Raadsinformatiebrief Uitwerking Strategische Speerpunten Maart 2015
Inleiding Sinds vorig jaar werken we aan de uitwerking van de door u benoemde speerpunten in de visie 2030: Sociale Cohesie en Ondernemen met de Natuur. Deze uitwerking wordt langzamerhand steeds zichtbaarder. In deze Raadsinformatiebrief (RIB) informeren we u hierover. De afspraken die we eerder maakten komen hier uiteraard bij aan bod. Tijdens de raadsinspiratiesessie op 21 april (volgende geplande werkvergadering) gaan we opnieuw met u in gesprek over de speerpunten. U kunt deze brief daarom als voorbereiding beschouwen van deze sessie. De vorige Raadsinformatiebrief dateert van september vorig jaar. Naar aanleiding hiervan hebben we in oktober, samen met enkele commissieleden, tijdens een inspiratiesessie op Landgoed Bleijenbeek, gesproken over de veranderende rol van de gemeente en de uitwerking van de speerpunten hierbij. Tijdens de begrotingsbehandeling op 11 november 2014 werden de resultaten van de inspiratiesessie en de nieuwe rol van de gemeente zichtbaar. Het intrekken van een motie nadat u geconstateerd had dat deze opgesteld was vanuit de oude overheidsgedachte, was hier een mooi voorbeeld van. De nieuwe gemeente participeert in plaats van organiseert en dat manifesteert zich op verschillende manieren. In deze fase van de uitwerking van de speerpunten staat de externe oriëntatie centraal. We hebben afgesproken om in deze fase nadrukkelijk in gesprek te komen met de Bergense gemeenschap en stakeholders om de voorliggende oriëntaties verder te verrijken en te verdiepen. U zult zien dat we hiervoor flink aan de weg timmeren en er al mooie resultaten zijn behaald. We willen u echter ook wijzen op de afspraak dat we bij de uitwerking open staan voor een experimentele aanpak. Dat wil zeggen dat niet alles direct een succes te noemen is. Tot slot informeren we u in deze Raadsinformatiebrief over de financiële stand van zaken. Van het beschikbare budget van 2014 is een deel uitgegeven. Een ander deel biedt ruimte voor het invullen van nieuw beleid uit de begroting 2015. De invulling van het huidige beschikbare budget ontvangt u in een overzicht bij de kadernota. Tijdens de inspiratiesessie gaan we hier eerst met u over in gesprek. De uitwerking van de speerpunten is een dynamisch proces. Laat u daarom inspireren door deze Raadsinformatiebrief en motiveren voor een inspirerende sessie op 21 april. Graag tot dan! Burgemeester en wethouders van Bergen, de secretaris, de burgemeester, drs. J.C.T. Bakens M.H.E. Pelzer
Afspraken uitwerking speerpunten Voordat we u meenemen in de activiteiten en resultaten van de afgelopen maanden, gaan we eerst in op de afspraken de we met elkaar gemaakt hebben. In de eerste fase hebben we er bewust voor gekozen om ons intern te oriënteren op de invulling van de speerpunten. Deze fase hebben we in oktober afgesloten met een eerste inspiratiesessie. In de volgende fase wilden we nadrukkelijk in gesprek komen met de Bergense gemeenschap en de stakeholders om de interne oriëntaties te verrijken en te verdiepen. Tegelijkertijd wilden wij met inspirerende externen op diverse terreinen op zoek gaan naar ideeën, kansen en nieuwe inzichten. We wilden de tijd en ruimte nemen om nieuwe perspectieven in beeld te krijgen. Dit om te voorkomen dat we vooraf zouden vervallen in vraagstukken over haalbaarheid, realiteitsgehalte, politieke afwegingen en prioritering. Activiteiten afgelopen maanden Voor beide speerpunten zijn de afgelopen periode nieuwe inzichten ontstaan. De ingezette activiteiten waren divers en kenden een geheel eigen dynamiek. De resultaten hiervan waren wisselend. Zo is de uitwerking van de externe oriëntatie van het speerpunt sociale cohesie, mede vanwege haar verwevenheid met de drie decentralisaties, anders verlopen dan de externe oriëntatie van het speerpunt ondernemen met de natuur. Dat heeft ons ertoe gebracht om de uitwerking van de speerpunten meer gelijkwaardig uit te gaan werken. Sociale Cohesie Het doel van het speerpunt sociale cohesie is een gemeenschap die in hoge mate zelf bepaalt hoe het dorp en haar inwoners hierbinnen functioneren. Als gemeente sluiten we aan bij (de wensen van) de inwoner. Wij participeren daarom in het dorp in plaats van te bedenken wat goed voor hem is. De overheid blijft een vangnet voor de meest kwetsbare doelgroepen. De decentralisatie van zorgtaken vanuit de centrale overheid naar gemeenten zorgt ervoor dat we binnen de gemeente zaken te regelen hebben. Sociale cohesie zorgt voor het fundament waar we dit op bouwen. De diverse gesprekken in de dorpen, met individuele inwoners, professionals en initiatiefnemers hebben laten zien dat er al veel aanwezig is in de Bergense gemeenschap. Rode draad in deze gesprekken was vooral luisteren. Maar ook door middel van informeren, inspireren, contact leggen en dialoog hebben we niet alleen geïnventariseerd wat er is, maar ook waar behoefte aan is en wat de mogelijkheden zijn. Zo heeft bijvoorbeeld het overdragen van de exploitatie en beheer van de gymzalen ervoor gezorgd dat inwoners zelf initiatief ontwikkelen en nadenken over de toekomst van de dorpsaccommodaties. De Buuniversiteit in Well en een vergelijkbaar initiatief in Wellerlooi zijn mooie voorbeelden die hieruit zijn ontstaan.
Door de vele gesprekken en bijeenkomsten horen en zien we waar kansen liggen om de sociale cohesie in het dorp te (laten) versterken. Als gemeente kunnen we daardoor ook beter bepalen waar onze toegevoegde waarde ligt. Hierbij blijkt dat veel initiatieven geen of maar beperkte ondersteuning van ons nodig hebben. Waardering en aandacht vanuit de gemeente stellen inwoners en initiatiefnemers vaak erg op prijs. Daarnaast is meestal behoefte aan meedenken, enthousiasmeren, partijen bij elkaar brengen (de dorpen zijn klein, maar dat wil niet zeggen dat iedereen elkaar kent) en zorgen voor een goede pr voor het initiatief. Als vervolg op deze bevindingen hebben we een aantal zaken in de steigers gezet. Zoals een inspiratiekrant met vele voorbeelden. Daarnaast gaan we ook initiatievenbijeenkomsten organiseren waarbij initiatiefnemers elkaar kunnen inspireren. Het trots zijn op de lokale samenleving is wat we verder willen ontwikkelen. We doen dit opnieuw langs de lijn van luisteren, informeren, inspireren, dialoog aangaan en contact leggen. We faciliteren hierbij, maar laten ook los en denken vanuit mogelijkheden om zo actief burgerschap verder te stimuleren. Ondernemen met de Natuur Het doel van het speerpunt ondernemen met de natuur is dat we met onze ondernemers een klimaat scheppen waarin meer dan nu toe de mogelijkheden worden benut om geld te verdienen in en met de prachtige omgeving waarin wonen, werken en recreëren. We stimuleren ondernemers om initiatieven te ontplooien en ontdekken op die manier waar wij als gemeente nog nodig zijn. Daarbij denken we in mogelijkheden. Dat een experimentele uitwerking soms ook (achteraf onnodig) tijd kost, bleek de afgelopen periode bij ondernemen met de natuur. Een gewenste nadere interne oriëntatie vanuit de werkgroep heeft, ook met behulp van externe deskundigheid, helaas onvoldoende resultaat opgeleverd. Daarom zagen wij ons genoodzaakt om de uitwerking van dit speerpunt anders in te steken. Met het aanstellen van een nieuwe trekker voor dit speerpunt, Arie Cornelissen, (die hiermee ook vanuit het Managementteam direct betrokken is), het beter samenbrengen van de kwaliteiten van de werkgroepen voor beide speerpunten en het aanvullen met nieuwe werkgroepleden met een frisse kijk, krijgt het speerpunt ondernemen met de natuur een compleet nieuwe impuls. Daarnaast zorgt het voor verbreding van de inzet van uit de organisatie. Inmiddels hebben we vanuit de samensmelting van de speerpunten de eerste stappen gezet in de externe oriëntatie. We hebben random, dus los van grootte, achtergrond en soort, enkele ondernemers bezocht uit onze gemeente. Kennismaking stond hierbij centraal en daarnaast het ophalen van informatie. Wat is het toekomstbeeld van de ondernemer? Hoe ziet hij de rol van de gemeente hierin? En welke initiatieven zijn er die ondernemen met de natuur? De verbinding met sociale cohesie (participatie decentralisaties) hebben we gemaakt door met ondernemers ook te praten over participatie van inwoners met een uitkering, en daarnaast verbinding te leggen met initiatieven en mogelijkheden in het dorp.
De eerste resultaten van de bedrijfsbezoeken zijn positief. Er zijn initiatieven bij huidige ondernemers die passen binnen ons speerpunt ondernemen met de natuur. En hoewel er ook een aantal gesprekken aan initiatief niets opleverde, zorgde het voor een kennismaking met een vernieuwde werkwijze: de wijze waarbij we als gemeente op onze burgers (of dit nu inwoners of ondernemers zijn) afstappen en kennis met hen maken. We hebben van ondernemers gehoord dat ze het waarderen dat er interesse is en dat het fijn is dat de gemeente met ondernemersinitiatieven mee wil en kan denken. Behoeften worden zichtbaar. De verbinding tussen behoefte en initiatief hoeft alleen nog maar gemaakt te worden. In de vervolgstap zal ondernemen met de natuur zich verder toespitsen op het vinden van initiatieven van ondernemers die aansluiten bij het doel van het speerpunt. We gaan hiervoor gericht in gesprek met ondernemers uit onze gemeente en sluiten ook aan bij bestaande samenwerkingsverbanden. We richten ons er op om ondernemers meer met elkaar in verbinding te krijgen, elkaar te laten inspireren, ideeën uit te wisselen en moedigen individuele en gezamenlijke initiatieven aan. Een oogmerk is ook om te komen tot een groep trekkende ondernemers. Ondernemers die de schouders eronder willen zetten om het ondernemen met de natuur van binnen uit mede aan te jagen; naast onze eigen stimulerende en aanjagende rol vanuit de gemeente. Daarnaast gaan we contact leggen met ondernemers van buiten onze gemeentegrenzen. Ondernemers die hun sporen hebben verdiend in het groot maken van hun onderneming. Doel van dit contact is ontdekken wat we van hen kunnen leren, maar we zullen ook enkele van deze ondernemers uitdagen om hun visie te geven op hoe te ondernemen met de natuur in Bergen (L).
Budget 2014 Het budget van 2014 is voor een deel gebruikt als aanjaaggeld en stimulering van diverse projecten en activiteiten. Zo hebben we budget uitgetrokken om de ondernemers in Bergen meer tot samenwerking te bewegen. Ook hebben we budget vrijgemaakt voor het plaatsen van faunapalen en nestkasten, waarbij nog een educatieve uitrol volgt. Dit zorgt tevens voor een stimulerende werking om te gaan ondernemen met de natuur. Verder hebben we een contract afgesloten met een bureau dat op basis van het coalitieprogramma en de begroting de mogelijke subsidiepotenties in beeld brengt. En we hebben ingezet op tijdelijke personele uitbreiding ten behoeve van communicatie bij het sociale domein. Daarnaast is een van de trainees actief bij onder andere regionale samenwerkingsvraagstukken. Per saldo houden we van het speerpuntenbudget nog voldoende ruimte over om de toezegging bij de begrotingbehandeling gemaakt, gestand te doen. Het gaat dan concreet om het bekostigen van nieuw beleid voor 2015 ( 110.000) dat past binnen de speerpunten: budget voor de jongerenwerker en voor de combinatiefunctionaris (die een belangrijke stimulerende functie hebben in het aanjagen van initiatieven) en voor de regionale samenwerking. Het restantbudget van 77.000 blijft beschikbaar voor de speerpunten. Budget 2015 Er resteren nog diverse projecten waar we in 2014 mee gestart zijn, maar nu nog niet tot financiële afwikkeling hebben geleid. Te denken valt dan aan het verder uitbouwen van de versterking van de ondernemers, aandacht voor het aspect informele zorg, de opzet van andere vormen van burgerparticipatie, het realiseren van kindcentra, het nader invullen van dorpsinitiatieven en verdere versterking van de regionale samenwerkingsverbanden. Al deze initiatieven zullen we in de loop van dit jaar afronden. Het budget 2015 en het overloopbudget van 2014 biedt hier nog alle ruimte voor. Bij de werkvergadering van 21 april 2015 gaan we graag met u in discussie over de meerjarige bestedingsdoelen voor 2015 en verdere jaren.