Het leerplan Nederlands. Tweede graad aso kso tso 1 september 2012

Transcriptie

1 Het leerplan Nederlands Tweede graad aso kso tso 1 september 2012

2 Informatie over het nieuwe leerplan Nederlands tweede graad aso-kso-tso Geen nascholing met concrete lesideeën!

3 Waarom een leerplan? Actualisering eindtermen 2010 ET bao en eerste graad so taalbeschouwing 2012 ET taalbeschouwing 2 de graad aso-kso-tso 2014 ET taalbeschouwing 3 de graad aso-kso-tso Doel: concreter invullen verticale en horizontale samenhang resultaatgerichte ET taalstructurele kennis met heldere basisterminologie (eenduidig begrippenapparaat)

4 OVUR-strategie Taal beschouwen vanuit taalgebruik naar taalsysteem (en terug) Tweeledigheid van de zin met reflecteren op zinnen vanuit het onderwerp Woordenschatstrategieën Vaardigheidsstrategieën Zelfde termen Principes

5 Wat blijft? Drie componenten: taalvaardigheid, taalbeschouwing en literatuur en literaire competentie Taalvaardigheid blijft de belangrijkste component. Taalbeschouwing staat in nauwe relatie met taalvaardigheid. Graadleerplan Onveranderde eindtermen voor de vaardigheden en literatuur

6 Wat verandert? Overleg tussen voorzitters leerplancommissies zichtbaar in de leerplannen Nederlands Moderne vreemde talen Klassieke talen Afspraken over bv. aanpak (methode) taalbeschouwing Dezelfde termen (ET en advieslijst) Dezelfde strategieën (OVUR)

7 Wat verandert? Doelen taalvaardigheid en literatuur: actualisering Geen a- en b-richtingen Wel beheersingsniveaus: Wenken! Differentiatie binnen de doelen

8 Wat verandert? Taalbeschouwing: taalgebruik (TG) en taalsysteem (TS) Sluit aan bij basisonderwijs en eerste graad! Ook in de derde graad spreiden over de twee jaren van de tweede graad

9 Verschil vorig en huidig leerplan a- en b-richtingen TBS vierdeling Differentiatie Beheersingsniveaus TBS nieuwe ET; tweedeling: TG en TS Gebaseerd op nieuwe ET en op advieslijst taalbeschouwelijke termen

10 Leerplan aso kso tso: opbouw p.2 Inleiding Algemene doelen Doelen en didactische wenken - taalvaardigheid, - taalbeschouwing, - literatuur en literaire competentie Differentiatie Leren in samenhang of integratie Evaluatie En verder: minimale materiële vereisten, bibliografie, verklarende woordenlijst, eindtermen, bijlagen

11 Taalvaardigheden: doelen p taalvaardigheden: luisteren (kijken), spreken, lezen en schrijven 17 doelen: hoofd doelen aangevuld met doelen bij ondersteunende attitudes, vaardigheden, strategieën, inzichten en kennis Schematische weergave niveauaanduiding Geleidelijke opbouw om niveau te bereiken voor verwerkingsniveau en publiek

12 Taalvaardigheden: opbouw ET en doelen p.11 verwerkingsniveau kopiërend beschrijvend structurerend beoordelend publiek bekende leeftijdgenoot onbekende leeftijdgenoot bekende volwassene onbekende volwassene onbekend publiek

13 Taalvaardigheid P-D wenken p Strategisch: OVUR Receptieve en productieve taalvaardigheden: schematisch voor (OV) tijdens (U / R) na (R) Ideeën voor criteria en ondersteunende vragen (bv. tekstonafhankelijke vragen)

14 Taalvaardigheid P-D wenken p Verschillende niveaus al in de ET: verwerkingsniveau (kopiëren, beschrijven, structureren, beoordelen) en publiek (BL, OL, BV, OV-OP) toenemende complexiteit

15 Taalvaardigheid P-D wenken p Nederlands: - voor iedereen basisvak (cf. taalbeleid) - ondersteunt het leren (ook VT) - doelen voor Nederlands als vak In de wenken taalvaardigheid: beheersingsniveaus via differentiatie

16 Taalbeschouwing: doelen p Taalbeschouwing: taalgebruik (TG) en taalsystematiek (TS) 9 doelen: hoofd doelen aangevuld met doelen bij ondersteunende attitudes, vaardigheden, strategieën, inzichten en kennis Verschil aso kso/tso: benoemen / alleen herkennen en onderzoeken Maar: met keuzes door de lpc voor kso/tso Schematische weergave niveauaanduiding bij de termen (ook uitbreidingstermen)

17 Taalbeschouwing: P-D wenken p Verschillende functies van taalbeschouwing Doorlopende leerlijn (van bao 1ste graad 2de graad 3de graad) Aanpak taalbeschouwing - taalgebruik taalsysteem taalgebruik - woordenschatdidactiek

18 Taalbeschouwing - Wat is reflecteren op? waarnemen zich verwonderen zich verbazen stilstaan bij verkennen zich vragen stellen herkennen begrijpen en interpreteren verwoorden bespreken verklaren vergelijken verbanden leggen begrippen ordenen verwerken redeneren beoordelen toepassen besluiten verbeteren aanpassen plezier beleven systematisch onderzoeken creatief denken M.Lippens - B. Masquillier 18

19 1 Waarnemen De leerling observeert taalgebruik (TG) in aangeboden of eigen tekstmateriaal

20 De leerling doet een beroep op 2 Begrijpen en interpreteren impliciete (ingebakken) kennis om hypotheses op te bouwen over de systematiek die achter de grammaticale regels schuilt. (taalsysteem) De leraar - maakt de regel expliciet; - visualiseert in kader of schema; - biedt termen/begrippen aan

21 3 Verwerken De leraar zorgt voor: 1 taalgerichte oefeningen, 2 communicatieve oefeningen. De leerling 1 oefent concepten, aangeleerde begrippen/ (ev.) termen van TG en TS in vormgerichte oefeningen. 2 leert TG en TS toepassen in vrij taalgebruik, mondelinge en/of schriftelijke productie

22 Vorming taalbeschouwing Nieuwe ET tbs / nieuw LP aanbod nascholing 3 of 2 sessies: - opfriscursus tbs (1) - vertaling naar de klaspraktijk (2) Inschrijven via voor een team (SG) of individueel Opfriscursus twee keer per diocees (17/10) Teams: nascholer komt naar de SG Ook meer info bij de projectleider: marleen.lippens@vsko.be of de pedagogische begeleider Nederlands

23 Literatuur en literaire competentie: doelen p doelen: hoofd doelen aangevuld met doelen bij ondersteunende attitudes, vaardigheden, strategieën, inzichten en kennis Schematische weergave niveauaanduiding bij de termen (ook uitbreidingstermen)

24 Literatuur en literaire competentie: P-D wenken p Belang van het proces en de groei in literaire competentie via leesportfolio Via spreken, schrijven, luisteren, kijken van belevende tot interpreterende lezer (leesniveaus literatuur)

25 Zie leerplan blz Leesniveaus van Witte

26 Niveau 1 belevend Niveau 2 betrokken Niveau 3 ontdekkend Niveau 4 interpreterend L E E R LI N G K E N M E R K E N Leeservaring Interesses Algemene kennis Literaire kennis heeft ervaring met het lezen van fictie is geïnteresseerd in voor jongeren vertrouwde onderwerpen accepteert een fantasiewereld heeft alledaagse kennis, die meestal beperkt is tot de eigen leefwereld heeft globale genrekennis heeft enkele bevredigende ervaringen met boeken is voornamelijk geïnteresseerd in concrete sociale en persoonlijke problemen heeft basale algemene kennis die wordt gevoed door eigen ervaringen en school is zich meer bewust van eigen genrevoorkeuren heeft zeer bevredigende ervaringen met jeugdboeken en/of populaire fictie voor volwassenen heeft uitgesproken interesses vindt het interessant om de (onbekende, vreemde) wereld via boeken te ontdekken identificatie blijft belangrijk heeft van sommige onderwerpen tamelijk gespecialiseerde kennis. kent sommige auteurs en enkele elementaire narratieve begrippen (tijd, plaats, perspectief) heeft enige ervaring met veeleisende literaire teksten is geïnteresseerd in zaken die verder en dieper gaan dan de eigen ervaringen en interesses de algemene kennis van de wereld en maatschappij stelt de leerling in staat om zijn/haar persoonlijke mening te onderbouwen is zich enigszins bewust van de werking van narratieve procedés B O E K K E N M E R K E N Stijl Personages Actie (spanning) Chronologie eenvoudig, levendig en voor leerlingen vertrouwd taalgebruik weinig personages, die nauw aansluiten bij de leeftijd en verwachtingen van jongeren relaties zijn duidelijk aantrekkelijk, spannend plot suspense gesloten en bevredigend einde lineair, maar soms ook tijdsprongen om spanning te vergroten soms eenvoudige beeldspraak (algemeen bekende symbolen en metaforen) personages en relaties zijn uitgewerkt, en hebben vaak een voorspelbaar ontwikkelingsverloop aantrekkelijk, spannend plot suspense eventueel een open einde meerdere tijdsprongen, maar deze zijn duidelijk gemarkeerd biedt literaire taal, inclusief stijlfiguren complexere en minder voorspelbare personages en relaties spanning kan door actie, maar kan ook door gedachten en beschrijvingen worden verhoogd vaak een open einde zowel flashbacks als vooruitwijzingen tijdsprongen kunnen impliciet zijn gevarieerde stijl, taal wordt op diverse manieren gebruikt om iets uit te drukken personages en relaties kunnen meer ambivalent en zeer uiteenlopend zijn; soms weinig mogelijkheden voor identificatie gevarieerde spanningsopbouw naast actie, ook spanning in beschrijvingen, reflecties, dialogen, monologen, enz verschillende tijdlagen, niet-chronologische verhaallijn

27 Differentiatie Wat wordt het ? (p.24 e.v.) Taalvaardigheid: beheersingsniveaus Taalbeschouwing: (kso/tso: toch benoemen?) welke termen gebruiken? Literatuur en literaire competentie: (kso/tso: toch benoemen?) welke termen gebruiken?

28 Verwerkingsniveaus en publiek Beschrijving algemeen, bv. de situatie, de tekstkeuze, de vormcorrectheid Principes differentiatie zoals tempo, ondersteuning en begeleiding, aanbod (zelfde of andere tekst, andere opdrachten ) Taalvaardigheden - differentiatie Belang vakgroep Kan voor groep of individuele leerling Belang van communicatie In kader van groei Bv. zie p.25 aso: overal 2.3 kso: bv. verschil Woordkunstdrama en Beeld, vormings- tgo. kunstenrichting tso: bv. Handel tgo. Mechanische technieken

29 Evaluatie p Evaluatie: een nieuwe visie op onderwijs vereist een nieuwe visie op evaluatie 3 leerplancomponenten Voorwaarden voor goede evaluatie - valide - betrouwbaar - transparant

30 Feedback Procesevaluatie Zelfevaluatie Co-evaluatie Peerevaluatie Portfolio Evalueren om te leren

31 Autonomie van de school Afspraken binnen de vakgroep Evaluatie van de leerplandoelen Een cijfer: slechts eenmaal in rekening De drie leerplancomponenten, gespreid / permanent of summatief? Taalvaardigheden: luisteren en lezen kan summatief met totaalopdracht spreken en schrijven: belang van proces gespreid Evaluatie?

32 Evaluatie een voorstel Nederlands Taalvaardigheden (spreken, luisteren, schrijven, lezen) min. 50% Taalbeschouwing ca. 30% Literatuur en literaire competentie ca. 20%

33 Reflectie - Peilingtoets lezen 3de gr. Verwerkingsniveaus Goede score - beschrijvend niveau: lln slagen erin info rechtstreeks te selecteren uit deel van tekst. Problemen bij structureren en beoordelen van info: info ordenen verbanden leggen tussen tekstdelen argumenten naar waarde schatten, samenvattingen beoordelen, infobronnen vergelijken 33

34 Reflectie - Peilingtoets luisteren 3de gr. Verwerkingsniveau Selecteren van informatie waarbij de info expliciet in een bepaald fragment aanwezig is: oké Lage resultaten bij: vragen over ordenen van info verbanden leggen tussen onderdelen interpreteren van fragment 34

35 Voorbeeldvragen Wat is het belangrijkste doel van de auteur van deze tekst? Met welke alinea begint de bespreking van de onderzoeksresultaten? Wat is de functie van alinea? Wat bedoelt de auteur met? Wat is de hoofdgedachte van de tekst? Welke beweringen komen overeen met de cijfers die gepresenteerd zijn in alinea? Met welke alinea begint het midden?

36 Aan de slag! (Denk)oefeningen Niveaus begrijpend lezen? Moeilijkheidsgraad van teksten? Differentiatiemogelijkheden Uitnodiging: Dag van het Nederlands op 10 oktober 2012