RAAD VA DE EUROPESE U IE Brussel, 4 oktober 2012 (09.10) (OR. en) 14232/12 E FOPOL 292 CULT 116 E FOCUSTOM 93 OTA I/A-PU T van: het secretariaat-generaal van de Raad aan: het Coreper/de Raad nr. vorig doc.: 11402/2/12 REV 2 ENFOPOL 189 CULT 99 Betreft: Ontwerpresolutie van de Raad over het opzetten van een informeel netwerk van wetshandhavingsautoriteiten en expertise op het gebied van cultuurgoederen (EU-Cultnet) 1. De Groep wetshandhaving heeft zich op 11 juli en 5 september 2012 beraden over het voorstel van het voorzitterschap om een informeel netwerk van wetshandhavingsautoriteiten en expertise op het gebied van cultuurgoederen op te zetten, en over bovengenoemde ontwerpresolutie van de Raad. 2. De Groep bereikte op 5 september 2012 overeenstemming over de in de bijlage opgenomen versie van de ontwerpresolutie van de Raad, met een studievoorbehoud van de delegaties van DE, NL en UK. Die delegaties hebben hun studievoorbehoud inmiddels ingetrokken. 3. Bijgevolg wordt het Coreper verzocht de Raad te vragen zijn goedkeuring te hechten aan de bijgaande ontwerpresolutie van de Raad over het opzetten van een informeel netwerk van wetshandhavingsautoriteiten en expertise op het gebied van cultuurgoederen (EU-Cultnet). 14232/12 rts/pau/dm 1 DG D 2C L
BIJLAGE Ontwerpresolutie van de Raad over het opzetten van een informeel netwerk van wetshandhavingsautoriteiten en expertise op het gebied van cultuurgoederen (EU-Cultnet) DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE, OVERWEGENDE dat criminaliteit jegens cultuurgoederen in het algemeen, en de illegale handel in gestolen cultuurgoederen in het bijzonder, ernstige misdrijven zijn vanwege de bedreiging die zij vormen voor de beschaving en vanwege hun internationale en grensoverschrijdende karakter, IN HET BESEF van het belang van cultureel erfgoed voor alle samenlevingen, gelet op de diverse risico's op beschadiging en verlies waaraan cultureel erfgoed blootstaat, REKENING HOUDEND met het programma van Stockholm Een open en veilig Europa ten dienste en ter bescherming van de burger 1, dat ertoe strekt Europa veiliger te maken, de veiligheid van de burgers te beschermen en de samenwerking op het gebied van de rechtshandhaving te intensiveren en te stimuleren teneinde te komen tot een betere bestrijding van de vormen van criminaliteit die zich kenmerken door hun grensoverschrijdend karakter, INDACHTIG - Titel 5 VWEU betreffende de ruimte van vrijheid, veiligheid en recht, en met name artikel 87, dat handelt over politiële samenwerking waarbij alle bevoegde autoriteiten van de lidstaten betrokken zijn, met inbegrip van de politie, de douane en andere gespecialiseerde wetshandhavingsdiensten die belast zijn met het voorkomen, opsporen en onderzoeken van strafbare feiten, - Richtlijn 93/7/EEG van de Raad van 15 maart 1993 2, houdende een beschrijving van de procedures betreffende de teruggave van cultuurgoederen die op onrechtmatige wijze buiten het grondgebied van een lidstaat zijn gebracht, 1 2 PB C 115 van 4.5.2010, blz. 1. PB L 74 van 27.3.1993, blz. 74, als gewijzigd bij Richtlijn 96/100/EG van het Europees Parlement en de Raad van 17 februari 1997 (PB L 60 van 1.3.1997, blz. 59) en Richtlijn 2001/38/EG van het Europees Parlement en de Raad van 5 juni 2001 (PB L 187 van 10.7.2001, blz. 43). 14232/12 rts/pau/dm 2
- Verordening (EG) nr. 116/2009 van de Raad van 18 december 2008 betreffende de uitvoer van cultuurgoederen 3, die waarborgt dat de uitvoer van die goederen aan uniforme controle aan de buitengrenzen van de Europese Unie onderworpen is, - de conclusies van de Raad van de Europese Unie over de preventie en de bestrijding van de illegale handel in cultuurgoederen 4, - de conclusies van de Raad inzake de preventie en de bestrijding van criminaliteit jegens cultuurgoederen 5, - de conclusies van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten, in het kader van de Raad bijeen, over het werkplan voor cultuur 2011-2014 6, BENADRUKKEND dat de Unesco-Overeenkomst inzake de middelen om de onrechtmatige invoer, uitvoer of eigendomsoverdracht van culturele goederen te verbieden en te verhinderen van de Unesco van 17 november 1970 en het Unidroit-Verdrag inzake gestolen of onrechtmatig uitgevoerde cultuurgoederen van 24 juni 1995 belangrijke instrumenten zijn voor een krachtiger bescherming van het mondiale culturele erfgoed; INDACHTIG het Besluit van de Raad van 6 april 2009 tot oprichting van de Europese politiedienst (Europol) 7 en het Besluit van de Raad van 28 februari 2002 betreffende de oprichting van Eurojust teneinde de strijd tegen ernstige vormen van criminaliteit te versterken 8, voor zover zij die organen bevoegdheid verlenen op het gebied van de illegale handel in cultuurgoederen, waaronder antiquiteiten en kunstvoorwerpen, alsmede het Besluit van de Raad van 20 september 2005 tot oprichting van de Europese Politieacademie (EPA) als het EU-orgaan dat onder meer tot taak heeft gekregen gespecialiseerde opleidingen voor politiefunctionarissen te verzorgen in het bestrijden van grensoverschrijdende criminaliteit 9, MET ERKENNING voor de inspanningen van internationale organisaties als Interpol, het Unodc en de Unesco bij de bestrijding van criminaliteit jegens cultuurgoederen, 3 4 5 6 7 8 9 PB L 39 van 10.2.2009, blz. 1. 14224/2/08 CRIMORG 166 ENFOPOL 191. 17541/11 ENFOPOL 415 CULT 111 ENFOCUSTOM 143 UD 337. PB C 325 van 2.12.2010, blz. 1. PB L 121 van 15.5.2009, blz. 37. PB L 63 van 6.3.2002, blz. 1. PB L 256 van 1.10.2005, blz. 63. 14232/12 rts/pau/dm 3
ONDERKENNEND dat de verschillende Europese en internationale instrumenten en initiatieven ter coördinatie van de wetshandhavingswerkzaamheden en ter versterking van de samenwerking tussen de bevoegde diensten op het gebied van gestolen cultuurgoederen reeds tastbare resultaten hebben opgeleverd, REKENING HOUDEND met het resultaat van de in het najaar van 2011 gehouden internationale gezamenlijke douaneoperatie COLOSSEUM ter bestrijding van de illegale handel in cultuurgoederen 10, en in het bijzonder met de aanbeveling om een netwerk van deskundigen op het gebied van de illegale handel in cultuurgoederen op te zetten teneinde beter informatie en ervaringen te kunnen uitwisselen en een betere praktische samenwerking te bewerkstelligen, REKENING HOUDEND met de activiteiten in het kader van het lopende door de EU gefinancierde project "Psyche" voor de modernisering van de Interpol-database voor gestolen kunstvoorwerpen, dat een belangrijk instrument is voor het intensiveren van de informatie-uitwisseling tussen de lidstaten en met derde landen en op dit terrein actieve organisaties, CONSTATEREND dat de Europese Unie een belangrijke regio van herkomst, doorvoer en bestemming van cultuurgoederen is; IN HET BESEF dat er tussen de lidstaten een snelle en veilige manier van uitwisselen van informatie en delen van beste praktijken tot stand moet worden gebracht met het oog op een doeltreffende bestrijding van criminaliteit jegens cultuurgoederen, CONCLUDEERT dat er verdere maatregelen moeten worden genomen om de preventie en de bestrijding van criminaliteit jegens cultuurgoederen doeltreffender te maken, meer bepaald door een forum in het leven te roepen om binnen de hele Europese Unie niet-operationele informatie, ervaringen en beste praktijken uit te wisselen en contacten tussen de bevoegde wetshandhavingsautoriteiten van de lidstaten te faciliteren, vandaar dat hij 10 10515/12 ENFOCUSTOM 45 ENFOPOL 159. 14232/12 rts/pau/dm 4
VERWELKOMT dat er aan de hand van de reeds aangewezen contactpunten voor de preventie en de bestrijding van criminaliteit jegens cultuurgoederen 11 een informeel netwerk van wetshandhavingsautoriteiten en expertise op het gebied van cultuurgoederen (EU-Cultnet) wordt opgezet ter versterking van de nationale coördinatie tussen wetshandhavings- en culturele autoriteiten en particuliere organisaties (bijvoorbeeld antiekwinkels, veilinghuizen en online veilingen), ONDERSTREEPT dat het netwerk op het gebied van cultureel erfgoed met de bevoegde nationale autoriteiten, met op dit gebied actieve internationale organisaties als Interpol en de Unesco en met derde landen moet samenwerken en een aanvulling moet vormen op de activiteiten van de bestaande structuren op grond van de bestaande EU-instrumenten en op de inspanningen van de bedoelde internationale organisaties waar dat mogelijk en wettelijk toegestaan is. Het netwerk moet zich ervoor hoeden het werk van bestaande groepen nog eens over te doen of lopende wetshandhavingsprocedures en instrumenten en procedures van justitiële samenwerking te doorkruisen, bijvoorbeeld door onderzoeksbevindingen, inclusief persoonsgegevens, uit te wisselen. De uitwisseling van persoonsgegevens, inlichtingen of onderzoeksbevindingen is slechts mogelijk wanneer die op grond van het nationale recht van de betrokken lidstaat is toegestaan en door de bevoegde organen wordt goedgekeurd, en dient uitsluitend via de bestaande beveiligde officiële kanalen voor informatie-uitwisseling, zoals onder andere SIENA van Europol en de Interpoldatabase voor gestolen kunstvoorwerpen, plaats te vinden, CONSTATEERT dat de rechtshandhavings- en justitiële samenwerking tussen de lidstaten wordt geregeld door de bestaande toepasselijke instrumenten en dat het opzetten van een informeel netwerk het daarin bepaalde onverlet laat, OPPERT dat het netwerk de volgende doelstellingen krijgt: 1) bewustmaking van de lidstaten voor de bestrijding van criminaliteit jegens cultuurgoederen op een strategisch niveau; 11 6390/1/12 REV 1 ENFOPOL 31. 14232/12 rts/pau/dm 5
2) opsporing en uitwisseling, overeenkomstig de voorschriften inzake gegevensbescherming, van niet-operationele informatie over criminele netwerken die worden verdacht van betrokkenheid bij de illegale handel in gestolen cultuurgoederen, met als doel om in nauwe samenwerking met de verschillende nationale en internationale actoren vast te stellen welke banden er bestaan tussen deze netwerken en andere vormen van (georganiseerde) criminaliteit en om trajecten, bestemmingen, methoden en trends alsmede soorten criminele activiteiten in kaart te brengen, 3) achterhalen van de indicatoren van grensoverschrijdende, maar ook binnenlandse criminele activiteiten in verband met criminaliteit jegens cultuurgoederen; 4) verbetering van de uitwisseling van informatie en bijdragen aan risico- en dreigingsevaluaties, waar passend; 5) uitwisseling van informatie over rechtshandhavingssystemen in elke lidstaat, en in kaart brengen van mogelijke juridische en praktische obstakels voor grensoverschrijdende samenwerking; 6) uitwisseling van beste praktijken (bijvoorbeeld nieuwe technologieën), operationele ervaringen en prioriteringsmethoden; 7) uitwisseling van informatie over veilinghuizen en websites die worden gebruikt om te handelen in goederen die cultureel erfgoed zijn, 8) delen van beste praktijken inzake procedures voor het registreren van criminaliteit jegens cultuurgoederen, ter verbetering van de vergelijkbaarheid en de consistentie van de informatie, waar mogelijk, 9) beraad, op grond van het delen van beste praktijken, over de vraag hoe er kan worden gekomen tot eenvoudiger procedures voor het registreren van vermiste cultuurgoederen in nationale databases van de lidstaten en hoe deze databases zouden kunnen worden aangepast aan de Interpol-database voor gestolen kunstvoorwerpen, met in aanmerkingneming van de beste praktijken en technieken die in het door de EU gefinancierde project "Psyche" in kaart worden gebracht, 10) aanmoediging tot gebruikmaking van bestaande systemen, zoals de Interpol-database voor gestolen kunstvoorwerpen en de SIENA-applicatie van Europol, voor de uitwisseling van informatie over criminaliteit jegens cultuurgoederen, 14232/12 rts/pau/dm 6
11) bijdragen aan een beter, sneller en doeltreffender gebruik van de officiële kanalen voor informatie-uitwisseling en samenwerking, zoals Europol, Eurojust, Interpol, de Unesco en de WDO, 12) bijdragen aan de organisatie door de EPA van gemeenschappelijke opleidingsactiviteiten voor functionarissen en onderzoekers op het gebied van cultuurgoederen, en in aanmerkingneming hiervan in uitwisselingsprogramma's en bij de ontwikkeling van andere EPA-instrumenten, ook in samenwerking met andere relevante partners, bijvoorbeeld de Unesco en het Europees netwerk voor justitiële opleiding, 13) opstelling, in samenwerking met Interpol, van een handboek voor een doeltreffender bestrijding van criminaliteit jegens cultuurgoederen overeenkomstig de conclusies van de Raad inzake de preventie en de bestrijding van criminaliteit jegens cultuurgoederen 12, 14) coördinatie binnen de Europese Unie om specifieke EU-aandachtspunten te onderstrepen en als multiplicator te fungeren en de behoeften en verzoeken van lidstaten of aangesloten organisaties te kanaliseren, 15) ontwikkeling van een strategie ter bestrijding van criminaliteit jegens cultuurgoederen en opstelling van een actieplan met concrete acties waarmee aan de bestrijding van deze vorm van criminaliteit moet worden bijgedragen, 16) uitgaan, waar passend, van het bestaande nationale rechtskader van de lidstaten voor de bestrijding van criminaliteit jegens cultuurgoederen, als vertrekpunt voor het delen van beste praktijken en voor samenwerking, 12 17541/11 ENFOPOL 415 CULT 111 ENFOCUSTOM 143 UD 337. 14232/12 rts/pau/dm 7
OPPERT dat de activiteiten van het netwerk als volgt kunnen worden georganiseerd: 1) alle lidstaten en daarnaast de Commissie, Europol, Eurojust en de EPA worden uitgenodigd om aan het netwerk deel te nemen, 2) ook relevante internationale organisaties als Interpol, de Unesco, de WDO en het Unodc worden uitgenodigd om aan het netwerk deel te nemen, 3) er moet worden nagedacht over bijzondere regelingen voor samenwerking met derde landen inzake bescherming van cultureel erfgoed en bestrijding van internationale illegale handel, alsmede over procedures voor de teruggave van gestolen goederen, 4) de douaneautoriteiten van de lidstaten worden uitgenodigd om aan het netwerk deel te nemen vanwege hun competentie in het bewaken en controleren van het goederenverkeer over de buitengrenzen van de Europese Unie, 5) het netwerk dient een multidisciplinaire aanpak voor te staan waarbij gebruik wordt gemaakt van de expertise van misdaadpreventieorganen, lokale autoriteiten, lokale partnerschappen, onderzoeksinstellingen en niet-gouvernementele organisaties in de lidstaten alsmede andere relevante autoriteiten en organisaties, en dient zijn activiteiten te coördineren met de in het kader van het werkplan voor cultuur 2011-2014 op te richten werkgroep van deskundigen, 6) de bijeenkomsten van het netwerk moeten gebaseerd zijn op de behoeften. Het netwerk zou mogelijk tweemaal per jaar (onder elk voorzitterschap) bijeenkomen, 7) het voorzitterschap zou de werkzaamheden van het netwerk coördineren en de bijeenkomsten ervan voorzitten. De eerste bijeenkomst van het netwerk zou worden georganiseerd en voorgezeten door het Cypriotische voorzitterschap, 8) het netwerk zou de bevoegde Raadsinstanties regelmatig informeren over zijn werkzaamheden en over de follow-up van de toepasselijke Raadsconclusies over de bestrijding van illegale handel in en criminaliteit jegens cultuurgoederen, 14232/12 rts/pau/dm 8
VERZOEKT DE COMMISSIE te overwegen om binnen de bestaande middelen te voorzien in financiële ondersteuning voor de activiteiten van het netwerk die in zijn actieplan worden vermeld, bijvoorbeeld het bevorderen van gemeenschappelijk onderzoeksteams (GOT's) en gezamenlijke douane- en/of politieoperaties (GDO's/GPO's), zoals GDO COLOSSEUM, VERZOEKT EUROPOL om het netwerk praktische ondersteuning te verlenen, bijvoorbeeld door gebruik te maken van het Europol Platform for Experts (EPE) en door bevordering van het gebruik van SIENA, VERZOEKT de EPA opleidingsactiviteiten te blijven organiseren en te overwegen daarnaast ook andere opleidingsinstrumenten op het gebied van cultuurgoederen te ontwikkelen, met bijzondere aandacht voor haar multilaterale uitwisselingsprogramma, gemeenschappelijke curricula, modules voor e-leren of online seminars, dit om de samenwerking te bevorderen en de uitwisseling van kennis en goede praktijken tussen de lidstaten op het gebied van cultuurgoederen te versterken. 14232/12 rts/pau/dm 9