Qualify for Growth and Investment NextOEM 2014

Datum: mei 2014 Qualify for Growth and Investment NextOEM 2014 www.nextoem.com

Introductie en aanbeveling Toonaangevende bedrijven met toptechnologie zijn kenmerkend voor de Brainportregio. Door te bouwen op de alom aanwezige technologische kennis en dit te combineren met ondernemerschap en kapitaal, willen de Brainportpartners overheid, industrie, kennisinstellingen en professionele dienstverleners het aantal grote technologiebedrijven in de regio doen groeien. Daarmee kan de diversiteit, economische bedrijvigheid en welvaart in onze Brainportregio verder toenemen. NextOEM is een hoogwaardig om kansrijke technologiebedrijven te ondersteunen met ervaren ondernemers, extra kennis via experts en kennisinstituten als ook een verbeterde financierbaarheid met hulp van financiële partners. Met haar focus op marketing, sales en financierbaarheid kan het maatwerk het verschil maken voor groeiende technologiebedrijven en daarmee impact hebben voor de sector én de regio. NextOEM is een intensief, dat veel van de deelnemers vergt en mogelijk een aantal bestaande overtuigingen omver zal werpen. Tegelijkertijd opent het nieuwe deuren naar groei en professionaliteit. Aan mensen die meer uit zichzelf en hun onderneming willen halen beveel ik daarom het van harte aan. Marc Hendrikse Lid van het Topteam High Tech Systemen en Materialen Voorzitter Brainport Industries 2 mei 2014

Inhoud NextOEM als steun in de rug voor versnelling 4 Het waardevolle netwerk van NextOEM 6 Een maatwerk 8 1. De scan 9 2. De workshops (7 stuks) 10 1. Ontwerp een winnende strategie 10 2. Accelerating business met marketing & (internationale) verkoop 11 3. Opschalen door industrialisatie 12 4. (On)Mogelijkheden van intellectuele eigendomsrechten 13 5. Volgende stappen in organisatieontwikkeling 14 6. Structuring for Growth 15 7. Finance Design 16 3. coaching 18 Entrepreneurial coach: sparring partner 18 De coaches 19 Financial coach: finance op een hoger plan De coaches 20 De coaches 21 4. Intervisie 22 Intervisie: de ondernemer is ook maar een mens 22 het netwerk 24 Netwerkactiviteiten 24 Praktische hulp: expert coaching 24 Alumninetwerk 24 Timetable 25 Kandidaten + waarom Meedoen? 26 slotwoord 27 mei 2014 3

NextOEM als steun in de rug voor versnelling I n de regio Zuidoost-Nederland zien we volop initiatieven voor starters maar weinig s om het aantal grotere technologiebedrijven te verhogen. Dit aantal is dan ook het afgelopen decennium nagenoeg gelijk gebleven terwijl deze groep bedrijven de diversiteit vergroot en een acceleratie-effect heeft voor de economie. Het NextOEM is opgezet om juist deze bedrijven te steunen en een sterke basis te geven voor verdere groei en daarmee meer grote technologiebedrijven te helpen ontstaan waaruit op termijn een nieuwe Original Equipment Manufacturer (OEM) kan ontstaan. NextOEM is opgezet door partners vanuit de Zuidoost Nederlandse economie overheid, bedrijfsleven, onderwijsinstellingen en professionele dienstverleners om veelbelovende technologiebedrijven te steunen d.m.v. ondernemerschap, kennis en een betere financierbaarheid. Doel van het is om het aantal grotere technologiebedrijven te laten groeien en meer OEM s te laten ontstaan die een dragende functie hebben in de economische regio. Dit gebeurt met een maatwerk waarin deelnemende bedrijven worden gecoacht door ervaren ondernemers en financials, op relevante gebieden kennis krijgen aangereikt door materiespecialisten en op basis van een maatwerkplan hun onderneming versterken. de topsectoren: hightech systems & materials, automotive, agro-equipment en lifetec. Het zijn geen starters, ze hebben één of meerdere producten beschikbaar en ze zijn gestart met de commercialisatie hiervan. De organisatie hiervoor is aanwezig. De kandidaten voor Een Doel van het is om het aantal grotere technologiebedrijven te laten groeien. NextOEM hebben vaak al een eerste investeringsronde achter de rug. Ze zijn op zoek naar vervolginvesteringen om hun groei te financieren. Ook spin-offs van bestaande corporates kunnen deelnemen aan het. Het heeft een doorlooptijd van 10 maanden en start met een bedrijfsscan voor De beoogde kandidaten ontwikkelen en produceren geavanceerde producten binnen een van elke deelnemer. Deze scan wordt uitgevoerd door PwC en vormt de basis voor een met 4 mei 2014

NextOEM als steun in de rug voor versnelling de ondernemer overeen te komen op maat gemaakt actieplan waaraan door bedrijf en coaches tijdens de duur van het wordt gewerkt. Om de doelstellingen te realiseren kan een beroep worden gedaan op het netwerk rondom het en worden tools aangereikt door intervisiebijeenkomsten en workshops om de kennis en competenties gebied van Strategie, Organisatie Ontwikkeling & HRM, Product & Intellectueel Eigendom, Marketing & Internationaal Verkopen en Financierbaarheid te verhogen. Na afronding van het blijven bedrijven betrokken bij het netwerk via de alumnigemeenschap en de hiervoor georganiseerde bijeenkomsten. van de ondernemer en onderneming op het Positioning In the company bussiness life cycle Concept Seed Product Development Market Development Maturity Start up & Incubation Corporate Venturing Program NextOEM Accelerator Program Connecting Coaching Competences Pre-seed initiatives & Funding Venture Capital Private Equity Techno Starter Funds Sector Funds Stock Exchange Bank: Loans & Leasing Incubation & Bussiness Centers Start-up Growth Maturity Company Confidental. No external distribution mei 2014 5

Het waardevolle netwerk van NextOEM N extoem is een initiatief van een samenwerkende groep organisaties die het Brainport ecosysteem vertegenwoordigen en die een groot belang hechten aan verdere ontwikkeling van de regio en de door technologie gedreven ondernemingen die hierin actief zijn. De founding fathers zijn de verzamelde hightech toeleveranciers zoals verenigd in Brainport Industries, Brainport Development, BZW, PwC, Kamer van Koophandel Eindhoven en TU/e. Hiernaast heeft NextOEM de content partners BoerCroon, Triceps, Patentwerk, TIAS/NIMBAS en Banning die samen met de founding fathers intensief meewerken aan de inhoud van het. Ook zijn er goede contacten met bestaande OEM s zoals ASML, DSM en Philips. Het wordt namens de oprichters en partners begeleid door een Stuurgroep. Deze bestaat uit Joep Brouwers (Voorzitter stuurgroep en adjunct directeur Brainport Development), Rob Janssen (Partner en Regioleider PwC), John Blankendaal (Managing Director Brainport Industries), Ewit Roos (Director Brightmove), Daan Kersten (CEO Additive Industries), Marc Douma (Partner met ervaren groeiondernemers uit de technologiesector die hebben plaatsgenomen in het expert panel. Dit zijn Arnoud de Geus (Sioux Investments), Henk Tappel (Frencken Europe), Merien ten Houten (Leapfunder), Emile Asselbergs (PhenomWorld), Johan Feenstra (Liquavista), Onno Lint (Fontys), Karl McGoldrick (PSV Composites) and Ewit Roos (Brightmove). BoerCroon Consulting), Alexander van Groenendael (namens BZW) en Erik Vermeulen (Managing Director Be2Grow). De regie van het is in handen van Brainport Development. Contactpersoon is Eugene Kaerts Om te waarborgen dat het voldoende aansluiting heeft met de markt e.kaerts@brainportdevelopment.nl tel. 06-55398876 en de marktontwikkelingen is dit afgestemd 6 mei 2014

Regional Development & Investment Agencies Suppliers Existing OEM s Candidates Institutes & Academia Financial Institues & Funds Professional Service Providers mei 2014 7

E lke ambitieuze, sterk groeiende ondernemer kan een steun in de rug gebruiken bij de professionalisatie en ontwikkeling van zijn bedrijf. Ervaringen in groei-regio s als Brainport regio Eindhoven, Silicon Valley en Silicon Wadi leren dat ondernemingen zich sneller, beter en makkelijker kunnen ontwikkelen binnen een ecosysteem dat inhoudelijke én financiële ondersteuning biedt door de ruime beschikbaarheid van kennis, mensen en kapitaal. Aanmelding Netwerk 1. Scan Universities Institutes Corporates Programs Clients Suppliers Investors Service Providers Product Market Company Business Plan Rapportage, Plan & Commitment 2. Workshops 3. Coaching 4. Intervisie Duur: 10 maanden ondernemer financieel Qualify for Growth AlumniCommunity 8 mei 2014

NextOEM brengt op overzichtelijke schaal de randvoorwaarden bijeen voor een versnelling van de ontwikkeling van de onderneming. NextOEM bundelt kennis, mensen en kapitaal in de vorm van een gestructureerd met een doorlooptijd van 10 maanden. 1. De scan Iedere deelnemer wordt bij aanvang van het intensief doorgelicht door deskundige en ervaren organisatieadviseurs van PwC om vast te stellen waar de belangrijkste ontwikkelgebieden liggen voor verdere professionalisering, groei en financierbaarheid. PwC maakt in het NextOEM gebruik van een gestructureerde scan voor jonge ondernemingen die is gebaseerd op de Golden Egg Check. Hiermee worden samen met de ondernemer en zijn management team conclusies getrokken over product, markt, business model en organisatie en wat dit betekent voor de potentie van het bedrijf om op korte termijn stappen in de ontwikkeling te zetten. technologiebedrijven in een veelheid aan branches. Zij kennen de bedrijfsmatige klappen van de zweep, maar begrijpen ook de ondernemer en zijn drijfveren en zorgen. De scan is geen oordeel over de kwaliteit van de ondernemer en zijn onderneming, maar geeft inzicht in het ontwikkelpotentieel. En welke ambitieuze en gedreven ondernemer wil niet groeien? De scan levert heldere inzichten op die een duidelijke richting geven voor de concrete invulling van het NextOEM en de fase daarna. Vandaar dat na overleg met de ondernemer, de entrepreneurial coach wordt uitgenodigd om samen met de ondernemer de resultaten en conclusies te bespreken zodat direct afspraken kunnen worden gemaakt voor het werk. Deelname aan de scan is een intensief proces van een aantal dagen en kan best confronterend zijn. PwC en NextOEM hebben voor de scan gekozen voor de toolset van de Golden Egg Check aangezien deze is opgebouwd in nauwe samenwerking met investeerders in technologiebedrijven. Deelname aan de scan is een intensief proces van een aantal dagen en kan best confronterend zijn. Het is voor een gedreven ondernemer niet niks om volledige openheid van zaken te geven en met relatieve buitenstaanders niet alleen over de kracht en potentie van zijn onderneming te praten, maar ook de zwakheden en onzekerheden te delen en bespreken. De adviseurs van PwC hebben veel ervaring met De uitkomsten van de scan kunnen worden vergeleken met de scores zoals die door de verschillende investeerders gewenst worden. Hiermee ontstaat snel zicht op welke aanvullende eisen externe financiers stellen aan de onderneming en in welke richting de beschikbare tijd en capaciteit moeten worden ingezet om de financierbaarheid van de onderneming te verbeteren. mei 2014 9

2. De workshops (7 stuks) 1. Ontwerp een winnende strategie Tijdens deze workshop voorzien wij de NextOEM deelnemers van het praktische interactieve discussie de strategische uitdagingen van elke deelnemer uitgebreid bespreken om feedback en ideeën te genereren die direct toepasbaar zijn. kader voor het ontwikkelen van een winnende strategie. Wij dagen de deelnemers uit over hun missie, langetermijnvisie en ambitie en bespreken met elke deelnemer de belangrijkste strategische uitdagingen. Er is veel gelegenheid om onderling ervaringen uit te wisselen. In de interactieve workshop bieden we een interessant aan van battle tested strategische kaders, praktijklessen en de discussie tussen de workshopdeelnemers over hun strategische uitdagingen. Tijdens de workshop ontvang je waardevolle input en feedback voor je strategie en wordt je geïnspireerd door de discussie van de strategische uitdagingen en ideeën van de andere workshopdeelnemers. Marc Douma & Camilla vd Boom De workshop wordt gefaciliteerd door Marc Douma, partner bij BoerCroon Consulting. Hij heeft een omvangrijke conduitestaat betreffende strategieontwikkeling. Voor BoerCroon heeft hij bij Nuon gewerkt als Manager Corporate Strategy en Customer Service Director. Hij begon zijn carrière bij PwC als management consultant en heeft een doctoraal onderzoek gedaan naar We vragen je om een korte pitch van jouw Strategic Alliances. missie, visie en ambitie en beschrijving van de belangrijkste strategische uitdagingen voor de workshop voor te bereiden. Vervolgens zullen we het hebben over de strategische kaders en delen wij onze praktijkervaringen met je. Het grootste deel van de middag zullen we in een 10 mei 2014

2. Accelerating business met marketing & (internationale) verkoop De (internationale) markt en klant veranderen in hoog tempo. Goede technologische producten en diensten zijn slechts een randvoorwaarde voor succes. Echte langdurige klantwaarde wordt gegenereerd in co-creatie met alle De thema s 1. Identificeren van nieuwe markten, technologieën en partners. Je leert de reverse TRIZ - methode kennen en gebruiken om lacunes en kansen te identificeren. Het eindresultaat van deze workshop is een concrete eerste aanzet of plan gericht op de specifieke uitdaging van de deelnemer. stakeholders in nieuwe en bestaande markten. 2. Vergroten en uitbreiden van de Sales capaciteit. In een serie van drie workshops helpen wij de deelnemers met de vergroting van de (internationale) sales door middel van een hands on waar de nieuwste academische en praktijk inzichten meteen op de eigen praktijk van de deelnemers wordt toegepast. Je doet praktijkervaring op met de consultative selling methode (Neil Rackham) door actief te werken aan de commerciële pitch en overtuigingstechnieken tijdens onderhandelingen (Principles of Persuasion van Robert Cialdini). Het eindresultaat van deze workshop is theoretische kennis en De ervaring wijst uit dat deelnemers aan NextOEM de praktijkervaring over diverse verkoopmethodieken toegepast op de eigen praktijk. grootste stappen in hun ontwikkeling zetten door indringende versterking van de marketing en sales activiteiten. Per workshop wordt er dan ook gewerkt aan concrete actieplannen. 3: Identificeren van de Internationale context in sales. Je leert de internationale context en de invloed hiervan op sales te begrijpen. Deelnemers Voorafgaand aan de workshop inventariseren wij welke internationale marketing en sales uitdagingen de deelnemers hebben. Deze vormen de input voor alle workshops. De deelnemers werken dus gedurende alle workshops aan de eigen casus (maximale input). De output van de ene workshop levert als drietrapsraket de input voor de volgende workshop. worden uitgedaagd na te denken over de markten en landen waarin ze zaken (willen) doen en welke sales-attributen daar wel of niet zullen werken en waarom. Het eindresultaat van deze workshop is toepassing van theoretische kennis over diverse internationale (on)-mogelijkheden in een uitgeschreven actieplan. Anna Sabidussi Dr. Anna Sabidussi is Associate Professor in the field of Innovation and Entrepreneurship at TiasNimbas and director of the competence center on innovation and entrepreneurship.dr. Sabidussi has experience De workshops worden verzorgd onder regie van Anna Sabidussi. Ze worden deels in het Engels gehouden. in lecturing in the fields of strategy, finance, innovation and entrepreneurship and over the years has been nominated and awarded best lecturer. Before joining TiasNimbas, dr. Sabidussi has been Assistant Professor at Eindhoven University of Technology (TU/e) and associated with the Brabant Center of Entrepreneurship (BCE). mei 2014 11

John Blankendaal & Marcel Grooten De workshop wordt verzorgd door John Blankendaal en Marcel Grooten. 3. Opschalen door industrialisatie Succesvolle groei vraagt om een gedegen proces van industrialisatie van de productie. Prototypes en stukproductie moeten uitgroeien tot een efficiënt en schaalbaar productieproces. De workshop geeft een introductie van achtergrond, methoden en tools van industrialiseren. Wij bieden een overzicht van de verschillende disciplines van engineering, werkmethoden en te gebruiken tools. Na de workshop ben je je bewust van de aspecten en de ervaringsleer die van belang is bij het John Blankendaal is directeur van Brainport Industries. Daarvoor heeft hij zich als manager bij de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij (BOM) jarenlang ingezet voor een sterke toeleverindustrie. opschalen van de productie. Ir. Marcel Grooten is directeur van Industrialiseren is het opschalen van het productieproces. Wij richten de aandacht hierbij op het beheersen van variatie en in mindere mate op het ontwerp van functies. Het maakproces wordt zodanig ingericht dat binnen de geprognotiseerde kosten aan de het gewenste volume kan worden voldaan. De beperkingen van het maakproces worden ingebracht in het ontwerp. Greentech Engineering, een business unit van de Pezy Group gericht op innovatie en industrialisatie projecten. Op basis van jarenlange kennis en internationale ervaring in de high tech en operations management waaronder OTB Solar, ALSI, OnStream en Philips Electronics, zet hij deze competentie nu in voor multinationals, toeleveranciers en start-up bedrijven in de vorm van consultancy, Na de algemene inleiding over industrialisatie, operations- en projectmanagement. zullen wij dieper ingaan op Design for Manufacturing en de productie infrastructuur. Wij lichten het onderwerp toe aan de hand van diverse voorbeelden en cases. Tevens bespreken we de specifieke situatie van de deelnemers, zodat de kennis en tools direct kunnen worden toegepast. 12 mei 2014

4. (On)Mogelijkheden van intellectuele eigendomsrechten In deze workshop geven we de deelnemers een introductie in de mogelijkheden en onmogelijkheden die intellectuele eigendomsrechten bieden in het bedrijfsleven en hoe een succesvolle IE strategie eruit kan zien. strategie formuleren die wij samen zullen doornemen. Toepassing van IE heeft juridische en financiële gevolgen. In de laatste fase van de workshop bespreken we in hoeverre IE de positie van marktpartijen beïnvloedt en welke financiële gevolgen een actief en passief IE beleid kunnen hebben. Kernwoorden hierbij zijn onder meer: freedom to operate, inbreuk, kosten, winstmarges, funding en shareholder value. De workshop start met een algemeen overzicht van de verschillende intellectuele eigendomsrechten (IE-rechten) zoals copyright, publicatierecht, portretrecht, merk- en modelrechten, handelsnamen, kwekersrecht en octrooirecht. Ook gaan we in op alternatieven voor intellectuele eigendomsrechten zoals know how, geheimhouding, geheimhoudingsovereenkomsten, onrechtmatige daad (slaafse navolging) en publicatie. Hein van den heuvel De workshopwordt verzorgd door Hein Voorafgaand aan de workshop inventariseren van den Heuvel. wij voor welke IE onderdelen er speciaal interesse bestaat bij de deelnemers (denk hierbij bijvoorbeeld aan softwarebescherming). Hier zullen we extra aandacht aan besteden. Hein van den Heuvel (51) is sinds 1992 actief als octrooigemachtigde. In 1995 is Hein beëdigd als Nederlands octrooigemachtigde en in 1996 heeft hij zich gekwalificeerd als European Patent Attorney. In 1998 heeft hij octrooibureau Patentwerk gestart waarvan hij tot op heden directeur is. Tevens is Hein plv. lid van de Raad van Toezicht van de Nederlands Orde van octrooigemachtigden. In de workshop behandelen wij zowel de passieve als actieve strategische mogelijkheden die IE biedt. Hierbij komt onder andere aan bod welke (on)mogelijkheden IE verschaft bij waardecreatie, samenwerking, licentiering, marktverkenning, landscaping en benchmarking. Dit doen we tevens aan de hand van voorbeelden van de deelnemers. Vervolgens ga je zelf aan de hand van een casus een IE mei 2014 13

5. Volgende stappen in organisatieontwikkeling Na deze workshop heb je als NextOEM deelnemer meer inzicht in je eigen leiderschapsstijl en de consequenties hiervan voor jouw organisatie. Daarnaast krijg je meer inzicht in de verschillende ontwikkelingsfasen van groeiende organisaties en de daarbij behorende HRM uitdagingen, Tijdens de workshop besteden we aandacht aan het balanceren tussen structuur, competenties, beschikbaarheid, beloften, rolverdeling en gewenst gedrag. Wij bereiden de deelnemer voor om succesvol de volgende stap te kunnen zetten door voorbeelden aan te reiken hoe zij hun leiders, teams, afdelingen en individuen mee kunnen nemen naar de volgende fase. zoals werving & selectie, multiple functioneren, beloningsstructuren en niet te vergeten bonussen of de noodzaak van aandelen. Verder besteden we in de workshop ook aandacht aan hoe een werving- en selectieproces in te richten op basis van competenties, rollen Verwacht een interactieve sessie waarin de deelnemers hun eigen ervaringen delen, kunnen leren van elkaar en van de zeer ervaren inleiders die aan de hand van concrete voorbeelden en gebruikmakend van een breed scala aan tools en en gewenst gedrag. Het belang ervan wordt vaak onderschat. Onze ervaring leert dat het veel tijd, energie en geld kost om later te herstellen en het kan remmend werken in de ontwikkeling van het bedrijf. methodieken de HR dimensie een boost kunnen geven. Organisaties gaan door verschillende ontwikkelingsfases. Iedere fase kenmerkt zich door andere uitdagingen en een specifieke leiderschapsstijl. Nico Brokking & Jan michielsen Voorafgaand aan de workshop nemen wij een Leadership test af bij de deelnemers. Wij passen dit instrument in de breedte van de Management Tafel toe. Deze test bestrijkt de aspecten van persoonlijk en professioneel leiderschap. De uitkomst wordt voorafgaand aan de workshop in een individueel gesprek doorgesproken. Naast De workshop wordt verzorgd door Nicco Brokking en Jan Michielsen. Nico Brokking & Jan Michielsen zijn werkzaam bij Triceps en 18 jaar actief in de High Tech industrie. Hun aanpak is het best te omschrijven als effectief, gedreven, mensgericht en pragmatisch. effectief gedrag besteden wij ook aandacht aan ineffectief gedrag. 14 mei 2014

6. Structuring for Growth Aantrekken van externe financiering is een belangrijke stap in de ontwikkeling van een groeiende hightech onderneming. Na deze workshop heb je inzicht in welke juridische stappen gezet moeten worden om de onderneming gereed te maken voor de volgende stap in financiering. In het tweede deel van de workshop bespreken we mogelijke vormen van kapitaalverschaffing door venture- (of private equity) capital fondsen en de verschillen tussen financiering en eigen vermogensverschaffing en issues in dat verband rond zaken als verwatering, zekerheden en garanties. We gaan dieper in op het traject rondom het aantrekken van vreemd of eigen vermogen; Om klaar te zijn voor de instap van Venture Capital, moet je als NextOEM deelnemer een aantal juridische zaken rondom de onderneming op orde brengen. Het bedrijf dient dusdanig gestructureerd te zijn dat een instap van Venture van due dilligence tot letter of intent tot financieringsovereenkomst of koopovereenkomst van aandelen. En wat gebeurt er met zeggenschap en besluitvorming binnen de onderneming na de instap van venture capital? Capital mogelijk en aantrekkelijk is. In dat kader moet de bestaande juridische structuur van de onderneming worden geanalyseerd aan de hand van een checklist die ook wordt gebruikt bij due dilligence onderzoeken en moet daar waar nodig actie worden ondernomen. In de workshop zullen we enkele essentiële elementen doornemen: de huidige en meest ideale rechtsvorm, de huidige statuten en gewenste vormgeving hiervan, de ideale kapitaalstructuur en de verschillen en voorkeuren voor de verschillende soorten aandelen (preferente aandelen, cumulatief preferente aandelen, stemrechtloze aandelen, prioriteitsaandelen, letter aandelen, gewone aandelen, winstbewijzen). Rob Hendriks De workshop wordt verzorgd door Rob Hendriks. Rob Hendriks (1964) is advocaatbelastingkundige en partner bij BANNING. Hij is voorzitter van de overkoepelende sectie ondernemingsrecht en houdt zich met name bezig met vennootschapsrecht, fusies, herstructureringen, overnames, Ook zullen we het gebruik van nieuwe rechtsvormen zoals de Flex BV bespreken en gaan we in op nut en noodzaak van aandeelhouders/joint splitsingen MBO s, MBI s, venture capital en de overige transactie- en financieringspraktijk. venture- en samenwerkingsovereenkomsten en de inhoud daarvan. mei 2014 15

7. Finance Design Aan de hand van deze workshop kan je bepalen welke financieringsvorm voor jouw onderneming ideaal zou zijn en hoe dit in de praktijk Speciale aandacht besteden we aan fusies en overnames. Wanneer is dit gunstig, hoe ga je te werk als je een bedrijf wil kopen en hoe bereidt je je voor als een ander jouw bedrijf wil kopen. werkt. Een gunstige fiscal structuur kan belangrijk Waarom het wiel opnieuw uitvinden? Diverse ondernemers zijn je voorgegaan in hun ontwikkeling en financiering van de verschillende ontwikkelfasen van hun bedrijf. Tijdens deze workshop bespreken we de mogelijke bronnen bijdragen aan de financiële ruimte van een onderneming. We bespreken welke belastingfaciliteiten beschikbaar zijn voor de NextOEM s deelnemers en hoe je tot een geschikte fiscale structuur komt. van financiering, hoe deze passen in de ontwikkeling van het bedrijf en hoe een en ander in z n werk gaat. We beginnen de workshop met de kick-off door een bekende ondernemer die jou en de andere deelnemers deelgenoot zal maken van zijn ervaringen met de diverse financiële issues in de ontwikkeling van zijn bedrijf. Vervolgens gaan we dieper in op de verschillende vormen van financiering die beschikbaar zijn voor bedrijven in de ontwikkelfase van de NextOEM deelnemers. Welke faciliteiten bieden banken en andere verschaffers van vreemd vermogen, wat kan de rol zijn van venture capital, van business angels, Venture Capital fondsen of participatiemaatschappijen. Hoe ga je om met de financier als aandeelhouder? Jeroen van Kessel Deze workshop zal worden verzorgd onder regie van Jeroen van Kessel. Jeroen van Kessel (1975) is accountant en partner bij PwC in Eindhoven. Hij ondersteunt zowel publieke als private organisaties en richt zich sinds 2007 op de technologische industrie. Jeroen geeft binnen PwC leiding aan de Technology Industry/ Industrial Manufacturing Group voor Zuid Nederland. Vergeet ook de Nederlandse en Europese overheden niet. Het innovatiekrediet, het European Investment Fund (EIF), Horizon 2020. Het zijn zo een paar van de mogelijkheden die beschikbaar zijn om (delen van) de onderneming te financieren. Hij zal voor deze workshop vanuit zijn uitgebreide netwerk een of meer externe sprekers meenemen die uit eigen ervaring kunnen vertellen over externe financiering en exits. 16 mei 2014

We hebben al een ASML en zijn nu op zoek naar een BSML en een CSML Hans Duisters, CEO Sioux NextOEM is een hoogwaardig om kansrijke technologiebedrijven te ondersteunen met ervaren ondernemers, extra kennis via experts en kennisinstituten als ook een verbeterde financierbaarheid met hulp van financiële partners. Marc Hendrikse, Lid van het Topteam High Tech Systemen en Materialen en Voorzitter Brainport Industries mei 2014 17

3. Coaching Entrepreneurial coach: sparring partner Niet iedere ondernemer heeft een omgeving waarin hij intensief kan discussiëren over de zaken die hem bezighouden. Zeker als er sprake is van strategische beslissingen, is een goed klankbord van onschatbare waarde. Daarom is intensieve business coaching een Iedere deelnemer krijgt bij aanvang van het een coach toegewezen. Wij letten hierbij op levensfase van het bedrijf, industrie, belangrijkste uitdagingen en die moeilijk te vatten factor persoonlijke chemie. Het is verder aan deelnemer en coach om samen de praktische werkafspraken te maken voor de samenwerking waarvoor gedurende het 50 uur ter beschikking staan. essentieel onderdeel van NextOEM. Of het nu gaat om het betreden van nieuwe markten, twijfels over medewerkers met sleutelfuncties, technologische uitdagingen of vraagstukken rondom nieuwe financiering, er is altijd iemand die dit al vaker heeft meegemaakt en weet welke uitdagingen en valkuilen er zijn. De coaches van NextOEM zijn ervaren ondernemers met een uitgebreid track record in succesvol internationaal zakendoen in een technologische omgeving. De coach neemt het werk dat volgt uit de initiële scan als leidraad voor zijn begeleiding. Deelnemer en coach beslissen verder samen over de concrete invulling van de onderlinge gesprekken. De coaches van NextOEM zijn ervaren ondernemers met een uitgebreid track record in succesvol internationaal zakendoen in een technologische omgeving. Zij hebben alle fouten al gemaakt, en hersteld. Het zijn gesprekspartners van formaat die met hun eigen kennis en ervaring maar ook hun zakelijk netwerk een duw in de rug kunnen geven, of tegengas als dat verstandiger is. 18 mei 2014

De entrepreneurial coaches Jan Geert Boeve Dirk Neerhoff Nicolaas Rauwenhoff Emile Asselbergs Rob Verbakel Ted Kivits Wim van Winden mei 2014 19

Financial coach: finance op een hoger plan Financierbaarheid en de daaraan verbonden kosten worden in belangrijke mate bepaald door de risico s die een financier wil nemen. door het management kan worden gebruikt om te sturen en bij te sturen om het plan zo dicht mogelijk te benaderen, waardoor ook de voorspelbaarheid toeneemt; Financiële voorspelbaarheid is hierin een Een professionele presentatie van de cijfers plannen & realisaties die goed bruikbaar zijn voor constructieve gesprekken met vermogensverstrekkers en andere betrokkenen. belangrijke component. Deelnemers aan NextOEM hebben over het algemeen nog geen controller of CFO in dienst. Daarom worden de ondernemers binnen het begeleid door ervaren financiële experts van hoog niveau - uit de industrie of de investeringswereld om samen met hem en zijn administratieve support te werken aan een hogere beheersbaarheid, voorspelbaarheid en financierbaarheid. De coach maakt op basis van de aanwezige gegevens een concreet actieplan dat vervolgens samen met de deelnemer wordt uitgevoerd tijdens de duur van het. De door NextOEM toegewezen financial coach maakt samen met de ondernemer eerst een inventarisatie van de beschikbare financiële data om van daaruit de volgende elementen te realiseren: De financial coach die elke deelnemer bij aanvang van het krijgt toegewezen heeft een uitgebreid track record in alle financiële elementen die hierboven beschreven staan. Natuurlijk wordt een coach toegewezen Een adequaat Management Informatie Systeem dat de financiële gevolgen van de bedrijfsactiviteiten die past bij het bedrijf en de ondernemer en ook hier is de coach gedurende het in totaal 50 uur beschikbaar. zichtbaar maakt; Een goed werkbare cyclus van planning & control. Aan de basis staat een realistische financiële begroting die met het M.I.S. wordt bewaakt en 20 mei 2014

De Financial coaches Coaches in overleg te bepalen mei 2014 21

4. Intervisie Intervisie: de ondernemer is ook maar een mens Je zult ervaren dat het NextOEM een intensief en gefocust karakter heeft dat geregeld tot nieuwe inzichten zal leiden. Over deze inzichten, de kwaliteit ervan en toepasbaarheid voor jou, kun je in een kleine, stabiele en vertrouwde groep verder praten. Intervisie heet deze waardevolle methode om zo op een goed gestructureerde wijze te klankborden, waarmee je jouw zakelijke en persoonlijke ontwikkeling een verdere impuls kunt geven. De groep zal gedurende alle intervisiesessies dezelfde samenstelling houden; er zijn er zes voorzien die op dezelfde dag zullen worden gepland als de workshops. Voor Intervisie zijn meerdere methodes bekend. De deelnemers bepalen deze samen. Een van de mogelijkheden is een gestructureerd 6-stappen proces: Stap 1: Uiteenzetting door de vraagsteller De eerste vraagsteller vertelt a) over een voorval in zijn werkpraktijk, b) waarom hij dit voorval wil delen, en c) wat hij verwacht van de anderen. De anderen onderbreken de uiteenzetting niet. Stap 2: Onderzoek De anderen stellen (open) vragen om duidelijkheid over het probleem en de relevante context te verkrijgen. De vragen kunnen betrekking hebben op Intervisie is een methode om in een kleine groep van professionals op een intensieve wijze te leren, door in een gestructureerde discussie gezamenlijk nieuwe inzichten en oplossingen te vinden, beginnend met kwesties uit de dagelijkse werkpraktijk. Ieders bijdrage is nodig en wordt benut. Een sessie duurt twee uur, hierin De situatie en context zo goed mogelijk begrijpen Wat de vraagsteller precies heeft gedaan en gezegd in die situatie Welke normen, waarden en overtuigingen een rol speelden Wat de vraagsteller voelde in die situatie kunnen zo n twee à drie onderwerpen aan de orde komen. 22 mei 2014

Stap 3: Analyse Elke deelnemer parafraseert in zijn eigen woorden wat de analyse is van de leersituatie (alsof hij de vraagsteller zelf is). Als laatste geeft de vraagsteller zijn reactie op de analyse en formuleert een operationele probleemstelling. Stap 4: Oplossingsrichting De deelnemers geven de vraagsteller tips hoe het doel kan worden bereikt of hoe het probleem kan worden opgelost. Han de Ronde De sessies worden begeleid door Han de Ronde (www.easydolphin.nl). Han is personal & team leadership coach en begeleidt teams en individuen. Han heeft een technische en zakelijke achtergrond en werkte als durfkapitalist met startende bedrijven. Stap 5: Keuze van de oplossingsrichting De deelnemers vragen aan de vraagsteller of het voorgaande hem in voldoende mate van materiaal voorziet. Wat mist er nog? Wat heeft Door eigen en ook ter plaatse opgedane ervaring heeft de Chinese bedrijfscultuur veel invloed op hem gehad. Hij werkt nu met teams en professionals van grote bedrijven, zoals ASML, ATOS, vanberlo, GEA Refrigeration, NTS-Groep, Hurks en Philips. hij nog nodig? Stap 6: Overeenstemming en sluiting De vraagsteller formuleert concreet hoe hij van plan is zijn doel te bereiken of welke stappen hij zal nemen in de richting van een oplossing. In een volgende sessie zal hij verslag uitbrengen over wat het resultaat is geweest. mei 2014 23

het netwerk Netwerkactiviteiten Deelnemers en alumni van het NextOEM worden actief betrokken bij het NextOEM netwerk. Dit netwerk wordt tastbaar gemaakt tijdens periodieke netwerkbijeenkomsten waarbij NextOEM een bijeenkomst organiseert met een spreker over een actueel en relevant onderwerp. Tijdens deze bijeenkomst krijgen deelnemers de mogelijkheid om in een informele setting netwerkpartners te ontmoeten of zichzelf te presenteren. Coaches, organisatie en partners ondersteunen de deelnemers bij de verkenning van het netwerk en kunnen de deelnemers gericht in contact brengen met voor hun relevante netwerkpartijen voor bijvoorbeeld technische validatie, tijdelijke inzet van resources, leveraging van investeringen en toegang tot investeerders. Praktische hulp: expert coaching Soms loop je als ondernemer tegen praktische issues of vragen aan die specialistische kennis vergen. Niet iedereen heeft een expert in zijn netwerk die direct beschikbaar is voor raad en daad. Ook dat is een meerwaarde van het NextOEM netwerk. Als deelnemer kan je gebruik maken van alle specialisten en experts die onderdeel uitmaken van het ecosysteem. De coach of Brainport Development maken je graag wegwijs in dit netwerk en helpen je met het zoeken naar de juiste expert. De partners in het ecosysteem hebben voor eventuele expert coaching per deelnemer 4 uur gratis dienstverlening beschikbaar. Dit is meestal voldoende voor een goed gesprek of telefonische check. Uiteraard staat het de deelnemer vrij om specialisten van buiten het NextOEM netwerk te betrekken. Ook kunnen wij ons voorstellen dat de 4 uur gratis dienstverlening niet toereikend is. In dat geval staat het deelnemer en partner vrij om een individuele overeenkomst aan te gaan. NextOEM is hierin verder geen partij. Alumninetwerk Ook na deelname van het blijf je als deelnemer lid van de NextOEM gemeenschap. Je wordt actief betrokken bij de georganiseerde netwerk evenementen en kunt in onderling overleg een beroep doen op de coaches en expert coaches voor verdere ondersteuning. NextOEM blijft de alumni volgen en zal waar relevant bijeenkomsten organiseren rondom specifieke thema s. Aan het NextOEM is tevens een onderzoeks gekoppeld dat zich richt op het identificeren van succesfactoren rondom snelle groeiers in de maakindustrie. Als alumni wordt je op de hoogte gehouden van de resultaten van dit onderzoek zodat je waar mogelijk hiermee je voordeel kunt doen in de eigen ontwikkeling. 24 mei 2014

Timetable Datum & Tijd Door Workshops Donderdag 1 mei 2014 9:30-12:00 uur Han de Ronde Intervisie Donderdag 1 mei 2014 13:00-19:00 uur Marc Douma en Camilla vd Boom Strategie Donderdag 14 mei 2014 9:30-12:00 uur Han de Ronde Intervisie Donderdag 14 mei 2014 13:00-19:00 uur TIAS/NIMBAS Marketing Donderdag 5 juni 2014 9:30-12:00 uur Han de Ronde Intervisie Donderdag 5 juni 2014 13:00-19:00 uur Jan Michielsen Organisatie Donderdag 19 juni 2014 9:00-17:00 uur To be confirmed TIAS/NIMBAS Sales Donderdag 3 juli 2014 9:30-12:00 uur Han de Ronde Intervisie Donderdag 3 juli 2014 13:00-19:00 uur Hein van den Heuvel I.P. Donderdag 4 september 2014 9:30-12:00 uur Han de Ronde Intervisie Donderdag 4 september 2014 13:00-19:00 uur Jeroen van Kessel Financierbaarheid Donderdag 18 september 2014 9:00-17:00 To be confirmed TIAS/NIMBAS Internationalisatie Donderdag 2 oktober 2014 13:00-19:00 uur To be confirmed BANNING Advocaten Structuring for growth Donderdag 6 november 2014 9:30-12:00 uur Han de Ronde Intervisie Donderdag 6 november 2014 13:00-19:00 uur John Blankendaal Industrialisatie 25 mei 2014

Kandidaten NextOEM 2014 Waarom meedoen? 1 2 3 Gain INSIGHTS from top-level EXPERTS Be GUIDED by seasoned COACHES Get CONNECTED with interesting INVESTORS Dit is tot stand gekomen door een samenwerking van: mei 2014 26

Slotwoord Als u deze syllabus onder ogen krijgt, staat de eerste editie van NextOEM op het punt van starten. Het wordt een spannend avontuur. Voor de deelnemende ondernemers die de forse inspanningen in hun jonge onderneming ook nog op zich hebben genomen dit zware te doorlopen. Met de volle overtuiging dat zij en hun onderneming er aan het einde van het beter zullen voor staan. Maar ook voor de initiatiefnemers en partners van NextOEM, de eerste volwaardige accelerator in Nederland die zich specifiek erop richt high tech bedrijven te helpen door de valley of death. Het heeft meer dan twee jaar geduurd voor we het in al zijn aspecten op hetzelfde hoge niveau kregen als de high tech bedrijven van Brainport. Dat wil zeggen op wereldniveau. Het stond een jaar geleden op punt van starten toen de stuurgroep besloot het toch terug te sturen naar de tekentafel: goed, maar niet goed genoeg. Te weinig ruimte voor maatwerk, nog niet goed genoeg aangesloten op het Brainport ecosysteem. Al deze problemen zijn opgelost en iedereen is ervan overtuigd dat we nu het beste van het beste hebben: coaches, begeleiders, experts en ook super kandidaten. Ik bedank nu alvast al die mensen die zich de afgelopen jaren zo hebben ingezet voor dit. Ook degenen die u niet bent tegengekomen in deze syllabus. We kunnen van start. Joep Brouwers Adjunct-directeur Brainport development 27 mei 2014

Disclaimer Although the NextOEM program has been compiled with great care, Brainport Development cannot be held liable for any actions performed or advice provided by any partner, coach or other person involved with the program or any other damage that may result of being engaged with the program. Brainport Development expressly disclaims all liability for any loss occasioned by access to and use of the information provide in relation to the program. The content of the program is intended to provide general information, is not exhaustive and is not to be construed as advice. Brainport Development reserves the right to alter the (entire or part of the) Program as it sees fit or to remove it altogether. www.nextoem.com