Afkortingen XV 1 Inleiding l A Begrip en functie van het intemationaal privaatrecht l 1 Literatuur 1 2 Bestaansvoorwaarden; doel 1 3 Hoofdonderdelen 2 4 Aangrenzende rechtsgebieden 2 5 Ipr intemationaal recht? 3 6 Ipr privaatrecht? 4 7 Internationale gevallen 4 B Bronnen van het Nederlandse internationaal privaatrecht 8 Literatuur 5 9 Bronnenverscheidenheid; codificatie 7 10 De wet 8 11 Ongeschreven recht 9 12 Verdragen en Europese verordeningen 9 13 Afbakening en rangorde 13 C Hoofdiijnen van de geschiedenis van het internationaal privaatrecht 14 14 Literatuur 14 15 Ontwikkelingsvoorwaarden 14 16 Noord-Italiaanse statutenleer 15 17 Franse statutenleer 16 18 Hollandse statutenleer 17 19 Von Savigny 18 20 Romaanse school 20 21 Moderne Stromingen 20 22 Neostatutistische stroming 21 23 Lex fori-stroming 22 24 Leer van het 'gunstigste' recht 22 2 Algemeen deel conflictenrecht 24 A De conflictregel algemeen 24 25 Literatuur 24 26 Soorten conflictregels 26 VII
27 Eenzijdige conflictregel 26 28 Meerzijdige conflictregel 27 29 Materiele of zelfstandige conflictregel 28 B De meerzijdige conflictregel of verwijzingsregel 28 30 Structuur en functie 28 31 Kenmerken 29 32 Drie aspecten 30 33 Onderwerp: de verwijzingscategorie 30 34 Norm: de aanknopingsfactor 30 35 Gevolg: het toepasselijke rechtsstelsel 32 C Grondslag van de verwijzing 34 36 Het conflictenrechtelijke keuzeprobleem 34 37 De 'zetel' van de rechtsverhouding 35 38 Beginsel van de nauwste betrokkenheid 35 39 Bepaling van de aanknopingsfactor 36 40 Beschermingsbeginsel 37 41 Begunstigingsbeginsel 38 42 Partijautonomie 38 D Kwalificatie 39 43 Literatuur 39 44 Functie van de kwalificatie 39 45 Omlijning van de kwalificatievraag 40 46 Kwalificatie van de aanknopingsfactor en het toepasselijk recht 40 47 Kwalificatie van de rechtsverhouding 42 48 Lex fori-opvatting 42 49 Lex causae-opvatting 42 50 Rechtsvergelijkende of autonome opvatting 43 E Aanpassing 43 51 Literatuur 43 52 Noodzaak van aanpassing 44 53 Verschillende aanpassingsproblemen 45 54 Kortsluiting in het verwijzingsresultaat 45 55 Oplossingen 46 F Voorvraag 47 56 Literatuur 47 57 Aard van het probleem 47 58 Omlijning van het probleem 48 59 Afhankelijke of zelfstandige aanknoping? 49 60 Heersende opvatting 50 61 De voorvraag in een aantal verdragen 50 G Openbare orde 51 62 Literatuur 51 63 Functie van de openbare orde in het ipr 51 64 Maatstaf 52 Vlll
65 Openbare orde in positieve zin? 54 66 Toepassingsgevolgen 54 67 Openbare orde en volkenrecht 55 68 Openbare orde en verdragen 56 H Renvoi en afstemming 57 69 Iiteratuur 57 70 Terugverwijzing en verderverwijzing 57 71 Renvoi als negatief conflict van verwijzingsregels 58 72 Renvoi accepteren? 59 73 Heersende opvatting 60 74 Näherberechtigung en retorsie 61 75 Fait accompli-exceptie 62 I Voorrangsregels 63 76 Literatuur 63 77 Semipubliekrecht in het conflictenrecht 64 78 Formele territorialiteitsleer 64 79 Lex causae-leer 65 80 Bijzondere aanknopingsleer 65 81 Wettelijke regeling 67 82 Regeling in verdragen en Europese verordeningen 68 83 Voorrangsregels en scope-rules 69 3 Bijzonder deel conflictenrecht 71 84 Inleiding 71 A Personen- en familierecht algemeen 71 85 Literatuur 71 86 Nationaliteitsbeginsel tegenover domiciliebeginsel 73 87 Relativering nationaliteitsbeginsel 73 88 Nationaliteit als aanknopingsfactor 74 89 Nederlands nationaliteitsrecht 75 90 Verdragen betreffende nationaliteitsrecht 76 91 Problemen bij nationaliteitsaanknoping 77 92 Staatloosheid 77 93 Vluchtelingen 78 94 Meervoudige nationaliteit 78 95 Staten met een meervoudig rechtsstelsel 79 96 Verwaterde nationaliteit 80 97 Woonplaats als aanknopingsfactor 81 B Naam 82 98 Literatuur 82 99 De CIEC-Namenverdragen 83 100 Nationaliteitsaanknoping uitgangspunt 83 101 Problemen in het internationale namenrecht 85 IX
C Minderjarigheid en handelingsbekwaamheid 86 101a Literatuur 86 102 Hoofdregel en uitzonderingen 86 103 Lizardi-regel 87 D Curatele en meerderjarigenbescherming 87 104 Literatuur 87 105 Nationaliteitsaanknoping verlaten 88 E Huwelijk 88 106 Literatuur 88 107 Het Haags Huwelijksverdrag 1978 90 108 Huwelijksbevoegdheid 90 109 Correcties door de openbare orde 91 110 Huwelijksvoltrekking 92 111 Erkenning buitenlandse huwelijken 92 F Huwelijksontbinding 93 112 Literatuur 93 113 Boon-Schmidt-arrest 94 114 Riviere-stelsel en rechtssfeercriterium 95 115 Wet Conflictenrecht Echtscheiding 95 116 Terug naar de lex fori: artikel 10:56 BW 96 G Afstamming 98 117 Literatuur 98 118 Nationaliteitsaanknoping uitgangspunt 98 119 Ontkenning van vaderschap 99 120 Erkenning van buitenechtelijke kinderen 100 121 Wettiging door huwelijk 102 H Adoptie 102 122 Literatuur 102 123 Wettelijke regelingen 103 124 Van cumulatiestelsel naar lex fori 104 125 Uitzondering op de lex fori 105 126 Haagse Adoptieverdragen 1965 en 1993 106 I Kinderbescherming en ouderiijke verantwoordelijkheid 106 127 Literatuur 106 128 Internationale regelingen 108 129 Samenloopproblemen 110 130 Toepasselijk recht 110 131 Internationale bevoegdheid 111 132 Internationale kinderontvoering 114 133 Internationale kinderontvoering en de Brüssel Hbis-Verordening 117 J Alimentatie 118 134 Literatuur 118 135 Internationale regelingen 119 X
136 Toepassingsgebied Haags Alimentatieprotocol 120 137 Verwijzingsstelsel Haags Alimentatieprotocol 120 138 Objectieve verwijzingsregeling 120 138a Rechtskeuzebevoegdheid 122 K Huwelijksvermogensrecht 123 139 Literatuur 123 140 Nationaliteitsaanknoping uitgangspunt 126 141 «entering in de jaren zestig 127 142 Chelouche-Van Leer-arrest 127 143 Rechtskeuzebevoegdheid 128 144 Gemeenschappelijke nationaliteit 129 145 Eerste huwelijksdomicilie 130 146 Onveranderlijkheidsbeginsel 130 147 Het Haags Huwelijksvermogensverdrag 1978 133 148 Verwijzingsregeling Huwelijksvermogensverdrag 135 149 Persoonlijke gevolgen van het huwelijk 139 L Erfrecht 141 150 Literatuur 141 151 Het Haagse Erfrechtverdrag 1989 142 152 Toepassingsgebied Erfrechtverdrag 143 153 Verwijzingsregeling Erfrechtverdrag 144 154 Eenheidsstelsel 145 155 Ongeregelde kwesties 146 M Goederenrechtelijk regime zaken 147 156 Literatuur 147 157 Lex rei sitae 149 158 Goederenrechtelijk regime onroerende zaken 149 159 Goederenrechtelijk regime roerende zaken 150 160 Gestolen zaken 151 161 Zekerheidsrechten op roerende zaken 152 162 Zaken op transport 153 162a Haags Trustverdrag 1985 153 N Overeenkomsten 155 163 Literatuur 155 164 Twee hoofdvragen 159 165 Europese regelingen 162 166 Toepassingsgebied Rome 1-Verordening 163 167 Verwijzingsregeling Rome 1-Verordening 164 168 Rechtskeuzebevoegdheid 164 169 Beperkingen aan de rechtskeuzebevoegdheid 166 170 De objectieve verwijzingsregeling 167 171 Restregel en uitzonderingsregel 169 172 Bijzondere verwijzingsregimes 170 173 Vervoerovereenkomsten 170 174 Consumentenovereenkomsten 171 175 Arbeidsovereenkomsten 172 XI
176 Verzekeringsovereenkomsten 174 177 Weens Koopverdrag 1980 175 O Onrechtmatige daad 177 178 Literatuur 177 178a Rome H-Verordening 179 179 Lex loci delicti 279 180 Kenteringen 180 181 Problemen bij de vaststelling van de locus delicti 181 182 Algemene uitzonderingen op de hoofdregel 182 182a Bijzondere verwijzingsregimes 185 183 Ongeoorloofde mededinging 185 184 Milieuschade 186 185 Inbreuk op intellectuele eigendomsrechten 187 186 Collectieve actie bij arbeidsconflicten 188 187 Haags Verkeersongevallenverdrag 1971 188 188 Haags Productaansprakelijkheidsverdrag 1973 190 P Overgang van vorderingen 192 189 Literatuur 192 190 Scheiden of voegen? 193 191 Vorderingsstatuut of overgangsstatuut? 193 192 Cessie en subrogatie in het EVO en de Rome I-Verordening 194 Q. Vertegenwoordiging 197 193 Literatuur J97 194 Scheiden of voegen? J97 195 Haags Vertegenwoordigingsverdrag 1978 197 196 Interne verhouding 198 197 Externe verhoudingen 198 R Rechtspersonen 199 198 Literatuur J99 199 Incorporatieleer tegenover leer van de werkelijke zetel 202 200 Grenzen aan de incorporatieleer 203 201 Regelgeving 203 S Vormvoorschriften 206 202 Literatuur 206 203 Locus regit actum 206 204 Is de vormregel imperatief of facultatief? 207 205 (Schijn)uitzonderingen 207 206 Artikel 10:12 BW 208 207 Bijzondere regelingen 209 XII
4 Internationaal bevoegdheidsrecht 212 A Begrip en functie van het intemationaal bevoegdheidsrecht 212 208 Literatuur 212 209 Verhouding tot het volkenrecht 212 210 Structuur en functie van de bevoegdheidsregels 213 211 Belangen 213 212 Gronden voor rechtsmacht 214 213 Bronnen van het Nederlandse intemationaal bevoegdheidsrecht 216 B Het commune intemationaal bevoegdheidsrecht 217 214 Literatuur 217 215 Van oud naar nieuw 218 216 Hoofdregel in dagvaardingsprocedures: forum rei 219 217 Aanvullende bijzondere bevoegdheidsregels 220 218 Accessoire bevoegdheid 223 219 Forumkeuzebevoegdheid 223 220 Forum arresti 226 221 Kort geding 228 222 Verzoekschriftprocedures 228 223 Echtscheidingsprocedures 229 224 Ouderlijke verantwoordelijkheid en kinderbescherming 231 225 Algemene uitzonderingen 232 226 Immuniteit van jurisdictie 232 227 Forum non conveniens 233 227a Forum conveniens 234 228 Forum necessitatis 234 229 Litispendentie 235 C De bevoegdheidsregeling van de EEX-Verordening 237 230 Literatuur 237 231 Plaats en betekenis EEX-Verordening 240 232 Formed toepassingsgebied 242 233 Materieel toepassingsgebied 243 234 Het stelsel van de bevoegdheidsregeling van de EEX-Verordening 245 235 De hoofdregel van artikel 2 245 236 De alternatieve bevoegdheidsregels van artikel 5 246 237 Verbintenissen uit overeenkomst 246 238 Onderhoudsverplichtingen 251 239 Verbintenissen uit onrechtmatige daad 251 240 Benadeelde partij in het strafgeding 253 241 Exploitatie van een filiaal 253 242 Trustverhoudingen 254 243 Hulp- en bergloon 254 244 Accessoire bevoegdheid 255 245 Beperking aansprakelijkheid maritieme vorderingen 256 246 Bijzondere bevoegdheidsregels 257 247 Verzekeringen 257 248 Consumentenovereenkomsten 258 inhoud XIII
248a Arbeidsovereenkomsten 259 249 De exclusieve bevoegdheidsregels van artikel 22 260 250 Onroerend goed 260 251 Vennootschappen en rechtspersonen 261 252 Openbare registers 262 253 Octrooien, merken en dergelijke 262 254 Executiegeschillen 263 255 Forumkeuzebevoegdheid 263 256 Verschijning schept competentie 266 257 Voorlopige en bewarende maatregelen 267 258 Toetsing van bevoegdheid en ontvankelijkheid 268 259 Litispendentie en samenhang 269 5 Erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse rechterlijke beslissingen 272 260 Inleiding 272 A Het commune recht 272 261 Literatuur 272 262 Artikel 431 Rv en de soevereiniteitsleer 273 263 Restrictieve interpretatie van artikel 431 Rv 274 264 Gescheiden ontwikkelingsgang 275 265 Constitutieve vonnissen 275 266 Echtscheidingsvonnissen 276 267 Andere staatvonnissen 278 268 Declaratoire, veroordelende en afwijzende vonnissen 278 269 Van vrijwillige onderwerping naar rechtsmacht 279 270 Drie minimumvereisten voor erkenning 279 271 Tenuitvoerlegging 281 B Verdragen en Europese verordeningen 281 272 Literatuur 281 273 Verschillende soorten internationale regelingen 283 274 Vast patroon van erkennings- en executieverdragen 284 275 Plaats en betekenis EEX-Verordening 285 276 Formeel en materieel toepassingsgebied 286 111 Automatische erkenning 286 278 Weigeringsgronden 287 279 Schending bevoegdheidsregels in beginsel geen weigeringsgrond 288 280 Eenvoudige exequaturprocedure 289 281 Europese Executoriale Titel 290 282 Eenvormige Europese procedures 291 Verdragen en Verordeningenregister 293 Rechtspraakregister 296 Trefwoordenregister 312 XIV