De opsporing van synthetische drugs Hans Moerland Frank Boerman met medewerking van Rien Wadners POLITIESTUDIES 24 Gouda Quint (S. Gouda Quint - D. Brouwer & Zoon) Deventer Kluwer Rechtswetenschappen Antwerpen 1998
Inhoudsopgave 1. Inleiding j 1.1. De opsporing van synthetische drugs 1 1.2. De doelstelling en de probleemstelling van het onderzoek 5 1.3. De organisatie en het verloop van het onderzoek 7 1.4. De opzet van de nulmeting 10 1.5. De opbouw van het boek 12 2. De inventarisatie: methode en resultaat 15 2.1. Inleidende beschouwingen 15 2.2. De inventarisatiemethode 18 2.3. De inventarisatiepraktijk 19 2.4. Het inventarisatieresultaat 21 3. De Checklist Opsporing Synthetische Drugs: het Instrument en zijn toepassing 27 3.1. Beschrij ving van de geinventariseerde zaken 27 3.2. De ontwikkeling van een checklist 28 3.2.1. Proces- en resultaatkenmerken 28 3.2.2. De formulering van vragen en antwoordcategorieen 31 3.2.3. De Checklist Opsporing Synthetische Drugs 33 3.3. De toepassing van de checklist 34 3.4. De merites van het meetinstrument 36 4. Het Informatie Systeem Opsporing Synthetische Drugs 39 4.1. Inleiding 39 4.2. De ontwikkeling van een datastructuur en een invoerprogramma 40 4.3. De invoer van de gegevens 41 4.4. Controle, aanvulling en correctie van gegevens 42 4.5. Mogelijkheden om het systeem te bevragen 44 5. Het opsporingsproces 47 5.1. Inleiding 47 5.2. De start van het onderzoek 48 5.3. De betrokken diensten 50 5.3.1. Inleiding 50 5.3.2. Diensten en dienstonderdelen 51 5.3.3. Onderzoeksduur en tijdbesteding 52 5.3.4. Samenwerking en rechtshulpverzoeken 54 5.4. Methoden en middelen van onderzoek 57 5.5. Aanhouding, inverzekeringstelling en voorlopige hechtenis 60 5.6. Het opmaken en insturen van een verbaal 61 5.7. De beoordeling van het opsporingsonderzoek 63 5.8. Samenhang tussen proceskenmerken 67 5.8.1. Samenhang met de start van het onderzoek 68 IX
5.8.2. Samenhang met de afdoening van de zaak door de politie 69 5.8.3. Overige samenhang 70 6. Het opsporingsresultaat 73 6.1. Inleiding 73 6.2. Laboratoria, meng- en tabletteerplaatsen 74 6.3. Synthetische drugs en andere Stoffen 76 6.3.1. Inleiding 76 6.3.2. Synthetische drugs 78 6.3.3. Aan synthetische drugs gerelateerde Stoffen 83 6.3.4. Andere drugs 86 6.4. Activiteiten 86 6.4.1. Inleiding 86 6.4.2. Een overzicht van de belangrijkste activiteiten 88 6.4.3. Transport enexport 91 6.4.4. Overige activiteiten 93 6.5. Verdachten en andere betrokkenen 93 6.5.1. Aantallen 93 6.5.2. Demografische kenmerken van verdachten 96 6.5.3. Andere achtergrondkenmerken van verdachten 99 6.5.4. Verbalisering in verband met andere strafbare feiten 101 7. Verdere bevindingen 105 7.1. Inleiding 105 7.2. Samenhang tussen proces- en resultaatkenmerken 106 7.2.1. Inleiding 106 7.2.2. Controles 107 7.2.3. Onderzoeksduur en bestede tijd 107 7.2.4. Samenwerking 109 7.2.5. Methoden en middelen van onderzoek 110 7.2.6. Inverzekeringstelling en voorlopige hechtenis 112 7.2.7. De afdoening door de politie 113 7.3. De diversiteit van synthetische-drugszaken 114 7.4. Georganiseerde misdaad? 117 7.5. Het opsporingsproces en de diversiteit van zaken 120 7.6. Het opsporingsresultaat en de diversiteit van zaken 122 8. De nulmeting in kort bestek: resultaten en merites 125 8.1. Inleiding 125 8.2. De belangrijkste resultaten 125 8.2.1. Bevindingen ten aanzien van de eerste onderzoeksvraag 125 8.2.2. Bevindingen ten aanzien van de tweede onderzoeksvraag 126 8.2.3. Bevindingen ten aanzien van de derde onderzoeksvraag 127 8.2.4. Bevindingen ten aanzien van differentiatie en samenhang 128 8.3. De merites van de nulmeting 130 8.4. Toekomstig onderzoek naar de opsporing van synthetische drugs 131 X
Literatuur ^33 Bijlagen 1. De flyer 135 2. De Checklist Opsporing Synthetische Drugs 139 3. Zaken naar onderzoeksduur 163 4. Zaken naar tijdsinvestering in mensdagen 165 5. Zaken naar de belangrijkste onderzoeksmethoden en -middelen 167 6. Zaken naar het aantal gebruikte onderzoeksmethoden en -middelen 169 7. Aanhouding verdachten naar regio, ressort en dienst 171 8. Inverzekeringstelling verdachten naar regio, ressort en dienst 173 9. Voorlopige hechtenis verdachten naar regio, ressort en dienst 175 10. Het insturen van een verbaal naar regio, ressort en dienst 177 11. Activiteiten naar regio, ressort en dienst 179 12. De gemiddelde aantallen verdachten per regio, ressort en dienst 181 13. Demografische kenmerken van verdachten 183 14. Aantal verdachten naar geboorteland 185 15. Aantal verdachten naar nationaliteit 185 Afbeeldingen 1. De indeling van Nederland in politieregio's 9 2. IVIDIVIA 43 Overzichten 1. De geinventariseerde synthetische-drugszaken (naar opsporingsdienst) 23 2. De beschreven zaken naar herkomst 52 3. Samenwerking met andere diensten 56 4. Het opmaken en insturen van een verbaal 61 5. Het oordeel over de medewerking van andere diensten in Nederland 64 6. Het oordeel over de medewerking van buitenlandse diensten 65 7. Het oordeel over de rol van het Openbaar Ministerie 65 8. Het oordeel over de coördinatie van de onderzoeksinspanningen 65 9. Het oordeel over de informatie die voorhanden was 66 10. Inbeslaggenomenproductiemiddelen 76 11. De zaken naar regio en naar soort synthetische drug 80 12. Hoeveelheden inbeslaggenomen synthetische drugs 82 13. Inbeslaggenomen synthetische drugs per regio, ressort en dienst 84 14. De activiteiten, voorwerpen van activiteit en betrokkenen 89 15. De zaken naar aantallen betrokkenen resp. verdachten 94 16. De gemiddelde aantallen betrokkenen per regio, ressort en dienst 95 XI
17. De verdachten naar leeftijd 97 18. Verbalisering inzake strafbare feiten betreffende andere drugs 103 19. De gemiddelde looptijd in dagen, naar criminele activiteit 108 20. De aantallen betrokkenen en verdachten, naar onderzoeksduur 109 21. De gemiddelde leeftijd van de verdachten, naar onderzoekstijd 109 22. Samenhang tussen opsporingsmethoden en opsporingsresultaten 111 23. Aantallen zaken naar herkomst en typering 116 24. De aanleiding tot de start van zaken, naar hun typering 121 Figuren 1. De looptijd van het onderzoek 53 2. De zaken naar het aantal mensdagen dat eraan werd besteed 54 3. De belangrijkste methoden en middelen van onderzoek 58 4. Het opmaken en insturen van een verbaal (naar ressort) 62 5. Zaken met inbeslagneming van amfetamine, XTC-achtigen resp. LSD 79 6. De aantallen verschillende activiteiten per zaak 90 7. De aantallen verschillende activiteiten per betrokkene 91 8. De belangrijkste geboortelanden (excl. Nederland) 98 9. De belangrijkste nationaliteiten (excl. de Nederlandse) 99 XII