Onderzoeksproject. Programma Integriteit en Effectiviteit EQUIP. Meetinstrument Programma Integriteit EQUIP

Onderzoeksproject Programma Integriteit en Effectiviteit EQUIP Meetinstrument Programma Integriteit EQUIP Disciplinegroep Ontwikkelingspsychologie Universiteit Utrecht Helmond, P.E.; Brugman, D.; Potter, G.B. & Gibbs, J.C. (2009) Contactinformatie: Petra Helmond, P.E.Helmond@uu.nl

Inhoudsopgave: 1. Bijeenkomstdoelen 1.1 Bijeenkomstdoelen Wederzijdsehulp bijeenkomst (TIP) 1.2 Bijeenkomstdoelen Woedebeheersing- en correctie van denkfouten 1.3 Bijeenkomstdoelen Sociale vaardigheden 1.4 Bijeenkomstdoelen Morele keuze 2. Deelname participanten 3. Gebruik methoden & technieken equiper/coach 4. Observator bijenkomst opmerkingen

Meetinstrument Programma Integriteit EQUIP 1.1 Bijeenkomstdoelen wederzijdsehulpbijeenkomsten (TIP)

Programma Integriteit EQUIP Wederzijdse Hulpbijeenkomst (WHB) Datum: Equiper: Instelling: Observator: Groep: M/J Aantal participanten: Begintijd: Eindtijd: Bijeenkomst criteria Introductie van de bijeenkomst: 1. Terugblik vorige bijeenkomst: o Coach blikt terug op inhoud vorige WHB bijeenkomst. o Coach evalueert groeps progressie o Coach evalueert individuele progressie. o Coach geeft complimenten voor participatie. o Coach geeft suggesties voor participatie. Problemen en denkfouten rapporteren: 2. De meeste groepsleden beschrijven probleemsituatie en rapporteren probleemnamen en denkfouten m.b.v. EQUIP taal. o Rapporteren van problemen o Beschrijven van problemen o Gebruik labels probleemnamen o Gebruik labels denkfouten Toekennen van de bijeenkomst: 3. Groepsleden geven aan aan wie ze de bijeenkomst willen toekennen. 4.1 Groep praat met elkaar over aan wie ze de bijeenkomst willen toekennen. 4.2 Groep bereikt consensus over aan wie de bijeenkomst wordt toegekend. Problemen en denkfouten analyse en oplossingen: 5.1 Het groepslid kreeg de bijeenkomst voor: o Een probleem o Levensverhaal o Afscheidsbijeenkomst 5.2 Groepslid herhaalt probleem: o Groepslid die de bijeenkomst heeft gekregen herhaalt: - probleemnamen - denkfouten - beschrijft de situatie. o De andere groepsleden luisteren. 6. De groep analyseert problemen en denkfouten: o Groepsleden delen hun observaties, gedachten en reacties met het groepslid. o Groepsleden analyseren: - Probleemnamen - Denkfouten Aanwezig Zie volgende pagina

7. Groepsleden werken aan een oplossing van het probleem: Alleen voor probleembijeenkomsten, anders vul bolletje n.v.t. in. o De groep bedenkt een actie/stappenplan. o Het actie/stappenplan bestaat uit concrete stappen. o Probleem/denkfouten voldoende geanalyseerd voor het bedenken actieplan. Samenvatting: 8. Coach besluit bijeenkomst met een samenvatting: Alleen voor probleembijeenkomsten, anders vul bolletje n.v.t. in. o Coach stimuleert het groepslid om het actie/stappenplan te voltooien. o Coach herinnert de groep eraan dat als het nodig is ze moeten helpen. o Coach geeft een samenvatting v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Samenvatting geeft een compleet beeld v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Coach geeft complimenten voor participatie. o Coach geeft suggesties voor participatie. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Meetinstrument Programma Integriteit EQUIP 1.2 Bijeenkomstdoelen woedebeheersing en correctie van denkfouten

Programma Integriteit EQUIP Woedebeheersing en Correctie van Denkfouten (WBCD) 1 Bijeenkomst 1: Evalueren en herbenoemen van woede en agressie 2 Datum: Equiper: Instelling: Observator: Groep: M/J Aantal participanten: Begintijd: Eindtijd: Bijeenkomst criteria Introductie van de bijeenkomst: 1. Terugblik vorige bijeenkomst: o Equiper blikt terug op inhoud vorige EQUIP bijeenkomst: Voor WBCD: Meer correcties van verstoorde zelfbeelden en totaaloverzicht WBCD. o Equiper behandelt vragen m.b.t. vorige bijeenkomst. o Equiper blikt terug op opdrachten vorige bijeenkomst. o Equiper evalueert groeps/individuele progressie. o Equiper geeft complimenten voor participatie. o Equiper geeft suggesties voor participatie. Introductie van de inhoud: Aanwezig 2. Equiper introduceert de inhoud van de bijeenkomst van vandaag. 3. Equiper relateert vaardigheid/techniek aan het leven van de participanten. Instrueren van de inhoud: 4. Equiper her-evalueert woede en agressie: Voordelen en nadelen van kwaadheid en agressie worden besproken. o Voordelen o Nadelen 5. Equiper herbenoemt woede en agressie als zwak en geweldloosheid als sterk. 6. Equiper gebruikt voorbeelden van atleet en clown op punt 5 te illustreren. o Atleet o Clown 7. Equiper bespreekt de voordelen van het beheersen van woede, training gaat over woedebeheersing, niet over woede voorkomen. Zie volgende pagina 1 Nederlandse versie EQUIP naam bijeenkomst: Omgaan met kwaadheid 2 Nederlandse versie EQUIP titel bijeenkomst 1: Herbenoemen van kwaadheid en agressie

Samenvatting: 8. Equiper besluit bijeenkomst met een samenvatting: o Equiper geeft een samenvatting v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Samenvatting geeft een compleet beeld v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Equiper geeft complimenten voor participatie. o Equiper geeft suggesties voor participatie.

Programma Integriteit EQUIP Woedebeheersing en Correctie van Denkfouten (WBCD) 3 Bijeenkomst 2: De anatomie van woede (GALG) 4 Datum: Equiper: Instelling: Observator: Groep: M/J Aantal participanten: Begintijd: Eindtijd: Bijeenkomst criteria Introductie van de bijeenkomst: 1. Terugblik vorige bijeenkomst: o Equiper blikt terug op inhoud vorige EQUIP bijeenkomst: Voor WBCD: Woede heft voor- en nadelen. Degene die hun woede controleren zijn sterk, degene die hun woede niet controleren zijn zwak. De training gaat over leren woede te beheersen niet om woede te voorkomen. o Equiper behandelt vragen m.b.t. vorige bijeenkomst. o Equiper blikt terug op opdrachten vorige bijeenkomst. o Equiper evalueert groeps/individuele progressie. o Equiper geeft complimenten voor participatie. o Equiper geeft suggesties voor participatie. Introductie van de inhoud: Aanwezig 2. Equiper introduceert de inhoud van de bijeenkomst van vandaag. 3. Equiper relateert vaardigheid/techniek aan het leven van de participanten. Instrueren van de inhoud: 4. De betekenis van GALG 5 wordt in de volgorde GLGA besproken. o Equiper stimuleert participanten om mee te denken. o Equiper legt uit G Gebeurtenis. 5G s: Gebeurtenis o Equiper legt uit L Lichamelijke reactie. 5G s: Gevoelens lichamelijk o Equiper legt uit G Gevolgen. 5G s: Gevolgen en Gedrag o Equiper legt uit A Activiteit van je gedachten. 5G s: Gedachten o Er wordt gesproken over 5 G s i.p.v. GALG 5. Equiper benadrukt: Het zijn je gedachten die je boos maken niet de gebeurtenis. 6. Equiper benadrukt: Wees je bewust van vroege waarschuwingssignalen van woede in je lichaam, zodat je je gedachten kan controleren. 7. Equiper vraagt: Wat zijn kalmerende gedachten die je zou kunnen gebruikten om in-jezelf-te-praten om woede te verminderen? We noemen deze gedachten woede verminderende in-jezelf-praat techniek. Zie volgende pagina 3 Nederlandse versie EQUIP naam bijeenkomst: Omgaan met kwaadheid 4 Nederlandse versie EQUIP titel bijeenkomst 2: De sleutelrol van gedachten bij kwaadheid 5 In kader van Youturn wordt er i.p.v. GALG gesproken over de 5 G s: gebeurtenis, gevoel, gevolgen, gedrag en gedachten.

Samenvatting: 8. Equiper besluit bijeenkomst met een samenvatting: o Equiper geeft een samenvatting v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Samenvatting geeft een compleet beeld v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Equiper geeft complimenten voor participatie. o Equiper geeft suggesties voor participatie.

Programma Integriteit EQUIP Woedebeheersing en Correctie van Denkfouten (WBCD) 6 Meeting 3: Het toezien op en corrigeren van denkfouten 7 Datum: Equiper: Instelling: Observator: Groep: M/J Aantal participanten: Begintijd: Eindtijd: Bijeenkomst criteria Introductie van de bijeenkomst: 1. Terugblik vorige bijeenkomst: o Equiper blikt terug op inhoud vorige EQUIP bijeenkomst: Voor WBCD: Je gedachten maakt je boos niet de gebeurtenis. o Equiper behandelt vragen m.b.t. vorige bijeenkomst. o Equiper blikt terug op opdrachten vorige bijeenkomst. o Equiper evalueert groeps/individuele progressie. o Equiper geeft complimenten voor participatie. o Equiper geeft suggesties voor participatie. Introductie van de inhoud: Aanwezig 2. Equiper introduceert de inhoud van de bijeenkomst van vandaag. 3. Equiper relateert vaardigheid/techniek aan het leven van de participanten. Instrueren van de inhoud: 4. Equiper legt uit: Het is je gedachte die je boos maakt niet de gebeurtenis, daarom moet er speciaal aandacht worden gegeven aan de gedachten en mogelijke denkfouten die volgen op de gebeurtenis. 5. Denkfouten identificeren Melvin/Vanessa denkfouten 8 : o Participanten lezen het scenario. o Participanten bespreken Gary s gedachten. o Participanten bespreken Gary s denkfouten. o Participanten bespreken Gary s mogelijkheden om woede verminderende in-jezelf-praat techniek te gebruiken. o Conclusie: Melvin/Vanessa zou niet hebben gestoken als hij zijn denkfouten had gecorrigeerd. 6. Uitdelen en uitleggen van Dagelijkse Zelfhulplogboeken: o Equiper deelt logboek Problemen en Denkfouten uit. o Equiper legt logboek Problemen en Denkfouten uit: Wees bewust van hotspots, zodat je lage en hoge risico situaties kan controleren (gebruik in-jezelf-praat techniek). o Equiper deelt logboek Positief Gedrag uit. 6 Nederlandse versie EQUIP naam bijeenkomst: Omgaan met kwaadheid 7 Nederlandse versie EQUIP titel bijeenkomst 3: Maken agressieve mensen meer denkfouten? 8 Amerikaanse versie EQUIP naam jongen Gary Zie volgende pagina

o Equiper legt logboek Positief Gedrag uit: Houd bij of je de regels volgt en hoe je de informatie die je in dit programma leert gebruikt. 7. Equiper: In de volgende woedebeheersingsbijeenkomst leren we meer technieken om woede te controleren. Samenvatting: 8. Equiper besluit bijeenkomst met een samenvatting: o Equiper geeft een samenvatting v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Samenvatting geeft een compleet beeld v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Equiper geeft complimenten voor participatie. o Equiper geeft suggesties voor participatie.

Programma Integriteit EQUIP Woedebeheersing en Correctie van Denkfouten (WBCD) 9 Meeting 4: Meer woede verminderende technieken 10 Datum: Equiper: Instelling: Observator: Groep: M/J Aantal participanten: Begintijd: Eindtijd: Bijeenkomst criteria Introductie van de bijeenkomst: 1. Terugblik vorige bijeenkomst: o Equiper blikt terug op inhoud vorige EQUIP bijeenkomst: Voor WBCD: Gebruik in-jezelf-praat techniek om denkfouten te verminderen. o Equiper behandelt vragen m.b.t. vorige bijeenkomst. o Equiper blikt terug op opdrachten vorige bijeenkomst. o Equiper evalueert groeps/individuele progressie. o Equiper geeft complimenten voor participatie. o Equiper geeft suggesties voor participatie. Introductie van de inhoud: Aanwezig 2. Equiper introduceert de inhoud van de bijeenkomst van vandaag. 3. Equiper relateert vaardigheid/techniek aan het leven van de participanten. Instrueren van de inhoud: 4. Woede verminderende technieken worden besproken: 4.1 Diep ademhalen. o Equiper legt techniek Diep ademhalen uit: het helpt je ontspannen. o Participanten activeren hot spots en oefenen diep ademhalen. o Participanten bespreken ervaringen. o Equiper geeft positieve feedback. 4.2 Terugtellen. o Equiper legt techniek Terugtellen uit. o Participanten activeren hot spots en oefenen diep ademhalen en terug tellen. o Participanten bespreken ervaringen. o Equiper geeft positieve feedback. 4.3 Vredige/plezierige beelden. o Equiper legt techniek Vredige/plezierige beelden uit. o Tegelijkertijd oefenen van de technieken Diep ademhalen, Terugtellen en Vredige/plezierige beelden. 9 Nederlandse versie EQUIP naam bijeenkomst: Omgaan met kwaadheid 10 Nederlandse versie EQUIP titel bijeenkomst 4: Minder kwaad worden Zie volgende pagina

o Participanten bespreken ervaringen. o Equiper geeft positieve feedback. 5.1 Equiper benadrukt: Deze drie technieken helpen bij het verminderen van boze lichaamsreacties en ze creëren tijd. 5.2 Gebruik in-jezelf-praat techniek om jezelf te kalmeren en om denkfouten te corrigeren. 6. Equiper moedigt participanten aan om de technieken te oefenen. Samenvatting: 7. Equiper besluit bijeenkomst met een samenvatting: o Equiper geeft een samenvatting v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Samenvatting geeft een compleet beeld v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Equiper geeft complimenten voor participatie. o Equiper geeft suggesties voor participatie.

Programma Integriteit EQUIP Woedebeheersing en Correctie van Denkfouten (WBCD) 11 Meeting 5: Vooruitdenken aan de Gevolgen 12 Datum: Equiper: Instelling: Observator: Groep: M/J Aantal participanten: Begintijd: Eindtijd: Bijeenkomst criteria Introductie van de bijeenkomst: 1. Terugblik vorige bijeenkomst: o Equiper blikt terug op inhoud vorige EQUIP bijeenkomst: Voor WBCD: Gebruik ontspanningstechnieken Diep ademhalen, Terugtellen en Vredig/plezierige beelden om woede te verminderen. o Equiper behandelt vragen m.b.t. vorige bijeenkomst. o Equiper blikt terug op opdrachten vorige bijeenkomst. o Equiper evalueert groeps/individuele progressie. o Equiper geeft complimenten voor participatie. o Equiper geeft suggesties voor participatie. Introductie van de inhoud: Aanwezig 2. Equiper introduceert de inhoud van de bijeenkomst van vandaag. 3. Equiper relateert vaardigheid/techniek aan het leven van de participanten. Instrueren van de inhoud: 4. Vooruit Denken : o Equiper legt uit: Vooruitdenken aan de Gevolgen, als-dandenken. o Equiper illustreert Vooruitdenken aan de Gevolgen met een voorbeeld. o Gebaseerd op het voorgaande voorbeeld worden gevoelens en gevolgen besproken. o Equiper legt uit: Gebruik de in-jezelf-praat techniek om vooraf aan de gevolgen te denken. o De gevolgen van het verliezen van controle voor zelf en anderen worden besproken. o Equiper legt uit: Vooruit denken kan ook voor andere situaties worden gebruikt dan woede. 5. Schema Vooruitdenken aan de Gevolgen : o Equiper bespreekt algemene gevolgen voor zelf. o Equiper legt uit DAP Denk aan de Andere Persoon. o Equiper bespreekt algemene gevolgen voor anderen. o Equiper bespreekt gevoelens van anderen. o Equiper bespreekt gevoelens van zelf. 11 Nederlandse versie EQUIP naam bijeenkomst: Omgaan met kwaadheid 12 Nederlandse versie EQUIP titel bijeenkomst 5: Vooruitdenken en DAP Zie volgende pagina

o Equiper visualiseert het schema. o Equiper visualiseert de antwoorden. 6.1 Equiper: Het is belangrijk om aan gevolgen voor jezelf en anderen te denken. 6.2 Equiper: Gebruik de in-jezelf-praat techniek: Check jezelf of Check je gedachten. Samenvatting: 7. Equiper besluit bijeenkomst met een samenvatting: o Equiper geeft een samenvatting v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Samenvatting geeft een compleet beeld v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Equiper geeft complimenten voor participatie. o Equiper geeft suggesties voor participatie.

Programma Integriteit EQUIP Woedebeheersing en Correctie van Denkfouten (WBCD) 13 Bijeenkomst 6: Gebruik Ik Uitspraken voor Constructieve Gevolgen 14 Datum: Equiper: Instelling: Observator: Groep: M/J Aantal participanten: Begintijd: Eindtijd: Bijeenkomst criteria Introductie van de bijeenkomst: 1. Terugblik vorige bijeenkomst: o Equiper blikt terug op inhoud vorige EQUIP bijeenkomst: Voor WBCD: Vooruitdenken aan de Gevolgen voor jezelf en anderen (DAP). o Equiper behandelt vragen m.b.t. vorige bijeenkomst. o Equiper blikt terug op opdrachten vorige bijeenkomst. o Equiper evalueert groeps/individuele progressie. o Equiper geeft complimenten voor participatie. o Equiper geeft suggesties voor participatie. Introductie van de inhoud: Aanwezig 2. Equiper introduceert de inhoud van de bijeenkomst van vandaag. 3. Equiper relateert vaardigheid/techniek aan het leven van de participanten. Instrueren van de inhoud: 4. Equiper herhaalt betekenis GALG. 5. Vernederingen en Bedreigingen : o Equiper legt uit: Er zijn twee destructieve dingen die je kunt doen als je boos bent of geen controle meer over jezelf hebt: Vernederingen en Bedreigingen. o Equipers geeft een voorbeeld van een vernedering en een bedreiging. o Equiper bespreekt wat de vernedering en de bedreiging is. 6. Jij en Ik uitspraken: o Equiper legt uit: Vernederingen en bedreigingen zijn destructieve Jij uitspraken. Jij uitspraken vallen anderen aan en provoceren gevechten. o Equiper geeft een voorbeeld van een Jij uitspraak. o Equiper legt uit: Ik uitspraken leiden tot meer positieve gevolgen. Om constructief te zijn vervang Jij uitspraken door Ik uitspraken. o Equiper geeft een voorbeeld van een Ik uitspraak. 7. Oefenen van Ik uitspraken: o Equiper legt uit: Gebruik Ik uitspraken in de sociale vaardigheid een klacht constructief uiten. In drie stappen: 1. Wat is het probleem? 2. Wat zijn mijn gevoelens? 3. Wat zou je willen 13 Nederlandse versie EQUIP naam bijeenkomst: Omgaan met kwaadheid 14 Nederlandse versie EQUIP titel bijeenkomst 6: Ik uitspraken Zie volgende pagina

dat er aan gedaan wordt? o Equiper legt uit: Om constructief te zijn gebruik een kalme stem. o Equiper legt uit: Als de strategie niet werkt, uit je klacht sterker en uit gevolgen (geen bedreigingen). o Equiper legt uit: Verschil tussen een bedreiging en consequentie. Samenvatting: 8. Equiper besluit bijeenkomst met een samenvatting: o Equiper geeft een samenvatting v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Samenvatting geeft een compleet beeld v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Equiper geeft complimenten voor participatie. o Equiper geeft suggesties voor participatie.

Programma Integriteit EQUIP Woedebeheersing en Correctie van Denkfouten (WBCD) 15 Bijeenkomst 7: Zelfevaluatie 16 Datum: Equiper: Instelling: Observator: Groep: M/J Aantal participanten: Begintijd: Eindtijd: Bijeenkomst criteria Aanwezig Introductie van de bijeenkomst: 1. Terugblik vorige bijeenkomst: o Equiper blikt terug op inhoud vorige EQUIP bijeenkomst: Voor WBCD: Wees constructief en vervang destructieve Jij uitspraken met constructieve Ik uitspraken. o Equiper behandelt vragen m.b.t. vorige bijeenkomst. o Equiper blikt terug op opdrachten vorige bijeenkomst. o Equiper evalueert groeps/individuele progressie. o Equiper geeft complimenten voor participatie. o Equiper geeft suggesties voor participatie. Introductie van de inhoud: 2. Equiper introduceert de inhoud van de bijeenkomst van vandaag. 3. Equiper relateert vaardigheid/techniek aan het leven van de participanten. Instrueren van de inhoud: 4. Equiper legt uit: Zelfevaluatie na een gebeurtenis moet plaatsvinden, het is een belangrijke activiteit. 5. Oefenen zelfevaluatie: o Equiper instrueert participanten om te reflecteren op zelfhulplogboek Problemen en Denkfouten (zie pagina 66 Implementation Guide). o Equiper legt uit/bespreekt: Beloon jezelf voor constructieve handelingen. Belonende in-jezelf-praat techniek. o Equiper legt uit: Geef jezelf constructieve feedback voor destructieve of minder constructief afgehandelde situaties, corrigeer denkfouten. Wat zou je de volgende keer anders kunnen doen? Samenvatting: 6. Equiper besluit bijeenkomst met een samenvatting: o Equiper geeft een samenvatting v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Samenvatting geeft een compleet beeld v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Equiper geeft complimenten voor participatie. o Equiper geeft suggesties voor participatie. 15 Nederlandse versie EQUIP naam bijeenkomst: Omgaan met kwaadheid 16 Nederlandse versie EQUIP titel bijeenkomst 7: Zelfevaluatie: vind je dat je cool bent gebleven

Programma Integriteit EQUIP Woedebeheersing en Correctie van Denkfouten (WBCD) 17 Bijeenkomst 8: Omkeren 18 Datum: Equiper: Instelling: Observator: Groep: M/J Aantal participanten: Begintijd: Eindtijd: Bijeenkomst criteria Introductie van de bijeenkomst: 1. Terugblik vorige bijeenkomst: o Equiper blikt terug op inhoud vorige EQUIP bijeenkomst: Voor WBCD: Belonende in-jezelf-praat techniek voor constructief afgehandelde situaties. Constructieve feedback voor minder constructief afgehandelde situaties. o Equiper behandelt vragen m.b.t. vorige bijeenkomst. o Equiper blikt terug op opdrachten vorige bijeenkomst. o Equiper evalueert groeps/individuele progressie. o Equiper geeft complimenten voor participatie. o Equiper geeft suggesties voor participatie. Introductie van de inhoud: Aanwezig 2. Equiper introduceert de inhoud van de bijeenkomst van vandaag. 3. Equiper relateert vaardigheid/techniek aan het leven van de participanten. Instrueren van de inhoud: 4. Anderen uitlokken: o Equiper bespreekt het probleem Anderen uitlokken. o Equiper relateert het probleem aan de denkfout Egocentrisme. 5. Egocentrische houdingen: o Equiper bespreekt egocentrische houdingen: benadrukken rol anderen en negeren van eigen rol. o Equiper relateert het aan de denkfout Anderen de schuld geven. 6. Anderen de schuld geven: o Equiper bespreekt Anderen de schuld geven : Wat doe jij om anderen uit te lokken? o Participanten reflecteren op zelfhulplogboek Problemen en Denkfouten om te zien hoe ze anderen uitlokken. 7. Anderen uitlokken: o Participanten schrijven op werkblad wat ze doen waardoor anderen kwaad worden. o Equiper legt uit: Het doel is om constructief te zijn, hoe zou je het anders hebben kunnen aanpakken? Zie volgende pagina 17 Nederlandse versie EQUIP naam bijeenkomst: Omgaan met kwaadheid 18 Nederlandse versie EQUIP titel bijeenkomst 8: Omkeren: de schuld bij de echte schuldige neerleggen

8. Omkeren: o Participanten leren hoe ze op denkfouten van groepsleden kunnen reageren door de Omkeer techniek te gebruiken. o Participanten antwoorden vragen op het werkblad. o Antwoorden worden besproken. Samenvatting: 9. Equiper besluit bijeenkomst met een samenvatting: o Equiper geeft een samenvatting v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Samenvatting geeft een compleet beeld v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Equiper geeft complimenten voor participatie. o Equiper geeft suggesties voor participatie.

Programma Integriteit EQUIP Woedebeheersing en Correctie van Denkfouten (WBCD) 19 Bijeenkomst 9: Meer Gevolgen voor Anderen/ Het Corrigeren van Verstoorde Zelfbeelden 20 Datum: Equiper: Instelling: Observator: Groep: M/J Aantal participanten: Begintijd: Eindtijd: Bijeenkomst criteria Introductie van de bijeenkomst: 1. Terugblik vorige bijeenkomst: o Equiper blikt terug op inhoud vorige EQUIP bijeenkomst: Voor WBCD: De relatie tussen Anderen uitlokken en denkfouten Egocentrisme en Anderen de schuld geven is besproken. Reageer op denkfouten d.m.v. de Omkeer techniek. o Equiper behandelt vragen m.b.t. vorige bijeenkomst. o Equiper blikt terug op opdrachten vorige bijeenkomst. o Equiper evalueert groeps/individuele progressie. o Equiper geeft complimenten voor participatie. o Equiper geeft suggesties voor participatie. Introductie van de inhoud: Aanwezig 2. Equiper introduceert de inhoud van de bijeenkomst van vandaag. 3. Equiper relateert vaardigheid/techniek aan het leven van de participanten. Instrueren van de inhoud: 4. Slachtoffer en Dader: o Equiper bespreekt de betekenis van slachtoffer en dader. o Participanten bedenken (jezelf tot) slachtoffer makend gedrag. o Equiper noteert (jezelf tot) slachtoffer makend gedrag. 5. Oefening slachtoffers en daders: o Equiper deelt werkblad uit. o Participanten identificeren het slachtoffer. o Equiper identificeert systematisch de gevolgen voor het slachtoffer: lichaam, geest, geld, dagelijks leven, vrienden. o Equiper bespreekt: Ervaringen van participanten als slachtoffer en dader. Hoe vaak ben je een slachtoffer geweest en hoe vaak een dader? o Equiper relateert gevolgen voor slachtoffer aan Denk aan de Andere Persoon DAP. Zie volgende pagina 19 Nederlandse versie EQUIP naam bijeenkomst: Omgaan met kwaadheid 20 Nederlandse versie EQUIP titel bijeenkomst 9: Inleven in de slachtofferrol

6. Anderen de schuld geven: o Equiper legt uit: Als iemand een slachtoffer is geweest, betekent dit niet dat iemand anderen mag schaden. o Equiper relateert dit aan de denkfout Anderen de schuld geven. 7. Leg betekenis van DAP verder uit: o Equiper instrueert participanten terug te denken aan de pijn die hun daden anderen hebben gedaan. o Equiper geeft een voorbeeld van DAP. Samenvatting: 8. Equiper besluit bijeenkomst met een samenvatting: o Equiper geeft een samenvatting v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Samenvatting geeft een compleet beeld v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Equiper geeft complimenten voor participatie. o Equiper geeft suggesties voor participatie.

Programma Integriteit EQUIP Woedebeheersing en Correctie van Denkfouten (WBCD) 21 Bijeenkomst 10: Meer Correcties van Verstoorde Zelfbeelden / Totaaloverzicht 22 Datum: Equiper: Instelling: Observator: Groep: M/J Aantal participanten: Begintijd: Eindtijd: Bijeenkomst criteria Introductie van de bijeenkomst: 1. Terugblik vorige bijeenkomst: o Equiper blikt terug op inhoud vorige EQUIP bijeenkomst: Voor WBCD: Daders schaden met hun gedrag anderen. Denkfout Anderen de schuld geven : slachtoffer zijn geweest praat het niet goed om anderen te schaden. Erkenning in de groep dat er meer daders dan slachtoffers zijn. o Equiper behandelt vragen m.b.t. vorige bijeenkomst. o Equiper blikt terug op opdrachten vorige bijeenkomst. o Equiper evalueert groeps/individuele progressie. o Equiper geeft complimenten voor participatie. o Equiper geeft suggesties voor participatie. Introductie van de inhoud: Aanwezig 2. Equiper introduceert de inhoud van de bijeenkomst van vandaag. 3. Equiper relateert vaardigheid/techniek aan het leven van de participanten. Instrueren van de inhoud: 4. De geest van een dader: o Equiper bespreekt: Herkennen jullie jezelf in de beschrijving van de dader? o Equiper vraagt: Welke denkfouten maakt de dader? o Equiper benadrukt: Als je denkt als een dader dan gedraag je je als een dader. o Equiper bespreekt houdingen en gedrag t.o.v. andere mensen en hun bezittingen. o Equiper bespreekt gevoelens van een slachtoffer t.o.v. de dader. Wat moet de samenleving doen met daders? o Equiper instrueert: Denk aan slachtoffers en hun gevoelens, hoe voel je je? o Equiper vraagt: Wil je veranderen? Wie is er verantwoordelijk voor jouw veranderingen? Zie volgende pagina 21 Nederlandse versie EQUIP naam bijeenkomst: Omgaan met kwaadheid 22 Nederlandse versie EQUIP titel bijeenkomst 10: De geest van de dader

5. Overzicht van woedebeheersingsbijeenkomsten: o Bijeenkomst 1: Voordelen van woedebeheersing: zelfcontrole krijgen en het creëren van gedragsopties o Bijeenkomst 2: Het lichaam reageert direct op de geest en indirect op de gebeurtenis. o Bijeenkomst 3: Voorbeeld van Melvin/Vanessa s geweld die voortvloeiden uit zijn denkfouten en de correctie van zulke denkfouten. o Bijeenkomst 4: Gebruik van woedeverminderende technieken (de kalmerende in-jezelf-praat techniek, terugtellen, diep ademhalen, vredige/plezierige beelden). o Bijeenkomst 5: Vooruitdenken aan Gevolgen (als-dandenken), Denk aan de Andere Persoon (DAP). o Bijeenkomst 6: Gebruik Ik uitspraken i.p.v. Jij uitspraken voor constructieve gevolgen. o Bijeenkomst 7: De rol van zelfevaluatie. o Bijeenkomst 8: Begrijpen wat jezelf doet waardoor anderen boos worden. Weten hoe je kunt reageren op de denkfout Anderen de schuld geven door de Omkeer techniek te gebruiken. o Bijeenkomst 9: Het belang van eerlijk zijn over je eigen schadende gedrag/daderschap. Samenvatting: 6. Equiper besluit bijeenkomst met een samenvatting: o Equiper geeft een samenvatting v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Samenvatting geeft een compleet beeld v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Equiper geeft complimenten voor participatie. o Equiper geeft suggesties voor participatie.

Meetinstrument Programma Integriteit EQUIP 1.3 Bijeenkomstdoelen sociale vaardigheden

Programma Integriteit EQUIP Sociale Vaardigheden Bijeenkomsten Datum: Equiper: Instelling: Observator: Groep: M/J Aantal participanten: Begintijd: Eindtijd: Bijeenkomst criteria Aanwezig Introductie van de bijeenkomst: 1. Terugblik vorige bijeenkomst: o Equiper blikt terug op inhoud vorige EQUIP bijeenkomst. o Equiper behandelt vragen m.b.t. vorige bijeenkomst. o Equiper blikt terug op opdrachten vorige bijeenkomst. o Equiper evalueert groeps/individuele progressie. o Equiper geeft complimenten voor participatie. o Equiper geeft suggesties voor participatie. Introductie van de inhoud: 2. Equiper introduceert de inhoud van de bijeenkomst van vandaag. 3. Equiper relateert vaardigheid/techniek aan het leven van de participanten. 4. De stappen van de vaardigheid worden hardop voorgelezen. o Door equiper of o Door participant Voordoen van de vaardigheid: 6. Equiper moedigt participanten aan om goed te kijken en luisteren - herinnering belang van kijken naar een voorbeeld om te leren. van van 7. Equiper geeft participanten feedback opdrachten voor iedere stap. van Zie observatie formulier Sociale Vaardigheden bijeenkomst 1 to 10. 8. Equiper laat de stappen van de vaardigheid zien: Beantwoord alle vragen. o Equiper laat van stappen zien. o Equiper denkt hardop na tijdens het laten zien van de stappen. o Equiper laat een rollenspel zien met een positief einde. o Equiper laat een rollenspel zien dat gerelateerd is aan het leven van de participanten. 9. Bespreken van de vaardigheid: o Participanten geven feedback aan de equiper. o Equiper accepteert de feedback op een goede manier. Het uitproberen van de vaardigheid: Zie observatie formulier Sociale Vaardigheden bijeenkomst 1 to 10. 10.1 Hoeveel participanten selecteren een medespeler? Eén antwoord mogelijk. o Geen participanten o Enkele participanten o De helft van de participanten o De meeste participanten o Alle participanten van Zie volgende pagina

10.2 Hoeveel participanten beschrijven de situatie van het rollenspel? Eén antwoord mogelijk. o Geen participanten o Enkele participanten o De helft van de participanten o De meeste participanten o Alle participanten 11.1 Hoeveel participanten dachten hardop na tijdens hun rollenspel? Eén antwoord mogelijk. o Geen participanten o Enkele participanten o De helft van de participanten o De meeste participanten o Alle participanten 12.1 Hoeveel participanten laten alle voorgeschreven vaardigheidsstappen zien? Eén antwoord mogelijk. o Geen participanten o Enkele participanten o De helft van de participanten o De meeste participanten o Alle participanten 13. Hoeveel participanten proberen de vaardigheid uit? Eén antwoord mogelijk. o Geen participanten o Enkele participanten o De helft van de participanten o De meeste participanten o Alle participanten Het bespreken van de vaardigheid: 14. Hoeveel participanten ontvangen persoonlijke feedback van groepsleden na het uitproberen van de vaardigheid? Eén antwoord mogelijk. o Geen participanten o Enkele participanten o De helft van de participanten o De meeste participanten o Alle participanten Het oefenen van de vaardigheid buiten de bijeenkomst: 15. Hoeveel participanten ontvangen een opdracht voor het oefenen van de vaardigheid? Eén antwoord mogelijk. o Geen participanten o Enkele participanten o De helft van de participanten o De meeste participanten o Alle participanten o Groep als geheel van Zie volgende pagina

Samenvatting: 17. Equiper besluit bijeenkomst met een samenvatting: o Equiper geeft een samenvatting v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Samenvatting geeft een compleet beeld v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Equiper geeft complimenten voor participatie. o Equiper geeft suggesties voor participatie.

Sociale Vaardigheden Bijeenkomst 1: Een klacht constructief uiten 23 Equiper/Coach: Datum: Groep: Specifieke bijeenkomst criteria Aanwezig Eq P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 B. Voordoen van de Vaardigheid & C. Uitproberen van de Vaardigheid Zonder medespeler Equiper vraagt participant om vaardigheid uit te proberen. Stap 1: Identificeer het probleem o Eigen gevoelens? o Definiëren van het probleem o Wie is verantwoordelijk? o Eigen bijdrage? Stap 2: Plan en denk vooruit Uit je klacht o Aan wie? o Wanneer? o Waar? o Wat ga je zeggen? Met medespeler Stap 3: Uit je klacht o Groet vriendelijk Uit je klacht o Vertel op een kalme en directe manier wat het probleem is. o Vertel hoe je je er over voelt o ALS: Vertel wat je eigen bijdrage is aan het probleem Stap 4: Geef een constructieve suggestie o Vertel de persoon wat je wilt en geef een suggestie o Vraag wat de persoon van je suggestie vindt o ALS: Als de persoon een suggestie geeft, toon waardering Equiper: o Legt uit: Als de persoon boos wordt, praat een andere keer met de persoon. o Legt uit: De relevantie van het erkennen van eigen bijdrage. Aanwezig tijdens fase B/C. 23 Nederlandse versie EQUIP titel bijeenkomst 1: Hoe kan je cool een klacht uiten?

Sociale Vaardigheden Bijeenkomst 2: Iemand steunen die verdrietig of overstuur is 24 Equiper/Coach: Datum: Groep: Specifieke bijeenkomst criteria Aanwezig Eq P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 B. Voordoen van de Vaardigheid & C. Uitproberen van de Vaardigheid Zonder medespeler Equiper vraagt participant om vaardigheid uit te proberen. Stap 1: Bekijk de persoon (maar staar niet) o Welke gevoelens heeft de persoon? Non-verbale signalen? o Hoe sterk zijn de gevoelens van de persoon? Stap 2: Plan en denk vooruit o Moet ik naar de persoon toegaan?? o Wanneer? Nu of later? Met medespeler Stap 3: Begin een gesprek o Loop naar de persoon o Zeg zoiets als Wat is er aan de hand? of Wil je er over praten? Stap 4: Luister en ben er o Luister naar de persoon o Moedig de persoon aan om te praten o Vertel de persoon dat je er voor hem/haar zal zijn Equiper: o Legt uit: Als de persoon erg emotioneel is, wacht dan tot dat de persoon gekalmeerd is. o ALS: Participanten moeten de persoon niet onderbreken tenzij het bedoeld is om de persoon aan te moedigen meer te zeggen. o Legt uit: Luisteren is erg belangrijk. Geef niet gelijk advies, wellicht alleen luisteren. Aanwezig tijdens fase B/C. 24 Nederlandse versie EQUIP titel bijeenkomst 2: Hoe steun je iemand die verdrietig of overstuur is?

Sociale Vaardigheden Bijeenkomst 3: Omgaan met negatieve groepsdruk 25 Equiper/Coach: Datum: Groep: Specifieke bijeenkomst criteria Aanwezig Eq P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 B. Voordoen van de Vaardigheid & C. Uitproberen van de Vaardigheid Met medespeler: Begin het rollenspel en pauzeer vervolgens het rollenspel. Zonder medespeler Equiper vraagt participant om vaardigheid uit te proberen. Stap 1: Denk Waarom? o Wat willen de andere personen dat ik doe? o Wat wil jij? o Waarom willen ze dat je dat doet? Stap 2: Denk vooruit o Wat zijn de gevolgen van meedoen? o Wie zou het slachtoffer worden? o Hoe zou je je voelen als je meedoet? o Hoe moet je je voelen als je meedoet? Stap 3: Beslis wat je moet doen o Maak een beslissing o Welke reden geef je? o Wat stel je voor om in plaats te doen? Met medespeler Stap 4: Vertel o Vertel één van de personen wat je besloten hebt o Geef een goede reden Stap 5: Geef een suggestie om iets anders te doen o Geef een suggestie Equiper: o Bespreekt: Denk vooruit aan de gevolgen en DAP. o Stimuleert: Participanten de beslissing aan één persoon te vertellen. o Legt uit: Door het geven van een goede reden zullen anderen mogelijk hun beslissing heroverwegen. o Legt uit: Deze sociale vaardigheid is erg nuttig voor participanten met het probleem Goedgelovig zijn en denkfout Anderen de schuld geven. Aanwezig tijdens fase B/C. 25 Nederlandse versie EQUIP titel bijeenkomst 3: Hoe ga je om met negatieve druk van vrienden?

Sociale Vaardigheden Bijeenkomst 4: Uit gevechten blijven 26 Equiper/Coach: Datum: Groep: Specifieke bijeenkomst criteria Aanwezig Eq P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 B. Voordoen van de Vaardigheid & C. Uitproberen van de Vaardigheid Zonder medespeler Equiper vraagt participant om vaardigheid uit te proberen. Stap 1: Stop en denk na over waarom je wilt vechten Stap 2: Denk vooruit o Wat zijn de gevolgen? Met medespeler Stap 3: Bedenk een manier waarop je met de situatie om kan zonder te vechten en doe het o Wat zijn je mogelijkheden? Voorbeelden: weglopen, onaangename blik, met de persoon praten als jullie beide kalm zijn, om hulp vragen Equiper: o Legt uit: Indien nodig gebruik kalmerende technieken zoals diep ademen, terug tellen, ontspannende gedachten. o Equiper vraagt: Wat is de bijdrage van de participant aan het probleem? o Equiper stimuleert participanten om aan de gevolgen voor zelf en anderen te denken (ook personen die niet in het rollenspel voorkomen. o Bespreekt: Zijn jullie kalm genoeg om te praten? Wie kan helpen? In sommige situaties is vechten de enige oplossing. Aanwezig tijdens fase B/C. 26 Nederlandse versie EQUIP titel bijeenkomst 4: Hoe blijf je rustig terwijl je wordt uitgedaagd?

Sociale Vaardigheden Bijeenkomst 5: Anderen helpen 27 Equiper/Coach: Datum: Groep: Specifieke bijeenkomst criteria Aanwezig Eq P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 B. Voordoen van de Vaardigheid & C. Uitproberen van de Vaardigheid Zonder medespeler Equiper vraagt participant om vaardigheid uit te proberen. Stap 1: Bedenk Is er een noodzaak? o Heeft de persoon hulp nodig? Stap 2: Denk over op welke manier je behulpzaam zou kunnen zijn o Welke manier zou het beste zijn? Stap 3: Plan en denk vooruit o Nu helpen of later? Als later, wees beschikbaar. Met medespeler Stap 4: Hulp bieden o Zeg zoiets als Heb je hulp nodig? of geef hulp. Als de persoon het er mee eens is, blijf hulp geven. Equiper: o Wijst op: Denk aan de behoeften van anderen. o Stimuleert participanten na te denken over: Heeft de persoon iets nodig, iemand om naar te luisteren, bemoedigende woorden, iemand anders zijn hulp? o Wijst op: Wees oprecht. Anderen mogen je hulp weigeren en je moet je niet beledigd voelen als dat gebeurt. o Vraagt: Hoe voelt het om iemand te helpen of om geholpen te worden? o Legt uit: Dit programma gaat over helpen. o Legt uit: Soms gaat helpen tegen de wensen van de persoon in, voorbeeld drugs. Aanwezig tijdens fase B/C. 27 Nederlandse versie EQUIP titel bijeenkomst 5: Hoe help je iemand?

Sociale Vaardigheden Bijeenkomst 6: Een moeilijk gesprek voorbereiden Equiper/Coach: Datum: Groep: Specifieke bijeenkomst criteria Aanwezig Eq P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 B. Voordoen van de Vaardigheid & C. Uitproberen van de Vaardigheid Zonder medespeler Equiper vraagt participant om vaardigheid uit te proberen. Stap 1: Stel jezelf voor in een moeilijke situatie o Eigen gevoelens? o Wie is verantwoordelijk? Stap 2: Stel je de andere persoon in de moeilijke situatie voor o Gevoelens ander? o Waarom heft de andere persoon deze gevoelens? Stap 3: Bedenk wat je gaat zeggen o Oefen wat je gaat zeggen op een kalme en directe manier. Stap 4: Denk vooruit hoe de andere persoon zich misschien zou voelen o Wat zou de andere persoon terug kunnen zeggen? Equiper: o Equiper relateert het onderwerp aan DAP in-jezelf-praat. o Vraagt: Zal de persoon constructief reageren op wat je zegt? Wat zeg je als de persoon niet constructief reageert? Aanwezig tijdens fase B/C.

Sociale Vaardigheden Bijeenkomst 7: Constructief omgaan met iemand die boos op je is 28 Equiper/Coach: Datum: Groep: Specifieke bijeenkomst criteria Aanwezig Eq P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 B. Voordoen van de Vaardigheid & C. Uitproberen van de Vaardigheid Met medespeler(s) Equiper vraagt participant om vaardigheid uit te proberen. Stap 1: Luister open en geduldig naar wat de ander te zeggen heeft o Laat zien dat je luistert (knikken, mmh) o ALS: Indien nodig vraag de persoon wat hem/haar precies overstuur maakt. Stap 2: Vertel de persoon dat je begrijpt waarom hij overstuur is of zeg dat hij/zij het recht heeft om boos te zijn o Bedenk iets waar jullie het over eens kunnen zijn en zeg dat de persoon daar gelijk in heeft (of vind overeenstemming dat mensen fouten maken en dat het vervelend is dat dit gebeurt). Stap 3: Verontschuldig je of geef uitleg o Geef een constructieve suggestie om het probleem op te lossen. Equiper: o Wijst op: Val de ander niet in de reden. Als je boos wordt gebruik ontspannende technieken om kalm te blijven. o Legt uit: Als het probleem hoofdzakelijk jouw schuld is, verontschuldig je dan voor de pijn die je hebt veroorzaak en zeg dat je het in de toekomst beter zal doen. Aanwezig tijdens fase B/C. 28 Nederlandse versie EQUIP titel bijeenkomst 7: Hoe reageer je positief op iemand die kwaad op je is?

Sociale Vaardigheden Bijeenkomst 8: Steun en waardering uiten 29 Equiper/Coach: Datum: Groep: Specifieke bijeenkomst criteria Aanwezig Eq P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 B. Voordoen van de Vaardigheid & C. Uitproberen van de Vaardigheid Zonder medespeler Equiper vraagt participant om vaardigheid uit te proberen. Stap 1: Bedenk: Zou de persoon willen weten dat je om hem/haar geeft en waardeert? o Gevoelens persoon? Stap 2: Plan en denk vooruit o Wat ga je zeggen? o Wanneer? o Waar? Met medespeler Stap 3: Vertel de persoon hoe je je voelt op een vriendelijke manier Equiper: o Legt uit: De persoon kan zich Aanwezig tijdens fase B/C. misschien ongemakkelijk of goed voelen. o Legt uit: Het is makkelijker om je steun/waardering te tonen als er geen andere mensen bij zijn. 29 Nederlandse versie EQUIP titel bijeenkomst 8: Hoe kan je iemand jouw positieve gevoelens laten merken?

Sociale Vaardigheden Bijeenkomst 9: Constructief omgaan met iemand die je ergens van beschuldigd 30 Equiper/Coach: Datum: Groep: Specifieke bijeenkomst criteria Aanwezig Eq P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 B. Voordoen van de Vaardigheid & C. Uitproberen van de Vaardigheid Zonder medespeler Equiper vraagt participant om vaardigheid uit te proberen. Stap 1: Bedenk: Hoe voel ik me? o Overstuur? Kalmeer jezelf Stap 2: Bedenk: Waar beschuldigt de andere persoon me van? o Heeft de persoon gelijk? Met medespeler Stap 3: ALS: Degene die je beschuldigt gelijk heeft: Zeg op een kalme en directe manier dat het je spijt. o Stel voor om het goed te maken. of o Zeg dat het je spijt en dat het niet nog een keer zal gebeuren. Stap 3: ALS: Degene die je beschuldigt geen gelijk heeft: Zeg op een kalme en directe manier dat wat hij of zij zegt niet waar is of dat je het niet hebt gedaan. o Je kan zeggen dat je het vervelend vindt dat de persoon de verkeerde indruk heeft gekregen en dat het geroddel is of vraag voor een verontschuldiging. Equiper: o Indien noodzakelijk: Legt uit: Gebruik ontspannende technieken. o Indien participant erg boos is, kan de equiper kan begrip tonen voor de boze gevoelens van de participant en zeggen dat hij/zij het recht heeft om zich overstuur te voelen. o Legt uit: Wees eerlijk tegen jezelf! o Legt uit: Het is belangrijk om oprecht te zijn! o Legt uit: Gebruik ontspannende technieken om kalm te blijven. Aanwezig tijdens fase B/C. 30 Nederlandse versie EQUIP titel bijeenkomst 9: Hoe blijf je rustig als iemand je ergens van beschuldigd?

Sociale Vaardigheden Bijeenkomst 10: Constructief reageren op falen 31 Equiper/Coach: Datum: Groep: Specifieke bijeenkomst criteria Aanwezig Eq P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 B. Voordoen van de Vaardigheid & C. Uitproberen van de Vaardigheid Zonder medespeler Equiper vraagt participant om vaardigheid uit te proberen. Stap 1: Vraag jezelf af Heb ik gefaald? o Beslis of je gefaald hebt Stap 2: Vraag jezelf af Waarom heb ik gefaald? o Denk aan denkfouten. o Denk aan omstandigheden die aan het falen hebben bijgedragen. Stap 3: Bedenk wat je de volgende keer anders zou kunnen doen. Stap 4: Beslis of je het nog een keer wil proberen of nog een kans krijgt om het beter te doen. Equiper: o Legt uit: Er is een verschil tussen falen en het niet zo goed doen als je had gehoopt. o Vraagt: Had je meer je best kunnen doen dan je hebt gedaan? Overmoedig of Egocentrisch? Was de taak te moeilijk of had je pech? Voorkom Uitgaan van het ergste. o Vraagt: Moet je meer oefenen? Moet je je houding of denken veranderen? Beter proberen? Om hulp vragen? o Equiper stimuleert de groep om hun plan op te schrijven. Een plan hebben = vooruit denken. Aanwezig tijdens fase B/C. 31 Nederlandse versie EQUIP titel bijeenkomst 10: Hoe reageer je het beste als je vindt dat iets moet goed is gegaan?

Meetinstrument Programma Integriteit EQUIP 1.4 Bijeenkomstdoelen morele keuze situaties Programma Integriteit EQUIP

Morele Keuze Bijeenkomsten (MKB) Datum: Equiper: Instelling: Observator: Groep: M/J Aantal participanten: Begintijd: Eindtijd: Bijeenkomst criteria Introductie van de bijeenkomst: 1. Terugblik vorige bijeenkomst: o Equiper blikt terug op inhoud vorige EQUIP bijeenkomst. o Equiper behandelt vragen m.b.t. vorige bijeenkomst. o Equiper blikt terug op opdrachten vorige bijeenkomst. o Equiper evalueert groeps/individuele progressie. o Equiper geeft complimenten voor participatie. o Equiper geeft suggesties voor participatie. Fase 1: Introduceren van de probleemsituatie: 2. De probleemsituatie wordt hardop voorgelezen in de groep. 3. Equiper controleert of de participanten de probleemsituatie begrijpen. 4. De probleemsituatie wordt aan het leven van de participanten gerelateerd. 5. Participanten beantwoorden de vragen onafhankelijk van elkaar. o Voor de bijeenkomst of o Tijdens de bijeenkomst of o Niet onafhankelijk Aanwezig 6. Participanten rapporteren hun antwoorden. Fase 2: Het vormen van een volwassen moraliteit: Turf het aantal participanten met moreel volwassen antwoorden, antwoorden weet ik niet en moreel onvolwassen antwoorden. Als de vraag niet van toepassing is op de bijeenkomst, zet dan een kruis in het hokje (X). Vraag 1: Vraag 2: Vraag 3: Vraag 4: Vraag 5: Vraag 6: Vraag 7: Vraag 8: Moreel volwassen Weet ik niet Moreel onvolwassen 7. Over het algemeen genomen vraagt de equiper tijdens de bijeenkomst eerst de participanten met de moreel volwassen antwoorden om hun redenen te delen. Voor vragen: 1 2 3 4 5 6 7 8 8. Tijdens de bijeenkomst moreel volwassen antwoorden worden door de equiper aangemoedigd, ondersteund en herbenoemd als sterk. Zie volgende pagina

Fase 3: De achterstand in de morele ontwikkeling herstellen 9.1 Over het algemeen genomen vraagt de equiper tijdens de bijeenkomst als tweede de participanten met antwoorden weet ik niet om hun redenen te delen. Voor vragen: 1 2 3 4 5 6 7 8 9.2 Over het algemeen genomen vraagt de equiper tijdens de bijeenkomst als derde de participanten met moreel onvolwassen antwoorden om hun redenen te delen. Voor vragen:1 2 3 4 5 6 7 8 10.Van perspectief wisselen: o Tijdens de bijeenkomst de equiper creëert het wisselen van perspectieven door volwassen denkers en hun redenen te gebruiken om meer onvolwassen denkers uit te dagen. o Er is een discussie tussen groepsleden. Fase 4: Het bestendigen van een volwassen moraliteit: 11.1 De equiper probeert de positieve groepsbeslissingen en volwassen redenen om te zetten in een unanieme groepsbeslissing of een meerderheid groepsbeslissing. 11.2 De groep komt tot een groepsbeslissing m.b.t. het antwoord. 11.3 De groep komt tot een groepsbeslissing m.b.t. de reden. Samenvatting: 13. Equiper besluit bijeenkomst met een samenvatting: o Equiper geeft een samenvatting v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Samenvatting geeft een compleet beeld v/d inhoud v/d bijeenkomst. o Equiper geeft complimenten voor goede participatie. o Equiper moedigt participanten aan om beter te participeren. Notities: 14. Equiper maakt de tabel met antwoorden: o Voor de bijeenkomst of o Tijdens de bijeenkomst 15. Equiper noteert redenen: o Volwassen redenen o Onvolwassen redenen 16. Equiper/participant omcirkelt/onderstreept de groepsbeslissing. o Groepsbeslissing voor antwoord o Groepsbeslissing voor reden Volgorde: 17. De volgorde waarin de antwoorden op de vragen zijn besproken: o Antwoorden zijn per fase besproken of o Antwoorden zijn per vraag besproken Zie volgende pagina

18. De volwassen antwoorden en redenen zijn besproken voor de onvolwassen antwoorden en redenen. Eén antwoord mogelijk. o Nooit / zelden o Soms o Regelmatig o Meestal / vaak Aantal besproken: 19. Omcirkel de vragen die in de bijeenkomst zijn besproken: o Keuzesituatie 0: 1 o Keuzesituatie 1: 1 2 3 4 5 6 7 o Keuzesituatie 2: 1 2 3 4 5 6 7 o Keuzesituatie 3: 1 2 3 4 5 6 7 8 o Keuzesituatie 4: 1 2 3 4 5 6 7 8 o Keuzesituatie 5: 1 2 3 4 5 6 7 8 o Keuzesituatie 6: 1 2 3 4 5 6 7-8 o Keuzesituatie 7: 1 2 3 4 5 6 7 8 o Keuzesituatie 8: 1 2 3 4 5 o Keuzesituatie 9: 1 2 3 4 5 6 7 8 o Keuzesituatie 10: 1 2 3 4 5 6 7 8 o Keuzesituatie 11: 1 2 3 4 5 6 7 8 o Keuzesituatie 12: 1 2 3 4 5 6 7 8 van

Moreel Volwassen Antwoorden Keuzesituatie 0: 1: Planeet B Programma Integriteit EQUIP Morele Keuze Bijeenkomsten (MKB) Keuzesituatie 1: 1: Nee 2: Ja 3: Nee 4: Nee 5: Team 6:? Een goede vriend 7: Khaled/Vanessa Keuzesituatie 3: 1: Leiding vertellen 2: Leiding vertellen 3: Ja 4: Leiding vertellen 5: Leiding vertellen 6: Heel belangrijk 7: Heel belangrijk 8: / Keuzesituatie 5: 1: Nee 2: Nee 3: Nee zeggen 4: Nee zeggen 5: Nee zeggen 6: Nee zeggen 7: Heel belangrijk 8: Ja zeggen Keuzesituatie 7: 1: Nee 2: Vertellen 3: Vertellen 4: Vertellen 5: Ja 6: Kim/Danny 7: Heel belangrijk 8: Heel belangrijk Keuzesituatie 2: 1: Nee 2: Nee 3: Nee 4: / 5: Nee 6: Nee 7: Nee Keuzesituatie 4: 1: Vertellen 2: Nee 3: Nee 4: Nee Keuzesituatie 6: 1: Ja 2: Ja 3: Ja 4: Ja 5: Ja 6: Ja 7: Heel belangrijk 8: Politie bellen Keuzesituatie 8: 1: Nee 2: Nee 3: Nee 4: Nee 5: Nee 6: Ja 7: Heel belangrijk 8: Hetzelfde (extra vraag NL)

Keuzesituatie 9: 1: Vertellen 2: Vertellen 3: Vertellen 4: Vertellen 5: Vertellen 6: Soms wel 7: Edgar (drugsdealer) 8: Heel belangrijk Keuzesituatie 11: 1: Ja 2: Ja 3: Ja 4: Ja 5: Ja 6: Ja 7: Ja 8: Niemand gewond Keuzesituatie 10: 1: Nee 2: Nee 3: Vertellen moeder 4: Beste voor gezin 5: Heel belangrijk Keuzesituatie 12: 1: Ja 2: Ja 3: Nee (weggegooid?) 4: Nee 5: Nee 6: Ja (weggegooid?) 7: Heel belangrijk 8: Ja

Programma Integriteit EQUIP Morele Keuze Bijeenkomsten (MKB) Moreel Onvolwassen Redenen Stadium 1: Macht Macht zegt wat goed is - Machtige personen moet je gehoorzamen. Als je niet gestraft wordt voor wat je hebt gedaan, dan is het okay wat je deed. Stadium 2: Deals Voor wat hoort wat of Ik doe iets voor jou, dus jij doet iets voor mij - Egocentrische houdingen: 1. Gedrag is gebaseerd op wat er voor de persoon zelf inzit (deals). 2. Mensen hebben recht op hun eigen visie en mogen doen wat ze willen. 3. Persoon ziet alleen hoe andere oneerlijk zijn tegen hem/haar, maar niet hoe persoon zelf oneerlijk is tegen anderen. - Hoofdreden om zich goed te gedragen is dat je gepakt kan worden. Moreel Volwassen Redenen Stadium 3: Wederkerigheid: Behandel anderen zoals jij zelf ook behandeld wilt worden - Waardering voor relaties: wederzijds vertrouwen and zorg. Mensen geven echt om elkaar en hebben vertrouwen in anderen. - Proberen het perspectief van anderen te begrijpen. - Een goede indruk op anderen maken, zodat ze weten dat je het goede voor hebt. Stadium 4: Systemen Draag je iets bij aan de samenleving? (borduurt voort op stadium 3) - Wederzijdse afhankelijkheid en samenwerking omwille van de samenleving. - Respect voor ieders rechten en eigen verantwoordelijkheid als basis voor de samenleving.