Onderwijs aanbod Basisschool Lucas Galecop blad 1 van 29
Ons onderwijsaanbod is een constant vernieuwend proces, waarin we de situatie zoals deze nu is, vergelijken met de nieuwe inzichten, eigen analyses en ambities. Dit document gebruiken we om ons onderwijsaanbod voortdurend te evalueren en waar nodig bij te stellen. Het is bedoeld om u als ouder inhoudelijk te informeren over het onderwijs op onze school. Inhoudsopgave Wat kenmerkt onze school 4 Kerngebieden 5 Kerndoel Nederlands 6 Kerndoel Engels 9 Kerndoel Rekenen - Wiskunde 11 Oriëntatie op jezelf en de wereld 13 Kunstzinnige oriëntatie 16 Bewegingsonderwijs 18 21ste Eeuwse Vaardigheden Wetenschap & Techniek 20 Zelfstandigheid en verantwoordelijkheid 24 Burgerschap De Vreedzame School 25 ICT op Lucas Galecop 27 Levensbeschouwing 30 blad 2 van 29
Wat kenmerkt onze school Kwalitatief goed onderwijs. Een uitgebreid onderwijsaanbod, met aandacht voor de veranderende maatschappij. Daarom bieden wij naast het reguliere aanbod ook Engels voor de groepen 1 t/m 8, Burgerschap (Vreedzame School), 21st eeuwse vaardigheden Wetenschap & Techniek (diverse projecten gedurende het schooljaar in samenwerking met het Wetenschapsknooppunt, Universiteit Utrecht en het ROC), Zelfstandigheid en verantwoordelijkheid bevordering met behulp van onze Leerpleinen en Levensbeschouwing. Een rustige ontspannen sfeer. Buitenschoolse opvang in huis (groepen 1 t/m 4 en de groepen 5 t/m 8 hebben ieder een eigen ruimte). Fruit- en groente stimuleringsbeleid: we voeren een actief fruit- en groente beleid, wat letterlijk vruchten afwerpt. Verder zijn we ons moestuin project in samenwerking met ouders en leerlingen aan het uitbouwen. Kinderfysiotherapie praktijk Koningskidz in huis. Voor kinderen die meer aan kunnen bieden wij: vanaf groep 1 t/m 8 aangepast aanbod; vanaf groep 5, Spaans, Heemkunde en Filosofie; daarnaast kan er, tegen een vergoeding, gekozen worden om deel te nemen aan het thematische aanbod van De Evenaar (Plusklas). Dit aanbod wordt verzorgd op de locatie van onze school. Voor kinderen die meer zorg nodig hebben bieden wij: voor groep 1 t/m 8 aangepast aanbod; begeleiding voor leerkracht en ouders door zeer ervaren Intern Begeleiders waarvan één Intern Begeleider haar aandachtsgebied heeft op de Cognitieve Ontwikkeling en de andere Intern Begeleider de Sociaal Emotionele Ontwikkeling; samenwerking met drie Remedial Teachers die afstemmen met onze Intern Begeleiders inzake extra oefenen met de leerlingen; goede samenwerking tussen diverse partijen, zoals logopedie, kinderfysiotherapie, schoolmaatschappelijk werk. Kinderfysiotherapie praktijk Koningskidz heeft een vestiging in onze school. blad 3 van 29
Kerngebieden Zoals iedere basisschool geven wij invulling aan de 6 kerngebieden van de overheid: Nederlands; Engels; Rekenen/Wiskunde; Oriëntatie op jezelf en de wereld; Kunstzinnige oriëntatie; Bewegingsonderwijs. Aanvullend geven wij daarnaast actieve invulling aan: Zelfstandigheid en verantwoordelijkheid Onze Leerpleinen; Burgerschap; 21 ste eeuwse vaardigheden Wetenschap & Technologie; ICT; Levensbeschouwing. Graag delen we met u hoe wij dat op Lucas Galecop hebben ingericht. We vinden het als school belangrijk dat er doorgaande lijnen zijn voor het behalen van de kerndoelen van het onderwijs. In dit document maken wij inzichtelijk hoe de doorgaande leerlijnen per kerndoel zijn afgesproken, wat daarin goed loopt en wat nog verbeterd kan worden. Veel leesplezier, Namens het team van Basisschool Lucas Galecop, Rianne Spiegelenberg, directeur. blad 4 van 29
Kerndoel Nederlands Karakteristiek (Bron SLO) Taalonderwijs is van belang omdat de rol van taal bij het onder de knie krijgen van inhoud en vaardigheden in alle leergebieden duidelijk is. Taalonderwijs is van belang voor het succes dat kinderen in het onderwijs zullen hebben en voor de plaats die ze in de maatschappij zullen innemen. Daarnaast heeft taal een sociale functie die de leerlingen nodig hebben om goed in de maatschappij te kunnen functioneren. De schriftelijke taalvaardigheid neemt een belangrijke plaats in. Geletterdheid veronderstelt meer dan alleen de techniek van lezen en schrijven. Ook inzicht in de maatschappelijke functie ervan en een positieve attitude maken er deel van uit. Deze ontwikkeling begint eigenlijk al vòòr de basisschool, bij voorlezen en vertellen in het gezin, en wordt verder ontwikkeld in alle groepen. Ook al is de ontwikkeling van de schriftelijke taalvaardigheid van belang, de ontwikkeling van de mondelinge taalvaardigheid verdient blijvende aandacht. Uitbreiding van de woordenschat, aandacht voor taal en denken, toepassen van luisterstrategieën, voorlezen en vertellen: het zijn activiteiten die de mondelinge taalvaardigheid verder ontwikkelen, maar daarnaast voorwaardelijk zijn voor het schriftelijke domein. Beschouwing van taal en taalgebruik geeft kinderen gereedschappen om over taal te praten en na te denken. Traditioneel ging het hierbij om grammatica, soms ook om de beschouwing van interessante taalverschijnselen. Tegenwoordig denkt men hierbij vooral aan inzicht in eigen en andermans taalgebruik, zodat een kind leert deze steeds bewuster en doelgerichter in te zetten. Naast aandacht voor taal als systeem, is er ook reflectie op taalgebruik. Taalbeschouwing dient geen op zichzelf staand onderdeel te vormen, maar geïntegreerd te worden met (onderdelen uit) de overige domeinen. blad 5 van 29
De kerndoelen Nederlands zijn uitgewerkt in drie domeinen, te weten: mondeling onderwijs; schriftelijk onderwijs; taalbeschouwelijk onderwijs. Mondeling onderwijs De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren. De leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en in een gesprek dat informatief of meningsvormend is en leren met argumenten te reageren. Schriftelijk onderwijs De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en instructieve teksten, waaronder schema s, tabellen en digitale bronnen. De leerlingen leren naar inhoud en vorm teksten te schrijven met verschillende functies, zoals: informeren, instrueren, overtuigen of plezier verschaffen. De leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het lezen van school- en studieteksten en andere instructieve teksten, en bij systematisch geordende bronnen, waaronder digitale bronnen. De leerlingen leren informatie en meningen te vergelijken en te beoordelen in verschillende teksten. 8 De leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het schrijven van een brief, een verslag, een formulier of een werkstuk. Zij besteden daarbij aandacht aan zinsbouw, correcte spelling, een leesbaar handschrift, bladspiegel, eventueel beeldende elementen en kleur. De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten. De leerlingen leren informatie en meningen te vergelijken en te beoordelen in verschillende teksten. De leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het schrijven van een brief, een verslag, een formulier of een werkstuk. Zij besteden daarbij aandacht aan zinsbouw, correcte spelling, een leesbaar handschrift, bladspiegel, eventueel beeldende elementen en kleur. De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten. blad 6 van 29
Taalbeschouwing, waaronder strategieën De leerlingen leren: bij de doelen onder mondeling taalonderwijs en schriftelijk taalonderwijs strategieën te herkennen, te verwoorden, te gebruiken en te beoordelen; een aantal taalkundige principes en regels. Zij kunnen in een zin het onderwerp, het werkwoordelijk gezegde en delen van dat gezegde onderscheiden. De leerlingen kennen: regels voor het spellen van werkwoorden; regels voor het spellen van andere woorden dan werkwoorden; regels voor het gebruik van leestekens. De leerlingen verwerven een adequate woordenschat en strategieën voor het begrijpen van voor hen onbekende woorden. Onder woordenschat vallen ook begrippen die het leerlingen mogelijk maken over taal te denken en te spreken. Ons taalonderwijs Onze taalmethoden Groep 1 & 2 Groep 3 & 4 Groep 5 t/m 8 Methode Schatkist Veilig leren lezen Estafette Taalactief Taalactief Nieuwsbegrip In deze methoden wordt onder meer aandacht geschonken aan woordenschat, mondelinge taalvaardigheid, spelling, begrijpend lezen. Aanvullend Leesonderwijs Voor kinderen die extra zorg nodig hebben met lezen: Ralfi lezen groep 3 t/m 8 onder begeleiding van een vrijwillige Remedial Teacher blad 7 van 29
Kerndoel Engels Karakteristiek Beheersing van de Engelse taal wordt voor iedereen steeds belangrijker door de toenemende internationalisering, groeiende mobiliteit en de uitbreidende mogelijkheden om te communiceren via nieuwe media. De plaats van Engels in het basisonderwijs wordt gefundeerd door Europees beleid en door het uitgangspunt dat een redelijke beheersing van die taal bereikt wordt wanneer vroeg met het onderwijs in Engels begonnen wordt. Het doel van Engels is om een eerste basis te leggen om te kunnen communiceren met moedertaalsprekers of anderen die buiten de school Engels spreken. Die eerste aanzet wordt later, in de periode van de basisvorming, verder ontwikkeld. In de basisschool wordt het onderwijs in de Engelse taal, waar mogelijk, in samenhang gebracht met inhouden van andere vakken. Bijvoorbeeld met de inhouden in oriëntatie op jezelf en de wereld. Het gaat dan om eenvoudige alledaagse onderwerpen als woonomgeving, vrije tijd en hobby s, het lichaam en het weer. In het basisonderwijs gaat het bij het onderwijs in de Engelse taal vooral om mondelinge communicatie en om het lezen van eenvoudige teksten. Het schrijven beperkt zich tot het kennismaken met de schrijfwijze van een beperkt aantal vaak voorkomende Engelse woorden. Voorts leren kinderen om woordbetekenissen en schrijfwijzen van woorden op te zoeken met behulp van het woordenboek. De leerlingen leren: informatie te verwerven uit eenvoudige gesproken en geschreven Engelse teksten; in het Engels informatie te vragen of geven over eenvoudige onderwerpen en zij ontwikkelen een attitude waarbij ze zich durven uit te drukken in die taal; de schrijfwijze van enkele eenvoudige woorden over alledaagse onderwerpen; om woordbetekenissen en schrijfwijzen van Engelse woorden op te zoeken met behulp van het woordenboek. blad 8 van 29
Hoe hebben wij ons onderwijs Engels ingericht? We hebben gemerkt dat leerlingen al veel in aanraking komen met Engels in de thuisomgeving. Om thuis en school goed in elkaar over te laten lopen en met elkaar te versterken hebben we gekozen om een speelse methode Engels op muziek aan te bieden vanaf groep 1. In deze methode kan gedifferentieerd worden voor leerlingen die meer aankunnen. Groepen 1 t/m 8 volgen de methode Groove.me (Engels op muziek) Alle niveaus van Groove.me dekken de kerndoelen voor Engels in het basisonderwijs, en sluiten aan op de tussendoelen die zijn opgesteld door het SLO. Ook volgt de methode de adviezen en koppelingsonderzoeken op als het gaat om de aansluiting met het Europees Referentiekader. Na afronding van de lessen in groep 7/8 hebben de kinderen alle woorden uit de EIBO-lijst (Engels in het basisonderwijs) gehad en zijn alle kerndoelen verwerkt. Alle vaardigheden komen aan bod. Naast zingen en luisteren komen bij iedere les de vaardigheden lezen, spreken en schrijven aan bod. Groove.me dekt daarmee alle kerndoelen. Educatieve verantwoording (Bron: Groove.me) Toegevoegde waarde van het gebruik van liedjes bij het leren van Engels. In het wetenschappelijk artikel Using English songs: an enjoyable and effective approach to ELT van Chunxuan Shen komt de toegevoegde waarde van het gebruik van liedjes bij het leren van Engels naar voren. Hij benadrukt de authenticiteit van de liedjes, de kracht van ritmes om een taal te leren en het versterken van het zelfvertrouwen om te spreken. Emotie als motor van de herinnering Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat kinderen informatie beter opslaan wanneer er emotie optreedt in het leerproces. Jelle Jolles, hoogleraar Hersenen, Gedrag en Educatie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en directeur van LEARN, Centrum Brein & Leren noemt dit proces de motoren van de herinnerin g. blad 9 van 29
Kerndoel Rekenen - Wiskunde Karakteristiek In de loop van het primair onderwijs verwerven kinderen zich - in de context van voor hen betekenisvolle situaties - geleidelijk vertrouwdheid met getallen, maten, vormen, structuren en de daarbij passende relaties en bewerkingen. Ze leren wiskundetaal gebruiken en worden wiskundig geletterd en gecijferd. De wiskundetaal betreft onder andere reken-wiskundige en meetkundige zegswijzen, formele en informele notaties, schematische voorstellingen, tabellen en grafieken en opdrachten voor de rekenmachine. Wiskundig geletterd en gecijferd betreft onder andere samenhangend inzicht in getallen, maat inzicht en ruimtelijk inzicht, een repertoire van parate kennis, belangrijke referentiegetallen en -maten, karakteristieke voorbeelden en toepassingen en routine in rekenen, meten en meetkunde. Meetkunde betreft ruimtelijke oriëntatie, het beschrijven van verschijnselen in de werkelijkheid en het redeneren op basis van ruimtelijk voorstellingsvermogen in twee en drie dimensies. De onderwerpen waaraan kinderen hun wiskundige geletterdheid ontwikkelen, zijn van verschillende herkomst: het leven van alledag, andere vormingsgebieden en de wiskunde zelf. Bij de selectie en aanbieding van de onderwerpen wordt rekening gehouden met wat kinderen al weten en kunnen, met hun verdere vorming, hun belangstelling en de actualiteit, zodat kinderen zich uitgedaagd voelen tot wiskundige activiteit en zodat ze op eigen niveau, met plezier en voldoening, zelfstandig en in de groep uit eigen vermogen wiskunde doen: wiskundige vragen stellen en problemen formuleren en oplossen. In de reken/wiskundeles leren kinderen een probleem wiskundig op te lossen en een oplossing in wiskundetaal aan anderen uit te leggen. Ze leren met respect voor ieders denkwijze wiskundige kritiek te geven en te krijgen. Het uitleggen, formuleren en noteren en het terugkoppeling geven aan elkaar, leren kinderen als specifiek wiskundige werkwijze te gebruiken om alleen en samen met anderen het denken te ordenen, te onderbouwen en fouten te voorkomen. blad 10 van 29
Wiskundig inzicht en handelen De leerlingen leren: wiskundetaal gebruiken; praktische en formele rekenwiskundige problemen op te lossen en redeneringen helder weer te geven; aanpakken bij het oplossen van reken/wiskundeproblemen te onderbouwen en leren oplossingen te beoordelen. Getallen en bewerkingen De leerlingen leren: structuur en samenhang van aantallen, gehele getallen, kommagetallen, breuken, procenten en verhoudingen op hoofdlijnen te doorzien en er in praktische situaties mee te rekenen; de basisbewerkingen met gehele getallen in elk geval tot 100 snel uit het hoofd uitvoeren, waarbij optellen en aftrekken tot 20 en de tafels van buiten gekend zijn; schattend tellen en rekenen; handig optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen; schriftelijk optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen volgens meer of minder verkorte standaardprocedures; de rekenmachine met inzicht te gebruiken. Meten en meetkunde De leerlingen leren: eenvoudige meetkundige problemen op te lossen; meten en leren te rekenen met eenheden en maten, zoals bij tijd, geld, lengte, omtrek, oppervlakte, inhoud, gewicht, snelheid en temperatuur. Hoe hebben wij ons rekenonderwijs ingericht: Groepen Groep 1 & 2 Groep 3 t/m 8 Methode Schatkist De Wereld in getallen Rekenrijk Aanvullend Extra inzage in het eigen leerproces voor zowel de leerling als de docent middels Bareka Wat doen wij voor leerlingen met extra zorg met rekenen: voor die leerlingen bieden wij Maatwerk en is er begeleiding van een Remedial Teacher beschikbaar. Wat doen wij voor leerlingen met extra uitdaging voor rekenen: de methode Wereld in Getallen wordt op drie niveaus aangeboden. Voor de leerlingen die nog meer uitdaging nodig hebben, beschikken wij over extra materiaal. blad 11 van 29
V Oriëntatie op jezelf en de wereld Karakteristiek In dit leergebied oriënteren leerlingen zich op zichzelf, op hoe mensen met elkaar omgaan, hoe ze problemen oplossen en hoe ze zin en betekenis geven aan hun bestaan. Leerlingen oriënteren zich op de natuurlijke omgeving en op verschijnselen die zich daarin voordoen. Leerlingen oriënteren zich ook op de wereld, dichtbij, veraf, toen en nu en maken daarbij gebruik van cultureel erfgoed. Kinderen zijn nieuwsgierig. Ze zijn voortdurend op zoek om zichzelf en de wereld te leren kennen en te verkennen. Die ontwikkelingsbehoefte is een aangrijpingspunt voor dit leergebied. Tegelijk stelt de samenleving waarin kinderen opgroeien haar eisen. Kinderen vervullen nu en straks taken en rollen, waarop ze via onderwijs worden voorbereid. Het gaat om rollen als consument, als verkeersdeelnemer en als burger in een democratische rechtsstaat. Kennis over en inzicht in belangrijke waarden en normen en weten hoe daarnaar te handelen, zijn voorwaarden voor samenleven. Respect en tolerantie zijn er verschijningsvormen van. Bij het oriënteren op de natuur gaat het om jezelf, om dieren en planten en natuurverschijnselen. Bij de oriëntatie op de wereld gaat het om de vorming van een wereldbeeld in ruimte en tijd. Leerlingen ontwikkelen een geografisch wereldbeeld aan de hand van gebieden en met behulp van kaartvaardigheden. Ze ontwikkelen een historisch wereldbeeld. Dat betekent dat ze kennis hebben van historische verschijnselen in delen van de wereld en van chronologie. Leerlingen leren hun wereldbeeld (over henzelf en de wereld) aan de hand van actuele onderwerpen voortdurend bij de tijd te brengen. blad 12 van 29
Waar mogelijk worden onderwijsinhouden over mensen, de natuur en de wereld in samenhang aangeboden. Dit komt het begrijpen door leerlingen ten goede en draagt voorts bij aan vermindering van de overladenheid van het onderwijsprogramma. Ook inhouden uit andere leergebieden worden betrokken op de oriëntatie op jezelf en de wereld. Te denken valt aan het lezen en maken van teksten (begrijpend lezen), het meten en het verwerken van informatie in onder andere tabellen, tijdlijn en grafieken (rekenen/wiskunde) en het gebruik van beelden en beeldend materiaal (kunstzinnige oriëntatie). Onderwijs is er immers vooral op gericht om leerlingen zicht te geven op betekenis en samenhang. Mens en samenleving De leerlingen leren: zorg te dragen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van henzelf en anderen; zich redzaam te gedragen in sociaal opzicht, als verkeersdeelnemer en als consument; hoofdzaken van de Nederlandse en Europese staatsinrichting en de rol van de burger; zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen; hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen; met zorg om te gaan met het milieu; in de eigen omgeving veel voorkomende planten en dieren onderscheiden en benoemen en leren hoe ze functioneren in hun leefomgeving; over de bouw van planten, dieren en mensen en over de vorm en functie van hun onderdelen; onderzoek doen aan materialen en natuurkundige verschijnselen, zoals licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme en temperatuur; hoe je weer en klimaat kunt beschrijven met behulp van temperatuur, neerslag en wind; bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik; oplossingen voor technische problemen te ontwerpen, deze uit te voeren en te evalueren. Ruimte De leerlingen leren: dat de positie van de aarde ten opzichte van de zon, seizoenen en dag en nacht veroorzaakt; de ruimtelijke inrichting van de eigen omgeving te vergelijken met die in omgevingen elders, in binnen- en buitenland, vanuit de perspectieven landschap, wonen, werken, bestuur, verkeer, recreatie, welvaart, cultuur en levensbeschouwing. In ieder geval wordt daarbij aandacht besteed aan twee lidstaten van de Europese Unie en twee landen die in 2004 lid werden, de Verenigde Staten en een land in Azië, Afrika en Zuid-Amerika; over de maatregelen die in Nederland genomen worden/werden om bewoning van door water bedreigde gebieden mogelijk te maken; over de mondiale ruimtelijke spreiding van bevolkingsconcentraties en godsdiensten, van klimaten, energiebronnen en van natuurlandschappen zoals vulkanen, woestijnen, tropische regenwouden, hooggebergten en rivieren; blad 13 van 29
omgaan met kaart en atlas, beheersen de basistopografie van Nederland, Europa en de rest van de wereld en ontwikkelen een eigentijds geografisch wereldbeeld. Tijd De leerlingen leren: gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren; over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren, Grieken en Romeinen, monniken en ridders, steden en staten, ontdekkers en hervormers, regenten en vorsten, pruiken en revoluties, burgers en stoommachines, wereldoorlogen en holocaust, televisie en computer; over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis. Hoe is ons onderwijs ingericht Groepen Methode Opmerkingen Groep 1 & 2 Thema gericht onderwijs Groep 3 t/m 8 Naut (Natuur, Techniek, Biologie) Bij de Tijd (Geschiedenis) Wordt vervangen per schooljaar 2017/2018 Wereld van Verschil Wordt vervangen per schooljaar 2017/2018 Verkeersveiligheid Aanvullend Aanvullend worden gedurende het jaar diverse projecten aangeboden rondom Wetenschap & Techniek onder leiding van de Meesterleerdersgroep 21st century skills / Wetenschap & Techniek. blad 14 van 29
Kunstzinnige oriëntatie Karakteristiek Door middel van een kunstzinnige oriëntatie maken kinderen kennis met kunstzinnige en culturele aspecten in hun leefwereld. Het gaat bij dit domein om kennismaking met dié aspecten van cultureel erfgoed waarmee mensen in de loop van de tijd vorm en betekenis hebben gegeven aan hun bestaan. Het gaat bij kunstzinnige oriëntatie ook om het verwerven van enige kennis van de hedendaagse kunstzinnige en culturele diversiteit. Dit vindt zowel op school dan wel via regelmatige interactie met de buitenwereld plaats. Kinderen leren zich aan de hand van kunstzinnige oriëntatie open te stellen: ze kijken naar schilderijen en beelden, ze luisteren naar muziek, ze genieten van taal en beweging. Kunstzinnige oriëntatie is er ook op gericht bij te dragen aan de waardering van leerlingen voor culturele en kunstzinnige uitingen in hun leefomgeving. Ze leren daarnaast zichzelf te uiten met aan het kunstzinnige domein ontleende middelen zoals beeldende vorming, muziek en dans. Waar mogelijk worden daarbij onderwerpen gebruikt die samenhangen met die uit andere leergebieden. Het onderwijs wordt daardoor meer samenhangend en mede daardoor betekenisvoller voor leerlingen. Maar voorop staat natuurlijk de authentieke bijdrage van kunstzinnige oriëntatie aan de ontwikkeling van kinderen. De leerlingen leren: beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren; op eigen werk en dat van anderen te reflecteren; De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. blad 15 van 29
Groep Groep 1 & 2 Groep 3 t/m 8 Methode Thematisch onderwijs Moet je doen (Methode voor Muziek, Dans & Drama Aanvullend: Groepen 5 t/m 8 Creacuit: een creatief circuit waarin diverse disciplines worden aangeboden; Nauwe samenwerking met Kunst Centraal en Theater De Kom; Sinds augustus 2016 beschikt de school over 28 djembe s om ritme en luistervaardigheid aan te bieden. blad 16 van 29
Bewegingsonderwijs Karakteristiek Kinderen bewegen veel en graag. Dat zien we bijvoorbeeld op het schoolplein tijdens het buitenspelen van de kleuters. Het behouden van die actieve leefstijl is een belangrijke doelstelling van dit leergebied. Om dit doel te bereiken leren kinderen in het bewegingsonderwijs deel te nemen aan een breed scala van bewegingsactiviteiten, zodat ze een ruim bewegingsrepertoire opbouwen. Dat repertoire bevat motorische aspecten, maar ook sociale vaardigheden. Leerlingen ervaren de hoofdbeginselen van de belangrijkste bewegings- en spelvormen in aansprekende bewegingssituaties. Het gaat daarbij om bewegingsvormen als balanceren, springen, klimmen, schommelen, duikelen, hardlopen en bewegen op muziek. En om spelvormen als tikspelen, doelspelen, spelactiviteiten waarbij het gaat om mikken, jongleren en stoeispelen. Vanuit dit aanbod zullen kinderen zich ook kunnen oriënteren op de buitenschoolse bewegings- en sportcultuur en de meer seizoensgebonden bewegingsactiviteiten. De meeste bewegings- en sportactiviteiten worden gezamenlijk ondernomen en dus is het nodig om te leren afspreken wat de regels zijn, hoe die na te leven en wie welke rol speelt. Verder hoort daarbij elkaar helpen, op veiligheid letten, elkaars mogelijkheden respecteren en eigen mogelijkheden verkennen. Het is eigen aan bewegen dat er plezier aan te beleven valt. Dat plezier is van groot belang voor een blijvende deelname aan bewegingsactiviteiten. De leerlingen leren: op een verantwoorde manier deelnemen aan de omringende bewegingscultuur en leren de hoofdbeginselen van de belangrijkste bewegings- en spelvormen ervaren en uitvoeren; samen met anderen op een respectvolle manier aan bewegingsactiviteiten deelnemen, afspraken maken over het reguleren daarvan, de eigen bewegingsmogelijkheden inschatten en daarmee bij activiteiten rekening houden. blad 17 van 29
Aanvullend Nauwe samenwerking met ID Sport Nieuwegein. Gedurende het jaar worden meerdere sportclinics aangeboden. Vanaf de herfstvakantie 2016 is een pilot gestart waarbij de leerlingen vaker tussentijds naar buiten gaan. Onderzoek wijst uit dat dit de leerprestaties verhoogt. Wanneer een leerling extra zorg behoefte heeft met bewegingsonderwijs dan kunnen we dit in overleg met ouders en de kinderfysiotherapie praktijk Koningskidz bespreken. Wanneer een leerling extra uitdaging nodig heeft, dan wordt dit aangeboden in ons lessenpakket. blad 18 van 29
21 ste Eeuwse Vaardigheden Wetenschap & Techniek Basisschool Lucas Galecop en 21ste eeuwse vaardigheden Waarom onderwijs aan 21ste eeuwse leerders? Welke competenties hebben onze huidige leerlingen, die onze toekomstige werknemers zijn, nodig in de 21ste eeuw? 21ste eeuws leren gaat niet alleen over ICT-vaardigheden en mediawijsheid. Het gaat over een nieuwe manier van leren, leven en werken. Voorbeelden hiervan zijn creativiteit, innovatie, kritisch denken, problemen oplossen, communicatie, samenwerking, aanpassingsvermogen, leiderschap, productiviteit en sociale vaardigheden. Wij vinden dat door het integreren van 21ste eeuwse vaardigheden in het leerplan leerlingen beter uitgerust worden voor hun toekomst in onze dynamische maatschappij. De komende schooljaren staat dit thema daarom hoog op onze agenda. Wetenschap & Technologie Om hier invulling aan te geven, is ervoor gekozen om Wetenschap & Technologie aan te bieden. Wetenschap en Technologie (W&T) speelt in de huidige en toekomstige maatschappij een grote rol. We staan er vaak maar weinig bij stil, maar zonder de vele uitvindingen in de wereld van W&T zou onze dag er volledig anders uitzien. Als W&T zo n grote rol speelt in ons dagelijkse leven, kan het niet anders of het moet ook een rol spelen in ons onderwijs! Kennis van W&T is belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Het helpt hen de wereld om hen heen beter te begrijpen en doet een beroep op hun nieuwsgierigheid en creativiteit, het leert ze verbanden te leggen en te reflecteren. Kortom: het bereid kinderen voor op de toekomst. blad 19 van 29
Hoe? Door middel van onderzoekend, ontdekkend en ontwerpend leren doen wij een sterk beroep op de 21e eeuwse vaardigheden bij kinderen. Bij het onderzoekend en ontwerpend leren werken kinderen als ʹonderzoekerʹ en ʹontwerperʹ en ontwikkelen ze met elkaar hun begrip van concepten uit wetenschap en techniek. Onderzoeken en ontwerpen zijn daarbij geen doel op zich, maar een manier van werken die vanuit de verwondering en nieuwsgierigheid kinderen (samen) laat waarnemen, nadenken, handelen en reflecteren. De onderliggende gedachte is dat kinderen door deze activiteiten op sociaal-constructivistische wijze tot kennisconstructie komen als zij - onder deskundige begeleiding van de leraar - met elkaar inhoudelijk in gesprek raken over hun waarnemingen en van daaruit voortvloeiende ideeën en gedachten ontwikkelen. Naast de cognitieve ontwikkeling geeft dit proces ook ruimte voor creativiteit, kritisch denken en handelen, samenwerken en informatie delen en biedt mogelijkheden aan te sluiten bij de talenten van de kinderen en hun brede ontwikkeling. Het grote verschil tussen ontdekkend en onderzoekend leren is de rol van de leerkracht. Bij ontdekkend leren zijn de kinderen meer vrij in doen en laten. Bij het overdragend leren bepaalt de leerkracht de inhoud. Onderzoekend leren staat tussen twee uitersten. Je zou kunnen zeggen dat het open elementen bevat van zelfontdekkend leren en gesloten elementen van overdragend leren. Dit vraagt ook wat van de vaardigheden van ons als team. Ook wij zullen door onderzoekend en ontwerpend leren met elkaar en met behulp van externen steeds meer invulling geven aan deze 21 ste vaardigheden. Schooljaar 2015-2016 In het schooljaar 2015-2016 is de Meesterleerdersgroep 21st Century skills: Wetenschap & Technologie opgericht. Vier docenten hebben namens het team deelgenomen en zijn zelf onderzoekend en ontwerpend gestart met dit thema. Er is gekozen om schooljaar 2015-2016 de focus te richten op het onderzoekende deel. In schooljaar 2016-2017 ligt het accent meer op het ontwerpende deel. Het How en het Why ( Golden Circle van Sinek) heeft in schooljaar 2015 2016 de nodige aandacht gekregen. Het Why is gezamenlijk met het team vastgesteld. Het How zal ook in schooljaar 2016-2017 aandacht krijgen, met extra aandacht voor het What. blad 20 van 29
Wat hebben wij in een jaar bereikt: De Meesterleerdersgroep heeft in samenwerking met het Wetenschapsknooppunt Utrecht en expert Luuk Evers het project Ontwerper in de klas : Prik maar raak voor groep 7 ontwikkeld (zie uitgave Tool2 waarin deze les is beschreven). Succesfactor van deze lessen is de pedagogische en didactische verbinding die docenten tussen de wetenschappers en de leerlingen heeft weten te maken; Techniek circuit Proefjes met Boefjes: in samenwerking met het ROC Techniek en Welzijn en ouders van school hebben de groepen 1 t/m 8 techniekcircuits rondom het thema drijven en glijden gedaan. De lesmaterialen waren daarbij ontwikkeld door de Meesterleerdersgroep. De begeleiding en ondersteuning bij de uitvoering van de techniek circuits werd verzorgd door studenten van het ROC Techniek en Welzijn en ouders. Het team is voorafgaand aan deze week geschoold met gerichte opdrachten door Techniektalent, zodat zij ook lessen rondom dit thema effectief konden aanbieden. Voor beeldmateriaal van het project Proefjes met Boefjes zie: http://www.lucas-galecop.nl/pagina/361541/foto-film+2015-2016; Denksleutels : alle docenten zijn op de hoogte van denksleutels; Vormgeven aan het Why : met het team is vastgesteld waarom wij het van belang vinden dat we Wetenschap & Techniek aanbieden aan onze leerlingen. Het waarom is in de inleiding verwoord. Schooljaar 2016-2017 In het schooljaar 2016-2017 zetten wij onze eigen ontwerpende en onderzoekende reis voort met behulp van kennis van externen (het How). Daarnaast ligt er extra focus op het integreren van de kennis (inhoud en materialen) in het team en het kweken van meer zelfvertrouwen (het What). 13 oktober 2016 : De Meesterleerdersgroep laat het team zelf de ontwerpend leren cyclus doorlopen door middel van het met elkaar bouwen van een vliegtuig. Zo leren zij waar onze leerlingen zelf en in de samenwerking tegenaan kunnen lopen tijdens het ontwerpen. November 2016 : Projectweek waarbij lesmateriaal is ontwikkeld door de Meesterleerdersgroep Wetenschap & Techniek. Het ROC, met 3 e jaars technisch onderwijsassistenten, ons ondersteuning bieden tijdens dit project. Zij doen dit in het kader van hun excellentieprogramma. Opdracht is het ontwerpen van een instrument dat pepernoten kan schieten vanuit Nieuwegein richting IJsselstein. Lesmaterialen ontwikkeling : Op verzoek van de Meesterleerdersgroep is het ROC Natuur & Techniek bezig leskisten te ontwikkelen voor Wetenschap & Technologie die inzetbaar zijn in het onderwijs. De wens vanuit onze Meesterleerdersgroep en school is om op termijn ROC studenten een dienstverband vanuit de Stichting Trinamiek te bieden, zodat we voor alle scholen gedurende het schooljaar lesmaterialen beschikbaar maken en begeleiding kunnen bieden. blad 21 van 29
Januari & februari 2017 Teamscholing op maat, het verder integreren van 21 ste eeuwse vaardigheden in het team en het creëren van zelfvertrouwen. Het doel is dat aan het eind van het traject de leerkracht vaardig is in het aanbieden van onderzoekende en ontwerpende lessen. Programmeren Programmeren voegen wij toe aan ons lesaanbod in schooljaar 2017-2018. blad 22 van 29
Zelfstandigheid en verantwoordelijkheid De leerlingen van Lucas Galecop willen wij onder begeleiding steeds meer zelfstandigheid en verantwoordelijkheid meegeven. In de kleutergroepen is dit georganiseerd door te werken met het kleuter kiesbord, waarbij de leerlingen zelf aangeven met welke activiteit zij bezig willen zijn en zelf in staat zijn te wisselen. De leerling stuurt zijn eigen aanbod. Mocht de leerling teveel hetzelfde kiezen dan zal de leerkracht actief sturen om tot een bredere keuze te komen. Daarnaast wordt gewerkt met dagritme kaarten. Gedurende de twee kleuterjaren wordt er gewerkt op drie niveaus (groen, geel, rood). Op ieder niveau zijn er oefeningen beschikbaar. Doel is dat de leerlingen alle drie de kaarten beheersen voordat zij uitstromen naar groep 3. De leerlingen kunnen zelf bepalen wanneer ze deze oefeningen doen. Vanaf groep 3 is de zelfstandigheidsbevordering en verantwoordelijkheid verwerkt in de leerpleinen. In de centrale ruimte wordt in de ochtend zelfstandig gewerkt, in de middag wordt het leerplein gebruikt voor coöperatieve werkvormen. De leerlingen leren hier zelfstandig een opdracht uit te voeren in een vrije ruimte. Vanaf groep 6 wordt huiswerk aangeboden. Leerlingen leren te plannen. We zijn vanaf schooljaar 2016-2017 gestart met het werken met datamuren. Op deze datamuren zijn de doelen zichtbaar van het leskwartaal. Leerlingen krijgen hiermee meer inzicht in de te behalen doelen en kunnen meer eigenaarschap nemen. Vanaf groep 5 hanteren wij startgesprekken waarbij kind en ouder betrokken zijn. In dit startgesprek wordt teruggeblikt op het voorgaande jaar en worden doelen gesteld voor het huidig schooljaar. In de komende jaren zullen wij het eigenaarschap, het leren-leren en de executieve vaardigheden van leerlingen een steeds grotere plaats in ons onderwijs geven. blad 23 van 29
Burgerschap De Vreedzame School In de veranderende maatschappij, meer informatie beschikbaar, andere sociale netwerken, globalisering, wordt het steeds belangrijker dat je je eigen mening ontwikkelt, te luisteren naar de ander en je kunt verplaatsen in de ander. Dit vraagt om een goed begeleide ontwikkeling van de sociale vaardigheden en burgerschap. Op Lucas Galecop is met het team onderzocht welke methode het beste bij deze doelen zou aansluiten. We zijn uitgekomen bij de methode Vreedzame School. De Vreedzame School is naast het voorkomen en bestrijden van pesten erop gericht om goed te leren samenleven. De school wordt daarbij gezien als een veilige mini-samenleving waarin dit goed geoefend kan worden. De afspraken die op onze school gelden, gelden ook op de Buitenschoolse opvang van Kind & Co. blad 24 van 29
De Vreedzame School is een compleet programma voor basisscholen voor sociale competentie en democratisch burgerschap. Het beschouwt de klas en de school als een leefgemeenschap, waarin kinderen zich gehoord en gezien voelen, een stem krijgen, en waarin kinderen leren om samen beslissingen te nemen en conflicten op te lossen. Kinderen voelen zich verantwoordelijk voor elkaar en voor de gemeenschap en staan open voor de verschillen tussen mensen. Doelen van De Vreedzame School De Vreedzame School streeft er naar om kinderen te leren: op een positieve en zorgzame manier met elkaar om te gaan; verantwoordelijkheid te nemen voor elkaar en voor de gemeenschap; open te staan voor verschillen tussen mensen. Het programma wil niet alleen kinderen bovenstaande sociale competenties leren, maar vooral ook een positief sociaal en moreel klimaat in de school creëren, waar een opvoedende en gedragsregulerende werking van uitgaat. Dat het bij 'democratisch burgerschap niet zozeer gaat om het naleven van de wetten of het gaan stemmen als er verkiezingen zijn. Het gaat vooral over de wijze waarop wij met elkaar omgaan: houden we rekening met elkaar in plaats van alleen met onszelf?; hoe zorgen we voor een goed evenwicht tussen individuele vrijheid enerzijds en verantwoordelijkheid en sociale betrokkenheid anderzijds?; hoe gaan we om met verschil van mening?; hoe komen we tot een gezamenlijk besluit?; hoe lossen we conflicten op?; voelen we ons verantwoordelijk voor de gemeenschap?; in hoeverre zijn we bereid om ons in te leven in elkaar, in de cultuur of de levensstijl van anderen?; hoe gaan we om met situaties waarin sprake is van onrechtvaardigheid?; stellen we ons actief op als andere kinderen gepest worden? Implementatie Per augustus 2016 zijn wij gestart met het 2-jarig implementatietraject onder begeleiding van de IJsselgroep. blad 25 van 29
ICT op Lucas Galecop Visie ten aanzien van ICT-beleid We leven in een samenleving waarin het steeds belangrijker is dat je bekend bent met de digitale wereld. Enkele vragen die daarbij van belang zijn: Hoe kun je informatie filteren in een overvloed van beschikbare informatie? Hoe kun je verstandig omgaan met deze informatie? Hoe kun je gebruik maken van de vele mogelijkheden van het inzetten van ICT. Ons streven is dat de leerlingen, wanneer ze Lucas Galecop verlaten, beschikken over: Basisvaardigheden ICT; ICT geletterdheid: kritisch kunnen omgaan met informatie op internet, informatie kunnen vinden in de grote hoeveelheid informatie (informatie strategieën en informatievaardigheid); Mediawijsheid: weten hoe ze verstandig kunnen omgaan met de eigen gegevens en handelingen op het internet; Eigenaarschap eigen leerproces: leerlingen hebben inzicht in hun eigen leervorderingen en voelen zich eigenaar; Computational thinking: leerlingen begrijpen hoe stapsgewijs een programma wordt opgebouwd. blad 26 van 29
In schooljaar 2015-2016 zijn we, onder leiding van onze ICT coördinator, gestart met de ontwikkeling van ons ICT beleid. Zoals in onze visie verwoord helpen wij om de talenten van leerlingen te ontwikkelen, kennis bij te brengen en hen voor te bereiden op het latere functioneren in de samenleving. Wij bevorderen het actief burgerschap en de sociale integratie. Samen met u ondersteunen we het proces van persoonsvorming van onze leerlingen. (Theorie van Biesta; kwalificatie, socialisatie en personificatie). Leerlingen : ICT leent zich uitermate goed voor deze drie elementen. Kwalificatie: ICT vaardigheden, zoals informatie vaardigheid, informatie strategieën, programmeren, gebruik van nieuwe media (computational thinking). Veel leerlingen weten veel van de ICT middelen, maar beschikken nog niet over voldoende informatievaardigheden,stelt de British Library (2008). De Google generatie heeft wel toegang heeft tot een overvloed aan materiaal, maar hun vermogen deze te verwerken is gelimiteerd. Online zoekstrategieën worden gekarakteriseerd als oppervlakkig en van de hak op de tak. De conclusie van het rapport luidt dat de moderne jeugd een slecht begrip heeft van hun informatiebehoeften en het moeilijk vindt effectieve informatiestrategieen te ontwikkelen. Ook de oordeelsvorming over de autoriteit van online bronnen liet te wensen over. Meer dan 30% kon ze niet goed op waarde schatten. Socialisatie : Mediawijsheid. Personificatie: Talent ontdekken bij leerlingen voor ICT, meer inzicht in eigen leerprestaties en daardoor meer eigenaarschap bij leerlingen, meer het onderwijs in eigen tempo kunnen volgen (bijv. het herhaald terugkijken van een instructie video). Wij zien ICT daarnaast als hulpmiddel voor de docenten om de onderwijskwaliteit te verhogen door: Directe feedback aan leerlingen door inzage op het moment zelf in leerprestaties (Onderzoek Hattie: Leren zichtbaar maken, toont aan dat directe feedback een van de krachtigste bronnen is om de onderwijskwaliteit nog verder te verhogen); Meer tijd om lessen voor te bereiden: Doordat er niet meer nagekeken hoeft te worden voor de vakken Taal en Rekenen en er geen werkbladen meer gekopieerd hoeven te worden, blijft er meer tijd over om lessen voor te bereiden; Flipping the classroom : Op termijn bestaat de mogelijkheid om Flipping the Classroom toe te passen. Dit houdt in dat leerlingen zich thuis voor kunnen bereiden op een les en de onderwijstijd op school daardoor effectiever benut kan worden. blad 27 van 29
Directe inzage leerprestaties: Voor onze ouders kunnen we steeds meer directe inzage geven in de cognitieve leerprestaties van hun kind, zodat we ouders dichter bij ons onderwijs kunnen halen. Voor de andere vaardigheden, zoals de sociaal-emotionele ontwikkeling blijft het belangrijk om tussentijdse vaste ouder gespreksmomenten beschikbaar te houden. We vinden het belangrijk dat we het onderwijs zo inrichten dat er altijd een juiste balans is tussen het gebruik van de computer en de andere vaardigheden, zoals schrijven, luisteren en spreken. Aanvullend heeft het gebruik van ICT een effect op de motivatie. Motivatie van leerlingen Informatie- en communicatietechnologie heeft een positieve invloed op het leerproces, blijkt uit de studie van Passey et.al. (2004) naar de motivatie effecten van ICT op leerlingen. Met name op specifieke leeractiviteiten zoals het zoeken en selecteren van interactieve materialen en het schrijven en bewerken van tekst en beelden. ICT helpt tevens leerlingen hun ideeën sneller vorm te geven en deze wijder te communiceren. ICT kan gebruikt worden bij de presentaties van de praktische opdrachten en het profielwerkstuk, maar ook voor het verzamelen, of bewerken van onderzoeksgegevens (Van Pelt, 1997). Ook stimuleren visuele en auditieve multimedia materialen de leerlingen, vergroten deze de betrokkenheid van leerlingen en houden langer hun aandacht vast (Jonassen & Reeves, 1996). Op Lucas Galecop geven wij hier invulling aan door: Mediawijsheid aan te bieden in groep 7 en 8 en de effecten van sociale media met de leerlingen te bespreken; Basisvaardigheden ICT komen aan bod bij het maken van presentaties; Leerlingen krijgen vanaf 2017-2018 vanaf groep 4 de beschikking over een tablet waarmee ze zowel in de klas als buiten de klas op het leerplein digitaal informatie kunnen zoeken; Computational thinking (het kunnen denken in gestructureerde processtappen en systemen) vanaf 2017-2018 bieden we vanaf groep 1 t/m 8 programmeren aan. blad 28 van 29
Levensbeschouwing Onze school is een open Katholieke school. Dit houdt in dat iedereen welkom is. Onze identiteit uit zich in de waarden vertrouwen en bewogenheid. Wij vinden het belangrijk dat we bijdragen aan de gemeenschap. Daarnaast geven wij ruime aandacht aan de belangrijke vieringen. De school werkt met de methode Hemel en Aarde, die goed aansluit bij onze open visie. Een voorbeeld: Welke betekenis heeft wit in het Katholieke geloof, in het Hindoestaanse geloof en in het Jodendom. Kortom vanuit diverse invalshoeken wordt godsdienst en levensbeschouwing benaderd. De methode heeft een open karakter met creatieve en filosofische elementen. Het daagt leerlingen uit om te ontdekken en vragen te stellen. De Paasviering dit jaar werd door alle groepen creatief voorbereid, wat een prachtig, muzikaal en poëtisch schouwspel was. Leerlingen krijgen daarmee op een creatieve wijze levensbeschouwelijk onderwijs. blad 29 van 29