FFP Congres 6 oktober 2016 Marktlink Fusies & Overnames Uitkomsten Marktlink monitor Door: Tom Beltman & Fredrik Jonker
Agenda Introductie Onderzoek Marktlink monitor Welke mogelijkheden zijn er? Integratie jaarbespreking Vragen FFP Congres - 6 oktober 2016 2
Introductie
Even voorstellen: sprekers Drs. Ing. Tom Beltman RV drs. Fredrik Jonker FFP Congres - 6 oktober 2016 4
Even voorstellen: Marktlink (1/2) Grootste onafhankelijke overnamespecialist in Nederland 20 jaar ervaring (opgericht in 1996) Circa 50 professionals Circa 50 transacties per jaar Aangesloten bij de NIRV, DCFA en GGI Transactiewaarde: 1M - 200M Sweetspot: 3M - 30M (Inter)nationaal actief in alle branches Begeleiding gehele aan- of verkooptraject FFP Congres - 6 oktober 2016 5
Even voorstellen: Marktlink (2/2) Landelijk werkend vanuit 4 locaties en wereldwijde dekking via GGI Amsterdam Deventer Gouda s-hertogenbosch FFP Congres - 6 oktober 2016 6
Referenties: ervaring in vele branches FFP Congres - 6 oktober 2016 7
Waarom Marktlink? Pragmatisch, dealgericht en ondernemend Grootste onafhankelijke MKB-specialist met veel ingangen Medeondernemer in deal Vaste gedreven projectteams Doorzetters: Slagingskans > 95% Ervaring behoed u voor valkuilen FFP Congres - 6 oktober 2016 8
Waarom zijn we hier? We zien de volgende tendens: Levensfase van de ondernemer ontwikkeling privé vermogen 3000 Risicodragend 2500 ondernemingsvermogen 2000 1500 1000 500 0 Bedrijf 1 Bedrijf 2 Veiliggesteld privé vermogen Bedrijf 3 Leeftijd DGA 35 42 47 53 56 60 pre- 100% pre- 100% 100% exit exit exit exit exit FFP Congres - 6 oktober 2016 9
Marktlink Monitor
Aanleiding onderzoek: bestaande onderzoeken/publicaties FFP Congres - 6 oktober 2016 11
Doelgroep: Alleen bedrijven in het middensegment Achtergrond andere conclusies: Klein MKB? Omvang: 10 tot 200 werknemers Aantal: 70.000 bedrijven Werkgelegenheid: 2,3 miljoen arbeidsplaatsen Omzet: 200 miljard (circa 35% v/h bnp) Eigendom: 62% van de bedrijven heeft meer dan 1 eigenaar Bron: SAMR/CBS/EIM FFP Congres - 6 oktober 2016 12
Uitkomst 1 Golf van bedrijfsovernames is onderweg! 73% heeft nagedacht over verkoop van het bedrijf! Ruim 1/5e verwacht dat verkoop binnen 2 jaar relevant is! (was in 2015 nog 1/10e!) Echter: circa 1% van de bedrijven is in de laatste jaren verkocht. (Bron: onderzoek Panteia) De intentie tot verkoop ligt vele malen hoger dan de daadwerkelijke bedrijfsverkopen: Zal de markt 5x zo groot worden? FFP Congres - 6 oktober 2016 13
Uitkomst 2 De helft van de ondernemers verkoopt direct bij een goed bod 47% verkoopt direct bij een goed bod. Bij ondernemers die binnen 0 en 5 jaar willen verkopen is dat zelfs 64%! Belangrijkste argumenten om te verkopen: 1. Leeftijd 2. Meer genieten van het leven 3. Bedrijf is toe aan een frisse wind FFP Congres - 6 oktober 2016 14
Uitkomst 3 Bij ruim de helft zit het pensioenvermogen vast in het bedrijf Een vijfde van de ondernemers heeft onrust doordat een groot deel van het vermogen vast zit in het bedrijf. Bij oudere ondernemers is er meer onrust. FFP Congres - 6 oktober 2016 15
Uitkomst 4 2/5 staat open om deel van de waarde uit het bedrijf te halen d.m.v. een Pre-exit Pre-exit: 100% van de aandelen verkopen aan een koopholding en samen met private equity evt. in combinatie met management) weer instappen. 55% hiervan wil na verkoop van een deel van het bedrijf de meerderheid van de aandelen behouden, de overige 45% neemt ook genoegen met een minderheid. Een vijfde van de ondernemers gelooft in sequentieel ondernemerschap en ziet zichzelf (na verkoop) nog wel een ander bedrijf runnen. FFP Congres - 6 oktober 2016 16
Uitkomst 5 Een markt te winnen voor de FFP er Slechts één op de vijf ondernemers maakt gebruik van een vermogensplanner Voor de FFP er is er nog veel markt te winnen!!! Wie is de belangrijkste adviseur bij belangrijke bedrijfsbeslissingen? De accountant gezien als belangrijkste adviseur (38%) Daarna komen partner, zakenpartner en de bankier De vermogensplanner wordt het minst vaak genoemd (1%) FFP Congres - 6 oktober 2016 17
Welke mogelijkheden zijn er?
De mogelijkheden: type kopers Type kopers Strategische kopers Financiële kopers (private equity/ PE in alle soorten en maten) Zittend management (MBI, mogelijk in combinatie met PE) Extern management (MBO, mogelijk in combinatie met PE) Oud-ondernemers (OBO, ondernemers buy out) FFP Congres - 6 oktober 2016 19
De mogelijkheden: type deals bij verkoop Pre-exit (trend!) Wat houdt dit in? 100% van de aandelen verkopen aan een koopholding en samen met private equity evt. in combinatie met management weer instappen. Voordelen: 70 80% van de bedrijfswaarde uit de risicosfeer Meeprofiteren van hefboom (hoog rendement op geherinvesteerd vermogen) Kunnen blijven ondernemen (binnen het samen gemaakte plan), zonder het volledige risico te dragen? Werken richting finale exit met investeerder (afhankelijk van type PE) Nadelen: Zeggenschap- en winstdeling FFP Congres - 6 oktober 2016 20
Ontwikkeling overnamemarkt Goed moment om (familie)bedrijf te verkopen Overige ontwikkelingen overnamemarkt Veel kopers in de markt: > 50-70 geïnteresseerden per transactie Toename deals met investeerders Toename internationale deals Geld is goedkoop en ruim beschikbaar Banken zijn weer open Aanvullende alternatieve financieringsvormen in opkomst Toename pre-exit transacties Professionalisering overnameadvies FFP Congres - 6 oktober 2016 21
Integratie in jaarbespreking
Integratie onderwerp in jaarbespreking: wanneer bespreken en welke vragen? Ondernemingscyclus en huidige rol ondernemer In welke fase van de ondernemingscyclus zit het bedrijf? Wat wil uw klant vanuit welke rol: privé, aandeelhouder, bestuurder? Ondernemer of manager? Waar voegt u de meeste waarde toe? Wat is de kracht van de ondernemer en wat vindt hij het leukst om te doen? (juiste persoon voor deze fase?) FFP Congres - 6 oktober 2016 23
Integratie onderwerp in jaarbespreking: wanneer bespreken en welke vragen? Wanneer bespreken: altijd een relevant thema! Zie uitkomsten Marktlink monitor Gemiddelde opdrachtgever Marktlink is 40 tot 45 jaar Langere aanlooptijd biedt meer opties (ook i.v.m. fiscaliteit) Opbrengst bedrijf opnemen in een vermogensplan 2009-2015 ondernemers bleven/blijven op de bok omdat er geen pensioen is opgebouwd en de waarde v/h bedrijf is gedaald Heeft uw klant een beeld van de waarde van het bedrijf? Waarde onderneming waarde eigen vermogen in jaarrekening FFP Congres - 6 oktober 2016 24
Integratie onderwerp in jaarbespreking: wanneer bespreken en welke vragen? Familieopvolging Is er opvolging binnen de familie? Wat is mijn leeftijd als de kinderen gereed zijn om het over te nemen? Zijn ze geschikt en willen ze het (echt)? Hebben ze extern gewerkt (en fouten gemaakt)? Marktconforme prijs? (onafhankelijke waarde of bepaalt vader de prijs?) Timing van verkoop Vanaf welk moment wilt u niet meer actief zijn als ondernemer? Binnen welke termijn wilt u stoppen met werken? Verkoopproces duurt circa 1 jaar (van a tot z) + overdrachtsperiode (3 tot maanden) Weet u welke opties er zijn? (verkopen stoppen: veel tussenvormen!) FFP Congres - 6 oktober 2016 25
Integratie onderwerp in jaarbespreking: wanneer bespreken en welke vragen? Wat wil je verkopen? Werkmaatschappij? (optie 1) Incl. onroerend goed? (optie 2) Is er sprake van een holdingstructuur? Laat uw ondernemer zich adviseren op fiscaal vlak DGA Personal Holding (opbouw pensioen) Tussenholding (incl. OG) Werkmaatschappij (Activiteiten) OPTIE 1: verkoop ex. OG OPTIE 2: verkoop incl. OG FFP Congres - 6 oktober 2016 26
Vragen?
Tendens: Van familieonderneming naar ondernemende families Bekx, woensdag 27 januari 2016 Zie ook opinie stuk FD Mira Bloemen- fd.nl/opinie/1136992/opvolging-infamiliebedrijf-vraagt-om-nieuw-denken FFP Congres - 6 oktober 2016 28
Bedankt voor uw aandacht Kom gerust langs op onze stand! FFP Congres - 6 oktober 2016 29