Eindrapportage Marktconsultatie Interventies volwassenen Opgesteld door: Directie Forensische Zorg (DForZo) van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) Datum: 13 augustus 2015 Versie: 1.0
Inhoud Inhoud 2 1. Inleiding 3 1.1 De marktconsultatie is ingezet om inzicht te krijgen in het aanbod van aanbieders 3 1.2 Deelname was mogelijk voor alle daartoe geïnteresseerde aanbieders 3 1.3 De conclusies uit de marktconsultatie worden openbaar gemaakt 3 2. Conclusies van de marktconsultatie 4 2.1 Algemeen 4 2.2 Aanbod t.a.v. primaire aandachtsgebieden (A t/m D) 5 2.3 Aanbod t.a.v. aanvullende aandachtsgebieden (E t/m I) 7 2.4 Kwaliteitssysteem en kwaliteitsmonitoring 7 Bijlage 1 Marktconsultatiedocument 9 Eindrapportage marktconsultatie Interventies volwassenen Pagina 2
1. Inleiding 1.1 De marktconsultatie is ingezet om inzicht te krijgen in het aanbod van aanbieders DJI heeft in juni t/m juli 2015 een marktconsultatie georganiseerd ter voorbereiding op de aanbesteding Interventies voor volwassenen. Deze marktconsultatie is ingezet om inzicht te krijgen in welke mate aanbieders van interventies de behoefte van DJI kunnen invullen. De volgende onderwerpen zijn tijdens de marktconsultatie aan bod gekomen: 1. Algemene vragen over de mate van interesse van deelnemers; 2. Het potentiële aanbod van deelnemers gericht op de aandachtgebieden A) werk en opleiding, B) middelengebruik, C) agressiebeheersing, D) cognitieve vaardigheden; 3. Het potentiële aanbod van deelnemers gericht op diverse andere aandachtgebieden; 4. Vragen over het kwaliteitssysteem en kwaliteitsmonitoring. Voor een gedetailleerde omschrijving van de behandelde onderwerpen en bijbehorende vragen aan de aanbieders verwijzen wij u naar het marktconsultatiedocument (Bijlage 1). 1.2 Deelname was mogelijk voor alle daartoe geïnteresseerde aanbieders Om een zo objectief en volledig mogelijk beeld te krijgen van de onderwerpen die tijdens de marktconsultatie zijn besproken is er een procedure aangehouden waarmee zo veel mogelijk geïnteresseerden een bijdrage konden leveren. Tevens is de marktconsultatie uitgevoerd met inachtneming van de Europese aanbestedingsrichtlijnen. De beginselen van transparantie, nondiscriminatie en gelijkheid zijn aldus nageleefd. De marktconsultatie is aangekondigd in de nieuwsbrief van DForZo en op het aanbestedingsplatform Tenderned. Naar aanleiding van de aankondiging hebben geïnteresseerde aanbieders zich aan kunnen melden voor de marktconsultatie, waarna deze aanbieders het marktconsultatiedocument toegestuurd hebben gekregen. Daarmee is voor alle (mogelijk) geïnteresseerden gelegenheid geweest om te participeren in de marktconsultatie. Aan geïnteresseerden is gevraagd schriftelijk een toelichting te geven op de vragen die zijn opgenomen in het marktconsultatiedocument. Tweeëndertig deelnemers hebben een schriftelijke reactie gegeven. Met zestien deelnemers heeft DJI een verdiepend gesprek gehouden. Alle schriftelijke en mondeling verstrekte informatie zal tevens worden opgenomen in de aanbestedingsstukken, zodat alle geïnteresseerde aanbieders van gelijke informatie worden voorzien. 1.3 De conclusies uit de marktconsultatie worden openbaar gemaakt Voorliggende eindrapportage is gebaseerd op de schriftelijke en mondelinge bijdragen van de deelnemers. Op basis van deze bijdragen zijn enkele conclusies getrokken. Deze conclusies worden in hoofdstuk 2 van dit document weergegeven en toegelicht. Deze eindrapportage is geen uitgebreid verslag van alle reacties. Enkel de voornaamste conclusies of discussiepunten worden hierin weergegeven. Gezien de vertrouwelijke aard van de bijdrage van aanbieders is de informatie in dit rapport geanonimiseerd. DJI stelt dit eindverslag beschikbaar aan alle deelnemende aanbieders en voegt het tevens als bijlage toe aan de aanbestedingsdocumenten van de aanbesteding interventies voor volwassenen. Eindrapportage marktconsultatie Interventies volwassenen Pagina 3
2. Conclusies van de marktconsultatie In dit hoofdstuk beschrijft DJI de voornaamste conclusies op basis van de schriftelijke en mondelinge reacties van de deelnemers. 2.1 Algemeen Vraag 1 Vraag 2 Is de voorgaande beschrijving van de vraag (paragraaf 3.1) voldoende gespecificeerd voor u om te bepalen of u een passend aanbod zou kunnen doen in de aanbesteding? Welke elementen mist u hierin? Onder welke omstandigheden en voorwaarden zou u geïnteresseerd zijn om een aanbieding te doen voor één of meerdere gevraagde interventies? Aanbieders benoemen de volgende informatie als relevant bij het verder specificeren van de zorgvraag: Overzicht van erkende interventies voor de volwassenzorg; Een uitgebreidere beschrijving van de doelgroepen en aandachtsgebieden; Inzicht in de kaders rondom de duur en vorm van een interventie; Een beschrijving van de richtlijnen rondom het verkrijgen van een erkenning en de geldigheidsduur van een erkenning; Het te verwachten inkoopvolume en de landelijke en/of regionale verdeling daarvan; Welke samenwerkingsmogelijkheden met externe partners zijn toegestaan; Welke criteria en eisen aan de aanbieder worden gesteld om te kunnen deel nemen; Daarnaast is gevraagd welke omstandigheden en voorwaarden belangrijk zijn voor aanbieders om een aanbieding te doen voor één of meerdere interventies. De meeste aanbieders geven aan dat een bepaalde zekerheid omtrent de inkomsten van belang is bij de afweging. Aanbieders noemen hierbij onderwerpen als acceptabele tarieven, voldoende vraag (capaciteit, continuïteit) en mogelijkheden voor vergoeding van eventuele reistijd. Daarnaast zijn ruimte voor toepassing eigen methode/benadering en schaalgrootte (landelijk of regionaal) veel genoemde onderwerpen. Een aantal aanbieders geeft aan dat zij bereid zijn aan te bieden indien de doelgroep aansluit bij de doelgroepen waarmee reeds wordt gewerkt. Verschil tussen kale interventies en de forensische zorg is in de gesprekken toegelicht Tijdens de verdiepende gesprekken is doorgaans een nadere toelichting gegeven ten aanzien van de wijze waarop cliënten worden toegeleid naar interventies ten opzichte van de toeleiding van cliënten naar de forensische zorg. Bij toeleiding naar een interventie bepaalt de verwijzer (Reclassering) welk traject passend is voor de cliënt op basis van de RISc. De uitvoerder van de interventie voert de interventie kaal uit, dat wil zeggen dat er verder geen diagnosestelling of aanvullende behandelingen worden uitgevoerd rondom de interventie. Indien de uitvoerder tijdens de interventie constateert dat er een aanvullende of andere zorgvraag speelt, dan wordt verwacht dat hij dit terug meldt aan de verwijzer. De verwijzer kan vervolgens overwegen (binnen de randvoorwaarden van het vonnis) om een alternatief traject in gang te zetten. Binnen de forensische zorg voeren aanbieders binnen een behandeltraject tevens interventies uit, zowel erkende als niet erkende interventies. Echter ligt in de forensische zorg de diagnosestelling bij de zorgaanbieder en de zorgaanbieder is vrij in het vaststellen van een passend behandeltraject waar interventies al dan niet een onderdeel van zijn. Bij een afwijkende of veranderende zorgvraag direct de behandeling daarop aanpassen. Deze aanbesteding betreft het uitvoeren van een kale interventie. Eindrapportage marktconsultatie Interventies volwassenen Pagina 4
2.2 Aanbod t.a.v. primaire aandachtsgebieden (A t/m D) Onderstaande vragen hebben betrekking op interventies in het kader van de aandachtsgebieden: A) werk en opleiding, B) middelengebruik, C) agressiebeheersing en D) cognitieve vaardigheden. Vraag 3 Vraag 4 Beschikt u over interventies die u per 1 januari 2016 kunt inzetten voor de voorgenoemde behoeftestelling? Zo ja, welke zijn dat en kunt u daarvan een korte omschrijving geven? Zijn deze interventies reeds erkend door een erkenningscommissie? Zo nee, waarom niet en bent u voornemens erkenning aan te vragen? Ruim twee derde van alle aanbieders geeft aan in staat te zijn per 1 januari 2016 interventies te kunnen inzetten. Dit geldt voor alle vier de aandachtsgebieden. Als we vervolgens nader kijken naar de type interventies die aanbieders kunnen aanbieden en de mate waarin deze interventies zijn erkend, kan per categorie het volgende worden geconcludeerd: A. Werk en opleiding: de door de aanbieders genoemde interventies geven een verschillend beeld van de aanpak en de begeleidingsvormen die worden ingezet. Een klein aantal aanbieders beschikt reeds over interventies die zijn erkend door een erkenningscommissie. B. Middelengebruik: de twee meest genoemde erkende interventies die door aanbieders kunnen worden aangeboden zijn de leefstijltraining en de korte leefstijltraining. Aanbieders noemen diverse interventies die zij reeds uitvoeren en die zij geschikt achten om te kunnen aanbieden in deze aanbesteding. Een klein deel van de genoemde interventies is erkend door een erkenningscommissie. C. Agressiebeheersing: de door de aanbieders genoemde interventies geven een verschillend beeld van de aanpak en de begeleidingsvormen die worden ingezet. Veel genoemde erkende interventies zijn cognitieve gedragstherapie (CGT), Agressieregulering (AR) op Maat voor adolecenten en voor de 24+ doelgroep en Agressie Regulatie Therapie (ART). Een derde van de genoemde interventies is volgens de aanbieder erkend door een erkenningscommissie. D. Cognitieve vaardigheden: aanbieders noemen een grote diversiteit aan interventies. Een drietal interventies wordt vaker genoemd: de Schema Focus Therapie, de Cognitieve gedragstherapie en de Equip VERS-training. Een derde van de genoemde interventies is volgens de aanbieder erkend door een erkenningscommissie. Verder concluderen we dat aanbieders die voor bepaalde interventies nog geen erkenning hebben, veelal bereid zijn om dit in de toekomst aan te vragen. Aanbieders geven hierbij wel aan dat zij de investering die hiermee gemoeid is moet kunnen worden terugverdiend. Vraag 5 Is verdere ontwikkeling van uw aanbod noodzakelijk of mogelijk (gelet op de behoefte van DJI)? Welke investeringscapaciteit zou u daartoe eventueel beschikbaar moeten maken? Kunt u een inschatting maken hoeveel interventies u minimaal per jaar zou moeten uitvoeren om de investering te rechtvaardigen? Opvallend is dat de meeste aanbieders het verder ontwikkelen van hun interventie wel noodzakelijk of mogelijk vinden om de interventie passend te maken voor de behoefte van DJI. Aanbieders vinden het echter lastig om de benodigde ontwikkeling in investeringscapaciteit uit te drukken, mede vanwege de onduidelijkheden rondom de precieze vraag (zie vraag 2). Aanbieders noemen verder dat voldoende vraag en een continue stroom aan interventies noodzakelijk is om een investering te kunnen terugverdienen. Eindrapportage marktconsultatie Interventies volwassenen Pagina 5
Vraag 6 Beschikt u reeds over een variant die geschikt is voor de doelgroep licht verstandelijk beperking (LVB)? Of is het mogelijk deze variant te ontwikkelen en zo ja onder welke omstandigheden? Ruim een derde van de aanbieders beschikt over een variant (interventie) die geschikt is voor de doelgroep licht verstandelijk beperking (LVB). Dit geldt voor alle categorieën (A t/m D). Daarnaast geeft een aantal aanbieders aan dat zij deze LVB-variant nog niet hebben, maar dit wel kunnen ontwikkelen. In veel gevallen gaat het dan om kleine aanpassingen van de bestaande interventie. Sommige aanbieders zijn reeds bezig met het ontwikkelen van een LVB-variant, en sommigen geven aan hiertoe bereid te zijn als daar voldoende vraag naar is. Vraag 7 Zou u uw interventie in licentie door derden laten uitvoeren of zou u een interventie die in licentie is gegeven voor een aanbieder willen uitvoeren? Vrijwel alle aanbieders zijn bereid om zowel een eigen interventie in licentie door derden te laten uitvoeren, als om een interventie die in licentie is gegeven voor een aanbieder uit te voeren. Vraag 8 Wat is het referentiegebied van de door u aangeboden interventies? Kunt u de interventie op landelijke of regionale schaal aanbieden? Opvallend is dat de meeste aanbieders hun interventies uitsluitend regionaal aanbieden. Vijf aanbieders kunnen zowel regionaal als landelijk aanbieden en drie aanbieders kunnen dit alleen landelijk. De spreiding van de aanbieders die alleen regionaal werken is als volgt: Noord-Nederland Zuid-Nederland West-Nederland Oost-Nederland Midden-Nederland 8 11 4 3 2 De meeste aanbieders geven aan dat zij bereid zijn om te reizen om een interventie te kunnen uitvoeren dat verder weg ligt van het huidige referentiegebied waarin zij actief zijn. De bereidheid om verder te reizen hangt samen met de mate waarin reistijd bekostigd kan worden. Vraag 9 Op welke locatie(s) zou de interventie kunnen worden aangeboden? Aanbieders beschikken (in hun regio) over faciliteiten om interventies uit te voeren en daarnaast kunnen aanbieders tevens interventies binnen de PI geven. Veel aanbieders hebben reeds ervaring met het uitvoeren van interventies binnen de PI. Vraag 10 Kunt u aangeven in welke vorm u de interventie aanbiedt (groepsgrootte, groepssetting of individuele setting) en het aantal sessies dat de interventie omvat? De gewenste groepsgrootte varieert van drie tot zestien personen. De doorlooptijd van een interventie verschilt. Zo hebben individuele interventies gemiddeld een langere looptijd dan de interventies in groepsverband (doorgaans 10 a 25 sessies). Bij individuele behandelingen lijkt het lastiger een indicatie van de looptijd te geven en wordt veelal aangegeven dat de duur afhangt van de persoon in kwestie. De meeste interventies kunnen zowel in een groepssetting als in een individuele setting worden uitgevoerd. Aanbieders hebben een verschillende kijk op of een interventie in groepsverband meer of minder geschikt is voor een cliënt. De meeste aanbieders stellen zich op het standpunt dat individuele trajecten effectiever zijn omdat deze meer op maat kunnen worden aangeboden, maar de kosten hiervan achten zij hoger. Daarnaast geven enkele aanbieders aan dat de groepsdynamiek juist een positief effect kan hebben op het behandelresultaat. Het uitgangspunt groepsinterventie, tenzij wordt ook veel genoemd. Aanbieders vragen zich af of zij zelf kunnen vaststellen of een individueel traject of een groepstraject passender is, of dat de verwijzer dit vast stelt. Dit zal ten tijde van de aanbesteding duidelijk zijn. Eindrapportage marktconsultatie Interventies volwassenen Pagina 6
Vraag 11 Kunt u een inschatting geven van de prijs per deelnemer per interventie? (deze gegevens worden vertrouwelijk behandeld). De door aanbieders verstrekte financiële gegevens worden vertrouwelijk behandeld. Aanbieders geven aan dat de prijs van een interventie afhangt van verschillende variabelen, zoals de duur, het startpunt van de interventie (binnen de PI of na detentieperiode), de groepsgrootte, de vooropgestelde resultaten en de zorg op maat. Vraag 12 Kunt u een inschatting geven van de capaciteit (aantal deelnemers per maand) die u zou kunnen leveren vanaf 1 januari 2016? Het aantal deelnemers per maand varieert sterk per aanbieder. Ook geven een aantal aanbieders aan dat dit nog niet duidelijk is en afhankelijk is van de uiteindelijke zorgvraag. De meeste aanbieders hebben capaciteit beschikbaar voor 1 tot 24 deelnemers per maand. Dit geldt voor alle categorieën (A t/m D). Vraag 13 Is het mogelijk de interventie zowel intramuraal als extramuraal uit te voeren? De meeste aanbieders geven aan de interventies zowel binnen de PI als binnen de zorginstelling of binnen eigen beschikbare faciliteiten. 2.3 Aanbod t.a.v. aanvullende aandachtsgebieden (E t/m I) Onderstaande vragen hebben betrekking op interventies in het kader van de aandachtsgebieden: E) stabiele woonomgeving, F) stabiele financiële situatie, G) stabiele sociale omgeving, H) stabiele gezinsrelaties en I) versterken emotioneel welzijn. Vraag 14 Vraag 15 Beschikt u over interventies voor de voorgenoemde aandachtsgebieden? Zo ja, welke zijn dat en kunt u daarvan een korte omschrijving geven? Zijn deze interventies reeds erkend door een erkenningscommissie? Zo nee, waarom niet en bent u voornemens erkenning aan te vragen? De meeste aanbieders beschikken over interventies die aansluiten bij de vijf aandachtsgebieden (E t/m I). Een klein aantal aanbieders heeft erkenning voor interventies op deze aandachtsgebieden. Het merendeel van de aanbieders heeft (nog) geen erkenning voor hun interventies op deze aandachtsgebieden. Enkele aanbieders geven aan dat ze voornemens zijn erkenning aan te vragen. 2.4 Kwaliteitssysteem en kwaliteitsmonitoring Vraag 16 Beschikt u over een registratiesysteem waarin per deelnemer zaken over de deelnemer, het resultaat en de uitvoering kunnen worden vastgelegd? Zo ja, welk systeem gebruikt u hiertoe? Vrijwel alle aanbieders maken gebruik van een registratiesysteem. Veel van deze aanbieders geven aan een EPD (Elektronisch Patiëntendossier), ECD (Elektronische cliëntendossier) en/of ROM (Routine Outcome Monitoring) te gebruiken, zoals USER, Psygis Quarant en Plancare. Het valt op dat er relatief veel verschillende systemen worden gebruikt. Vraag 17 Is het in uw huidige dienstverlening gebruikelijk dergelijke gegevens te registreren en op basis daarvan onderzoek uit te (laten) voeren? De meeste aanbieders geven aan dat het in hun huidige dienstverlening gebruikelijk is om gegevens te registreren en op basis daarvan onderzoek te laten uitvoeren. Enkele aanbieders doen dit niet maar zijn hiertoe wel bereid. Eindrapportage marktconsultatie Interventies volwassenen Pagina 7
Vraag 18 Ziet u voor uw interventies mogelijkheid om (op termijn) erkend te worden op niveau 2 van effectiviteit? Het merendeel van de aanbieders voorziet dat het mogelijk om (op termijn) erkend te worden op niveau 2 van effectiviteit. Vraag 19 Onder welke voorwaarden acht u zich in staat om structureel gegevens over het resultaat, de deelnemer en de uitvoering vast te leggen? Ongeveer de helft van de aanbieders kunnen al structureel gegevens over het resultaat, de deelnemer en de uitvoering vastleggen. De overige aanbieders noemen één of meer voorwaarden voor het vastleggen van deze gegevens. De voornaamste twee voorwaarden zijn het moet conform de privacywetgeving gebeuren en de tijdsinvestering dient meegenomen te worden (de extra/indirecte kosten). Eindrapportage marktconsultatie Interventies volwassenen Pagina 8
Bijlage 1 Marktconsultatiedocument Zie hiervoor het separaat bijgevoegde document: Marktconsultatiedocument Interventies volwassenen, d.d. 4 juni 2015. Eindrapportage marktconsultatie Interventies volwassenen Pagina 9