Smaakontwikkeling 0 4 jaar; groente. September 2013, Kees de Graaf



Vergelijkbare documenten
Smaakontwikkeling de eerste 1000 dagen Onderzoek naar smaakontwikkeling en voedselvoorkeuren. Dr. Victoire de Wild

De ontwikkeling van smaakvoorkeuren en eetgedrag tussen 0 en 4 jaar. Nature vs. Nurture? Oktober 2014, Kees de Graaf

Peuters en groente eten: Een moeilijke combinatie?

Vroege ontwikkeling voorkeuren en later overgewicht. Kees de Graaf Wageningen Universiteit, Humane Voeding

Smaakontwikkeling en groenteconsumptie bij baby s en peuters. Koen Joosten, Kinderarts-intensivist ErasmusMC-Sophia Kinderziekenhuis, Rotterdam

Informatieboekje. GRIP- Studie GRoente Inname Peuters

Evidence piramide. Gecontroleerde studies. Welk studie type? 19/02/ me ta.eu. Niet dezelfde piramide voor elke vraag. me ta.eu. me ta.

Informatieboekje. GRISP- Studie GRoente Inname & Smaakontwikkeling Peuters

Kick-off event Greenport Hub Leiden-Delft-Erasmus Centre for Sustainability

Angstcommunicatie bij Kinderen: Pilotstudie naar (In)effectiviteit van een Interventie op Attitude, Intentie en. Consumptie van (On)Gezonde voeding

Voeding en Valpreventie bij Ouderen

Het Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten. Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017

Aim of this presentation. Give inside information about our commercial comparison website and our role in the Dutch and Spanish energy market

UFS Productspecification

Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme

Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten?

De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van. Kinderen

Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van. The explanation of the physical activity of elderly by determinants of

BOGO Food. Herman Peppelenbos

SenTo - eten en welbevinden van gezonde 55+ senioren. Stefanie Kremer, Mariska Nijenhuis, Marita Kouwen, Nancy Holthuysen

Effecten van een op MBSR gebaseerde training van. hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en

UFS Productspecification

Invloed van Mindfulness Training op Ouderlijke Stress, Emotionele Self-Efficacy. Beliefs, Aandacht en Bewustzijn bij Moeders

PrOP Tussen Je Oren. gebaseerd op het PrOP-model. the PrOP-model. Mariëtte J.C.P. van der Stappen

UFS Productspecification

UFS Productspecification

UFS Productspecification

UFS Productspecification

UFS Productspecification

UFS Productspecification

UFS Productspecification

UFS Productspecification

CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden

Look ahead. Find out. Worksheet. BLT Sandwich

Handleiding The very hungry caterpillar. Eric Carle

11 food and drink (1)

Diewertje Sluik, Edith Feskens

UFS Productspecification

UFS Productspecification

Aantrekkelijke interventies: Gaming voor mentale gezondheid (2) Marlou Poppelaars, promovenda

Denken, Kijken, Voelen en Ruiken!

Tahnee Anne Jeanne Snelder. Open Universiteit

UFS Productspecification

CODE: LEERJAAR: PERIODE: TIJD: Periode 6 bestaat uit de volgende onderdelen: - Oefenen schrijfvaardigheid; Order form and

UFS Productspecification

UFS Productspecification

UFS Productspecification

UFS Productspecification

Evidence-based Lifestyle Advies

Informatiebrochure. VaVo studie (Vaste Voeding)

UFS Productspecification

Quick scan method to evaluate your applied (educational) game. Validated scales from comprehensive GEM (Game based learning Evaluation Model)

UFS Productspecification

Buy Me FILE 5 BUY ME BK 2

UFS Productspecification

UFS Productspecification

Running head: INVLOED MBSR-TRAINING OP STRESS EN ENERGIE 1. De Invloed van MBSR-training op Mindfulness, Ervaren Stress. en Energie bij Moeders

Kinderen met Internaliserende Problemen. The Effectiveness of Psychodynamic Play Group Therapy for Children. with Internalizing Problems.

UFS Productspecification

Stepped care behandeling voor paniekstoornis

UFS Productspecification

UFS Productspecification

UFS Productspecification

UFS Productspecification

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie

UFS Productspecification

Naast dit registratieformulier ontvangen wij graag het volgende : (Besides this application form, we kindly ask for the following )

UFS Productspecification

De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de. modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie

UFS Productspecification

1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord

UFS Productspecification

UFS Productspecification

voltooid tegenwoordige tijd

UFS Productspecification

UFS Productspecification

UFS Productspecification

UFS Productspecification

UFS Productspecification

Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education

UFS Productspecification

Partnerschap van de familie in de behandeling. Het investeren in de kracht van naastbetrokkenen René Keet

Rol van dieet, samenstelling voeding en bewegen bij de behandeling van Nonalcoholic Fatty Liver Disease

The Kentalis Reading House

Het modererend effect van de moeder kind relatie op de effecten van prenatale blootstelling aan PCB s op de cognitieve ontwikkeling van het kind

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren

UFS Productspecification

TABASCO. Taak gestuurd leren bij Engels

UFS Productspecification

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur

B1 Woordkennis: Spelling

UFS Productspecification

UFS Productspecification

UFS Productspecification

Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel

e-exercise bij knie en heup artrose

De Invloed van Familie op

Liefde door de sport Het ontstaan van liefdesrelaties in de sport

Transcriptie:

Smaakontwikkeling 0 4 jaar; groente September 2013, Kees de Graaf

Smaakontwikkeling 0 4 jaar; groente Algemene principes Resultaten 3 RCT s naar ontwikkeling van voorkeuren voor groente bij 0-4 jarigen Blootstelling aan groente 4 6 maanden (1) Groente bij peuters; blootstelling vergeleken met energie smaak (2) en smaak-smaak conditionering (3) Discussie en conclusie

Smaakontwikkeling 0 4 jaar; groente Algemene principes Resultaten 3 RCT s naar ontwikkeling van voorkeuren voor groente bij 0-4 jarigen Blootstelling aan groente 4 6 maanden (1) Groente bij peuters; blootstelling vergeleken met energie smaak (2) en smaak-smaak conditionering (3) Discussie en conclusie

Algemene principes Voorkeuren voor smaak deels aangeboren en relatief stabiel: zoet (cho), umami (eiwit), vet (vet), zout (vochtbalans), zuur (niet rijp) en bitter (giftig) Meeste voedselvoorkeuren aangeleerd Blootstelling Energie smaak conditionering Smaak smaak conditionering Groente: moeilijk!

Energie- smaak conditionering in kinderen Subjects: 11 children, 4 y Food items: Orange/chocolate drink Bubble gum drink 150 ml 150 kcal maltodextrine H+: high energy: bubble gum low energy: orange/chocolate T+: high energy: sinas/chocolate low energy: bubble gum Procedure: 2x/week each pair, during 4 weeks 10 a.m. after 20 minutes ad libitum snacks Birch, McPhee, Steinberg, Sullivan, 1990

Energie-smaak conditionering More preferred Less preferred 2 1.5 1 0.5 0-0.5-1 Combined Group H+ Group T+ 10 kind, 4 jaar; 8 x 150 kcal met maltodextrine H+ = Hi bugu/lo choc T+ = Lo bugu/hi choc High energy Low energy Birch, McPhee, Steinberg, Sullivan, 1990

Difficult to learn to like vegetables Journal Appetite: Children (4 12 years) consumed just very small amounts (< 5 ml) of freshly prepared vegetable juices; taste/flavor too strong and aversive

About vegetables Recent meta-analysis in Am J Clin Nutr, sept 2012

Groente Groente willen niet gegeten worden (i.t.t fruit) Lage energiedichtheid geen beloning/bekrachtiging Bij schoolkinderen blijkt het moeilijk te zijn om voorkeur omhoog/consumptie te krijgen; eerder beginnen?

Smaakontwikkeling 0 4 jaar; groente Algemene principes Resultaten 3 RCT s naar ontwikkeling van voorkeuren voor groente bij 0-4 jarigen Blootstelling aan groente 4 6 maanden (1) Groente bij peuters; blootstelling vergeleken met energie smaak (2) en smaak-smaak conditionering (3) Discussie en conclusie

1.Mum, can I have Brussel s sprouts again? Coraline Barends Doelstelling: Vaststellen van het effect van herhaalde exclusieve blootstelling aan groente vs. exclusieve blootselling aan fruit tijdens de eerste 18 dagen op de latere acceptatie van groente en fruit Focus op groente, fruit als controle groep Uitkomstmaten: groente inneming direct na het spenen, en na ½ jaar and 1 1/2 y follow - up

Ontwerp en proefpersonen 101 babies tussen 4-7 maanden oud Gemiddelde leeftijd: 163 ± 23 dagen (5.4 maanden) Gerandomiseerd over 4 groepen: Groente Fruit Bekend Sperciebonen Appel Onbekend Artisjok Pruim Producten werden geleverd door Danone

Studie ontwerp 5 dagen oefenen met pap eten voordat de interventie begon Interventie periode van 19 dagen Herhaalde blootstelling aan doel groente Lab Lab Artichoke

Studie ontwerp Controle groente Lab Lab Artichoke

Study design variatie Lab Lab First fruit on day 19 = control for habituation to Artichoke

Studie ontwerp Groente groepen Lab Lab Artichoke Green beans Fruit groepen

Intake in Grams Groente en fruitinneming voor en na herhaalde blootstelling (g) P < 0.001 P < 0.01 Vegetable groups Fruit groups Before After Before After

Follow up bij 12 en 23 maanden 12 maanden n = 86 23 maanden n = 81 Lab maat 3 dagen voedseldagboekje Dagelijkse groente-, fruitinname

Mean daily vegetable intake (home)

Green beans intake in the lab

Conclusie Beginnen met groente bij introductie vast voedsel leidt tot een hogere inneming van groente direct na het spenen Dit effect bestaat nog na ½ jaar, maar het is verdwenen na 1 ½ jaar Grotere / hogere blootstelling aan groente in eerste 2 jaar - langer durend effect?? RCT met langere termijn follow - up

Studies 2,3: Effecten van blootstelling vs energiesmaak en smaak smaakconditionering bij peuters Doelstelling: Victoire de Wild -Vaststellen of smaak smaak (flavour - nutrient) of smaak smaak (flavour flavour) conditionering een effectievere strategie is om voorkeur voor groente aan te leren dan blootstelling

Twee studies bij kinderdagverblijven 2.FNL (Flavour Nutrient Learning)* Soup study 3.FFL (Flavour Flavour Learning) Crisp study * Published in Appetite (2013)

Testproduct soups: andijvie & spinazie Low energy High energy Kcal/125g 20 140 Children M age (SD) 40 36 (7.8)

Test product chips: rode biet & pastinaak Sweet taste Neutral taste Tomato ketchup (TK) White sauce (WS) Children M age (SD) 45 33.6 (8.4)

Methode: Ontwerp studie 2 Week 1 (T = 0) Week 2-8 Conditioning period Week 9 (T = 1) 2 months (T = 2) 6 months (T = 3) Baseline Pre-test Preference Intake Repeated exposure 7x HE + 7x LE soup (125ml) Post-test 1 Preference Intake Post-test 2 Preference Intake Post-test 3 Preference Intake = Low energy = high energy

Impression: preference tests & intake at day care

Intake vegetable soup (g) Results study 2: soup intake ad libitum Glm repeated measure within subject: P< 0.001 (t=0, t=1, t=2 & t=3) of exposure, no effect of energy, no interaction effect. 200,0 50% increase * * * 150,0 100,0 LE HE 50,0 0,0 PRE (t = 0) POST (t = 1) POST (t=2) POST (t=3)

Results study 3: intake crisps ad libitum GLM repeated measure within subject; p < 0.001(t=0, t=1, t=2 & t=3) of exposure, no effect of flavouring, no interaction effect

Results study 3: intake during conditioning phase 25% more intake crisps paired with tomato ketchup Crisps 100% more intake of tomato ketchup Dip sauces

Conclusies Bij peuters nam de groente inneming toe in alle condities onafhankelijk van FNL of FFL Herhaalde blootstelling krachtig mechanisme Gem soep inneming nam toe met 60 g (50%) Gem chips ineming nam toe met 8 g (300%) Toegenomen inneming was stabiel over de tijd (6 maanden) lange termijn effect Toename van inneming chips gepaard met tomatenketchup gedurende de interventie verdween na de interventie

Smaakontwikkeling 0 4 jaar; groente Algemene principes Resultaten 3 RCT s naar ontwikkeling van voorkeuren van voorkeuren voor groente bij 0-4 jarigen Blootstelling aan groente 4 6 maanden (1) Groente bij peuters; blootstelling vergeleken met energie smaak (2) en smaak-smaak conditionering (3) Discussie en conclusie

Discussie en conclusie Beginnen met groente bij introductie van vast voedsel leidt tot hogere voorkeur/inneming van groente bij babies; effect houdt tenminste half jaar aan. Grote vraag grotere interventie langer durend effect (0 1 jaar - 5 6 jaar)??? Herhaalde blootstelling is effectief mechanisme bij peuters (2 3 jr) om groente-inneming/voorkeur omhoog te krijgen niet stoppen met aanbieden na 2-3 keer

Thank you for your attention Kees.degraaf@wur.nl Victoire.dewild@wur.nl