opheffen en door Domeinen te laten verkopen. Dienst Landelijk Gebied werkt in opdracht van de provincie c.q. gemeente Haarlemmermeer aan de ontwikkeling en aanleg van nieuwe recreatiegebieden en recreatieve infrastructuur binnen de ILG regio Zuidwest/Rijnland. De ontwikkeling van de fietsbrug bevindt zich thans in de definitiefase. Hierbij wordt op dit moment gewerkt aan een variant van een lagere, op afstand bedienbare, fietsbrug ten westen van het Fort a/d Liede. (zie bijgevoegde notitie van DLG d.d. 25 oktober 2007). Om deze variant realiseerbaar te maken moeten nog gronden van een particuliere grondeigenaar verworven worden. De brug zou op basis van het ILG uitvoeringsprogramma Zuidwest/Rijnland voor 2014 gerealiseerd moeten zijn. In januari 2009 is DLG opgedragen de voorkeursvariant I uit bovengenoemde notitie nader uit te werken richting een voorlopig ontwerp en de onderhandelingen voor aankoop van gronden te vervolgen. Pas als deze variant niet haalbaar blijkt door het niet kunnen verwerven van de benodigde particuliere gronden is de provincie bereid de variant voortkomend uit de workshop van 21 oktober 2008 nader te laten verkennen. De ontwikkeling van het aangrenzende nieuw te realiseren recreatiegebied aan de Spaarnwouderweg in de Haarlemmermeer bevindt zich nu in de ontwerpfase (voorlopig ontwerp) Pagina 4 van 7
Polanenpark BV werkt aan de ontwikkeling van haar bedrijvenpark door middel van aanleg van nieuwe infrastructuur en verkoop van kavels aan binnen de kaders van het bestemmingsplan passende bedrijven. Ontwikkeling van de Stellingzone mag niet leiden tot obstructie in het functioneren van de op Polanenpark gevestigde en te vestigen ondernemingen. Ad 2. Vinden wij dit een goed idee? Om deze vraag te beantwoorden kunnen diverse aspecten overwogen worden: o Is het idee op basis van overheidsbeleid verdedigbaar? o Is er een redelijke basis van draagvlak voor dit idee bij betrokken en belanghebbende partijen? o Subjectieve waardeoordelen van de beslissers. Op basis van weging van het eerstgenoemde aspect kan deze vraag met Ja beantwoord worden. Op basis van de weging van draagvlak voor het idee kan gesteld worden dat voor de uit de workshop voortkomende zoneringgedachte veel draagvlak is. Voor de te realiseren fietsverbinding is op dit moment meer draagvlak voor een lage bedienbare fietsbrug ten westen van het fort. Het antwoord op het derde aspect hangt af van persoonlijke smaak, maar is daarom niet minder relevant. Ad 3. Willen we dat dit idee verder uitgewerkt wordt tot een concreet ontwikkelingsplan? Het antwoord op deze vraag wordt enerzijds bepaald door het gegeven antwoord op vraag 2 en anderzijds op de noodzakelijke inspanningen in menskracht en geld en de financiële dekking hiervoor. Zie verder punt 4. Ad 4. Hoe brengen we het ontwikkelingsplan vervolgens tot daadwerkelijke realisatie? Wie moet daarvoor welke bijdragen leveren? Op basis van de bestaande taak- en rolverdeling van de verschillende partijen geeft onderstaand schema een beeld - vanuit het perspectief van de schrijver van dit stuk - van een logische taak- en rolverdeling van betrokken partijen voor dit specifieke deelgebied. LET OP: Niet alle genoemde actoren herkennen zich in onderstaand schema van taak en rolverdeling! Realisatie van het idee kan als alle genoemde actoren het idee als wenselijk accepteren én weten te komen tot de voor het project noodzakelijke eenduidige taak en rolverdeling en het beschikbaar stellen van de benodigde middelen t.a.v. menskracht en geld. Pagina 5 van 7
Partij Taak Rol Menskracht Geld Provincie NH Beleidsrealisatie op bovenlokaal niveau Opdrachtgever en Regisseur Programma management Verdeling ILG budgetten én eigen provinciale Gemeente Haarlemmermeer Gemeente Haarlemmerliede & Spaarnwoude Dienst Landelijk Gebied Rijkswaterstaat Domeinen Recreatieschap Spaarnwoude Hoogheemraadschap Rijnland Polanenpark BV Bestemmingsplan vaststellen Bestemmingsplan vaststellen Realisatie van ILG w.o. RodS -beleid. Gebiedsontwikkelaar Landelijk Gebied. (accent op Natuur, Recreatie, Landbouw, cultureel erfgoed) Beheer Rijks(water)wegen, Wegensteunpunt Fort a/d Liede Onroerend Goed beheerder van de Staat Zorgen voor evenwichtige ontwikkeling van openluchtrecreatie in de regio met respect voor natuur, landschap, landbouw, cultuurhistorie Autoriteit en beheer regionale waterhuishoudkundige infrastructuur Gebiedsontwikkelaar bedrijfsterrein Gedelegeerd opdrachtgever RodS Beleidsmatig Faciliterend Projectleider Beleidsmedewerker RO middelen Besteding door provincie toegekende middelen voor gestelde doelen én eigen gemeentelijke middelen Bestemmingsplan kosten Opdrachtnemer Projectleiders Besteding door provincie toegekende middelen voor gestelde doelen: grondaankoop en inrichting recreatiegebieden - structuren en voorzieningen Faciliterend. Wegensteunpunt fort a/d Liede afstoten Verkoper van benodigde OG Belangenbehartiger en beheerder recreatiegebieden, -structuren en voorzieningen. Faciliterend, vergunning verlenend Beheerder steunpunt Medewerker onroerend goedbeheer Projectgroeplid en gebiedsbeheerder Projectgroeplid n.v.t. Reële prijsstelling i.r.t. te realiseren Rijks- en provinciale beleidsdoelen. Beheerlasten openbare recreatiegebieden, -structuren en voorzieningen. n.v.t. Projectrealisator Projectleider Grondexploitatie Polanenpark. Pagina 6 van 7
Ad. Welke bijdrage kan/wil Recreatieschap Spaarnwoude leveren? Recreatieschap Spaarnwoude stelt op dit moment al middelen beschikbaar aan Recreatie Noord-Holland om namens haar als projectgroeplid deel te nemen in projectorganisaties voor de realisatie van het RodS en Stellingbeleid. Continuering van deze rol wordt geadviseerd. Het dragen van de financiële en organisatorische lasten voor het beheer en onderhoud van nieuwe RodS recreatiegebieden door het recreatieschap is op hoofdlijnen bevestigd door de in het recreatieschap deelnemende gemeenten en provincie Noord-Holland. Voorwaarde is wel dat de kosten passen binnen de hiervoor te stellen kaders. (Zie ook beantwoording verzoek Provincie Noord-Holland voor het in beheer en onderhoud nemen van de nieuwe recreatiegebieden in ontwikkeling) Belangrijk aspect in deze zijn de kosten van beheer en onderhoud van de te realiseren openbare voorzieningen en gebiedsdelen, te weten de fietsbrug, fietspad en andere als recreatiegebied op te leveren landschapselementen zoals het forteiland Fort a/d Liede, dijklichaam, wegen en parkeerplaats. Een sterk bepalende factor in de toekomstige beheerlasten voor Recreatieschap Spaarnwoude zijn de beheer en onderhoudskosten van de te realiseren fietsbrug. Gezien de fase van voorbereiding van dit onderdeel zijn hiervoor op dit moment nog geen absolute getallen te geven. Wel kan gesteld worden dat door een coulante opstelling van de provincie Noord-Holland, vastgelegd in een brief, de toekomstige jaarlijkse onderhoudskosten voor bediening van de brug voor het recreatieschap relatief laag zijn. De periodieke kosten van groot onderhoud en vervanging zijn van beide varianten hoog. Per saldo wordt op dit moment geschat dat de daadwerkelijke beheerlast van een lage bedienbare brug of een hoge vaste brug elkaar in de praktijk niet veel zullen ontlopen. Besluit Het algemeen bestuur besluit de bereidheid uit te spreken in principe zorg te willen dragen voor het beheer en onderhoud van de uit het RodS project voortkomende openbare recreatieve voorzieningen en landschapselementen. Vervolg Nadat het bestuur van Spaarnwoude haar standpunt t.a.v. het voorliggende idee heeft bepaald wordt geadviseerd de projectpartners te informeren en aan de provincie te vragen een projectorganisatie (bij voorkeur binnen de bestaande organisatie voor de realisatie van RodS gebieden Haarlemmerméér Groen) in te richten en te voorzien van de benodigde middelen om tot nadere uitwerking van het idee en vervolgens feitelijke realisatie in samenhang met de overige onderdelen van het project Haarlemmerméér Groen te komen. Een nadere uitwerking van de met deelname in de projectorganisatie samenhangende kosten wordt gegeven in relatie tot de begroting Spaarnwoude 2009 na wijziging, onderdeel SGP. Een nadere uitwerking van het in het bestuursbesluit beschreven principe zorg te willen dragen voor het beheer wordt in eerste instantie gegeven in relatie tot beantwoording van de provincie Noord-Holland over haar RodS beleid. Later zullen op basis van concrete uitwerking van het idee tot een plan nadere keuzes gemaakt kunnen worden. Pagina 7 van 7