Samen innovatief grenzen verleggen Convenant Leven in het Dorp WWZ 2008 2012 Leven in het Dorp Wonen, welzijn en zorg in de Gemeenten Helden, Kessel, Maasbree en Meijel 4 november 2008
Samen innovatief grenzen verleggen Convenant Leven in het Dorp WWZ 2008 2012 M.J.H. Janssen Voorzitter Regionale Overlegtafel Wethouder Gemeente Helden Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Ron Genders Regiocoördinator Leven in het Dorp WWZ Projectleider Welzijn en Zorg Gemeente Helden, Postbus 7000, 5980 AA Panningen e-mail: rge@helden.nl, tel.: 077-3066841, fax: 077-3066767 Geit neet besteit neet Colofon: Dit is een uitgave van de gemeente Helden, Postbus 7000, 5980 AA Panningen. Leven in het Dorp WWZ winnaar Utrechtse Stimuleringsprijs WWZ 2003-2004 Leven in het Dorp WWZ was provinciaal en landelijk voorbeeldproject van het VEBO-programma (Vernieuwing en BeleidsOntwikkeling) van 2002-2006. De Provincie Limburg en de Ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu (VROM) ondersteunen Leven in het Dorp. Landelijke Ontwikkelpilot Wmo subregio Helden 2005-2008 Het Ministerie van VWS en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten hebben een landelijke ontwikkelpilot aan de subregio Helden, Kessel, Maasbree en Meijel toegekend in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). De Wmo-pilot is toegewezen voor het prestatieveld het bevorderen van de sociale samenhang en leefbaarheid van dorpen, wijken en buurten en het thema regierol van de gemeente.
VOORWOORD Beste lezer, Wij nodigen u graag uit om een kijkje te nemen in de keuken van Leven in het Dorp WWZ. Het project is een succes van de partijen die zich aangesloten hebben en het convenant van 2003 hebben ondertekend. Succes, te danken aan het volharden in de gekozen uitgangspunten. Hiervoor wil ik iedereen hartelijk bedanken die aan Leven in het Dorp WWZ heeft meegewerkt. De afgelopen periode hebben we samen met onze maatschappelijk partners de balans opgemaakt. In dit traject is op interactieve wijze het vorige convenant (2003), visie en beleidskader (2001) herijkt. Het convenant en de beleidsnota Leven in het Dorp WWZ 2008-2012 dragen de titel Samen innovatief grenzen verleggen. Samen werken aan een netwerk van kennis en diensverlening. Kansen benutten en ook risico s nemen om deze doelstelling te bereiken. Samen is veel tot stand gebracht en dit willen we graag vasthouden. Innovatief, creatief en met durf zoeken naar oplossingen kenmerkt onze regio. Steeds zoeken naar nieuwe mogelijkheden, zoeken naar oplossingen en niet te lang stil staan bij problemen. Hiervoor moeten je grenzen verleggen, de grens opzoeken en soms besluiten deze te overschrijden. Regels zijn er gemaakt om ruimte te geven het juiste te kiezen, de juiste vraag is belangrijker dan het antwoord. Onder het motto geit neet besteit neet is veel bereikt voor de mensen waar we het echt voor doen. Samen hebben we veel geleerd en we willen de ingeslagen weg blijven volgen. Iets anders van vorm maar met hetzelfde doel, mensen centraal stellen en zorg dragen voor mensen die ondersteuning nodig hebben. We zijn gestart als partijen om aan elkaar te wennen en elkaar te respecteren, om samen doelstellingen te realiseren die nodig waren voor het vergroten van het levensgenot van mensen met beperkingen. Thans zullen we moeten investeren in de samenleving om de sociale cohesie te versterken. We hebben iedereen nodig, jong en oud, met of zonder beperkingen. We zullen mensen moeten leren elkaar te respecteren zoals ze zijn. Wie is anders? is de vraag, mag iemand anders zijn dan ik, of ben ik anders. Ieder mens heeft recht om mee te doen op welk niveau dan ook. Vrijwilligers zijn het goud van de samenleving, zonder hen zou het met de kwaliteit van het leven slecht gesteld zijn. Mensen zullen ook moeten accepteren dat ook anderen een plek verdienen in de samenleving. We moeten samen nog veel werk verzetten in het belang van de mensen die ondersteuning nodig hebben. Ik wil dan ook het eerder gekozen motto geit neet besteit neet handhaven, doen en niet afwachten, de tijd dringt voor nieuwe stappen die we samen willen zetten. Met vriendelijke groet, M.J.H. Janssen Voorzitter Regionale Overlegtafel en wethouder Gemeente Helden
INHOUDSOPGAVE 1. Aanleiding 1 2. Dynamiek van zes jaar Leven in het Dorp WWZ 1 3. Partijen 2 4. De partijen verklaren het volgende te zijn overeengekomen: 3 Wij willen doorgaan op de ingeslagen weg maar dan anders Waarom willen we dat? Waar gaan we naartoe? Wat willen we gaan doen? Hoe gaan we dat doen? 5. Verwachte inzet 4 6. Investeringen in proces 4 7. Wijziging en naleving convenant 5 8. Werkingsduur 5 Bijlage 1. Handtekeningen van de convenantpartijen 6 PAGINA
1. Aanleiding Op 9 januari 2003 is door 33 partijen het convenant Leven in het Dorp Wonen-Welzijn-Zorg (WWZ) ondertekend. Het convenant had een doorlooptijd van vier jaar. Medio 2006 is een traject gestart onder de noemer: De balans opmaken. Inzet van dit traject is in 2008 een subregionaal afsprakenkader op gebied van WWZ (uitvoeringsafspraken) vast te laten stellen door de convenantpartners. Het traject is een overgangsperiode naar een herijkt convenant. Naast het convenant is een beleidsnota opgesteld waarin de afgelopen zes jaar wordt geëvalueerd, nieuwe ontwikkelingen en trends in beeld worden gebracht en een aangescherpte WWZ-visie, de uitvoeringsafspraken en de Regie/netwerkstructuur WWZ zijn uitgewerkt. Per 1 januari 2010 staat de fusie van de vier gemeenten op stapel. De werknaam voor de nieuwe gemeente is Peel en Maas. In het bepalen van de opgave naar de toekomst toe wordt de nieuwe gemeente als uitgangspunt genomen en wordt de naam Peel en Maas gehanteerd. 2. Dynamiek van zes jaar Leven in het Dorp WWZ In hoofdstuk 2 wordt teruggekeken naar wat Leven in het Dorp WWZ de afgelopen zes jaar heeft opgeleverd. Deze evaluatie gebeurt aan de hand van de strategische opdracht en de doelstellingen die de convenantpartners zich hadden gesteld. Terugkijkend kunnen we stellen dat er heel veel in beweging is gezet. De conclusie is dat de doelstellingen die de convenantpartijen zich hebben gesteld voor een groot deel zijn bereikt. De procesorganisatie Leven in het Dorp WWZ heeft deze opgave nadrukkelijk gestimuleerd vanuit de opgestelde visie en het convenant. 3. Partijen Het convenant is dialooggestuurd tot stand gekomen. In het traject De balans opmaken zijn de Kernteams WWZ en de maatschappelijk partners sterk betrokken geweest bij de totstandkoming van het convenant en de beleidsnota. Naast discussiebijeenkomsten zijn netwerkgesprekken gevoerd. De inzichten van de individuele netwerkgesprekken en de uitkomsten van de discussiebijeenkomsten zijn gebruikt om het herijkte convenant en beleidsnota op te stellen. Dit past in netwerkbenadering zoals de Kernteams WWZ, de maatschappelijk partners en de (semi)overheidspartijen de afgelopen jaren samen aan de slag zijn gegaan op basis van het convenant dat in 2003 is afgesloten. Aan het einde van het traject kunnen we stellen dat: De convenantpartijen willen doorgaan op de ingeslagen weg maar dan anders. De betrokken partijen hebben de doelstellingen van de samenwerking, de visie, de uitvoeringsafspraken en de procesorganisatie vastgelegd in de Beleidsnota Leven in het Dorp WWZ 2008-2012. Samen innovatief grenzen verleggen. Kernteams WWZ als convenantpartners Het vorige convenant is ondertekend door cliëntenorganisaties en belangengroeperingen. In plaats van deze organisaties ondertekenen de Kernteams WWZ het convenant. In de dialoogsturing vertegenwoordigen de kernteams de dorpen. Vertegenwoordigers van cliëntenorganisaties en belangengroeperingen en inwoners op persoonlijke titel nemen deel aan de kernteams. Aandachtspunt is dat de kernteams geen juridische status hebben. Één van de leden die als vertegenwoordiger van een vereniging of stichting deelneemt aan het kernteam tekent namens het betreffende kernteam het convenant. 1
De volgende maatschappelijk partners sluiten zich als nieuwe convenantpartijen aan: Kernteams WWZ Regionaal Zorgvragers Overleg (RZO) Woonconsumentenvereniging Baarlo-Maasbree-Helden Politie Noord-Limburg De Fabriek Maasbree Zorgondersteuner De 36 convenantpartijen zijn: Kernteams WWZ: Kernteam WWZ Baarlo Kernteam WWZ Beringe; Kernteam WWZ Egchel (opgegaan in Dorpsoverleg Egchel); Kernteam WWZ Grashoek; Kernteam WWZ Helden-dorp; Kernteam WWZ Kessel en Kessel-Eik; Kernteam WWZ Koningslust; Kernteam WWZ Maasbree; Kernteam WWZ Meijel; Het Kernteam WWZ Panningen is opgeheven omdat er te weinig deelnemers waren 1. Regievoerende partijen: Gemeente Helden; Gemeente Kessel; Gemeente Maasbree; Gemeente Meijel; 2 Zorgkantoor Noord- en Midden-Limburg; Woonaanbieders: Antares Woonservice; Wonen Helden; Woningstichting Kessel; Woonservice Urbanus; Welzijnsaanbieders: Welzijnsstichting Vorkmeer; MEE Noord- en Midden-Limburg; Zorgaanbieders: Daelzicht; Dichterbij; GGZ Noord- en Midden-Limburg; Mensana; Proteion Thuiszorg Noord-Limburg; Stichting Gehandicaptenzorg Limburg; Thuiszorg Helpende Hand; Zorgcentrum Sint Jozef Meijel; Zorgcentrum Vincent Depaul; Zorggroep Noord- en Midden-Limburg; Overige partijen: Provincie Limburg; Zorgondersteuner (Koepel van Informele Zorg Organisaties); Regionaal Zorgvragers Overleg regio Peel en Maas; Woonconsumentenvereniging Baarlo-Maasbree-Helden; Politie Noord-Limburg; De Fabriek Maasbree. 1 In het kader van leefbaarheid wordt op dit moment voor Panningen en Helden-dorp een meer wijk- en buurtgerichte aanpak uitgewerkt onder de noemer Buurt aan zet. 2 Vanaf 1 januari 2010 vormen de vier gemeenten één nieuwe gemeente. Huidige werknaam is Peel en Maas. 2
Gedurende de duur van het convenant kunnen andere partijen zich aansluiten en het convenant op een later tijdstip ondertekenen. De volgende partijen hebben aangegeven de visie van Leven in het Dorp WWZ te onderschrijven en de doelstellingen mee te realiseren maar het convenant (vooralsnog) niet te ondertekenen: Pantaleon als maatschappelijk partner uit de 1 e lijnszorg; Prisma als maatschappelijk partner uit het onderwijs en het Centrum voor Jeugd en Gezin. 4. De partijen verklaren het volgende te zijn overeengekomen: Wij willen doorgaan op de ingeslagen weg maar dan anders Waarom willen we dat? In hoofdstuk 3 van de beleidsnota zijn trends, ontwikkelingen en prognoses in vraag en aanbod uitgewerkt die maken dat de visie, het beleid en de uitvoeringsafspraken moeten worden herijkt. Waar gaan we naartoe? In hoofdstuk 4 van de beleidsnota zijn de uitgangspunten en basisprincipes beschreven en is de aanscherpte visie van 2008 afgezet tegen de visie, uitgangspunten en uitgangssituatie van 2001. Wat willen we gaan doen? In hoofdstuk 5 van de beleidsnota zijn de programmalijnen en uitvoeringsafspraken voor de regio Peel en Maas uitgewerkt. In de bijlagen van de beleidsnota zijn per dorp de uitgangssituatie, de behaalde successen en de uitvoeringsafspraken en ambities uitgewerkt. Hoe gaan we dat doen? In hoofdstuk 6 van de beleidsnota is de methodiek van de Dialoog met het Dorp beschreven en is de regie/netwerkstructuur van Leven in het Dorp WWZ uitgewerkt. Op het gebied van WWZ richt Peel en Maas zich in belangrijke mate op de volgende doelgroepen: senioren in het algemeen; senioren met een ondersteuningsvraag; mensen met verstandelijke, lichamelijke en/of psychische beperkingen. De doelgroep mensen met beperkingen bestaat deels uit jongeren. De allochtone senioren en mensen met beperkingen vormen een specifieke doelgroep. De strategische opdracht van de convenantpartijen binnen Leven in het Dorp WWZ is erop gericht om de senioren en mensen met beperkingen in staat te stellen om de kwaliteit van leven te bevorderen en om zolang mogelijk de grip en stuurkracht (regie) en autonomie op het leven te behouden, in de vertrouwde omgeving te blijven leven en deel te blijven nemen aan de samenleving. Daarbij worden de senioren en mensen met beperkingen gemotiveerd om risico s zelf aan te pakken en de eigen verantwoordelijkheid te blijven nemen. 3
De partijen stellen zich daartoe ten doel: de Dialoog met het Dorp te voeren; de uitvoeringsafspraken in te vullen in de keten VGZ-Wmo-WWZ-AWBZ en WWZ- en vervoersarrangementen te realiseren in de dorpen van de regio Peel en Maas; monitoring en kennisoverdracht te leveren. De opgedane kennis, ervaringen en resultaten worden beschreven en ter beschikking gesteld aan derden. 5. Verwachte inzet Partijen: zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de realisering van de doelstellingen van dit convenant; doen een beroep op elkaars kennis en inzet en geven elkaar daar de gelegenheid voor; respecteren elkaars concurrentiepositie voor zover van toepassing; spreken elkaar onder andere tijdens het geformaliseerd overleg van de Regionale Overlegtafel Leven in het Dorp WWZ aan op hun verantwoordelijkheden; zetten capaciteit aan menskracht en middelen in om de doelstellingen van dit convenant te realiseren. De nadere invulling en verdeling daarvan wordt in onderling overleg bepaald; hebben een eigen verantwoordelijkheid dat hun medewerkers op tactisch, strategisch en operationeel niveau die in Leven in het Dorp WWZ aan tafel schuiven het convenant en de beleidsnota kennen en daarnaar handelen; die gezamenlijk een project willen realiseren zijn zelf verantwoordelijk voor het inrichten van een projectorganisatie, de financiering en de realisatie van het project. Indien nodig kunnen de partijen een beroep doen op de regiocoördinator; verwijzen in het communiceren over projecten naar de relatie met Leven in het Dorp WWZ. In foldermateriaal en op bouwborden wordt het logo van Leven in het Dorp WWZ meegenomen. 6. Investeringen in proces Een aantal partijen heeft de afgelopen jaren een financiële impuls geleverd aan de procesorganisatie van Leven in het Dorp WWZ. Het Regionaal Wethoudersoverleg/Projectgroep Leven in het Dorp WWZ heeft op 20 februari 2008 de afrekening vastgesteld. De processturing binnen de nieuwe regie/netwerkstructuur vraagt in de periode 2008-2012 opnieuw om investeringen. Na de ondertekening van het convenant wordt aan de gemeenten, zorgkantoor en WWZ-aanbieders een voorstel voorgelegd voor een financiële bijdrage in de inzet in de coördinatiefunctie en procesondersteuning over de periode 2008-2012. Tevens committeren de partijen zich door ondertekening van het convenant aan het inzetten van menskracht ten behoeve van het proces. De investeringen in het proces dragen ertoe bij dat we de opgave, die we ons als regio Peel en Maas op gebied van WWZ hebben gesteld, waar kunnen maken. Daarmee zal de inzet die de convenantpartijen en de vele vrijwilligers de afgelopen jaren aan de dag hebben gelegd zijn vruchten blijven afwerpen. 4
7. Wijziging en naleving convenant Indien er sprake is van omstandigheden die naar oordeel van één der partijen zouden moeten leiden tot herziening van dit convenant, wordt hierover overleg gevoerd in de Regionale Overlegtafel Leven in het Dorp WWZ. Wijzigingen van dit convenant of aanvullingen daarop zijn slechts geldig voor zover zij schriftelijk tussen alle partijen zijn overeengekomen. 8. Werkingsduur Dit convenant treedt in werking op de datum van de ondertekening door partijen en eindigt in 2012. Partijen voeren tijdig voor de afloop overleg over de vraag of en hoe voortzetting van dit convenant gewenst is. Panningen, 26 november 2008 5
Bijlage 1. Handtekeningen van de convenantpartijen 6