Precisiebemesting van gras en mais 28/11/2014 Bemesting in de 21 e eeuw : Smart Fertilization Adding sustainability to productivity 1
Precisiebemesting van gras en mais 28/11/2014 Duurzaam bemesten van maïs, een goede gewasopbrengst met minder mest Dr. K. Verloop WUR/PRI het advies van het ruwvoerplatform 2
SLEUTELS VOOR EEN BETERE RUWVOERPRODUCTIE Ruwvoerplatform 2014/2015 28/11/2014 Precisiebemesting van gras en mais 3
HET RUWVOERPLATFORM Samenwerken door kennis delen Toekomstbeeld Groei zuivel binnen bereik door betere ruwvoerproductie Efficiënter gebruik grondstoffen Hogere productie 28/11/2014 Precisiebemesting van gras en mais 4
Euro per ton BELANG VAN BETERE RUWVOERPRODUCTIE Voerkosten laag houden Mest benutten, minder afzetten (BEP) Milieuvriendelijk produceren Inpassen/toepassen beweiden 450 400 Graanprijzen 350 soja 300 tarwe 250 200 150 100 50 0 1995 2000 2005 2010 2015 Jaar 28/11/2014 Precisiebemesting van gras en mais 5
KRINGLOOP VERBETEREN IN DE ONDERKANT VAN DE CIRKEL Land brengt niet op wat kan, efficiëntie onvoldoende Hoe verbeteren? Sleutels aanrijken voor een beter resultaat Van mest naar bodem Van bodem naar teelt/gewas Van teelt naar de bek van de koe 28/11/2014 Precisiebemesting van gras en mais 6
BESPARING IN DE MAÏS OP SCHEURGROND Maïs op scheurland Heeft geen mest nodig 28/11/2014 Precisiebemesting van gras en mais 7
EEN GOED VANGGEWAS Zo snel mogelijk na de maïsoogst Dat geeft het gewas zoveel mogelijk warme dagen om te groeien Onderzaai Ervaring opdoen is belangrijk Tegelijkzaai (Rietzwenk) Wisselende resultaten Weglaten bespuitingen met bodemwerking 28/11/2014 Precisiebemesting van gras en mais 8
BESPARING DOOR DRIJFMEST IN DE RIJ Van 50 m 3 /ha naar 35 m 3 /ha Wel Kali aanvullen 28/11/2014 Precisiebemesting van gras en mais 9
RUWVOERTEELT VERBETEREN KAN! De basis is goed! Werk in stappen Kijken Meten Beslissen Doen Samen leren: leuker en makkelijker! En het wordt er zeker beter van! 28/11/2014 Precisiebemesting van gras en mais 10
Dank voor uw aandacht!! Meer informatie: beslisboomsnijmais.nl 28/11/2014 Precisiebemesting van gras en mais 11
Precisiebemesting van gras en mais 28/11/2014 Duurzaam bemesten van grasland voor veel gras van topkwaliteit Ir. H. Bartlema Landbouwcommunicatie B.V. 12
Duurzaam naar 15 ton droge stof per ha met een mooi eiwitgehalte Bemesten met de kennis van nu:
om te voldoen aan de eisen van deze tijd: Activiteiten besluit Milieubeheer Art. 3.85, lid 1: binnen een teeltvrije zone worden geen meststoffen gebruikt Artikel 7.5 Specifieke afspraken overige broeikasgassen Lid 1: de melkveehouderijsector streeft naar het in de EU bereiken van de laagste emissie aan overige broeikasgassen per liter melk Juiste meststof Juiste hoeveelheid Lid 6: de ATV-sector (voor zover grond gebonden veehouderij) streeft in 2020 naar een vervanging van 50% van de kunstmest door meststoffen met 50% lagere emissie bij productie en aanwending. Juiste moment Juiste plaats
KENNIS VAN NU NH4-N in het voorjaar: 15% besparing, geen emissie, geen uitspoeling indien met precisiebemesters toegediend In aanvulling op organische mest van bekende samenstelling Dynamisch over de snede verdeeld Gras van kant tot kant Machines Meststoffen: Zie ook: klimaatvriendelijkemeststoffen.nl smartfertilization.org
BATEN EN KOSTEN van N20 en N24 met precisiebemester door loonwerker toegediend, vergeleken met het breedwerpig toegediende KAS, alles volgens de regels van het Activiteitenbesluit Milieubeheer artikel 3.85, lid 1. VASTE BATEN PER HA Verhoging grasproduktie Besparing kunstmest Besparing werkgang, wassen en afschrijving kunstmeststrooier VARIABELE BATEN PER HA, AFH. VAN BEDRIJFSSITUATIE 3% van 11 ton ds à 150 per ton 15% van 200 kg N à 1,00 per kg N N20 Spuiloog + Urean N24 Ureum + S + Spoorelementen 49,50 49,50 30,00 30,00 20,00 20,00 SUB-TOTAAL 99,50 99,50 Volledig bemesten perceel van kant tot kant 5-15 % van 11 ton ds 82,50 82,50 Verlaging CO2 voetafdruk van het eindproduct p.m. p.m. Extra plaatsingsruimte drijfmest of kunstmest p.m. p.m. Bemestende waarde daarvan p.m. p.m. Extra aanvoer organisch materiaal daarmee p.m. p.m. Snellere start, betere benutting groeiperiode (van belang bij vroeg oogsten) p.m. p.m. Besparing kosten zwavel p.m. p.m. Besparing i.v.m. plaatsspecifiek bemesten en vermijden mestflatten en urineplekken p.m. p.m. TOTAAL BATEN 182,00 182,00 KOSTEN PER HA Loonwerker (toediening stikstof in de rij) 50,00 50,00 Meerkosten i.v.m. extra verzurende werking 35,00 35,00 Meerkosten spoorelementen n.v.t. 25,00 TOTAAL KOSTEN 85,00 110,00 SALDO BATEN -/- KOSTEN 97,00 72,00 Deze tabel is als Excel bestand te downloaden op www.rijenbemesting.nl
BATEN EN KOSTEN van N20 en N24 met precisiebemester door loonwerker toegediend, vergeleken met het breedwerpig toegediende KAS, alles volgens de regels van het Activiteitenbesluit Milieubeheer artikel 3.85, lid 1. VASTE BATEN PER HA Verhoging grasproduktie Besparing kunstmest Besparing werkgang, wassen en afschrijving kunstmeststrooier 3% van 11 ton ds à 150 per ton 15% van 200 kg N à 1,00 per kg N N20 Spuiloog + Urean N24 Ureum + S + Spoorelementen 49,50 49,50 30,00 30,00 20,00 20,00 SUB-TOTAAL 99,50 99,50 Deze tabel is als Excel bestand te downloaden op www.rijenbemesting.nl
Smart Fertilization Grasland 18
Precisiebemesting van gras en mais 28/11/2014 Duurzaam bemesten van grasland voor veel gras van topkwaliteit Dr. W. Bussink NMI 19
Nutriënten Management Instituut B.V. Postbus 250, 6700 AG Wageningen T: 088 8761280 E: nmi@nmi-agro.nl I: www.nmi-agro.nl Voorjaar en meststoffenkeuze Wim Bussink 28 november 2014
Achtergrond: elke kg N telt! Vraag naar voer en eiwit neemt toe Ruw-eiwitgehalte graskuil (g/ kg ds) Milieu eisen N en P NH 3, N 2 O, CH 4 CO 2 afdruk Biodiversiteit Bron: BLGG AgroXpertus
Bemesting in het voorjaar Juiste moment vroege toedienen dierlijke mest? optimale tijdstip bemesting 1 e snede Juiste type (N-)meststof minerale meststoffen en/of reststoffen, bewerkte mest uitdagingen Juiste hoeveelheid Juiste plaats
Vroege toediening dierlijke mest Effect hoogste N-werking op jaarbasis goede ontwikkeling 1 e snede laagste ammoniakemissie
Vroege toediening dierlijke mest Effect hoogste N-werking op jaarbasis goede ontwikkeling 1 e snede laagste ammoniakemissie
Kies juiste tijdstip 1 e N-gift Hogere N-benutting rond Tsom 300-400 (actueel 300-200) f(grond, gift en streefopbrengst en weer) Kijk naar 10-daagse (neerslag)verwachting! 3200 2800 2400 2000 1600 Drogestofopbrengst (kg per ha) 1998 100 150 200 250 300 350 400 450 500 550 600 Tsom 70 65 60 55 50 45 40 35 30 Stikstofbenutting (%) 1998 opbrengst kg ds/ha N-benutting % >60 mm >60 mm 100 150 200 250 300 350 400 450 500 550 600 Tsom
N-deling voor de 1 e snede Veel proeven uit jaren 50 tot 80 318 proefveldjes, 26 bruikbaar Grond 34 kgn 70 kgn Dsopb kg/ha N-benut (%) RE extra Tsom1 Tsom2 g deling deling g deling deling g/kgds zand,16 189 334 2.192 2.316 71 79 12 klei, 6 211 339 2.140 2.219 66 70 5 veen, 4 173 313 1.728 1.773 58 59 0 totaal, 26 191 332 2.109 2.210 67 73 8 Nieuwe data gewenst!
Type N-meststof Kies voor een ammoniumrijke N-meststof minder uitspoeling (zeker bij lage temperatuur) meer flexibiliteit toedieningstijdstip Effect nitrificatieremmer verzekeringspremie; => niet alle jaren effect cumulatief over meerdere sneden? Vermijdt standaard ureum 20% ammoniakemissie inwerken 1 e snede 1x5 jaar en 2 e snede 1x7 jaar rendabel Vloeibare meststoffen wisselend Mineralen concentraat en reststof spuiloog?
Effecten keuze korrelmeststof Droge stof N-benutting Meeropbrengst Meststoftype ds, kg ha -1 meststoftype N-benutting, % meststoftype meeropbrengst, ha -1 AS/kas 6.816 Entec/kas 100,8 ASS 9 Entec/kas 6.802 Entec/Entec 98,6 Entec/kas 9 AS/AS 6.802 AS/kas 98,2 AS/kas 5 Entec/Entec 6.768 AS/AS 97,8 NPS23-12-28 1 ASS 6.768 NPS23-12-28 92,3 ureum+nbtp 1 Entec 6.648 kas/kas 91,6 kas 0 NPS 23-12-28 6.628 ASS 91,0 kas/kas -1 kas 6.535 Entec 88,2 ureum -2 AS 6.509 kas 83,1 AS/AS -13 ureum+nbtp 6.490 AS 83,0 Entec/Entec -17 kas/kas 6.458 ureum+nbtp 80,1 Entec -22 ureum 6.432 NPS26-7-18 79,8 NPS26-7-18-22 NPS 26-7-18 6.419 ureum 79,2 NP26-14 -28 NP 26-14 6.304 NP26-14 75,3 AS -32 Ureas 6.229 Ureas 72,5 Ureas -36 Perlka 5.890 Perlka 62,9 Perlka -257 Toetsing korrelmeststoffen, 2002, zandgrasland, 1 e en 2 e snede (Bussink et al.,
Effecten keuze vloeibare meststof
Effect reststof spuiloog Eigenschappen spuiwater reststof met lage tot neutrale ph bevat ammonium, geen nitraat bevat 30-40 kg N en 70-90 kg S/ ton! Geschikt als voorjaarsmeststof ja, maar geen 1 e snede proeven vergelijk korrel? 1 keer gebruiken: teveel zwavel 2 e en 3 e snede, Holshof et al. 2011
Effect mineralenconcentraten 1 e snede werking Grondsoort Jaar Ref. meststof KAS(=100%) 1e snede jaarrond Klei+zand 2009 63 54 Klei+zand 2010 61 71 Zand 2011 95 80 Zand 2012 81 Bron. Holshof en Middelkoop (2014)
Uitdagingen nabije toekomst Ontwikkeling nieuwe meststoffen, algemeen minimale emissies (ammoniak, lachgas, nitraat) hoge werking lage CO 2 voetafdruk Specifiek mbt Mineralenconcentraat: Verhogen werking van 75% naar 100% door Spuiloog: uitgebreidere toetsing en verlagen S-gehalte technische procede s voor toedienen zijn er
CO2-afdruk (Zwart et al., 2013)
Conclusie: elke kg telt! Maak een goede start Met meststofkeuze en timing 1 e snede minerale meststoffen met veel NH 4 korrel of vloeibaar afhankelijk bedrijfssysteem N-deling 1 e snede: (nog) beperkt voordeel Inzet reststromen/ bewerkte mest spuiloog heeft potentie voor 1 e snede (proefresultaten nodig) Mineralenconcentraten 1 e snede; werking moet omhoog Voor meer ds en voereiwit & beter milieu
Precisiebemesting van gras en mais 28/11/2014 Duurzaam bemesten van grasland voor veel gras van topkwaliteit Dr. G. Ros NMI 35
Nutriënten Management Instituut B.V. Postbus 250, 6700 AG Wageningen T: 088 8761280 E: nmi@nmi-agro.nl I: www.nmi-agro.nl Een Dynamisch N-advies verdeling stikstof via een perceels- en weersafhankelijk NLV Gerard Ros 28 november 2014
Smart Farming: benut de bodem Sturing van N-bemesting locatie: tussen percelen timing: rekening houden met het weer meststofkeuze: stimuleer bodemleven Waarom? optimaal ruw eiwitgehalte drogestofproductie emissiearm
Wat is nu aanwezig? RE-gras Shit-app
Verschil t.o.v. huidig NLV Wat is de uitdaging? Goede schatting NLV Grootte & dynamiek ±75 kg N Warm jaar 20-75 kg N Koud jaar
Wat is de uitdaging? Goede schatting NLV N-benutting 1 e snede (%) in relatie tot Tsom Weersomstandigheden Opbrengstdepressie t.g.v. veel neerslag Weerseffecten op N-mineralisatie zand KNMI 2001: zeer warm, zeer nat KNMI 2006: record warm, neerslag normaal KNMI 2011: zeer warm, vrij droog DS-productie klei in relatie tot neerslag
Wat is de uitdaging? Goede schatting NLV N-recovery (%) in relatie tot Gt Weersomstandigheden Vochthuishouding bodem Sturen NLV + N-opname tussen percelen + DS-productie en varieert per snede per perceel
Dynamisch N-advies
Dynamisch N-advies
Wat levert het op? Verhoging N-efficiëntie Verhoging ruwvoerproductie Lagere emissie Up-to-date advies (online, sms) Benodigde input locatie => alle input op basis van regio-gemiddelde cijfers gebruiker kan naar wens verfijnen: bodem, bemesting, opbrengst,
Smart farming: ook voor stikstof Een goed advies houdt rekening met NLV N-recovery opbrengstpotentie weersomstandigheden verschillen tussen percelen
Precisiebemesting van gras en mais 28/11/2014 En Lunch Bemesting in de 21 e eeuw : Smart Fertilization Adding sustainability to productivity 46