ja 1
Marktvisie Nu Vorige week Verwachting komende week Hoogste 14/15 Laagste 14/15 Macroeconomisch De AEX stijgt boven de 500 punten. AEX 500,2 497,5 498,7 376,3 USD per EUR 1,095 1,059 1,393 1,053 Olie Brent ($) Front month Tegengestelde berichten op de oliemarkt. 56,30 53,51 115,5 45,90 Elektra (EUR/MWh) Beperkte capaciteit drijft prijzen op. Cal 16, base, NL 38,95 38,85 44,40 37,35 Cal 16, peak, NL 48,60 48,60 54,95 45,55 Gas (EUR/MWh) Veel nieuws op de gasmarkt. Cal 16 21,50 21,40 26,34 19,80 Day Ahead 21,30 21,40 27,20 14,95 2
Macro-economie Afgelopen week Europese cijfers waaronder de ZEW vorige week en de PMI (inkopers index) deze week zijn beter dan verwacht. De stimulus van Draghi lijkt dus te helpen. Of is het de lage olieprijs die de AEX boven de 500 punten heeft gezet? In de VS keek men lang uit naar Janet Yellen die als baas van de FED moest toelichten wat deze centrale bank op termijn met de rente zal gaan doen. Zij laat die ongemoeid maar het woordje voorlopig is weg dus speculanten rekenen nu op een verhoging van de rente in juni. In China zijn ze nog niet zover. De cijfers die daar afgelopen nacht naar buiten kwamen, duiden eerder op verdere verruiming van het monetaire beleid dan op bijvoorbeeld een renteverhoging. Vooruitblik Aan het einde van de middag komen ook de PMI-cijfers uit de Verenigde Staten. Tussendoor komen ook de producentenprijzen naar buiten. Deze geven een goed beeld van de inflatie die ons te wachten staat. Later deze week volgen nog de verkopen van duurzame goederen in de Verenigde Staten en Retail verkopen in het Verenigd Koninkrijk. Griekenland dreigt wederom in geldnood te komen, maar dat ziet Tsipras kennelijk anders. Hij blijft de nieuwe maatregelen voor zich uitschuiven. Nu meldt hij dat hij uiterlijk a.s. maandag met zijn lijstje komt. De Grieken moeten blijven hervormen om opnieuw geld van het IMF en Europa te krijgen. 3
Wisselkoers (dollar per euro) De melding van de FED dat zij voorlopig de rente laag zullen houden, maakt dat de dollar weer wat verzwakt. Hierdoor wordt de euro ondanks de Griekse schuldencrisis weer wat sterker. Als we beginnen met de nieuwe maand en er wederom 60 miljard euro uit Draghi s printer de markt op komt, zal de trend mogelijk weer keren. USD per EUR 1,20 Wisselkoers GBP per EUR 0,80 1,18 0,79 1,16 0,78 1,14 0,77 1,12 0,76 1,10 0,75 1,08 0,74 1,06 0,73 1,04 0,72 1,02 EURUSD EURGBP 0,71 1,00 0,70 23-feb 2-mrt 9-mrt 16-mrt 23-mrt 4
Olie, kolen Afgelopen week Tegengestelde berichten op de oliemarkt deze week zorgen dat de prijs nauwelijks is veranderd. De topman van Schlumberger (een grote partij voor het oppompen van Amerikaanse olie) bevestigde de groei van de Amerikaanse productie tot het einde van dit jaar. Desondanks ging de koers omhoog. Met name de zwakke dollar werkt door in de olieprijs. Want bij een daling van de dollar wil iedereen die olie verkoopt meer dollars in ruil voor zijn olie. Daarnaast gaf ook Nobelprijswinnaar en top econoom Shiller zijn visie op de marktprijs. Nu is een goed moment om olie in te kopen, liet hij weten. Prijzen zijn laag en er zijn redenen om aan te nemen dat de prijzen weer zullen oplopen. Maar door de OPEC zal dat niet zomaar gebeuren. Zij lieten weten niet alle pijn te willen dragen van een eventuele productieverlaging. Ook niet-opec-leden zouden moeten helpen, mocht het zover komen. We zien nu de prijs weer even oplopen naar aanleiding van de recente macropublicaties. Goede Europese cijfers stimuleren de vraag naar olie. Kolen De daling van de kolenprijs zet onveranderd door. Er is nog geen enkele producent die de mijnen wil sluiten ten baten van anderen. En voor zover het er nu naar uit ziet komt daar op korte termijn ook geen verandering in. De bounce van de euro maakt deze commodity ook zwakker. Net als plannen van de Duitse politiek om op termijn vervuilende centrales uit te bannen. Zij hopen zo hun 2020 doelstellingen, betreffende de 40% emissie reductie, alsnog te behalen. Dit betekent wel een lagere vraag naar kolen en dus een lagere prijs voor de resterende centrales. 5
USD/BBL 70 Brent oil, front month EUR/BBL 60 65 60 55 50 45 Brent Crude USD/BBL Brent Crude EUR/BBL 55 50 45 40 40 35 23-feb 2-mrt 9-mrt 16-mrt 23-mrt Vooruitblik Het zijn momenteel wederom niet de fundamentals die de prijs op niveau houden maar investeerders en hedgefonds managers die hun geld nu al in olie stoppen in de veronderstelling dat die prijzen weer zullen oplopen. Heb je diepe zakken dan kun je dat doen. Maar je loopt wel het risico dat de prijs nog een keer halveert terwijl je er al in zit. Want met het oplopen van de voorraden kan de prijs van de eerste maand de komende maand nog wel onder druk komen staan. 6
Gas Korte termijn De dag van de zonsverduistering waarop velen alleen een piek op de stroommarkt hadden verwacht, viel er uiteindelijk meer op de gasmarkt te beleven. Dit werd in de basis veroorzaakt door de mist die veel langer dan verwacht bleef hangen. Al dan niet door de gereduceerde kracht van de zon. Door de mist was er veel minder instraling en minder warmte waardoor de geforecaste temperatuur niet gehaald werd. Hierdoor was er veel meer vraag naar gas onder andere vanuit de consumentensector en raakte het systeem zelfs in onbalans. Hierdoor moest GTS ingrijpen wat leidde tot een biedladder afroep. Het was een dure want het ging om veel volume. Vooruitlopend op die deal sloten diverse partijen een deal met elkaar of probeerde dat te doen waardoor de within day prijs steeg. Maar nog niet zo hoog als de uiteindelijke call van meer dan 80 euro per MWh. Lange termijn Op de lange termijn blijven we schommelen rond de technische weerstanden. Voor Cal16 is dat bijvoorbeeld 21,30 EUR/MWh. De ene dag is er wat meer druk dan de andere. Bijvoorbeeld door het sterker worden van de euro. Maar telkens zien we tegen het einde van de dag de prijs toch weer wat oplopen. Met name bij nieuws uit Oekraïne maar ook door een iets sterkere brentolie prijs. Tussen de bedrijven door liet de Oekraïense minister van economie optekenen dat er voorlopig geen gas uit Rusland wordt ingekocht. Oekraïne heeft tijd om in alle rust over een nieuwe zomerdeal te onderhandelen. Van de 20 bcm die Oekraïne zou moeten importeren, komt immers al meer dan de helft via Europa het land binnen. Met deze opstelling zullen ze proberen Gazprom eerst te dwingen een nieuw transportcontract te laten sluiten. Onder het motto: "jullie hebben ons net zo hard nodig als wij jullie". In Q3/Q4, wanneer olie-indexed contracten volop genomineerd worden, is Oekraïense capaciteit hoogstwaarschijnlijk onontbeerlijk. Door de gespannen powermarkt en de relatie met de Engelse markt zien we dat de Zeebrugge prijzen wat hoger blijven dan de Nederlandse gasprijzen. De Engelse markt is wat opgelopen de afgelopen week door mogelijke problemen bij de Rough opslagplaats van gas. 7
Deze lijkt komende winter voor 25-30% minder gas te kunnen gaan bergen. Wat op de toch al krappe storage markt in de UK een flink extra risico toevoegt. EUR per MWh 25,0 TTF en Zeebrugge gas 24,0 23,0 22,0 21,0 20,0 Zeebrugge Cal16 Cal-16 TTF TTF day-ahead 19,0 23-feb 2-mrt 9-mrt 16-mrt 23-mrt Vooruitblik Tot aan het weekend wordt het kouder dan gemiddeld, daarna volgt een bovengemiddelde temperatuur. Die voor de late beslisser mogelijk nog een fixatie moment kan creëren voor de spannende april maand. Vraag gerust uw accountmanager om toe te lichten waarom het mogelijk spannend wordt in april. Zij zullen o.a. wijzen op de lege voorraden. Doorbreken we de 21,3 euro steun voor Cal16 waar we nu dus nog steeds staan dan opent dat de weg naar een prijs onder in de 19 euro. Technisch gezien dan. Mooi weer helpt daarbij en een lagere olie ook. Lagere aanvoer van gas uit onder andere Noorwegen zal er in april voor zorgen dat de daling niet in een rechte lijn gaat. 8
Elektriciteit Korte termijn (elektra voor morgen en volgende maand) Geen spanning op de stroommarkt door de zonsverduistering (wel op de gasmarkt). De afgelopen week werden we meer verrast door hoge prijzen door gebrek aan conventionele capaciteit in België. Vanaf vandaag ondergaat de Tihange 3 kerncentrale het broodnodige onderhoud. Wat volgens planning zal duren tot 12 mei. Morgen valt de beschikbare capaciteit nog verder terug. Al wordt er dan wel meer wind voorspeld wat samen met de zonneproductie zou moeten kunnen compenseren. België importeert wat het kan en drijft daarmee ook de prijzen in omringende landen op. De Belpex steeg gisteren tot boven de 100 euro. Lange termijn Kolenprijzen blijven dalen en ook gas zakt, beide geholpen door het aantrekken van de euro. Dit heeft als gevolg dat de stroomprijzen wat onder druk staan. Al zorgen bovenstaande tekorten in België wel voor wat tegendruk. 9
EUR/MWh Elektriciteit 56 54 52 50 48 46 44 42 40 Cal16 NL Piek 38 Cal16 NL Basis 36 Cal16 BE Base 34 Cal16 DE Base 32 30 23-feb 2-mrt 9-mrt 16-mrt 23-mrt Vooruitblik Voor de lange termijn zijn er met name voor Duitse stroom voldoende redenen om aan te gaan nemen dat de prijs niet verder kan dalen. Tenminste zodra de kolenprijs stopt met zakken en de groei van groene energie wat tot bedaren komt. Bullish argumenten zijn onder andere het sluiten van kolencentrales, realiseren van back-up capaciteit en het opdrijven van de CO 2 -uitstoot prijs. Omdat wij in NL en BE veel van deze goedkope stroom importeren, zal onze basisprijs een bodem vinden zodra die in Duitsland ook bereikt is. Voor de piekprijzen is de situatie gezien de rol van gascentrales anders. De piekprijzen zullen voorlopig meer afhankelijk blijven van de gasprijzen die tegenwoordig ook een grote rol spelen bij de uren rond de piek. 10
Darkspread en sparkspread Ondanks het terugkomen van centrales zien we nog steeds dat de elektraprijzen goed correleren met de gasprijzen. De gascentrales zetten de prijs iets lager wat we ook in België goed terug zien. Vandaar dat de sparkspread nauwelijks verandert. De plus van de ene commodity wordt door de andere de dag erop gecorrigeerd en vice versa. Doordat de gasprijs wel wat gedaald is en dus de elektraprijs mee neemt, zien we druk op de darkspread ontstaan. Je zou verwachten dat de dalende kolenprijs voor meer marge zou zorgen, maar deze daalt nu hard door dalende stroomprijzen en stijgende EUA rechten. EUR/MWh 17,5 17,0 16,5 16,0 15,5 Dark spread, Spark spread EUR/MWh 3,0 2,5 2,0 1,5 15,0 14,5 Darkspread Base Cal16 14,0 0,5 Sparkspread Peak Cal16 (rechtse as) 13,5 0,0 23-feb 2-mrt 9-mrt 16-mrt 23-mrt 1,0 11
Emissies Met het aanhoudende overschot op de markt, een gebrek aan vraag en geen gesprekken over MSR is het opmerkelijk dat de prijs toch weer is opgelopen. De enige oorzaak die we daarvoor kunnen bedenken is de daling van de kolenprijs. Die draagt bij aan een stijging van de darkspreads waardoor er vanuit de powergeneratie kant weer wat meer vraag ontstaat. Al moet gezegd worden dat de meeste kolencentrales toch wel draaien aangezien zij aan de goedkopere kant van de merit order staan. Alleen de duurste/vervuilendste centrales kopen nu wat bij en gaan extra draaien ten kosten van gascentrales. EUR per ton CO 2 8,0 Emissierechten 7,5 7,0 6,5 6,0 5,5 CO2 Cal15 5,0 23-feb 2-mrt 9-mrt 16-mrt 23-mrt 12
Weer Bron: Klik hier voor de link of ga naar www.weer.nl/nederland/nederland.html als de link niet werkt. Celsius 16 14 12 Temperatuurvoorspelling - De Bilt Huidige temperatuurvoorspell ing Normaal gemiddelde 10 8 6 4 2 0 13
Legal Disclaimer De informatie in de Essent Marktinformatie is bedoeld als informatie in algemene zin ten behoeve van professionele partijen en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De Essent Marktinformatie geeft een verwachting van de marktontwikkelingen en dient niet beschouwd of gebruikt te worden als een (beleggings)advies of een voorstel of aanbod tot het kopen en/of verhandelen van financiële instrumenten in de zin van de Wet op het financieel toezicht (Wft). Beslissingen op basis van informatie uit de Essent Marktinformatie zijn uw eigen verantwoordelijkheid en komen voor uw rekening en risico. Essent heeft de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het samenstellen van de Essent Marktinformatie en de daarin vermelde informatie. Niettemin kan Essent niet garanderen dat alle informatie in de Essent Marktinformatie altijd actueel, juist en/of volledig is. Aan de informatie in de Essent Marktinformatie kunnen geen rechten worden ontleend. De informatie in de Essent Marktinformatie kan onderhevig zijn aan wijzigingen. Essent is niet verplicht om u hierover te informeren. Essent is niet verplicht om de hierin opgenomen informatie te actualiseren of te wijzigen. Essent sluit iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele schade (direct danwel indirect) die op enigerlei wijze voortvloeit uit de informatie in de Essent Marktinformatie of het gebruik daarvan. Verwijzingen De Essent Marktinformatie kan verwijzen naar door derden verstrekte informatie, al dan niet door middel van hyperlinks. Essent heeft dergelijke informatie niet beoordeeld en geverifieerd op redelijkheid, juistheid, volledigheid of actualiteit. Essent staat niet in voor de inhoud en het functioneren van websites van derden. Essent sluit iedere aansprakelijkheid voor schade ten gevolge van deze verwijzing (-en) uit. Intellectuele eigendomsrechten Essent is exclusief rechthebbende op alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de in de Essent Marktinformatie gepresenteerde inhoud, inclusief maar niet beperkt tot alle auteursrechten en merkrechten op alle teksten, logo's, illustraties en foto's, of is gerechtigd tot gebruik door derde rechthebbenden. Niets van de Essent Marktinformatie mag zonder schriftelijke en voorafgaande toestemming van Essent worden gereproduceerd of gebruikt, anders dan het downloaden en het bekijken daarvan op een enkele computer en/of het printen van de benodigde hardcopies ten behoeve van bedrijfsmatig gebruik binnen uw eigen onderneming. Online communicatie Essent garandeert niet dat naar haar gestuurde e-mails of andere elektronische berichten tijdig worden ontvangen en verwerkt. Essent sluit iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele schade ten gevolge van het niet of te laat ontvangen ervan. Toepasselijk recht Op deze disclaimer is Nederlands recht van toepassing. De rechtbank te s-hertogenbosch is bij uitsluiting bevoegd te oordelen over eventuele geschillen die in verband met deze disclaimer kunnen ontstaan. 14