VLHORA-congres Krachtige verbindingen met de industrie 09.02.2015 Frank Beckx Gedelegeerd bestuurder essenscia vlaanderen
1. Chemie en life sciences in Vlaanderen 2. Onderwijs en arbeidsmarkt: nauw met elkaar verbonden 3. Is er chemie tussen de sector en de hogescholen?
Chemie en life sciences in Vlaanderen
Een homogene en gediversifieerde sector Basischemie Farma en life sciences Chemische producten voor de landbouw Zepen, detergenten en cosmetica Lijmen en mastieken Kunststof- en rubberverwerking Biotechnologie Verven, vernissen en inkten Minerale oliën en smeermiddelen Industriële gassen
Een belangrijke socio-economische speler 25% van de toegevoegde waarde 20% van de tewerkstelling De helft van de O&O-uitgaven Eén derde van de Vlaamse export essenscia vlaanderen: 450 leden-bedrijven
Omzet Gemiddelde jaarlijkse groei tussen 2003-2013: +3,6% per jaar Omzet groeit verder in 2013 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Omzet (mia euro) 43,0 43,5 41,2 37,4 38,5 36,1 32,6 32,9 33,6 30,4 30,0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Bron : ADSEI volgens de BTW-aangiften (geregionaliseerde gegevens) industrie van de chemie en life sciences, incl. kunststof- en rubberverwerking: vanaf 2005 gebaseerd op Nace-Bel 2008 : 20+21+22, voordien op de oude NACE-BEL 2003: 24+25 - Voorlopige cijfers voor 2013. Raming NACE 21 in 2007-2008 op basis van de oude NACE 24.4
Tewerkstelling Directe tewerkstelling daalt met 1,6% in 2013 Belang van de sector in de industriële tewerkstelling neemt echter continu toe 18% 17% 16% 15% 14% 13% 12% 11% 10% 9% 8% Aandeel in de be- en verwerkende nijverheid Tewerkstelling ('000 arbeidsplaatsen) 17,5% 17,1% 17,3% 16,7% 16,8% 16,2% 16,5% 15,8% 16,1% 16,1% 16,4% 67,5 66,6 66,3 66,0 64,8 64,7 62,3 60,7 61,2 60,7 59,7 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Tewerkstelling op 30 juni van elk jaar Bron: RSZ gedecentraliseerde statistieken. Nieuwe NACE Rev. 2 sinds 2008 2013: raming op basis van de gecentraliseerde statistieken van de RSZ
O&O-uitgaven Innovatie cruciaal voor duurzame verankering van sector in Vlaanderen O&O-uitgaven blijven met 1,6 miljard euro per jaar op hoog niveau Sector goed voor bijna de helft van de totale industriële O&O-uitgaven 1,8 1,6 1,4 1,2 in mia euro 1,24 1,36 1,47 1,49 1,50 1,47 1,37 1,48 1,61 1,62 1,56 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Bron: essenscia enquête bij de leden Voorlopige cijfers 2013
Investeringen (in België) De sector blijft investeren, de investeringen liggen boven het trendniveau Vlaanderen goed voor ruwweg 2/3 van de investeringen van de sector in 2013 Aandeel van de sector in de totale industrie 2003 26% 2,5 In miljard euro 2,44 2013 32% 2,0 1,5 1,76 1,75 1,56 1,73 2,04 Trend: 1,78 1,42 1,35 1,86 1,60 2,05 1,0 0,5 0,0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Bron : ADSEI op basis van BTW-aangiftes chemische industrie, kunststoffen en life sciences; sinds 2005, Nace-Bel 2008 : 20+21+22 ; vóór 2005 : oude NACE-BEL 2003: 24+25 Voorlopige cijfers voor 2013
Handelsbalans Structureel sterk positieve handelsbalans draagt bij tot de welvaart van de Vlaamse economie 25 Miljard EUR Handelssaldo Vlaanderen met het buitenland 20 15 17,3 14,0 14,1 14,4 14,4 17,7 18,6 18,8 20,0 10 10,6 11,3 10,9 10,7 5 0-5 -10 5,5 6,0 4,0 3,6 2,5 1,4-1,7-4,4-6,5 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Chemie, kunststoffen en life sciences Alle producten Bron: BNB, volgens communautair concept (inclusief doorvoeractiviteiten en internationale distributiecentra)
Megatrends leiden tot nieuwe marktbehoeften 2020 2025 2030 2050 1.2 billion cars 67% of the population live in cities + 50% energy 9 billion people
De chemische industrie biedt een brede waaier aan producten, vaak onmisbaar in duurzame ontwikkeling Ethyleen (C2) Plastic flessen Antivries Isolatiematerialen Propyleen (C3) Medisch materiaal /diagnostiek Bekledingmateriaal/ coatings Cosmetica Butadieen (C4) Auto-onderdelen BTX Banden Bron: essenscia, Litsearch
Onderwijs en arbeidsmarkt: nauw met elkaar verbonden
Een sector met hoogopgeleide en gespecialiseerde werknemers 47% van al wie in de chemie en life sciences tewerkgesteld is, heeft een diploma hoger onderwijs (vs. 29% in de verwerkende industrie) Opleidingsniveau van de werknemers in 2011 Universitair 10% 21% Hoger niet-universitair van het lange type Hoger niet-universitair van het korte type 5% 5% 14% 21% Hoger middelbaar 38% 47% Lager middelbaar 12% 17% Lager of zonder diploma 3% 7% 0% 10% 20% 30% 40% 50% Chemische industrie en life sciences Verwerkende industrie Bron: ADSEI (op basis van de enquête arbeidskrachten)
Alleen maar chemici? De sector kent veel knelpuntberoepen: Procesoperators Meet en regeltechnici Onderhoudstechnici Ingenieurs Een breed gamma aan relevante studierichtingen: Professionele bacheloropleidingen: elektromechanica, chemie, procestechnologie, milieuzorg, biotechnologie, Masteropleidingen: ingenieurs (industrieel en burgerlijk), wetenschappelijke opleidingen, TSO en Se-n-Se-studierichtingen => 80% van de functies vereisen geen diploma chemie!
Een vergrijzende arbeidsmarkt Tewerkstelling volgens leeftijdscategorie Chemie, kunststoffen en life sciences in Vlaanderen 18 000 16 000 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 0 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65+ 2005 2010 2015 2020 Bron: RSZ (Bewerking Steunpunt WSE)
2.000 vacatures per jaar Totale aanzuiveringsbehoefte Chemie, kunststoffen en life sciences in Vlaanderen De sector heeft bij stabiele tewerkstelling een aanzuiveringsbehoefte van ongeveer 2.000 aanwervingen per jaar 10.439 12.257 4.576 5.942 2005-2010 2010-2015 Krimpscenario Stabiel scenario Groeiscenario Bron: RSZ (Bewerking Steunpunt WSE)
Sector wil meewerken aan uitbouw STEMonderwijs Bruggen slaan tussen onderwijs en industrie op alle onderwijsniveaus
Is er chemie tussen de sector en de hogescholen?
Huidige samenwerking Al behoorlijk wat samenwerking tussen hogescholen en de sector/bedrijven: Inhoudelijke samenwerking en overleg rond afstemming studierichting met arbeidsmarkt, bv. industrieel ingenieurs, professionele bachelor chemie Verschillende projecten m.b.t. werkplekleren Stages Organisatie van jobbeurzen Vooral ad hoc samenwerking, structuur ontbreekt
Gezamenlijke ambitie in convenant
Een convenant: waarom? Waarom? Best practice: samenwerking secundair onderwijs Uitbreiden van netwerk Introductie van structureel overleg en gezamenlijke aanpak van uitdagingen Drie krachtlijnen: 1. Onderwijs 2. Onderzoek & dienstverlening 3. Instroom & sectorbranding
Een convenant: de engagementen 1. Onderwijs Focus op werkplekleren Focus op sectorale opleidingsinfrastructuur Focus op stages Focus op opleidingsaanbod
Een convenant: de engagementen 2. Onderzoek & dienstverlening: Opstart van onderzoeksprojecten Aanbod van dienstverlening uitwerken
Een convenant: de engagementen 3. Instroom & sectorbranding: Hogere instroom in STEM-studierichtingen realiseren Synchronisatie van cijfermateriaal, o.m. inschrijvingscijfers
Op weg naar een vruchtbare samenwerking
Welkom op 9 en 10 mei in onze bedrijven 27