HANDLEIDING BIJ INDIVIDUEEL LEREN

Vergelijkbare documenten
EVALUATIE EN PLANNING

CATHETERISEREN EN RECTAAL TOUCHER

PROCEDURE VOORTGANGSKWALIFICATIE HUISARTSOPLEIDING. VU medisch centrum

Introductie, formuleren leerdoelen

HUISARTS EN TOEGENOMEN MONDIGHEID

EERSTE ZELFSTANDIGE PERIODE eerste jaars HAIO S Voorbespreking en Nabespreking

me nse nkennis Competentiegericht opleiden in de BIG opleidingen Getting started

Getting Started. Competentie gericht opleiden in de BIG opleidingen

REFLECTIERONDE HUISARTS- OPLEIDING. Versie januari Docentendeel

Uitvoeringsregeling Toetsing en Beoordeling Huisartsopleiding tweede opleidingsjaar. versie juni 2015

Feedback is een mededeling aan iemand die informatie geeft over hoe zijn gedrag wordt waargenomen, begrepen en ervaren.

Toets Consultvoering in jaar 1 IB Aangepast

URINE-INCONTINENTIE HUISARTS- OPLEIDING. Versie januari Docentendeel

Agenda 3e voortgangsgesprek van aios en opleider (ca. maand 9)

FEEDBACK I HUISARTS- OPLEIDING INLEIDING. Versie maart Docentendeel

INTERCOLLEGIALE TOETSING

PRAKTIJKASSISTENTE, TAKEN

Foto: halfpoint. 123rf.com. methodisch werken

Uitvoeringsregeling Toetsing en Beoordeling Huisartsopleiding

FEEDBACK II: OEFENEN MET HET GEVEN EN ONTVANGEN VAN FEEDBACK

Samen naar een individueel opleidingsplan. Anouk Straus

CONSULTVOERING: I N T A K E I

SLAAPSTOORNISSEN HUISARTS- OPLEIDING. Versie augustus Docentendeel. M:\HO\Owp\1e jaar\slaapstoornissen\owp - Slaapstoornissen

LEOh. Landelijke Evaluatie Opleider huisartsgeneeskunde. Naam aios. Groepsnummer aios. Naam huisartsopleider. BIG-nummer Plaats praktijk

Introductie en formuleren van leerdoelen

Werkgroep portfolio & coaching. portfolio handleiding

Domein 3 Onderwijsprogramma en toetsing

Huisartsopleiding Leiden

CONSULTVOERING: DE BELEIDSFASE

Voortgangs- en beoordelings systematiek AVG opleiding Erasmus MC. Inhoud. Inleiding

Het individuele opleidingsplan (IOP)

Het individuele opleidingsplan (IOP)

SCHOUDERKLACHTEN HUISARTS- OPLEIDING. Versie maart Docentendeel

LEOh. Landelijke Evaluatie Opleider huisartsgeneeskunde. Naam huisartsopleider. Plaats praktijk. Opleidingsjaar. jaar 1. jaar 3. Moment van invullen

Methodisch werken met zorgleefplan, ondersteuningsplan of begeleidingsplan

CV: NABESPREKEN VIDEO-OPNAMEN

Toetsregeling Professionaliteit

Individueel Opleidingsplan en -schema AIOS

Bijlage A. Lokaal Toetsplan Huisartsopleiding UMCG

Domein 4 Leeromgeving

Eindrapportage APC project Huisartsopleidingen. Onderwijsproduct: 8 Training doelgericht communiceren

PROJECT VERNIEUWING HUISARTSOPLEIDING

Leerling volgen in hun ontwikkeling vanaf groep 1

Beoordelingseenheid A Proeve van Bekwaamheid. Leg het fundament. Crebonummer Opleiding Sociaal Cultureel Werker Kwalificatieniveau 4 BOL/BBL

Sociale en recreatieve activiteiten

Handleiding. bij het PROTOCOL TOETSING EN BEOORDELING

BIJLAGE 5. WAARDERINGSKADER VOORSCHOOLSE EDUCATIE

LEERSTIJLEN HAIO HUISARTS- OPLEIDING F HUISARTS- OPLEIDING. Versie januari 2004

PROTOCOL TOETSING EN BEOORDELING IN DE VERPLEEGHUISARTSOPLEIDING

Stageleerwerkplan (SLWP), versie 11 januari 2017

CONSULTVOERING: INTRODUCTIE

Evaluatie van opleiders door aios LUMC: inleiding voor opleiders versie 2017

Beoordelingseenheid A Proeve van Bekwaamheid. Leg het fundament. Crebonummer Opleiding Sociaal Cultureel Werker Kwalificatieniveau 4 BOL/BBL

Lokaal toetsplan Huisartsopleiding UMCG Bijlage A bij het Instituutsreglement

REFERAAT HOUDEN HUISARTS- OPLEIDING. Februari 2001

Richtlijn video-opnames door aios in de huisartspraktijk*

Het AIOS Co Model: Begeleiding van de coassistent in de huisartspraktijk door de AIOS

Voortgangs- en beoordelings systematiek AVG opleiding Erasmus MC Definitieve versie Herzien Marijke Meijer/Hanneke Veeren

Een onderzoekende houding

Algemeen: - Twee collega s worden aan elkaar gekoppeld en bezoeken éénmaal elkaars werkplek.

Uitvoeringsregeling Toetsing en Beoordeling in de Huisartsopleiding Rotterdam

Toetsbekwaamheid BKE november 2016

5. Protocol Toetsing en Beoordeling

Beschrijving Basiskwalificatie onderwijs

Handleiding bij het opstellen van een Persoonlijk ontwikkelingsplan (POP)

OPBRENGSTGERICHT WERKEN. Handleiding groepsoverzicht en groepsplan. versie 1

Cursus. Evalueren begeleiding van activiteiten

3 DE NETWERKSESSIE : EVALUATIE F A T I H A B A K I

Bijlage 8.7: Voorbeeldopdrachten bij de uitgangspunten van HGW

10/05/2012. Project evalueren studenten in het UZA. Hoe is dit gegroeid?? Wat is de achtergrond en het doel van evalueren

Hoe hebben de Aios alle stafleden van de afdeling gemiddeld beoordeeld? (N= totaal aantal Aios-beoordelingen van alle stafleden van de afdeling)

Lokaal Toetsplan Huisartsopleiding UMCG Bijlage A bij het Instituutsreglement

Programma van toetsing

Instructie Praktijkopleider of BPV Beoordelaar

Projectmatig creëren Stappen en richtlijnen om een project mee te doorlopen

BEGELEIDINGSDOCUMENT STAGE

CONSULTVOERING: VOORLICHTING KLEINE KWALEN

Box 4: Evaluatie HGW in het handelen van de student tijdens stage

OMGAAN MET ONZEKERHEDEN

SW-B-K1-W2 (C) Maakt een plan van aanpak. Oefenopdracht C Niveau 4 Crebo: Cohort: Geldig vanaf

Cursusinformatie PIAF opleiding nieuwe stijl 2013/2014

Individueel opleidingsplan (IOP) M.S. (Marieke) van Schelven

Begeleidingsdocument

Huisartsopleiding. Kennismakingsbrochure. Huisarts: specialist in veelzijdigheid! a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a

Het bespreken van een zorgplan met een geriatrische zorgvrager en diens naasten

LOKAAL TOETSPLAN HUISARTSOPLEIDING UMCG

BPV. Profiel praktijkopleider. Norm. Toelichting. Aanpak. Prestatie

Werkwijzen ervaringsgerichte evaluatie 1. Open evaluatieverhaal 2. Gestructureerde evaluatievragen

Competentieprofiel werkbegeleider

Porfolio. Politie Vormingscentrum

Eindverslag stage jaar 1

Als huiswerk voor de tweede bijeenkomst moeten de cursisten oefening 03.2 & 03.3 maken

OOGHEELKUNDE I HUISARTS- OPLEIDING. Versie januari Docentendeel

Deel 1 Evaluatie opleider: checklist tussentijds evaluatiemoment versie 2017

OPLEIDING HELPENDE ZORG EN WELZIJN TOETS BEROEPSOPDRACHT. Beroepstaak C Helpen bij (sociale) activiteiten. Niveau Gevorderd

Colofon. Uitgeverij: Edu Actief b.v Auteur: Marijke Willems. Inhoudelijke redactie: Jo-Anne Schaaf

HANDBOEK CONSULTOPNAMES

Programma van toetsing

Transcriptie:

HANDLEIDING BIJ INDIVIDUEEL LEREN Lili van Rhijn en Ruud van den Berg Maart 2002 HUISARTS- OPLEIDING

Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije Universiteit ten behoeve van de huisartsopleiding aan de VU. De stuurgroep HAIO-onderwijs van de afdeling heeft uiteindelijk de ontwerptekst vastgesteld. Nadere informatie kan verkregen worden bij de onderstaande personen die de ontwerptekst hebben samengesteld. De gegevens van dit programma worden aangeboden aan het Samenwerkings Verband Universitaire Huisartsopleidingen in Utrecht voor centrale archivering in de Centrale Onderwijs Bank. In geval anderen dan de Huisartsopleidingen van dit programma gebruik willen maken of, indien de uitgave voor andere doeleinden of in een ander verband wordt gebruikt, geldt het volgende: Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het hoofd van de afdeling huisartsopleiding van de Vrije Universiteit. Programmamaker(s): Lili van Rhijn en Ruud van den Berg Trefwoorden : ICPC : LHK : Datum en naam laatste wijzigingen: 2 april 2002, Ruud van den Berg Contactpersoon : Ruud van den Berg Telefoon : 020-4449347 Huisartsopleiding VU Medisch Centrum Overschiestraat 180 1062 XK Amsterdam 2002 Huisartsopleiding VUmc 2

INLEIDING Het onderwijs aan de huisartsenopleiding ligt voor een deel vast. De HAIO s krijgen vele verplichte onderwijsprogramma s aangeboden waarvan de verwachting bestaat dat ze zullen bijdragen aan het behalen van de verplichte eindtermen. Daarnaast zijn er tal van mogelijkheden om eigen invulling te geven aan het onderwijs. Als onderdeel daarvan wordt de HAIO gevraagd regelmatig een (nieuw) Individueel Leerplan te maken en aan te geven wat er met de vorige versies is gebeurd. Zo geeft de HAIO elke keer bij de start van een nieuwe stage zijn leerdoelen aan de nieuwe opleider en maakt op grond hiervan in overleg met deze opleider een nieuw plan. De leerplannen worden steeds becommentarieerd door de groepsbegeleiders en opgeslagen in het HAIO-dossier op de afdeling. Deze manier van gestructureerd leren blijft gedurende de gehele opleiding bestaan. In deze handleiding zullen we de achtergrond van deze werkwijze toelichten. Daarbij komen de volgende punten aan bod: 1. Het cyclische proces van leren: volgens welke systematiek wordt er gewerkt? 2. Het Individueel Leerplan: hoe is het opgebouwd, wat moet allemaal worden ingevuld? 3. Het Individueel Leerplan Dossier: wat is het en waartoe dient het? 4. Taken en verantwoordelijkheden: welke rol is in dit hele proces weggelegd voor HAIO, HAO en groepsbegeleiders? 1 HET CYCLISCHE PROCES VAN LEREN Het leren tijdens de huisartsopleiding gaat uit van ervaringsleren. Dat wil zeggen dat er een voortdurende wisselwerking is tussen praktisch werken, theoretische kennis vergaren en vaardigheden oefenen. Dit ervaringsleren is een continu proces waarbij verschillende stappen elkaar in vaste volgorde opvolgen. Op die manier ontstaat er een leercirkel, bestaande uit de volgende stappen: het vaststellen van geconstateerde lacunes en leerwensen het formuleren van leerdoelen het kiezen ven methodieken waarmee deze leerdoelen kunnen worden bereikt het uitvoeren van de gemaakte plannen het toetsen en evalueren van de behaalde resultaten het vaststellen van (nieuwe) lacunes en leerwensen. Met deze laatste stap is dus weer het eerste punt bereikt, zodat de cirkel rond is. Het doet er niet toe welk beginpunt er gekozen wordt als alle stappen in de cirkel maar doorlopen worden. Het insteekpunt zal meestal afhangen van het moment waarop de HAIO een planning gaat maken en van zijn leerstijl. Van de HAIO wordt verwacht dat hij steeds kan aangeven en verantwoorden waar hij ergens in de cirkel zit. Dit betekent het expliciteren en beargumenteren van wat hij doet en waarom. Het betekent ook dat hij in zijn manier van leren aanspreekbaar is voor anderen, zoals collega-haio s, de opleider en de groepsbegeleiders. 2 HET INDIVIDUEEL LEERPLAN Het cyclische proces van leren komt ook tot uitdrukking in het Individueel Leerplan. Vrijwel alle stappen uit de leercirkel zijn er letterlijk in terug te vinden (zie het voorbeeld elders in dit Individueel Leerplan Dossier). We zullen deze componenten kort beschrijven. 2.1 Lacunes en leerwensen Zoals gezegd is de leercirkel rond en kan er dus op elk punt een startpunt worden gekozen. Toch lijkt het logisch om te beginnen met het vaststellen op welke punten er lacunes of leerwensen zijn. Daarom zijn dat ook de eerste twee kolommen van het Individueel Leerplan. Het verschil tussen deze kolommen is alsvolgt: Lacunes zijn tekorten in kennis en/of vaardigheden. Deze zijn altijd gerelateerd aan de huidige fase van de opleiding. Dat wil zeggen: het gaat om kennis/vaardigheden die al aanwezig zouden moeten zijn, dan wel in deze fase van de opleiding op het programma staan. Lacunes kunnen worden vastgesteld door verschillende vormen van toetsing en feedback die de HAIO gedurende de opleiding krijgt (zie paragraaf 2.4). Leerwensen zijn kennis en/of vaardigheden die de HAIO zelf wil leren op grond van eigen interesses. 2002 Huisartsopleiding VUmc 3

In het algemeen gaan lacunes voor op leerwensen. In de loop van de opleiding zal er echter een verschuiving plaatsvinden van het werken aan lacunes naar het werken aan leerwensen. 2.2 Leerdoelen De huisartsopleiding in Nederland heeft tot doel artsen op te leiden tot het kritisch en op wetenschappelijk verantwoorde wijze uitoefenen van het LHV-Basistakenpakket voor de huisarts. Dit Basistakenpakket is vertaald in onderwijsdoelstellingen die beschreven zijn in de CCBOH-rapporten. Deze doelstellingen zijn weer vertaald naar doelen voor de terugkomdag, voor het onderwijs in de praktijk en voor zelfstudie, onderverdeeld per fase van Blok 1, 2 en 3. In het Opleidingswerkplan Blok 1 (Doelen voor leren in de praktijk) is beschreven welke doelen de HAIO in in de loop van blok 1 geacht wordt te halen. Dit Opleidingswerkplan is bijgevoegd in het Individueel Leerplan Dossier. Daarnaast zijn er nog enkele andere instrumenten die behulpzaam kunnen zijn bij het opstellen van leerdoelen, namelijk: 1. Het Leerplan HOVU 2. Klachten en aandoeningen Blok 1: de Top 100-150 (bijgevoegd in het Individueel Leerplan Dossier) 3. De Vaardighedenlijst (eveneens bijgevoegd) Het is dus de bedoeling dat de HAIO, kijkend naar het opleidingswerkplan bij elke lacune en elke leerwens een of meer persoonlijke doelen formuleert. Het is zinnig om daarbij onderscheid te maken tussen: kennis vaardigheid attitude Zo kan men pas een methodiek kiezen als ook duidelijk is welk soort doel beoogd wordt (het aanleren van een vaardigheid kan bijvoorbeeld niet door een boek te lezen). Daarnaast is het belangrijk de doelen te beschrijven in concreet gedrag, zodat het ook mogelijk is om vast te stellen of het doel behaald is. Bij het vaststellen van lacunes, leerwensen en -doelen is het niet de bedoeling om alles op te schrijven wat de HAIO kan bedenken. De HAIO hoeft zich immers niet te spiegelen aan de uitgeleerde huisarts die hij misschien na afloop van de opleiding hoopt te zijn. Hij moet zich spiegelen aan datgene wat in deze fase van de opleiding verlangd wordt. Evenmin is het de bedoeling om alles over te schrijven wat in het Opleidingsleerplan staat beschreven. Het gaat er om dat de HAIO uit het Opleidingsplan datgene destilleert wat in zijn specifieke geval, met zijn voorkennis, achtergrond en ervaring relevant is. Dat zal dus per persoon verschillen, al was het maar omdat de HAIO s verschillen in de leer- en werkervaring die ze reeds hebben opgedaan voordat ze aan de opleiding beginnen. De basisvraag is dus steeds: gegeven de algemene standaarddoelen die in deze fase staan beschreven, wat betekent dat dan voor mij als individuele lerende? 2.3 Methodieken Bij het vaststellen van de manier waarop de HAIO zijn leerdoelen gaat invullen, is het zinvol om de volgende vragen in gedachten te nemen: Welke methodieken komen in aanmerking? Waar zal het leren plaatsvinden? Wanneer zal dit gebeuren? Hoe kan of moet dit georganiseerd worden (welke concrete afspraken moeten hierover worden gemaakt)? De gekozen methodieken Het scala aan mogelijke methodieken is breed en divers. De uiteindelijk keuze hangt uiteraard af van de geformuleerde doelen. We geven enkele voorbeelden, onderscheiden naar kennis, vaardigheden en attitude: Kennis: literatuur zoeken en lezen terugkomdag-onderwijs volgen een thema-leergesprek voorbereiden tijdens een gewoon leergesprek aan de orde stellen een referaat houden tijdens de terugkomdag Vaardigheden oefenen in droge en dus risicoloze omstandigheden (bijvoorbeeld tijdens rollenspellen op de terugkomdagen) reageren op mede-haio tijdens reflectierondes 2002 Huisartsopleiding VUmc 4

trainen van specifieke vaardigheid (bijvoorbeeld in een faseringstraject met opklimmende moeilijkheidgraad en toenemende zelfstandigheid) al doende leren tijdens het werken Attitude: zelf over nadenken, eventueel opschrijven bespreken met HAO, HAIO's, groepsbegeleiders, anderen lezen van opiniërende stukken Waar vindt het leren plaats? Binnen de huisartsopleiding zijn er meerdere plaatsen waar geleerd kan worden, elk met hun eigen mogelijkheden en beperkingen: de praktijk (huisarts, ELWP) de terugkomdag thuis (bijvoorbeeld zelfstudie) extern (bijvoorbeeld aanvullende stages) Het leren in de praktijk is het belangrijkste. Hier doet de HAIO praktische ervaring op, reflecteert op deze ervaringen en bespreekt deze met de HAO. Het leren op de terugkomdag en het leren middels zelfstudie dienen ter ondersteuning en stimulering van het leren in de praktijk. Wanneer wordt iets geleerd? Over het algemeen ligt het accent in Blok 1 op acute en veel voorkomende klachten en aandoeningen. De fasering hiervan wordt bepaald door het terugkomdag-onderwijs en door het aanbod in de praktijk. Een deel ligt dus per fase vast, een deel hangt af van de situatie in de praktijk en van de persoonlijke kennis en vaardigheden van de HAIO. Voor de fasering in blok 2 en blok 3 wordt verwezen naar de betreffende studiegidsen. Organisatie Bij het maken van plannen is het uiteraard belangrijk dat het niet bij plannen blijft. Plannen zijn er om uit te voeren. Er moeten dus duidelijke en concrete afspraken worden gemaakt. Vaak zullen daar ook andere mensen bij betrokken worden. Bijvoorbeeld: de HAO wordt ingeschakeld om een bepaald onderwerp tijdens een leergesprek aan de orde te stellen, of om te observeren in hoeverre de HAIO een bepaalde vaardigheid beheerst, of om te evalueren hoe het leerproces gaat. de praktijkassistente wordt gevraagd bepaalde patiënten vooral bij de HAIO in te plannen of om bepaalde tijd van de spreekuurtijd vrij te houden. een externe docent wordt ingeschakeld om de mogelijkheid van een aanvullende stage te onderzoeken. 2.4 Toetsen In het Individueel Leerplan is een aparte kolom gereserveerd voor toetsen. De HAIO moet daarin aangeven op welke manier hij liefst zo objectief mogelijk - wil toetsen of zijn lacunes met succes zijn weggewerkt, respectievelijk zijn leerwensen vervuld. In het gunstigste geval bestaat er voor elke mogelijk leerpunt een toets die ondubbelzinnig aangeeft in welke mate het doel bereikt is en in welke mate verdere leeractiviteiten aangewezen zijn. Helaas is dat niet het geval. Er bestaat nu eenmaal geen gestandaardiseerd toetsinstrument voor het totale huisartsgeneeskundig handelen. Gelukkig bestaan er wel tal van (andere) instrumenten waarmee de HAIO feedback kan krijgen over zijn functioneren, al was het maar op bepaalde deelgebieden. Deze instrumenten vallen grofweg uiteen in drie categorieën: Toetsen Observaties Evaluaties In de bijlage Vormen van feedback worden voor elk van deze categorieën enkele voorbeelden gegeven. Deze verschillen op de volgende punten: Objectief versus subjectief. Bij sommige instrumenten gaat het om objectieve en dus betrouwbare informatie, bij anderen om de subjectieve ervaring van de desbetreffende persoon. Dat betekent echter niet dat het een op voorhand beter is dan het ander. Een verhaal dat een patiënt aan de praktijkassistente vertelt over de HAIO is weliswaar minder objectief dan de uitslag van de kennistoets, maar misschien is het voor de HAIO wel veel betekenisvoller. In ieder geval is het in beide gevallen informatie waaraan de HAIO zijn gedrag kan toetsen. 2002 Huisartsopleiding VUmc 5

Gestructureerd versus ongestructureerd. Sommige instrumenten werken met vaste formulieren of vragenlijsten waarbij de scores van de HAIO kunnen worden vergeleken met die van andere HAIO s, terwijl andere incidenteel plaatsvinden en niet voorgestructureerd zijn (bijvoorbeeld als een groepsbegeleider de HAIO na afloop van een terugkomdag feedback geeft over zijn inzet). Algemeen versus specifiek. Sommige instrumenten hebben betrekking op een specifieke gedraging (bijvoorbeeld een gerichte observatie), anderen op een bepaald domein (bijvoorbeeld de Maas-globaal), terwijl weer anderen de huisartsgeneeskunde in zijn totaliteit omvatten (zoals bijvoorbeeld de LEV globaal). Verplicht versus vrijwillig. Vanuit de opleiding zijn verschillende vormen van toetsing verplicht gesteld, zoals de landelijke kennistoets, of de feedback die de HAIO van zijn groepsbegeleiders krijgt. Maar vaak ook zal de HAIO zelf moeten aangeven welke vorm van toetsing hij van belang vindt, gegeven de lacunes, leerwensen, doelen en methodieken die hij in het individueel leerplan heeft geformuleerd. Selectief versus educatief. Sommige instrumenten zijn selectief (du toetsend in de enge zin van het woord), terwijl anderen meer een educatieve en informatieve functie hebben. Selectief impliceert dat er een normatief element in zit. De HAIO moet nu eenmaal aan bepaalde voorwaarden voldoen om te kunnen doorgaan of minstens om te kunnen concluderen dat hij op schema ligt. Het duidelijkste voorbeeld daarvan is de LEV-globaal die in de loop van het jaar wordt ingevuld. De HAIO krijgt dan een go of een no-go te horen Bij het invullen van het Individueel Leerplan is het de bedoeling dat de HAIO voor zichzelf beoordeelt welke vorm van toetsing er nodig is om gegeven zijn lacunes/leerwensen, doelen en methodieken een oordeel te kunnen vormen over zijn leerresultaat. Daarbij kan hij putten uit de voorbeelden die in de bijlage worden beschreven, zij het dat deze lijst geenszins uitputtend is. Waar het om gaat is dat de HAIO zelf de systematiek leert te hanteren die nu eenmaal in de leercirkel vervat zit en die op een gegeven moment verlangt dat de HAIO voor zichzelf beoordeelt aan welk kritisch en oordelend oog hij zijn functioneren durft voor te leggen. Bij sommige lacunes/leerwensen en leerdoelen zal dat makkelijker zijn dan bij andere. Als de HAIO als leerdoel heeft om zijn onzekerheid tot normale proporties terug te brengen, hoe kan hij dan later vaststellen of dat gelukt is? Tegelijkertijd illustreert dit precies de filosofie achter deze werkwijze: dat mag de HAIO zelf bepalen. 2.5 Evaluatie In de leerprocescirkel neemt evalueren een belangrijke plaats in. De vaststelling dat bepaalde doelen behaald zijn maakt duidelijk dat er concrete resultaten zijn geboekt, waarna de weg vrij is voor nieuwe lacunes of leerwensen, aansluitend bij de nieuwe fase in het opleidingstraject. Deze voorgang kan echter alleen worden bereikt als de HAIO met vaste regelmaat stilstaat bij zijn leerontwikkeling. Daarom zijn er zowel tijdens de terugkomdagen als in de praktijk regelmatig evaluatiemomenten ingepland. Bij dergelijke evaluatiegesprekken wordt dus gekeken of de cirkel die de HAIO aflegt (dus van lacune/leerwens via doel en methodiek naar een toetsing) naar bevrediging verloopt. Zo ja, wat zijn dan de succesvolle ingrediënten van dit proces? Wat zegt het over de HAIO dat hij zo gestructureerd kan werken? Wat zegt het over de HAO? Zo niet: hoe komt dat dan? Moeten er bijstellingen plaatsvinden? Op welke punten? Bij het invullen van het Individueel Leerplan is het de bedoeling dat de HAIO voor zichzelf beoordeelt wat er op dit evaluatie-vlak moet gebeuren. In de kolom Evaluatie kan hij dus antwoord geven op de volgende vragen: In welke vorm, met wie en hoe vaak wil hij tussentijdse evaluatiegesprekken voeren? Welke punten in het leerproces moeten (naar verwachting) in de gaten worden gehouden? Wanneer zal (naar verwachting) de hele cirkel doorlopen zijn, zodat het proces in zijn totaliteit kan worden geëvalueerd? Voor het voeren van de evaluatiegesprekken zelf geven we enkele richtlijnen die in het verleden van belang zijn gebleken: Trek voldoende tijd uit voor de gesprekken (circa 1 tot 1,5 uur per gesprek) Plan ze van te voren in en zorg ervoor dat ze een vaste regelmaat hebben: ongeveer 1 keer per 2 maanden minimaal vijf keer per jaar Zorg dat in het gesprek in ieder geval de volgende punten aan bod komen: de afspraken die de vorige keer zijn gemaakt de lacunes en leerwensen van de afgelopen periode de standaard leerdoelen per fase van de opleiding de (op basis van deze standaarddoelen) door de HAIO zelf opgestelde leerdoelen de methodieken die de HAIO heeft gekozen de gebruikte toetsen en de feedback die de HAIO heeft gekregen op zijn leerpunten. Bereid het gesprek goed voor: ga in ieder geval de bovengenoemde punten na. 2002 Huisartsopleiding VUmc 6

Zorg ervoor dat de HAIO het besprokene schriftelijk vastlegt en in het Individueel Leerplan Dossier opbergt Stel vast of (en zoja welke) consequenties dat heeft voor (een nieuwe versie van) het Individueel leerplan 3 INDIVIDUEEL LEERPLAN DOSSIER Het Individueel Leerplan Dossier is de weerslag van alle leeractiviteiten die de HAIO verricht. Door deze te documenteren en in een aparte map op te bergen, wordt hij in feite de beheerder van zijn eigen leerproces. Deze manier van werken loopt vooruit op het portfolio dat in de toekomst in alle huis artsenopleidingen zal worden ingevoerd en dat dan de rode draad wordt die door de hele opleiding heen loopt. De HAIO verzamelt alle gegevens over zijn leerproces, bundelt ze en toont daarmee bij een volgende fase, een nieuw blok, een andere docent trots aan wat hij in huis heeft. Vanuit de opleiding zijn al enkele documenten in het dossier gestopt, zoals: het opleidingswerkplan Blok 1 een zelf-evaluatielijst en de LEV-specifiek, beiden ter evaluatie. de LEV-globaal, het formulier waarmee de HAO de HAIO officieel evalueert in het kader van de voortgangskwalificatie. Daarnaast kan de HAIO er aan toevoegen wat hij zelf van belang acht. Daarbij valt te denken aan de uitslagen van de diverse toetsen (zoals de kennistoetsen en de consultvoerings-toetsen) en - uiteraard - de verschillende Individuele Leerplannen. Het individueel leerplan dossier wordt door de HAIO zelf beheerd, maar het is wel altijd ter inzage aan de HAO en de groepsbegeleiders. Het wordt regelmatig inhoudelijk met de HAO besproken terwijl het ook op de terugkomdagen - meer procesmatig aan bod zal komen. 4 TAKEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN In het voorafgaande is besproken op welke manier het leerproces van de HAIO in het ideale geval gestalte krijgt. Het zal duidelijk zijn dat de HAIO daarin de centrale spil is en dat HAO en groepsbegeleiders ondersteunende rollen vervullen. Voor de duidelijkheid worden de taken en verantwoordelijkheden van alle drie de betrokkenen hieronder nog even opgesomd. Als iedereen zich aan deze taakverdeling houdt, is de kans het grootst dat de HAIO vele leercirkels rond zal maken. HAIO 1. Samen met de HAO goede afspraken maken en ervoor zorgen dat ze nagekomen worden. 2. De gesprekken goed voorbereiden. 3. Geregeld een (bijgesteld) individueel leerplan maken. 4. Het Individueel Leerplan Dossier (waaronder dus het Individueel Leerplan) meenemen bij alle gesprekken die plaatsvinden in het kader van leerprocesbegeleiding en evaluatie. 5. Het dossier bewaren voor Blok 2 en 3. HAO 1. Samen met de HAIO goede afspraken maken en ervoor zorgen dat deze ook worden nagekomen. 2. De gesprekken goed voorbereiden. 3. De HAIO regelmatig toetsen met behulp van de beschreven toetsinstrumenten. 4. Goede feedback geven. 5. De HAIO ondersteunen bij het maken en bijstellen van het Individueel Leerplan. 6. Het leerproces zonodig begeleiden. Groepsbegeleiders 1. De Evaluatie/planning in het rooster gebruiken voor leerprocesbegeleiding. 2. De HAIO toetsen in het kader van een aantal onderwijsprogramma's en hem goede feedback geven. 3. De HAIO motiveren voor de LHK-toets en deze vervolgens nabespreken (zie hiervoor de afspraken zoals voorgesteld in het OWP Nabespreken Kennistoets ). 2002 Huisartsopleiding VUmc 7

BIJLAGE: VORMEN VAN FEEDBACK Hieronder worden enkele voorbeelden gegeven van de verschillende vormen van feedback die de HAIO tijdens de opleiding kan krijgen (en vragen). Ze worden onderscheiden naar toetsen, observaties en evaluaties. De voorbeelden die met een asterix zijn gemarkeerd zijn in het Individueel Leerplan Dossier bijgevoegd. Toetsen LHK-toets Deze landelijk georganiseerde toets (in de volksmond: de kennistoets ) meet 2 keer per jaar de benodigde kennis volgens de eisen van het Basistakenpakket (LHV). De inhoud is afgestemd op het eindniveau van de opleiding. De uitslag wordt individueel, op groepsniveau, en op niveau van de opleidingsfase weergegeven, zodat voor elke individuele HAIO conclusies kunnen worden getrokken. Het geheel maakt onderdeel uit van de voortgangskwalificatie. Later wordt de uitslag besproken in de groep en met de HAO. Observaties De MAAS-Globaal Dit is een observatie-instrument dat beoogt de vaardigheid in consultvoeren te meten en bespreekbaar te maken. Met behulp van een formulier wordt een consult op video bekeken en nabesproken met de HAIO of in de groep. Gerichte observaties De HAIO vraagt bijvoorbeeld aan de HAO, de groepsbegeleiders of een mede-haio s om hem specifiek feedback te geven over bepaald gedrag in een bepaalde leersituatie (zoals een consult, een leergesprek of een reflectieronde). De observator geeft zo concreet mogelijk feedback op de gestelde vraag. Vrije observaties De HAO, groepsbegeleider of een mede-haio geeft de HAIO (ongevraagd!) feedback op basis van wat hij hem ziet doen. Het kan dan gaan om allerlei zaken die in positieve of negatieve zin opvallen. Juist omdat deze feedback niet aansluit bij een vraag is het zaak om dit op een zorgvuldige manier te doen. Vrije observaties van derden Iemand die de HAIO heeft meegemaakt (bijvoorbeeld de praktijkassistente of een patiënt) geeft een bepaalde observatie niet aan de HAIO zelf, maar aan een tussenpersoon (bijvoorbeeld de HAO of de groepsbegeleider). Een patiënt vertelt bijvoorbeeld aan de opleider dat hij ontevreden is over de bejegening van de HAIO bij wie hij vorige week op consult was. In het ideale geval wordt deze feedback natuurlijk rechtstreeks aan de HAIO gegeven, maar er zijn situaties denkbaar waarin dat onwenselijk of onmogelijk is. In dat geval beoordeelt de tussenpersoon of het zinvol is de HAIO van de observatie op de hoogte te stellen. Evaluaties Evaluaties per fase van de opleiding Aan de hand van de doelen zoals geformuleerd in het Opleidingswerkplan Blok 1 wordt gekeken wat de resultaten zijn. HAIO en HAO bespreken dit samen. Eventueel wordt het ook met de groepsbegeleiders besproken. In ieder geval kunnen zij de daartoe ingevulde papieren ter inzage opvragen. LEV-Specifiek * Dit is een Formulier waarin de 4 hoofdtaken uit het Basistakenpakket, c.q. de CCBOH-rapportage aan de orde komen. Daaraan is de component Leerstijl toegevoegd. Het wordt ook gebruikt voor het geven van een verantwoord advies in het kader van de voortgangskwalificatie. Het wordt ingevuld door HAIO en HAO. LEV-globaal * Dit is een globale lijst rond het gehele huisartsgeneeskundig domein en wordt gebruikt bij het formuleren van een verantwoord advies bij de voortgangskwalificatie. Zelfevaluatielijst * 2002 Huisartsopleiding VUmc 8

Dit is een lijst met een groot aantal punten die door de HAIO zelf ingevuld kan worden. Dit is een verplichte activiteit in de tweede helft van Blok 1. De resultaten worden besproken met de HAO. 2002 Huisartsopleiding VUmc 9