Werken aan leerlijnen De nieuwe leerplannen zijn nu van kracht in het basisonderwijs, in de eerste en de tweede graad. Dit is een geschikt moment om leerlijnen opnieuw te bekijken of uit te werken. Wat stelt de doorlichting vast? Enkele voorbeelden: - Leerlijnen voor grammatica en woordenschat worden bewaakt. - Leerlijnen voor vaardigheden dringen zich op. - Er werd een aanzet gegeven tot de ontwikkeling van verticale leerlijnen, maar deze leerlijnen werden nog niet geconcretiseerd. Waarom leerlijnen uitwerken in de vakgroep? Wat ga je er mee doen? Het is best hierover eerst te reflecteren in de vakgroep om daarna keuzes te kunnen maken en efficiënt te werken. Enkele mogelijke antwoorden: Voor de leerlingen: - efficiëntere lessen omdat je overlappingen en herhalingen of hiaten vermijdt Voor de leraren in de vakgroep: - een goed zicht hebben op de beginsituatie van de leerlingen - continuïteit in opdrachten en leerinhouden verzekeren - lessen op elkaar afstemmen - via leerlijnen van elkaar leren Voor jezelf : - reflectie op eigen onderwijspraktijk - reflectie op het realiseren van de leerplannen, kritische houding ten opzichte van de leerboeken. Over welke leerlijnen beschikken we al? Er is aandacht voor de leerlijnen in de nieuwe leerplannen. Je kan deze leerlijnen best als uitgangspunt gebruiken. Ziehier een kort overzicht: - In de leerplannen Frans eerste graad staan bij alle vaardigheden de leerlijnen basisonderwijs eerste graad (eindtermen); - Op de site http://www.kerknet.be/vic.onderwijs.mb/ vind je bij de vakdocumenten Frans : Leerlijn leerplandoelen Frans BaO-SO 1ste graad A- stroom, gebaseerd op de leerplannen; - In de leerplannen Frans aso tweede graad staan bij alle vaardigheden beknopte leerlijnen, vanaf p. 43 van de pedagogisch-didactische wenken vind je gedetailleerde leerlijnen voor de vijf vaardigheden; - In de nieuwe leerplannen Frans tweede graad tso-kso en tso Handel en Handeltalen staan bij alle vaardigheden en de taalkundige component beknopte leerlijnen.
Hoe beginnen we eraan? Mogelijke werkwijze: een invuldocument ontwerpen en eerst per graad invullen. Op die manier bewaak je de realisatie van de graadleerplannen. Daarna werken aan de afstemming over de graden heen. Als bijlagen vind je voorbeelden van invuldocumenten. Waarvoor kunnen we leerlijnen uitwerken? Voor de vaardigheden en de taalkundige component (leerinhouden woordenschat en grammatica), taaltaken, evaluatie, strategieën, interculturele component, fonetiek, leren leren, attitudes, SET en SETOC
Bijlagen : Voorbeeld 1 van een invuldocument voor leerlijnen Luistervaardigheid 1ste graad (LP 2010/014 vanaf p.17) 2de graad Luistertaken Leerplandoelstellingen Leerlijn tekstkenmerken (zie leerplan) Lu 1 De leerlingen kunnen, bij het beluisteren van informatieve en narratieve teksten, op beschrijvend niveau: - het globale onderwerp bepalen - de hoofdgedachte achterhalen - de gedachtegang volgen - relevante informatie selecteren - de tekststructuur en samenhang herkennen Onderwerp Taalgebruiksituatie Structuur en samenhang Lengte Uitspraak, articulatie, intonatie Tempo en vlotheid Woordenschat en taalvariëteit - concreet - eigen leefwereld en dagelijks leven - concrete en voor de lln vertrouwde, relevante taalgebruiksituaties - zonder storende achtergrondgeluiden - met en zonder visuele ondersteuning - enkelvoudige en eenvoudig samengestelde zinnen - elementaire tekststructuur - ook met redundante informatie - korte teksten - heldere uitspraak - zorgvuldige articulatie - duidelijke, natuurlijke intonatie - standaardtaal - langzaam tempo - frequente woorden - eenduidig in de context - standaardtaal - informeel en formeel Onderwerp Taalgebruiksituatie Structuur en samenhang Lengte Uitspraak, articulatie, intonatie Tempo en vlotheid Woordenschat en taalvariëteit
Welke opdrachten voorziet het leerboek? Hoe doen we dat in de klas? Evaluatie Hulpmiddelen Opmerkingen (Bron : Danny Van den wouwer DPB Antwerpen)
Voorbeeld 2 : Luistervaardigheid 1ste graad (LP 2010/014) Leerplandoelstellingen Lu 1 bij het beluisteren van informatieve en narratieve teksten - het globale onderwerp bepalen (ET 1). - de hoofdgedachte achterhalen (ET 2). - de gedachtegang volgen (ET 3). - relevante informatie selecteren (ET 4). - de tekststructuur en -samenhang herkennen (ET 5). Welke oefeningen in het leerboek? Welke oefeningen voorzie je zelf? *(1) Hoe gebeurt de activiteit in de klas?*(2) Evaluatie? Lu 2 bij het beluisteren van prescriptieve teksten - de gedachtegang volgen (ET 3). - relevante informatie selecteren (ET4). Lu 3 bij het beluisteren van artistiekliteraire teksten het globale onderwerp bepalen (ET 1). Lu 4 in een eenvoudig gesprek hun gesprekspartner voldoende begrijpen om deze te woord te staan. (ET24) * (1) Titels van oefeningen * (2) Mogelijke antwoorden voor de beschrijving van de activiteit in de klas : - de leraar leest de tekst zelf - de leerlingen luisteren naar de CD - de leerlingen bekijken het videofragment met Franstalige / Nederlandstalige ondertiteling - de leerlingen luisteren maal
Gebruik van de doeltaal 1ste graad (LP 2010/014) 2de graad Luisteren Spreken en gesprekken voeren Opdrachten Lespraktijk p. 19 De leerkracht zal ook zo vlug mogelijk het Frans als voertaal gebruiken zodat de les een permanente oefening in het begrijpen van de gesproken taal wordt. Attitudes : De leerlingen zijn bereid de nodige spreekbereidheid en durf op te brengen om in eenvoudige communicatieve situaties te kunnen functioneren De leerlingen zijn bereid hun taal te verzorgen. Didactische wenken (p.78) : Het gewone klasmanagement en het geven van instructies (le français de la classe) gebeuren volledig in het Frans. Maak van de doeltaal een echt communicatiemiddel, door ze zoveel mogelijk te (laten) gebruiken. Attitudes : De leerlingen tonen durf en bereidheid om de spreektaken/gesprekstaken uit te voeren en de gepaste strategieën in te zetten. Ze worden daarbij zelfstandiger en nemen meer initiatief. Ze streven naar een verzorgd taalgebruik. Didactische wenken: Het gewone klasmanagement en het geven van instructies (le français de la classe) gebeuren volledig in het Frans. Maak van de doeltaal een echt communicatiemiddel, door ze zoveel mogelijk te (laten) gebruiken ( ). Evaluatie Hulpmiddelen Opmerkingen