Het inzetten van marktkrachten voor positieve veranderingen op het leven in zee

DE MEEST MILIEUVRIENDELIJKE KEUZE IN VIS, SCHAAL- EN SCHELPDIEREN Marine Stewardship Council Het inzetten van marktkrachten voor positieve veranderingen op het leven in zee Het MSC model: Verbetering in de visserij

Cover: De verse vis toonbanken van EDEKA Rhein-Ruhr zijn gecertificeerd tegen de MSC-standaard voor traceerbaarheid. MSC Dit document is een vertaling van de oorspronkelijke Engelstalige versie. Bij twijfel of geschillen als gevolg van onduidelijkheden in de vertaling wordt de definitieve Engelstalige versie als doorslaggevend beschouwd. De Engelse versie kan worden gedownload op de website van MSC op http://www.msc.org/documents/msc-brochures/msc-theory-of-change

1 Het inzetten van marktkrachten voor positieve veranderingen op het leven in zee Het MSC model: Verbetering in de visserij De marktprikkels die voortvloeien uit het inzetten van het MSC-programma en het draagvlak onder belangrijke inkopers van vis-, schaal en schelpdierproducten wereldwijd, vormen samen de kern van de manier waarop MSC positieve veranderingen bij visserijen over de hele wereld bevordert. Inleiding De MSC beheert een certificerings- en keurmerkprogramma om te beoordelen of wildvangstvisserijen ecologisch gezien duurzaam functioneren en goed beheerd worden. Het MSC-programma is gebaseerd op een wetenschappelijk onderbouwde standaard. Visproducten afkomstig van visserijen die voldoen aan de MSC-standaard mogen het blauwe MSC-keurmerk voeren en ook op andere manieren claimen dat zij MSC gecertificeerd zijn. De missie van MSC is om via haar certificerings- en keurmerkprogramma een bijdrage te leveren aan de gezondheid van de oceanen door duurzame visserij te erkennen en deze te belonen. Hiermee worden de keuzes die consumenten maken bij het kopen van vis-, schaal en schelpdierproducten beïnvloed. Samen met haar partners werkt MSC op die manier aan de omslag van de markt voor vis-, schaal en schelpdierproducten naar een duurzame basis. MSC werkt nauw samen met de visserijsector, de visketen, overheden, wetenschappers, natuurorganisaties en andere partijen om winkeliers, restaurants en consumenten de mogelijkheid te bieden via hun aankoopgedrag bewust te kiezen voor producten uit duurzame visserij en zo vissers te belonen die duurzaam bezig zijn. Het creëren van marktprikkels ter verbetering van visserijen wereldwijd Het MSC-programma is ontworpen om marktprikkels te creëren waarmee duurzame visserij wordt beloond. Op het moment dat een koper ervoor kiest MSC gecertificeerde vis te kopen, is deze aankoopbeslissing een beloning voor de duurzame activiteiten van gecertificeerde visserijen. MSC en haar partners moedigen visverwerkers, leveranciers, winkeliers, restaurants en consumenten aan om prioriteit te geven aan visproducten uit MSC gecertificeerde visserijen en om deze voorkeur ook kenbaar te maken door het MSC-keurmerk te gebruiken. Wereldwijd hebben inkopers op belangrijke markten zich nadrukkelijk gecommitteerd aan de inkoop van hun visproducten via MSC gecertificeerde visserijen - soms tot wel 100%. Dergelijke commitments komen steeds vaker voor. Als gevolg van deze inkoopvoorkeuren neemt wereldwijd de vraag naar gecertificeerde duurzame vis-, schaal en schelpdierproducten toe en krijgen duurzame visserijen steeds beter toegang tot de markt. Deze voorkeuren aan de inkoopkant zijn zo een essentiële stimulans voor visserijen om de strenge en transparante beoordeling van het MSC-programma te ondergaan. Diezelfde prikkels hebben bovendien een belangrijke uitwerking op veel visserijen die momenteel nog onder de MSC-standaard voor duurzame visserij presteren. Als dergelijke visserijen willen profiteren van de kansen op de markt, dan zullen ze hun effecten op het leven in zee moeten beperken en hun beheer moeten verbeteren om voor certificering in aanmerking te komen. Deze pull voor certificering en de daaraan verbonden verbeteringen die vaak nodig zijn om te voldoen aan de MSC-standaard, dragen op hun beurt bij aan een beter rentmeesterschap van de oceanen wereldwijd. Ook stelt het veel visserijen in staat een betere concurrentiepositie te veroveren op een globale markt, waar bewijs van duurzaamheid steeds vaker een vereiste is. MSC staat niet alleen in haar pogingen om het rentmeesterschap van de oceanen te verbeteren. Overheden, brancheorganisaties en natuurorganisaties werken vanuit uiteenlopende invalshoeken allemaal aan hetzelfde doel. Onze benadering, die wezenlijk afwijkt van de benadering van andere organisaties, is speciaal ontworpen als aanvulling op de andere methoden. We zijn ervan overtuigd dat we samen bijdragen aan een aanzienlijke beperking van de invloed van de visserij op het leven in en rond de zee.

Het inzetten van marktkrachten voor positieve veranderingen op het leven in zee 2 MSC-standaard en scoresysteem McDonald s heeft zich gecommiteerd aan duurzame vis. Dat betekent dat 13 miljoen consumenten in 39 Europese Landen Filet-O- Fish met MSC-keurmerk kunnen kopen. McDonald s Duurzaamheid definiëren en beoordelen de MSC-standaard en het scoresysteem Het beoordelen van de duurzaamheid van een visserij is een complex proces. Maar in de basis is het concept eenvoudig: de huidige vangsten moeten op een dusdanig niveau liggen dat het visbestand en de ecosystemen waarvan zij afhankelijk zijn gezond en productief blijven, om zo tegemoet te kunnen blijven komen aan de behoeften van de huidige en toekomstige generaties. Tijdens een beoordeling van de duurzaamheid van een visserij wordt er verder gekeken dan alleen naar de hoeveelheid gevangen vis en het vermogen van het visbestand om zich te herstellen. Er wordt ook gekeken naar vele andere factoren, zoals de mate waarin andere dieren afhankelijk zijn van dezelfde vis, de invloed van bijvangst en de effecten van de vismethodes op het ecosysteem. De MSC-standaard voor duurzame visserij is opgebouwd rond drie kernprincipes die moeten waarborgen dat: 1) er geen overbevissing plaatsvindt en de visbestanden gezond blijven, 2) de visserij de productiviteit van het onderliggende ecosysteem niet in gevaar brengt en 3) de manier waarop de visserij wordt beheerd en gecontroleerd de toekomst van alle hulpbronnen voor de lange termijn waarborgt. Op basis van deze standaard wordt er tijdens het MSC-beoordelingsproces naar 31 specifieke criteria voor het meten van de prestaties en het beheer van de visserij gekeken. Deze prestatie-indicatoren (PI s) zijn gegroepeerd onder de drie hierboven beschreven kernprincipes. Voor ieder van de 31 PI s wordt een score toegekend op een schaal van 1-100, waarbij de niveaus 60, 80 en 100 gelden als essentiële referentiepunten voor duurzaamheid. Deze referentiepunten komen overeen met bepaalde kwaliteits- en betrouwbaarheidsniveaus van het visserijbeheer en de waarschijnlijkheid dat de visserij duurzaamheid kan realiseren. De referentiepunten zijn opgesteld op basis van de wereldwijde ervaringen van wetenschappers, natuurorganisaties, visserijexperts en andere belanghebbenden. Met medewerking van vele honderden internationale visserijen en ecologische experts is er de afgelopen tien jaar gewerkt aan het scoresysteem van de MSC. Binnen de MSC-visserijstandaard geldt een score van 60 als de minimaal acceptabele grens voor duurzame activiteiten. Deze grens biedt de zekerheid dat de onderliggende biologische en ecologische processen van alle onderdelen die beïnvloed worden door de visserij nu en in de toekomst geen gevaar lopen (zie het onderstaande overzicht). Een score van 80 komt overeen met de duurzaamheidsresultaten zoals die verwacht worden van systemen voor visserijbeheer die op het niveau van wereldwijde beste praktijken [1] presteren. Deze score biedt een hogere mate van zekerheid over de blijvende duurzaamheid van de visserij. [1] Dit heeft betrekking op de algemeen aanvaarde methoden en processen voor visserijbeheer waarvan in de loop der tijd is bewezen ze op de lange termijn duurzame resultaten opleveren. Ze zijn opgesteld aan de hand van onderzoeken naar het beheer van visserijen wereldwijd.

3 Het inzetten van marktkrachten voor positieve veranderingen op het leven in zee [2] In uitzonderlijke gevallen kan er van deze eis worden afgeweken. Een score van 100 komt overeen met prestaties zoals die verwacht worden van bijna perfect [2] functionerende beheersystemen. Dit zijn systemen die er in hoge mate voor garant staan dat de prestaties van de visserij betrouwbaar zijn en dat er een uitermate kleine kans is dat de huidige activiteiten een nadelige uitwerking hebben op de doelpopulaties en het onderliggende ecosysteem. Naarmate de scores oplopen van 60 naar 100, is er dus een hogere mate van zekerheid dat de visserij beter bestand is tegen de visserijdruk en natuurlijke veranderingen in het ecosysteem en ook minder kans loopt onder de minimale prestatieniveaus terecht te komen zoals vereist in het kader van de standaard. Om in aanmerking te komen voor MSC certificering is voor alle 31 PI s een minimale score van 60 vereist. Het MSC-programma vereist echter een hoger betrouwbaarheids- en prestatieniveau dan dit minimale referentiepunt. Om een MSC-beoordeling succesvol te doorlopen, moet een visserij voor elk van de drie principes een gemiddelde score van ten minste 80 behalen, waarbij uitgegaan wordt van de gemiddelde PI-score voor alle PI s onder het betreffende principe. Bovendien moet een PI waarop lager gescoord wordt dan 80 gedurende de periode waarvoor de visserij de certificering heeft ontvangen, normaal gesproken binnen vijf jaar, worden verbeterd naar het niveau van 80. Binnen het MSC-programma is er bewust voor gekozen om visserijen voor MSC certificering in aanmerking te laten komen zonder dat er een score van 80 op alle PI s behaald wordt. MSC is ervan overtuigd dat de ontwikkeling van visserijen van 60 naar een niveau van 80 een positief resultaat oplevert voor alle visserijen over de hele wereld en dat dit rechtstreeks aansluit bij de visie van de MSC. Dit is een van de grondbeginselen van de verandertheorie zoals die gehanteerd wordt door MSC. Het MSC-programma vereist om diezelfde reden ook niet dat alle prestaties op het niveau van 100 uit moeten komen om in aanmerking te komen voor certificering. Met de 100 score wordt erkend dat een prestatie op het hoogste niveau voor iedere indicator mogelijk is. Hoewel in enkele gevallen scores van 100 behaald zijn, staat score van 100 op alle onderdelen gelijk aan de theoretisch perfecte visserij. Als er al visserijen op de wereld zijn die dit prestatieniveau voor alle in de MSC-standaard geformuleerde PI s zouden kunnen behalen, dan zijn het er maar erg weinig. Het behaalde certificaat is voor de visserijen vijf jaar geldig. Uit de regelmatige controle-audits moet blijken dat de visserij nog altijd aan de MSC-standaard voldoet en dat er voldoende vooruitgang wordt geboekt voor die PI s die verbeterd moesten worden. MSC-referentiepunten en scores ten aanzien van duurzaamheid Hoge betrouwbaarheid / uiterst laag risico Bijna perfect Zonder voorbehoud Redelijke betrouwbaarheid / acceptabel risico Minimaal vereiste betrouwbaarheid / maximaal toegestaan risico Risico / betrouwbaarheid 80 Geslaagd maar voorwaarden 60 Wereldwijd visserijbeheer Wereldwijde beste praktijken Minimaal acceptabele grens Visserij voldoet niet aan de eisen

Het inzetten van marktkrachten voor positieve veranderingen op het leven in zee 4 Beoordeling en proces Point of sale materialen op de winkelvloer van een nationale joint marketing campagne gedragen door Abba, Findus en Coop Zweden. Stefan Uddholm Geloofwaardigheid door onafhankelijke beoordelingen en grondige processen MSC houdt zich aan de meest strikte internationale standaarden die van toepassing zijn op certificeringsprogramma s. Dit betekent dat onafhankelijke derden worden ingezet om visserijen ten opzichte van de standaard te beoordelen en te bepalen of tot certificering overgegaan kan worden. MSC voert zelf geen beoordelingen uit. Dat wordt overgelaten aan professionele certificeringsbureaus die verantwoording moeten afleggen aan en onder toezicht staan van een afzonderlijke accreditatie-instantie. Deze benadering wordt gebruikt voor alle belangrijke certificerings- en auditprogramma s en kan het beste vergeleken worden met de inzet van onafhankelijke gecertificeerde accountants ter beoordeling van de financiële stukken van organisaties en non-profitorganisaties. Om kwaliteit en objectiviteit te kunnen garanderen, is het beoordelingsproces zeer transparant en open voor de kritische blik van alle belanghebbende partijen. Iedereen die op welke manier dan ook een belang heeft in of bij de betreffende visserij, wordt op de hoogte gebracht van de beoordeling en in de gelegenheid gesteld informatie of commentaar aan te leveren. De beoordeling wordt uitgevoerd door een team van hooggekwalificeerde en onafhankelijke wetenschappers die hiervoor door de certificeerders worden ingehuurd. De definitieve samenstelling van het team kan niet plaatsvinden voordat alle betrokken partijen in de gelegenheid zijn gesteld te reageren op de geschiktheid van de voorgestelde kandidaten. De beoordelingsresultaten worden vastgelegd in een aantal rapporten opgesteld door de certificeerder en het wetenschappelijke team. In het rapport worden de scores voor iedere PI opgesomd en wordt uitgelegd hoe men tot de score is gekomen. Bovendien wordt de volledige beoordeling, inclusief de scores, door ten minste nog twee externe gekwalificeerde collegawetenschappers bekeken om er zeker van te zijn dat de argumentatie gerechtvaardigd is (peer review). Zodra de opmerkingen van deze collegawetenschappers zijn verwerkt, wordt er een herzien verslag openbaar gemaakt waarop alle betrokken partijen kunnen reageren. Vervolgens wordt er een definitief rapport opgesteld, waarin alle commentaren en gerelateerde wijzigingen zijn meegenomen. Dit rapport is beslissend voor de vraag of de visserij al dan niet voldoet aan de MSC-standaard. Tegen dit definitieve rapport en ook de uitslag daarvan kan door iedere bij de beoordeling betrokken partij beroep worden aangetekend (een bezwaar ). Bezwaren tegen de rechtvaardiging van de scores of het beoordelingsproces in het algemeen worden door een Onafhankelijke Arbiter, een advocaat met ruime ervaring ten aanzien van de visserij, eerst verwerkt en gehoord voordat hij tot een uitspraak zal komen. Eenmaal gecertificeerd mogen visserijen en andere onderdelen van de betreffende visketen het MSC-keurmerk gebruiken of op een andere wijze claimen dat de betreffende producten uit een goed beheerde en duurzame (MSC gecertificeerde) visserij komen. Voor het gebruik van het MSC-keurmerk of de MSC-herkomstclaim zijn bovendien een onafhankelijke verificatie en waarborging van de traceerbaarheid noodzakelijk. MSC eist van alle bedrijven die gecertificeerde vis verwerken dat ze traceerbaarheidssystemen hanteren om te voorkomen dat producten uit MSC gecertificeerde visserijen niet kunnen worden vermengd of verwisseld met niet-gecertificeerde producten. Naast onafhankelijke controles om te bevestigen dat de producten op een zuivere manier door de distributieketen bewegen, worden er ook DNA-tests uitgevoerd om de herkomst van het product te verifiëren.

5 Het inzetten van marktkrachten voor positieve veranderingen op het leven in zee Duurzaamheidsprestatie Duurzaamheid van visserijen wereldwijd verbeteren Het is een grondbeginsel in de economie dat prikkels een groot effect kunnen hebben en bepalend kunnen zijn voor gedrag. Dit is zeker het geval bij het marktgeoriënteerde programma van MSC en de wereldwijd gecertificeerde visserijen. Veel van de visserijen die zich in de beginjaren aan een beoordeling tegen de MSC-standaard waagden, werden al redelijk goed beheerd en hoefden slechts een paar wijzigingen door te voeren om aan de standaard te voldoen. Deze pioniers vormden de basis waarop de MSC zich kon profileren. De erkenning die deze visserijen van de markt ontvingen, leverde vervolgens de noodzakelijke prikkels voor andere visserijen om dit voorbeeld te volgen. Veel visserijen die de certificering meer recent behaald hebben, hebben grotere wijzigingen door moeten voeren om hun duurzaamheidsprestaties, nog voordat ze aan het beoordelingsproces volgens de MSC-standaard begonnen, te verbeteren. Dit is precies de manier waarop MSC de grootste bijdrage kan leveren aan ecologische duurzaamheid. En dit zal nog veel duidelijker worden naarmate het programma zich verder ontwikkelt. Er zijn momenteel wereldwijd vele voorbeelden waarbij visserijen met overheden en niet-gouvernementele organisaties samenwerken om die acties te ondernemen die nodig zijn om hun prestaties te verbeteren. In veel van deze gevallen wordt de MSC-standaard gebruikt als de referentie waartegen zij zichzelf meten, verbeterplannen voor visserijen opstellen en samenwerkingsverbanden initiëren om de gedefinieerde problemen aan te pakken. De verbeteringen waar het MSC-programma toe aanzet, dragen bij aan het veiligstellen van gezonde visbestanden, ondersteund door gezonde leefgebieden en sterke ecosystemen in de oceanen, ook voor toekomstige generaties. Bovendien zorgen dergelijke verbeteringen ervoor dat de beheersystemen deze voordelen ook op de lange termijn kunnen waarborgen. Al deze transities vormen samen de belofte van de MSC en zijn een uniek voorbeeld van de manier waarop markten visserijpraktijken kunnen omvormen ten gunste van een duurzame toekomst. De bemanning van de Ekofish Group Noordzeeschol visserij vierde het behalen van het MSC certificaat met een persevent. 2010 Bas Beentjes Fotografie

Ons werk wordt mede mogelijk gemaakt door de Nationale Postcode Loterij. Hoofdkantoor MSC Marine House 1 Snow Hill Londen EC1A 2DH Groot-Brittannië Tel: +44 (0)20 7246 8900 Gereg. charitatieve instelling: 1066806 MSC Regiokantoor - Europa, Afrika en het Midden-Oosten Marine House 1 Snow Hill Londen EC1A 2DH Groot-Brittannië Tel: +44 (0)20 7246 8900 Gereg. charitatieve instelling: 1066806 MSC Regiokantoor - Amerika 2110 North Pacific Street Suite 102 Seattle WA 98103 Verenigde Staten Tel.: +1 206 691 0188 Non-profitstatus 501 (c)(3) MSC Regiokantoor - Azië 1352 Tanglin Road Tanglin International Centre Strathmore Block #02-09 Singapore 247671 Tel: +65 64723280 Registratie: 201215612M Insert your printer s FSC logo here Australië en Nieuw-Zeeland 10/46-48 Urunga Parade Miranda NSW 2228 Australië Tel: + 61 (0)2 9524 8400 ABN: 69 517 984 605 Baltische regio Postadres: P.O. Box 1113 131 26 Nacka Strand Zweden Tel.: +46 (0)8 503 872 40 Frankrijk La Ruche 84 Quai de Jemmapes 75010 Parijs Frankrijk Tel.: +33 (0)1 83 64 68 16 Duitsland, Zwitserland, Oostenrijk Schwedter Straße 9a 10119 Berlijn Duitsland Tel.: +49 (0)30 6098 5520 Japan 3rd Floor, MetLife building 5-1, Nihonbashi Kabuto-cho Chuo-ku Tokyo, 103-0026 Japan Tel: +81 (0)3 6861 7515 Designed by Forster. Insert your printer s environmental printing details and the FSC paper details here. Insert your printer s FSC logo, this ensures that the FSC Chain of Custody isn t broken. Benelux Koninginnegracht 8 2514 AA Den Haag Nederland Tel: +31 (0)70 360 5979 Schotland 69 Buchanan Street Glasgow G1 3HL Groot-Brittannië Tel: +44 (0) 131 243 2605 Zuid-Afrika Postadres: P.O. Box 7107 Roggebaai 8012 Kaapstad Zuid-Afrika Tel: +27 (0)21 551 0620 Spanje en Portugal Génova 4 28004 Madrid Spanje Tel: +34 (0)674 07 10 54 www.msc.org/nl benelux@msc.org www.msc.org/waar-te-koop/ boodschappenplanner Marine Stewardship Council,