SEPA single euro payments area Gemakkelijker betalen in Europa
Inhoud Inleiding 1. SEPA de Europese invalshoek Waarom Europees betalingsverkeer? Gelijke standaarden en regels Hoeveel landen doen mee? Wat zijn Europese betaalmiddelen? Hoe lang duurt de overgang naar SEPA? 2. Wat verandert er in het Nederlandse betalingsverkeer? Nederland wordt onderdeel van SEPA Van Nederlandse naar Europese rekeningnummers Van Nederlandse naar Europese overschrijvingen Van Nederlandse naar Europese incasso s Van Nederlandse naar Europese merken betaalpassen Wat gebeurt er met de andere Nederlandse betaalmiddelen? Tijdlijnen van de Nederlandse overgang naar SEPA 3. Wat merken consumenten van SEPA? Gemakkelijker geld overmaken in Europa Uw rekeningnummer krijgt 18 tekens U gaat een bankcode gebruiken Automatische incasso ook in het buitenland Meer en veiliger pinnen in de eurozone Nationale betaalmiddelen verdwijnen 4. Wat merken ondernemingen van SEPA? Gemakkelijker betalen en ontvangen in Europa Andere bestandsformaten Europese rekeningnummers Bankcodes in binnenlands betalingsverkeer Automatisch incasseren van buitenlandse rekeningen Meer en veiliger pinnen in de eurozone Nationale betaalmiddelen verdwijnen 2 3 7 11 13 SEPA Gemakkelijker betalen in Europa 1
Inleiding Ons betalingsverkeer wordt Europees. In alle eurolanden afrekenen met je Nederlandse betaalpas, even gemakkelijk geld overmaken en ontvangen of een automatische incasso gebruiken. Vanaf 2008 wordt betalen in Europa eenvoudiger. In de Single Euro Payments Area (SEPA) betalen Europeanen met één rekening en één set betaalmiddelen net zo makkelijk in euro s in het eigen land als in en naar andere Europese landen. Nederland en de andere eurolanden krijgen naast het grenzeloze betaalgemak van de euromunten en -biljetten ook girale betaalmiddelen met Europees bereik. Nationale betaalmiddelen maken plaats voor Europese overschrijvingen, incasso s en betaalpassen. In SEPA verdwijnen de verschillen tussen binnen- en buitenlands betalingsverkeer. Om Europees betalingsverkeer te verwerken hebben banken in Europa afspraken en standaarden gemaakt. Op basis daarvan komen er Europese betaalmiddelen die geleidelijk de Nederlandse betaalmiddelen vervangen. Uiteindelijk ontstaat één grote Europese betaalmarkt, met veel concurrentie en lagere kosten. De Nederlandse banken staan achter SEPA. Zij baseren het betalingsverkeer steeds meer op Europese in plaats van nationale standaarden. Het is omslachtig en kostbaar om Nederland en andere landen vast te houden aan uiteenlopende technieken en regels die stammen uit de tijd vóór de invoering van de euro. De Nederlandse banken vinden het belangrijk dat de overgang van nationaal naar Europees betalingsverkeer geleidelijk en in goed overleg plaatsvindt, zowel met individuele klanten als op maatschappelijk niveau. Dit themaboekje bevat informatie over wat Europees betalingsverkeer inhoudt en hoe Nederland overgaat naar SEPA. 2 SEPA Gemakkelijker betalen in Europa
1. SEPA - de Europese invalshoek Waarom Europees betalingsverkeer? SEPA is een logisch vervolg op de introductie van de euro. Contant betalen we in 15 landen met hetzelfde geld als in eigen land. Euro s overboeken of pinnen kan echter niet met de betaalmiddelen uit het eigen land. Daar zijn internationale betaalmiddelen voor nodig. De Europese Commissie is als uitvoerend orgaan van de Europese Unie (EU) de aanjager van SEPA. De Europese politiek wil van de EU een van de meest concurrerende economieën ter wereld maken. Eén grote Europese betaalmarkt is hiervan een fundamenteel onderdeel. Al in 2001 werden de banken verplicht de tarieven van grensoverschrijdende betalingen in euro s gelijk te stellen aan die van soortgelijke binnenlandse. Terwijl de kosten van het bescheiden grensoverschrijdende betalingsverkeer veel hoger zijn dan die van het massale binnenlandse. Dat komt vooral omdat elk land zijn eigen standaarden, producten, afspraken en regels heeft. De Europese banken hebben aan de politieke druk gehoor gegeven door het maken van gemeenschappelijke productstandaarden en verwerkingsafspraken. Hierdoor verwerken zij betalingen op dezelfde manier en komen er Europese in plaats van nationale betaalmiddelen. Met het gebruik van Europese betaalmiddelen verdwijnen de verschillen tussen het binnen- en buitenlandse betalingsverkeer. Anders gezegd: in SEPA zijn alle betalingen binnenlands. Gelijke standaarden en regels De Europese banken werken op technisch niveau samen in de European Payments Council (EPC). De EPC maakt standaarden en afspraken om betalingen in heel Europa op dezelfde wijze te verwerken. Die afspraken gaan over een gelijke organisatie van het betalingsverkeer tussen banken. Gelijke standaarden gaan gelden voor overschrijvingen, incasso s en kaartbetalingen. De EPC heeft afspraken gemaakt voor een Europese overschrijving (SEPA Credit Transfer) en een Europese incasso (SEPA Direct Debit). De EPC maakt geen kant-en-klare gezamenlijke producten. Hoe de Europese overschrijving en incasso er aan de voorkant uit gaan zien, bepalen banken zelf. Charlie McCreevy Europees Commissaris Interne Markt en Diensten SEPA will strengthen competition, improve efficiency and offer great economies of scale SEPA Gemakkelijker betalen in Europa 3
Voor kaartbetalingen stellen de Europese banken geen uniforme verwerkingsstandaarden op. Ook is niet voorzien in één unieke Europese betaalpas of creditcard. Wel zijn afspraken gemaakt om ervoor te zorgen dat de kaarten even gemakkelijk bij betaalen geldautomaten in het buitenland als in het binnenland te gebruiken zijn. Om een concurrerende Europese betaalmarkt te creëren is meer nodig dan gemeenschappelijke standaarden en verwerkingsafspraken. Het Europese betalingsverkeer is niet alleen weinig efficiënt omdat alle landen eigen standaarden en afspraken hanteren. Ook bestaan er grote verschillen in wettelijke regels die concurrentie belemmeren. Om die regels te harmoniseren, heeft de Europese politiek een gemeenschappelijk wettelijk kader voor het betalingsverkeer gemaakt. Nationale overheden zetten dit om in nationale regelgeving. Uiterlijk 1 november 2009 gelden in het betalingsverkeer van alle EU-landen dezelfde regels. Die regels gelden dan zowel voor het al bestaande nationale als het nieuwe Europese betalingsverkeer. Bovendien gelden de regels ook in de EU-landen die de euro (nog) niet hebben ingevoerd. Kortom, de overgang naar een Europese betaalmarkt raakt het totale betalingsverkeer van de EU. Hoeveel landen doen mee? SEPA omvat de 15 landen die de euro hebben ingevoerd. Ook Europese landen met een andere valuta kunnen meedoen aan SEPA. Banken in die landen moeten dan de SEPA-standaarden en -producten invoeren voor hun eurobetalingen. Bovendien kunnen niet-eu-landen op vrijwillige basis de gemeenschappelijk wettelijke regels toepassen. De Europese betaalmarkt kan dan bestaan uit de 27 landen van de Europese Unie, plus Zwitserland en de 3 landen die met de EU de Europese Economische Ruimte (EER) vormen: IJsland, Liechtenstein en Noorwegen. 4 SEPA Gemakkelijker betalen in Europa
De 15 eurolanden België, Cyprus, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, Italië, Luxemburg, Nederland, Malta, Oostenrijk, Portugal (inclusief de Azoren en Madeira), Slovenië en Spanje (inclusief de Canarische Eilanden, Ceuta en Melilla) De overige 12 EU-landen Bulgarije, Denemarken, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Polen, Roemenië, Slowakije, Tsjechië, Verenigd Koninkrijk (inclusief Gibraltar en Noord-Ierland) en Zweden Het kenmerk van Europese betaalmiddelen is dat ze voor binnenlandse én grensoverschrijdende betalingen gebruikt kunnen worden. Ze zijn gebaseerd op Europese standaarden en verwerkingsafspraken, en kunnen zowel in eigen land als in een groot deel van Europa verwerkt worden. De huidige betaalmiddelen in Nederland en in de andere Europese landen zijn vooral gebaseerd op nationale standaarden en verwerkingsafspraken. Die worden dan ook alleen in het eigen land gebruikt en verwerkt. De overige 3 EER-landen IJsland, Liechtenstein en Noorwegen Plus Zwitserland De Franse overzeese gebieden Guadeloupe, Martinique, Frans Guyana en Réunion nemen deel, de andere gebieden niet. Andorra, Far Oër Eilanden, Groenland, Monaco, San Marino, Vaticaanstad, de Kanaaleilanden en Isle of Man maken geen deel uit van SEPA. SEPA Gemakkelijker betalen in Europa 5
Boele Staal (NVB rechts) overhandigt Bernard Wientjes (VNO-NCW) een symbolisch aandenken aan de start van SEPA. Flip Klopper (DNB) betuigt zijn instemming (28 januari 2007) Wat zijn de Europese betaalmiddelen? Sinds 28 januari 2008 zijn er Europese overschrijvingen waarmee euro s worden overgeboekt naar rekeningen in 31 landen, waaronder Nederland. Ook komen er Europese incasso s waarmee rekeninghouders niet alleen binnenlandse maar ook buitenlandse leveranciers kunnen machtigen en waarmee bedrijven ook in het buitenland kunnen incasseren. Er is niet voorzien in een Europese betaalpas met een in alle landen te gebruiken Europees merk. Wel zijn afspraken gemaakt dat alle betaalpassen merken bevatten die in Europa bij alle geld- en betaalautomaten op dezelfde efficiënte en veilige wijze gebruikt kunnen worden. Uiteindelijk worden de bestaande betaalmiddelen door hun Europese varianten vervangen. Hoe lang duurt de overgang naar SEPA? In januari 2008 is SEPA van start gegaan met de introductie van de Europese overschrijving in de 15 eurolanden. Eind 2009 komen de Europese incasso s op de markt. De komende jaren worden in SEPA de betaalpassen en pinsystemen aangepast aan de Europese afspraken. Gedurende de overgangsperiode naar SEPA bestaan nationale en Europese betaalmiddelen naast elkaar op de markt. De massaliteit van het gebruik van de nieuwe Europese betaalmiddelen bepaalt in belangrijke mate het tempo en het succes van de overgang naar SEPA. Het migratietempo zal per land verschillen. In Europees verband zijn er geen harde einddata afgesproken. Nederland beziet medio 2009 welke definitieve einddata kunnen worden vastgesteld waarop de binnenlandse betaalmiddelen uit de markt worden genomen. 6 SEPA Gemakkelijker betalen in Europa
2. Wat verandert er in het Nederlandse betalingsverkeer? Nederland wordt onderdeel van SEPA De overgang naar SEPA houdt in dat de Nederlandse overschrijvingen, incasso s en betaalpassen plaatsmaken voor Europese varianten. Ook de Nederlandse rekeningnummers worden omgezet in Europese. Dat gaat niet van de ene op de andere dag, zoals bij de introductie van de euro. Gedurende een aantal jaren gebruiken we zowel de oude Nederlandse als de nieuwe Europese betaalmiddelen. Dat is kostbaar, maar banken bieden hun klanten voldoende tijd om te wennen aan de nieuwe producten, procedures, voorwaarden en wetgeving. Definitieve einddata worden in overleg met belanghebbenden bepaald op een moment dat voldoende inzicht bestaat in het aanbod en de werking van de nieuwe betaalmiddelen. De eerste jaren kunnen consumenten en bedrijven ervoor blijven kiezen op de vertrouwde wijze te betalen. Van Nederlandse naar Europese rekeningnummers Om betalingen in SEPA snel en efficiënt te verwerken is afgesproken internationale rekeningnummers en bankcodes te gebruiken. De nieuwe rekeningstandaard wordt het IBAN (International Bank Account Number). Daarnaast zijn voor elke betaling de codes van de betrokken banken nodig: de BIC (Bank Identifier Code). IBAN en BIC worden al gebruikt voor de grensoverschrijdende eurobetalingen. Met Europese betaalmiddelen gaan we dat ook doen bij betalingen in eigen land. Het IBAN bestaat uit het huidige rekeningnummer voorafgegaan door een controlegetal en codes om land en bank aan te geven. IBAN s van Nederlandse rekeningen bestaan uit 18 tekens. Zoals NL02 ABNA 01234 567 89 en NL56 PSTB 0000704696. De BIC is een code in het betalingsverkeer om banken te identificeren, zodat het geld bij de juiste bank terechtkomt. Het wordt ook wel S.W.I.F.T.-adres genoemd. De BIC van de banken in Nederland telt 8 tekens. Voorbeelden zijn: ABNANL2A, FTSBNL2R, INGBNL2A, PSTBNL21 en RABONL2U. Het IBAN en de BIC van uw bank staan op uw rekeningafschrift en zijn ook op te vragen bij uw bank. Of bereken uw IBAN op www.ibanbic.nl. Het IBAN van de begunstigde en de BIC van zijn bank, krijgt u van de begunstigde. Mogelijk treft u die gegevens op de factuur. Zo niet, vraag deze dan op. Beschikt u over een correct Nederlands rekeningnummer, dan biedt www.ibanbic.nl uitkomst. De lengte van het IBAN verschilt per land. Omdat het IBAN is gebaseerd op de bestaande rekeningnummers hebben landen met langere rekeningnummers ook langere IBAN s. Zo heeft het IBAN in Duitsland 22 en in Frankrijk 27 tekens. Flip Klopper Directeur Betalingsverkeer DNB en voorzitter MOB SEPA heeft op lange termijn voor alle bedrijven en consumenten in Europa voordelen, ook in Nederland SEPA Gemakkelijker betalen in Europa 7
Voorbeeld IBAN en BIC Banken zorgen voor een gebruiksvriendelijke migratie naar IBAN. Op verschillende manieren wordt het mogelijk om van Nederlandse rekeningnummers de bijbehorende internationale rekeningnummers te achterhalen. Voorlopig kunt u de bestaande Nederlandse rekeningnummers blijven gebruiken bij overboekingen met de bestaande Nederlandse betaalmiddelen. Op den duur worden die vervangen door de Europese, waardoor uiteindelijk de bestaande rekeningnummers verdwijnen. Van Nederlandse naar Europese overschrijvingen Met Europese overschrijvingen maken we geld over naar binnen- en buitenland. Dat lijkt op zich weinig nieuws. Dat kon immers al, maar dan met binnenlandse overschrijvingen naar rekeninghouders in Nederland en met internationale overschrijvingen naar die in het buitenland. Nieuw is dat dit nu met een en dezelfde Europese overschrijving kan. Met een Europese overschrijving boekt u euro s over binnen Nederland en naar 30 andere landen. Bestaande overschrijvingen hebben voor binnen- en buitenlandse overboekingen verschillende standaarden. De Europese overschrijving is gebaseerd op gemeenschappelijke Europese standaarden waarbij ook in het binnenlandse verkeer IBAN en BIC worden gebruikt. De verschillen met de bestaande overschrijvingen zijn voor consumenten niet groot. Bedrijven moeten rekening houden met aanpassingen van hun systemen. Vanaf januari 2008 verwerken vrijwel alle Nederlandse banken op uw rekening inkomende Europese overschrijvingen. Steeds vaker gaat u via dit Europese betaalmiddel geld op uw rekening binnenkrijgen. In de loop van 2008 zullen steeds meer banken de Europese overschrijving voor uitgaande betalingen aanbieden. Een aantal banken is hier al mee begonnen. De Europese overschrijving zal bij de meeste banken eerder in elektronische dan in papieren vorm beschikbaar zijn. Vanaf 2008 gaan steeds meer consumenten en bedrijven met Europese in plaats van Nederlandse overschrijvingen betalen. Hierbij wordt een voortrekkersrol verwacht van grote bedrijven die (ook) internationaal opereren en van overheidsinstanties. De eerste jaren kunt u ervoor kiezen Nederlandse overschrijvingen te blijven gebruiken. Van Nederlandse naar Europese incasso s Bestaande incasso s houden bij de grens op. Zo is het niet mogelijk om met Nederlandse incasso s de energierekening van een vakantiehuisje in Spanje te betalen. Met een Europese incasso machtigt u incassanten binnen Nederland en in 30 andere landen om automatisch geld van uw rekening te laten afschrijven. Nederlandse bedrijven incasseren met een Europese incasso niet alleen in Nederland, maar ook in 30 andere landen. Deze incasso is gebaseerd op Europese standaarden, met gebruik van IBAN en BIC. De start van de invoering van de Europese incasso wordt eind 2009 verwacht. Vanaf dan verwerken 8 SEPA Gemakkelijker betalen in Europa
Nederlandse banken inkomende Europese incasso s (afschrijvingen) en beginnen zij met het actief aanbieden aan hun zakelijke cliënten (bijschrijvingen). In de periode vanaf 2010 gaan steeds meer consumenten en bedrijven Europese in plaats van de traditionele Nederlandse incasso s gebruiken. Van Nederlandse naar Europese merken betaalpassen Pinnen bij winkels in het buitenland is beperkt mogelijk. Het kan nu vooral bij automaten die het internationale merk Maestro accepteren. Sinds januari 2008 geven banken betaalpassen uit die voldoen aan de Europese afspraken om brede acceptatie bij Europese geld- en betaalautomaten te realiseren. De Nederlandse banken gaan de meest gangbare Europese merken op hun betaalpassen aanbieden en gaan winkeliers stimuleren die merken te accepteren. Zo komen er geleidelijk steeds meer automaten die de nieuwe passen uit binnenen buitenland kunnen lezen. In 2013 moeten alle betaalautomaten in Nederland de nieuwe betaalpassen uit binnen- en buitenland kunnen lezen. Soortgelijke ontwikkelingen vinden ook in de andere landen plaats. Het Nederlandse merk PIN groeit waarschijnlijk niet uit tot een Europees merk, omdat de Nederlandse betaalmarkt daar te klein voor is. Dit merk verdwijnt op den duur van uw betaalpas en maakt plaats voor één of meerdere andere merken, die in heel Europa worden aangeboden. Maar u blijft pinnen, in Nederland en bij steeds meer betaalautomaten elders in Europa. Wat gebeurt er met de andere Nederlandse betaalmiddelen? Voor een klein deel van de Nederlandse betalingen is niet direct een Europese variant voorhanden of is nog niet besloten naar een Europees product over te gaan. Zo wordt de (papieren) acceptgiro niet aangepast. Het product nadert het einde van zijn levenscyclus. Bovendien is voorzien in een geleidelijke vervanging door andere (bestaande en nieuwe) producten. Banken overleggen hierover nog met marktpartijen, waarbij de bruikbaarheid voor mensen met een functiebeperking een belangrijk aandachtspunt is. De Nederlandse banken blijven de chipknip aanbieden totdat zich nieuwe mogelijkheden voordoen voor het betalen van kleine bedragen, gebaseerd op een Europese of een internationale standaard. De huidige, relatief nieuwe, binnenlandse producten Digitale Nota en ideal blijven als binnenlandse standaarden bestaan. Deze standaarden geven toegang tot de internetbankieromgeving van waaruit de klant de betaling als een overschrijving kan doen. Die overschrijving zelf migreert wel naar de Europese standaard. ideal lijkt overigens belangrijk in Europees perspectief. De spoedbetalingen zijn in juni 2007 gemigreerd naar Europese infrastructuren, zodat deze al zijn voorbereid op een overgang naar een geschikt Europees betaalmiddel voor spoedbetalingen. NIEUWE PASSEN ZIJN VOORZIEN VAN EEN CHIP DIE VEEL MOEILIJKER IS TE KOPIËREN DAN DE MAGNEETSTRIP SEPA Gemakkelijker betalen in Europa 9
DE TIJDLIJNEN VAN DE OVERGANG NAAR SEPA VERSCHILLEN PER BETAALMIDDEL. DE NEDERLANDSE BANKEN GEVEN IN HUN MIGRATIEPLAN INDICATIEF ENIGE OVERGANGSTIJDLIJNEN Tijdlijnen van de Nederlandse overgang naar SEPA De mate van het gebruik van de nieuwe Europese betaalproducten bepaalt het tempo en het succes van de overgang naar SEPA. Consumenten en bedrijven krijgen voldoende tijd om te investeren in en te wennen aan de nieuwe producten, procedures, voorwaarden en wetgeving. Medio 2009 overleggen banken met belanghebbenden over definitieve einddata waarop binnenlandse producten uit de markt kunnen worden genomen. Dat zal gebeuren op basis van het feitelijke gebruik van de nieuwe Europese betaalmiddelen en de status van uitgifte en acceptatie van betaalpassen met chiptechnologie. De Europese overschrijving Vanaf januari 2008 alle klanten kunnen Europees ontvangen (bijschrijvingen) Eind 2008 alle banken bieden de mogelijkheid tot (elektronisch) betalen (afschrijvingen) Eind 2011 alle banken bieden ook papieren overschrijvingen aan (voor bepaalde groepen) Op termijn banken stoppen met aanbieden en verwerken van nationale overschrijvingen De Europese incasso Vanaf november 2009 alle klanten kunnen (automatisch) Europees betalen (afschrijvingen) Eind 2011 alle banken bieden bedrijven de mogelijkheid tot incasseren (bijschrijvingen) Op termijn banken stoppen met aanbieden en verwerken van nationale incasso s De Europese merken op de betaalpas Vanaf januari 2008 banken geven alleen nog nieuwe passen uit met chip Nederlandse geldautomaten accepteren passen met chiptechnologie Eind 2010 alle oude passen zijn vervangen 2013 alle betaalautomaten kunnen de nieuwe passen accepteren 10 SEPA Gemakkelijker betalen in Europa
3. Wat merken consumenten van SEPA? Op korte termijn merken consumenten weinig van de overgang naar SEPA. U blijft met dezelfde middelen betalen. Wel komen er in 2008 en 2009 nieuwe betaalmiddelen bij waarmee u zowel binnen Nederland als naar andere Europese landen kunt betalen. Uw bank informeert u hierover. Op den duur vervangen die Europese betaalmiddelen de huidige. Een overzicht van wat er de komende jaren verandert. Gemakkelijker geld overmaken in Europa Vanaf januari 2008 bieden Nederlandse banken naast de bestaande ook Europese overschrijvingen aan. Hiermee maakt u zowel binnen Nederland als naar andere landen geld over. U gebruikt dan voor eurobetalingen naar andere Europese landen geen apart invoerscherm of internationaal formulier meer. De Europese overschrijvingen komen eerst in elektronische vorm beschikbaar. Later volgt een Europees overschrijvingsformulier. De invoerschermen en formulieren van de Europese opdrachten zien er iets anders uit dan de huidige. Een belangrijke verandering is de extra ruimte voor de internationale rekeningnummers en voor codes van de betrokken banken. Uw rekeningnummer krijgt 18 tekens In SEPA wordt het IBAN de nieuwe rekeningstandaard. Uw huidige rekeningnummer wordt omgezet in een internationaal nummer van 18 tekens. Uw bank zorgt daarvoor. Uw IBAN staat op uw rekeningafschrift. Als u nu met een Europese overschrijving betaalt, moet u ook het IBAN van de begunstigde invullen. Vaak treft u die op de factuur. IBAN bestaat uit maximaal 34 tekens. Banken komen met gebruiksvriendelijke hulpmiddelen om huidige rekeningnummers om te zetten in de internationale, via internet of telefonische aanvraag. U gaat een bankcode gebruiken Naast het IBAN is er bij betaling met Europese betaalmiddelen ook een Bank Identifier Code (BIC) nodig om de andere bank te identificeren. Die bevat maximaal 11 tekens. De BIC van de banken in Nederland telt 8 alfanumerieke tekens. Automatische incasso ook in het buitenland Voor incasso s (machtigen) verandert er de komende tijd nog niets. De nieuwe Europese incasso s komen niet voor eind 2009 op de markt. Met een Europese incasso laat u automatisch euro s overboeken naar rekeningen in eigen land en naar die in de andere betrokken landen. Ook hier is gebruik van IBAN en BIC verplicht. Automatisch betalen naar leveranciers buiten Nederland is nieuw. Meer en veiliger pinnen in de eurozone In 2008 verandert er nog niet veel. Uw huidige betaalpas behoudt de betaalmogelijkheden in binnen- en buitenland. De betaalpassen worden geleidelijk vervangen en voorzien van een veilige chip. Met deze nieuwe pas kunt u in de nabije toekomst bij steeds meer geld- en betaalautomaten in Europa pinnen. Boele Staal Voorzitter NVB De klanten van banken krijgen ruim de tijd om aan de Europese producten te wennen. We gooien geen oude schoenen weg voordat de nieuwe zijn ingelopen SEPA Gemakkelijker betalen in Europa 11
Felix Cohen Algemeen Directeur Consumentenbond SEPA is een logisch vervolg op de euro, maar mag niet inhouden dat het betalingsverkeer voor de Nederlanders onveiliger en duurder wordt. Schaalvoordelen moeten ook bij de consument terechtkomen Het merk PIN verdwijnt op den duur van uw betaalpas en maakt plaats voor één of meerdere andere merken, die in heel Europa worden aangeboden. Kortom: de betaalpas blijft, maar wordt veiliger en krijgt een groter Europees bereik. Nationale betaalmiddelen verdwijnen Op een nog niet bekende einddatum worden de huidige Nederlandse betaalmiddelen en het Nederlandse rekeningnummer buiten gebruik gesteld. Voor de meeste betaalmiddelen zijn er goede Europese alternatieven beschikbaar. Typisch Nederlandse betaalmiddelen als de acceptgiro en de chipknip gaan verdwijnen. Banken dragen zorg voor een goede overgang naar andere standaarden of betaalmiddelen. Op korte termijn zijn de voordelen groter naarmate consumenten vaker in het buitenland komen en/of zij vaker naar het buitenland betalen. Nederlanders die in het buitenland wonen, werken en studeren, hebben het meeste voordeel van Europese betaalmiddelen. Maar ook eigenaren van buitenlandse vakantiehuisjes en toeristen profiteren snel van het nieuwe Europese betalingsverkeer. Voordelen op een rij In het nieuwe Europese betalingsverkeer kunnen consumenten met Europese overschrijvingen vanaf één rekening betalen naar alle betrokken landen steeds vaker ook in het buitenland pinnen omdat steeds meer winkels en restaurants in Europa de nieuwe, veiliger betaalpas accepteren met een nieuw incassoproduct ook naar het buitenland betalen betere keuzes tussen betaalmiddelen maken omdat voorwaarden en prijzen duidelijker zijn 12 SEPA Gemakkelijker betalen in Europa
4. Wat merken ondernemingen van SEPA? Het betalingsverkeer van bedrijven wordt vanaf 2008 Europeser. Er komen nieuwe betaalmiddelen op de markt waarmee bedrijven binnen en buiten Nederland kunnen betalen en incasseren. Ondernemingen bepalen zelf wanneer zij die betaalmiddelen gaan gebruiken. Wel is belangrijk dat zij een planning maken wanneer zij hun betalingsverkeer aan Europese standaarden, rekeningnummers en bestandsformaten gaan aanpassen. Gemakkelijker betalen en ontvangen in Europa Vanaf januari 2008 kunnen bedrijven met een Europese overschrijving net zo gemakkelijk geld overmaken naar en ontvangen uit het buitenland als binnen Nederland. Voor grensoverschrijdende betalingen is daar geen apart invoerscherm of internationaal formulier meer voor nodig. Europese overschrijvingen komen eerst in elektronische vorm beschikbaar. Later volgt een Europees overschrijvingsformulier. De invoerschermen en formulieren van de Europese opdrachten zien er wel anders uit dan de huidige. Zo is er veel ruimte voor rekeningnummers en bankcodes. Andere bestandsformaten Voor grotere bedrijven zijn er nieuwe standaarden voor het cliënt-bankverkeer gebaseerd op Europese standaarden met datavelden voor Europese rekeningnummers. Voor (rekening)informatie over de verwerking van betalingen is nog geen Europese standaard beschikbaar. Uw bank kan u hierover informeren. Europese rekeningnummers In het Europese betalingsverkeer wordt het IBAN de nieuwe standaard voor rekeningen in Nederland en de andere landen. Het IBAN is al sinds 1 januari 2007 verplicht in het grensoverschrijdende eurobetalingsverkeer. Met de Europese betaalmiddelen wordt het IBAN ook voor binnenlandse betalingen gebruikt. Het is daarom raadzaam dat bedrijven hun IBAN weergeven op bijvoorbeeld facturen. Het eigen IBAN is te vinden op de rekeningafschriften. Nederlandse banken zorgen ervoor dat de rekeningnummers van debiteuren en crediteuren gemakkelijk om te zetten zijn. Via aanlevering van bestanden, telefonische navraag of via internet. Bankcodes in binnenlands betalingsverkeer Naast het IBAN is er bij betaling met Europese betaalmiddelen ook een BIC nodig zodat de opdrachten bij de juiste bank terechtkomen. Het is raadzaam ook de BIC van de eigen bank op facturen e.d. te vermelden. Bernard Wientjes Voorzitter VNO-NCW SEPA werd voor mij interessant toen ik hoorde dat het niet alleen gemakkelijker wordt om in Europa te betalen, maar ook goedkoper SEPA Gemakkelijker betalen in Europa 13
Henk van den Broek Platform Detailhandel In vergelijking met andere Europese landen is pinnen in Nederland maatschappelijk efficiënt en voordelig. De veiligheid ten opzichte van contant geld is voor winkeliers belangrijk. SEPA mag er niet toe leiden dat pinnen duurder wordt Automatisch incasseren van buitenlandse rekeningen Voor incasso s verandert er in 2008 niets. De nieuwe Europese incasso s komen niet voor eind 2009 op de markt. Met een Europese incasso incasseert u straks ook van betaalrekeningen van buiten Nederland volautomatisch. Dat is nu nog niet mogelijk. Dit betaalmiddel komt later op de markt, omdat eerst de nieuwe betaalwetgeving overal in Europa moet zijn ingevoerd. Net als de Europese overschrijving is ook de Europese incasso gebaseerd op Europese standaarden en rekeningnummers (IBAN). Meer en veiliger pinnen in de eurozone Om op grote schaal te kunnen pinnen, vervangen banken in Europa bestaande passen door nieuwe met een veilige chip en met één of meerdere merken met een brede acceptatie in Europa. Omdat de Nederlandse betaalmarkt te klein is, groeit het Nederlandse merk PIN niet uit tot zo n Europees merk. Winkeliers en andere toonbankinstellingen passen de komende jaren hun terminals aan om de nieuwe passen uit binnen- en buitenland te kunnen accepteren. Deze aanpassing kan aansluiten bij de economische levensduur van betaalautomaten, maar is uiterlijk in 2013 voltooid. Geleidelijk kunnen Europeanen ook steeds meer in winkels en restaurants buiten het eigen land pinnen. Het merk PIN zal in de markt worden aangeboden totdat er voldoende concurrerende Europese alternatieven beschikbaar zijn die in Nederland breed worden geaccepteerd. 14 SEPA Gemakkelijker betalen in Europa
Nationale betaalmiddelen verdwijnen Op een nog niet bekende einddatum worden de huidige Nederlandse betaalmiddelen en het Nederlandse rekeningnummer buiten gebruik gesteld. Voor de meeste betaalmiddelen zijn er goede Europese alternatieven beschikbaar. Typisch Nederlandse betaalmiddelen als de acceptgiro en de chipknip verdwijnen. Banken dragen zorg voor een goede overgang naar andere standaarden of betaalmiddelen. Uitgebreide informatie over de overgang naar Europees betalingsverkeer vindt u in het Nederlandse migratieplan ( de overgang op SEPA ) op www.sepanl.nl. Voordelen op een rij In het nieuwe Europese betalingsverkeer kunnen bedrijven met de Europese overschrijvingen en incasso s met één enkele rekening ontvangen van en betalen naar betaalrekeningen in alle SEPA-landen. Ondernemingen kunnen onder meer kosten besparen door schaaleffecten in de verwerking van betalingsverkeer Europese betaalproducten met uniforme tijdlijnen te gebruiken verbeterd cash- en treasurymanagement door uniforme Europese verwerking en efficiënter rekeningenbeheer Specifieke voordelen voor winkelbedrijven de veiligheid neemt toe omdat de nieuwe chiptechnologie minder fraudegevoelig is de efficiency neemt toe omdat steeds meer klanten elektronisch in plaats van contant betalen het kostenniveau daalt op den duur onder invloed van de concurrentie onder de Europese leveranciers van betaaldiensten en betaalautomaten SEPA Gemakkelijker betalen in Europa 15
Colofon SEPA Gemakkelijker betalen in Europa is een uitgave van: Nederlandse Vereniging van Banken Singel 236 1016 AB Amsterdam Postbus 3543 1001 AH Amsterdam info@nvb.nl www.nvb.nl www.sepanl.nl Tekst Rein Kieviet, NVB Eindredactie NVB Vormgeving & productie Arc Amsterdam Beeld Michiel Wielick (pagina 6, 7 en 11) 16 SEPA Gemakkelijker betalen in Europa
Singel 236 1016 AB Amsterdam Postbus 3543 1001 AH Amsterdam Telefoon +31 (0)20 550 28 88 Fax +31 (0)20 623 97 48 info@nvb.nl www.nvb.nl