ARBEIDSMARKTANALYSE T.B.V. HET MARKTBEWERKINGSPLAN 2014 OOST-UTRECHT Bert van de Geijn December 2013 1
INHOUD 1. Beschrijving vraagzijde arbeidsmarkt...3 Algemeen...3 Trends op de arbeidsmarkt...3 Economische koers...4 Werkgelegenheid...5 Vacaturemarkt...6 Vervangingsvraag...6 Overschot en tekortberoepen...7 Kernsectoren werkgelegenheid...7 2. Beschrijving aanbodzijde arbeidsmarkt...8 Ontwikkeling (beroeps)bevolking...8 Pendel...8 Bestand geregistreerde werkzoekenden...8 Uitstroom uit de WW naar werk...9 3. Aanbevelingen...10 Bijlagen...12 2
1. Beschrijving vraagzijde arbeidsmarkt Algemeen In deze arbeidsmarktanalyse wordt op een bondige wijze met behulp van diverse bronnen de arbeidsmarkt in Oost-Utrecht in beeld gebracht. Het doel van deze analyse is het aangeven van handvatten voor het maken van keuzen met betrekking tot de marktbewerking in 2014. Hiermee is deze analyse een belangrijke bouwsteen voor het marktbewerkingsplan 2014. In het eerste deel van deze notitie wordt de vraagzijde van de arbeidsmarkt in beeld gebracht en in het tweede deel het arbeidsaanbod. De analyse wordt uiteindelijk afgesloten met aanbevelingen ten aanzien van de marktbewerking. De arbeidsmarkt in Oost-Utrecht heeft in 2014 nog steeds te maken met de gevolgen van de economische recessie. Dat heeft tot gevolg dat het aantal banen verder krimpt en er ook in 2014 een beperkt aantal vacatures ontstaat. De voor de werkgelegenheid zeer belangrijke sector zakelijke diensten heeft het door de afname van het aantal opdrachten zwaar te verduren. Het gevolg hiervan is dat in Oost-Utrecht de werkloosheid en het aantal geregistreerde werkzoekenden in 2014 verder groeit. Deze ongunstige vooruitzichten betekenen echter niet dat er geen nieuwe vacatures voor werkzoekenden zullen ontstaan, maar dat het aantal veel kleiner zal zijn dan in economisch betere tijden. De vacatures, die in 2014 ontstaan, zijn vooral het gevolg van de uittreding van personeel en in mindere mate het gevolg van een uitbreiding van het aantal arbeidsplaatsen. Trends op de arbeidsmarkt Trends op de arbeidsmarkt zijn van invloed op de keuzen, die in het kader van de marktbewerking moeten worden gemaakt. De arbeidsmarktregio Oost-Utrecht heeft in 2014 en daarna te maken met de volgende relevante trends: een stijging van de werkgelegenheid in de kennisintensieve diensten een krimp van de overheid en not-for-profit herstructurering van de bankensector regionale clusters van gerelateerde sectoren groei mobiliteit (langeafstandsgoederenvervoer van west naar oost) een groeiende afhankelijkheid van kennis- en competentieontwikkeling een doorgroei van het aantal zzp ers groeiende internationale (arbeids-)markten een toenemende groei naar IT-vaardigheden in alle beroepen een toenemende flexibilisering van de arbeidsmarkt o.a. een doorgroei van het aantal zzp ers een groeiend belang van technologische vaardigheden een groei van de bevolking en beroepsbevolking lokaal een bevolkingskrimp de vergrijzing van de arbeidsmarkt jongeren trekken naar de grotere steden een veranderende consumentenvraag (gezond, duurzaam) minder vraag naar bedrijventerreinen stijging van de arbeidsproductiviteit stijging werkloze beroepsbevolking hoge concurrentie op de arbeidsmarkt. Verdringing van lager opgeleiden door hoger opgeleiden het ontstaan van een specialiseerde arbeidsmarkt 3
upgrading van het gevraagde opleidingsniveau ontwikkeling van participatiemaatschappij (participatiewet; een groeiende aandacht voor de arbeidsparticipatie van o.a. arbeidsgehandicapten) toename van werk voor laagopgeleiden t.g.v. stimuleren reshoring tekorten naast overschotten aan arbeidsaanbod (mismatch) Economische koers (Bron: Provincie Utrecht) Onlangs is de provincie Utrecht uitgeroepen tot de meest concurrerende regio in Europa. Om deze positie te behouden heeft de provincie Utrecht samen met het bedrijfsleven, gemeenten en andere betrokkenen een economische koers tot 2020 uitgestippeld. De economische strategie van de provincie is gericht op: 1) het actief stimuleren van de sectoren life sciences (public health, stamcelonderzoek en oncologie), creatieve industrie (applied) gaming, media & design) en duurzaamheidseconomie (duurzame technieken & financieringsconstructies, klimaat, water en energie) Hierbij wordt gedacht aan: het creëren van een aantrekkelijk economisch en internationaal klimaat voor kenniswerkers investeringen in ondersteunende voorzieningen (o.a. labfaciliteiten, horeca, kinderopvang, internationaal onderwijs, conferentievoorzieningen) acquisitie van nieuwe bedrijven 2) het accommoderen van de dynamiek van de gevestigde economische sectoren: zakelijke dienstverlening, onderwijs, horeca, zorg, handel en transport Hierbij wordt gedacht aan: het verbeteren van de bereikbaarheid van deze sectoren, het zorgen voor een optimaal internationaal woon- en leefklimaat en voldoende en adequate werkmilieus het koppelen van deze sectoren aan de kennis- en creatieve economie (financiële, advies en ICT-diensten) het voldoende ruimte bieden aan de afgeleide werkgelegenheid in de horeca, zorg, bouw en dienstverlening Kansen op werk Het stimuleren van de kennis- en creatieve economie biedt direct kansen voor goed opgeleide kenniswerkers, maar ook voor laagopgeleide werkzoekenden in diverse ondersteunende functies. Zowel bij de al gevestigde bedrijven als bij nieuwe veelal kleine kennisbedrijven. Banen voor laagopgeleiden doen zich vooral voor in de dienstverlening (horeca, schoonmaak) en administratie. Ook het voeren van het accommoderingsbeleid leidt tot kansen op werk voor werkzoekenden op diverse beroepsniveaus in de zakelijke dienstverlening (o.a. marketing, schoonmaak), onderwijs, horeca, zorg, handel, transport en bouw. Het accommoderingsbeleid dat o.m. is gericht op het creëren van een optimaal woon- en leefklimaat leidt tot kansen van geregistreerde werkzoekenden in diverse functies in de toeristisch-recreatieve branche (o.a. zakelijk toerisme). 4
Werkgelegenheid In de Oost-Utrecht zijn in 2011 in totaal ongeveer 185.000 banen. Ongeveer 50% van de werkgelegenheid bevindt zich in de gemeente Amersfoort, 13% in de gemeente Huizen, 13% in gemeente Nijkerk en 12% in gemeente Soest. In de overige gemeenten ligt het aandeel in de totale werkgelegenheid beduidend lager (Bron: PAR 2011). Elke regio in Nederland kent een unieke structuur van de werkgelegenheid. Door deze structuur in beeld te brengen wordt inzicht verkregen in het relatieve belang van sectoren voor de omvang van het aantal banen in de regio. Een hoge specialisatiegraad geeft een oververtegenwoordiging van de sector weer. Figuur 1 geeft de specialisatiegraad van Oost-Utrecht weer voor elke sector in combinatie met de verwachte werkgelegenheidsgroei en de absolute omvang in 2013. Op basis van figuur 1 zijn de volgende conclusies te trekken: 1) voor het aanbod van werk zijn de volgende sectoren zeer belangrijk: zakelijke diensten (w.o. de creatieve diensten) zorg & welzijnssector detailhandel industrie 2) de ICT sector is minder groot maar relatief sterk aanwezig. 3) in de sectoren: zorg & welzijn en onderwijs is sprake van een beperkte werkgelegenheidsgroei Figuur 1. 5% 4% Groei 3% ontwikkeling werkgelegenheid 2% 1% 0% Landbouw -1% -2% -3% -4% Krimp Zorg en welzijn Onderwijs ICT Transport Groothandel Detailhandel Horeca Zakelijke diensten Overige diensten Industrie Financiële diensten Openbaar bestuur Bouwnijverheid -5% ondervertegenwoordiging t.o.v. Nederland oververtegenwoordiging t.o.v. Nederland 5
Vacaturemarkt Eind september 2013 waren er in Oost-Utrecht op de totale vacaturemarkt ongeveer 1.750 in te vullen vacatures (Bron: Jobfeed). Dat zijn 300 vacatures minder dan een jaar geleden. Eind vorig kwartaal waren er 1.730 vacatures. Gemiddeld ontstonden er in Oost-Utrecht in de afgelopen twee kwartalen ( 2 e en 3 e kwartaal) ongeveer 2.900 nieuwe vacatures per kwartaal. Dat is beduidend minder dan in dezelfde periode vorig jaar. De meeste vacatures ontstonden het afgelopen halfjaar in: de detailhandel ( 1.260 vacatures) de zakelijke dienstverlening (950 vacatures) de horeca (480 vacatures) de welzijnssector (450 vacatures) de gezondheidszorg (350 vacatures) Er was in het 2 e en 3 e kwartaal van 2013 vooral vraag naar commercieel employés (720 vacatures), verkopers (610 vacatures), hulpkrachten horeca & verzorging (390 vacatures), verzorgend personeel (290 vacatures) en schoonmakers (260 vacatures). Vervangingsvraag De komende 10 jaar verlaten in Oost-Utrecht als gevolg van vergrijzing ruim 19.000 mensen de arbeidsmarkt. Hierdoor ontstaat een aanzienlijk aantal vacatures. Deze vergrijzing doet zich in de regio Oost-Utrecht vooral voor in de sectoren: onderwijs transport overheid zorg & welzijn Door kostenreducties, het verhogen van de pensioengerechtigde leeftijd en de groeiende inzet van automatisering wordt de vervangingsvraag echter minder groot dan verwacht. Hoeveel % van de werknemers in deze sector behoort tot deze leeftijdsgroep? bedrijfstak tot 55 jaar 55 tot 60 jaar 60 jaar of ouder onbekend Totaal N= Landbouw en visserij 91% 5% 3% 0% 100% 711 Industrie, delfstoffen en nutsbedrijven 87% 8% 4% 0% 100% 15.445 Bouwnijverheid 85% 11% 4% 0% 100% 2.600 Vervoer en opslag 79% 13% 8% 0% 100% 5.494 Handel 92% 5% 3% 0% 100% 23.700 Horeca 95% 3% 2% 0% 100% 5.489 Financiële en zakelijke dienstverlening 89% 7% 4% 0% 100% 30.543 Uitzendbedrijven 92% 4% 3% 1% 100% 3.634 Openbaar bestuur en 80% 13% 7% 0% 100% 9.617 Onderwijs 77% 15% 8% 0% 100% 9.585 Gezondheidszorg, welzijn en cultuur 84% 11% 6% 0% 100% 29.009 Sector onbekend 91% 5% 3% 0% 100% 803 Totaal 87% 9% 5% 0% 100% 136.630 Bron: UWV Polisadministratie 28-2-2013 6
Overschot en tekortberoepen Ten gevolge van het afnemen van de vraag naar personeel zijn er in Oost-Utrecht een groot aantal overschotberoepen en slechts één tekortberoep. Met behulp van de spanningsindicator van het UWV zijn in het derde kwartaal de volgende overschot- en tekortberoepen (top 5) vastgesteld: Overschotberoepen: grafische vakkrachten kantoorhulpen, inpakkers leraren basisonderwijs productiemedewerkers kunstenaars Tekortberoep: juristen Kernsectoren werkgelegenheid Hieronder wordt op bondige wijze de huidige situatie en verwachting in de vier kernsectoren (zie figuur 1) beschreven: 1. Zakelijke diensten/ ICT De zakelijke dienstverlening volgt de conjunctuur. Ten gevolge van de daling van het aantal opdrachten en bezuinigingen bij het bedrijfsleven en overheid heeft deze voor Oost-Utrecht belangrijke sector het zwaar. Het gevolg hiervan is dat de werkgelegenheid in de meeste subsectoren binnen de zakelijke dienstverlening krimpt en er een beperkt aantal vacatures wordt verwacht. Een groeiende export in 2014 leidt tot een groeiende vraag naar uitzendkrachten. Deze vraag is vooral afkomstig uit de industrie, groothandel en de transportsector. 2. Zorg & welzijn Door een stijging van de ziektekosten staat de behoefte aan zorg in 2014 onder druk. Verwacht wordt dat het volume daardoor minder groeit. In deze sector zijn er in 2014 geen grote tekorten. Wel is er vraag voor specifieke functies zoals gespecialiseerde verpleegkundigen en specialisten. Doordat de zorg anders wordt georganiseerd en de zorguitgaven getemperd zullen groeien, is er in 2014 geen sprake meer van een gestage groei. Hetzelfde geldt voor de welzijnssector. Er wordt enkel een tekort verwacht aan: verpleegkundigen (niveau 4). ). In de zorg & welzijn worden de volgende overschotten voorzien: verzorgenden (niveau 3) zorghulpen (niveau1) w.o. thuishulp A sociaal pedagogisch werkers (niveau 3) 3. Detailhandel/groothandel In 2014 neemt de krimp van de omzet in de detailhandel af. Vooral de omzet in de non-food staat door lage consumptieve bestedingen onder druk. Dit geldt voor vrijwel alle branches in de detailhandel non-food, met uitzondering van textielsupermarkten. De foodwinkels wisten meer omzet te behalen, maar het volume krimpt licht. Positievere ontwikkelingen zijn er bij postorderbedrijven en internetwinkels te constateren. Door een aantrekkende export groeit in 2014 de groothandel. Ten gevolge van de verwachte bevolkingsgroei en een toenemende ex- 7
port zijn volgend jaar in beide sectoren vacatures te verwachten. 4. Industrie Het gaat langzaam beter met de industrie. Voor 2014 wordt een gematigde groei voorzien. Het is vooral de buitenlandse vraag die daar verantwoordelijk voor is. De meest positieve ontwikkeling wordt verwacht in de machinebouw en de transportmiddelenindustrie. Ook de chemische industrie verwacht volgend jaar een licht herstel van de productie. Het gematigde herstel van de productie in de voedingsmiddelenindustrie en grafische industrie zet naar verwachting in 2014 verder door. Op lange termijn zal de werkgelegenheid in de industrie structureel krimpen en zal de vraag naar personeel beperkt zijn. Dit is o.a. het gevolg van de verplaatsing van productie naar het buitenland en de verhoging van de arbeidsproductiviteit door de inzet van nieuwe technologieën. Binnen de industrie is er een vraag naar goed opgeleide technische vaklieden. Zie voor meer informatie over sectoren de arbeidsinformatie op werk.nl (https://www.werk.nl/werk_nl/arbeidsmarktinformatie/sector). 2. Beschrijving aanbodzijde arbeidsmarkt Ontwikkeling (beroeps)bevolking De bevolking (15-65 jaar) in Oost-Utrecht bestaat in 2012 uit 175.000 personen (Bron: CBS). Van deze bevolking behoren 131.000 personen tot de beroepsbevolking. Hiervan zijn 124.000 personen werkzaam en 7.000 personen werkloos. Dit betekent dat het werkloosheidspercentage 5,1% in 2012 bedraagt. Dat is lager dan het landelijke werkloosheidspercentage werkloosheidspercentage (6,4%). De beroepsbevolking kenmerkt zich vooral door het relatief groot aantal hoogopgeleiden (40%). De bevolking zal tot 2020 verder groeien met meer dan 4% (Bron: PBL). In sommige kleinere kernen valt een krimp van de bevolking te verwachten Per saldo neemt het potentiële arbeidsaanbod in Oost-Utrecht toe. Pendel De arbeidsmarktregio Oost-Utrecht kent in 2011 een sterke uitgaande pendel van ruim 60.000 personen. Hiervan werkt ongeveer 1/3 in de provincie Gelderland, 15% in Noord- Holland en 24% in overig Utrecht. Van de werkzame beroepsbevolking werken ongeveer 93.000 personen in de eigen regio. De inkomende pendel is met 66.000 personen groter dan de uitgaande pendel. De inkomende pendel is vooral afkomstig uit Gelderland (30%), Zuid-Holland (23%) en Noord-Holland (18%). Dit betekent dat het in Oost-Utrecht woonachtige arbeidsaanbod bij het vinden van werk in de eigen regio concurrentie ondervindt van aanbod uit de omringende regio s (Bron: CBS, bewerkt UWV). Bestand geregistreerde werkzoekenden In deze paragraaf wordt kort en bondig het geregistreerde aanbod van werkzoekenden in beeld gebracht. Dit aantal geregistreerde werkzoekenden bestaat uit nietuitkeringsgerechtigden, WW ers en WWB ers, voor zover ingeschreven als werkzoekende bij UWV. 8
Bij het UWV in Oost-Utrecht staan eind oktober bijna 11.000 werkzoekenden ingeschreven. Ten opzichte van een jaar geleden is het aantal geregistreerde werkzoekenden met 48% gegroeid. UWV verwacht dat dit aantal in 2014 nog verder toeneemt. Typering geregistreerd aanbod (NWW): 10% is jonger dan 27 jaar (12% Nederland) 36% is 50 jaar of ouder (35% Nederland) 45% heeft geen startkwalificatie (51% Nederland) 25% hoogopgeleid (18% Nederland) 61% is langer 6 maanden of langer niet-werkend (66% Nederland) 22% is korter dan 3 maanden of langer niet-werkend (20% Nederland) De meest voorkomende beroepen (top 20) zijn: Productiemedewerkers 803 Commercieel employés 726 Receptionisten en administratieve employés 649 Chauffeurs 648 Boekhouders en secretaresses 638 Interieurverzorgers 545 Verzorgend personeel 518 Hulpkrachten horeca en verzorging 499 Verkopers 437 Commercieel medewerkers 373 Bouwvakkers 325 Medewerkers sociaal-cultureel werk en personeel en arbeid 297 Systeemanalisten 252 Aannemers en installateurs 242 Assistent accountants 214 Winkeliers 199 Managers 169 Activiteitenbegeleiders en medewerkers arbeidsbemiddeling 160 Kantoorhulpen, inpakkers en colporteurs 146 Monteurs 137 Meer gedetailleerde informatie vindt u in de bijlagen: - tabel: NWW naar opleidingsniveau en WW-uitkering - Basisset Regionale Arbeidsmarktinformatie, Arbeidsmarktregio Oost-Utrecht In Oost-Utrecht zijn eind december 2012 4.510 lopende WWB-uitkeringen, 7.310 WAOuitkeringen, 320 WAZ-uitkeringen, 4.260 Wajong-uitkeringen en 2.920 WIA-uitkeringen (Bron: Sociale verzekeringsatlas 2013). Uitstroom uit de WW naar werk Dat er ondanks de recessie toch kansen zijn voor werkloze werkzoekenden blijkt uit een recente analyse van de uitstroom uit de WW naar een baan (Bron: polisadministratie UWV). In de periode januari t/m oktober 2013 zijn in de Oost-Utrecht bijna 6.600 WWuitkeringen met werk beëindigd. WW ers vinden vooral tijdelijk werk: uitzendwerk of een contract voor bepaalde tijd (81%). Van alle werkhervatters vindt 34% een baan via de uitzendsector. 9
De meeste uitstroom werd gerealiseerd in: de zakelijke diensten (commercieel medewerkers, systeemanalisten, assistent accountants, medewerkers p&o, chauffeurs, administratief personeel en technisch personeel). Van alle werkhervatters vindt 16% een baan in deze sector (exclusief uitzendbureaus) de handel (commercieel medewerkers, commercieel employees en verkopers). Van alle werkhervatters vindt 10% in de handel een baan. de zorg, welzijn en cultuur (verzorgend personeel, administratief personeel, sociaal cultureel medewerkers/ p&o). Van alle werkhervatters vindt 12% in deze sector een baan. de industrie (monteurs, installateurs en administratief personeel). Van alle werkhervatters vindt 7% een baan in de industrie. De meeste kansrijke sectoren voor WW ers zijn de uitzendsector, zorg & welzijn en transport. In deze sectoren vinden meer WW ers werk dan dat er werkloos worden. Van de WW-uitkeringgerechtigden met een lager beroep (vmbo of lager) stromen de meesten uit naar werk in de zakelijke dienstverlening, bouw, handel en industrie. Jonge WW-uitkeringgerechtigden (jonger dan 27 jaar) vinden het vaakst werk in de zakelijke dienstverlening, handel, zorg & welzijn en industrie. Oudere WW-uitkeringgerechtigden (50-plussers) zijn vooral succesvol in de zakelijke dienstverlening. Tot slot komen langdurig geregistreerde werkzoekenden (langer dan 12 maanden) vooral aan een baan in de zakelijke dienstverlening. 3. Aanbevelingen Het aantal geregistreerde werkzoekenden neemt in 2014 in Oost-Utrecht verder toe. De groei van de beroepsbevolking heeft hierop een versterkende werking. Kijken we naar de kenmerken van deze werkzoekenden dan zien we dat het niet gemakkelijk zal zijn om deze werkzoekenden naar een baan te bemiddelen, omdat er grote discrepanties bestaan tussen de wensen, mogelijkheden van werkzoekenden en de eisen van werkgevers. Deze discrepanties hebben o.a. betrekking op de leeftijd, opleidingsniveau, competentie, ervaring en arbeidsgeschiktheid. Daarnaast spelen ook subjectieve factoren bijvoorbeeld motivatie en uiterlijk een doorslaggevende rol bij de selectie van personeel. De uitdaging van de regio Oost-Utrecht in 2014 is: het - bij een ruime arbeidsmarkt (veel aanbod) - aan het werk te krijgen van zoveel mogelijk moeilijk bemiddelbare werkzoekenden al dan niet met ondersteunende maatregelen (subsidies, jobcarving, social return etc.). Op basis van deze arbeidsmarktanalyse wordt geadviseerd om de acquisitie van vacatures, de bemiddeling van werkzoekenden en het initiëren van arrangementen/projecten in 2014 vooral - echter niet uitsluitend - te richten op: 1) De zakelijke diensten Deze sector is voor de marktbewerking, vanwege het volume aan banen en vacatures, een belangrijke sector. Op dit moment kent deze diverse sector zwaar weer, waardoor de werkgelegenheid krimpt. De vervangingsvraag is in deze sector vanwege een relatief jonge personeelsbestand eveneens gering. Echter bij het aantrekken van de economie zijn hier weer veel vacatures te verwachten. Op dit moment liggen de kansen voor geregistreerde werkzoekenden vooral in de uitzend-, beveiligings-, en schoonmaakbranche. Voor WW ers en ouderen zijn er goede kansen om via uitzendbureaus aan het werk te komen. In 10
deze sector zijn er ook kansen voor laagopgeleiden, voor jongeren en langdurig ingeschreven werkzoekenden. Kijkend naar beroepen zijn er in deze sector kansen op een baan voor commercieel medewerkers, informaticapersoneel, schoonmakers, assistent accountants, sociaal-cultureel medewerkers/p & o, chauffeurs, administratief personeel en technisch personeel. 2) De zorg & welzijnssector De zorg & welzijnssector is vanwege de omvang van de werkgelegenheid en vacaturemarkt voor de marktbewerking van groot belang. De zorg & welzijn is in Oost-Utrecht een sector, die te maken heeft met een getemperde groei. De verwachte bevolkingsgroei leidt tot een grotere behoefte aan diensten en beïnvloedt daardoor de werkgelegenheid in deze sector positief. In de zorg & welzijn is de vraag naar personeel beperkt en zijn er geen grote tekorten aan personeel. In 2014 wordt enige vervangings- en uitbreidingsvraag verwacht. Er zijn tot 2017 tekorten aan verpleegkundigen op niveau 4. In deze sector zijn er kansen op werk voor vooral administratief, sociaal-culturele medewerkers/p&o en verzorgend personeel. In deze sector vinden ouderen, jongeren en laagopgeleiden vanuit de WW een baan. 3) De handel (detailhandel en groothandel) Als gevolg van lagere consumptieve bestedingen en minder goederentransacties ondervinden deze sectoren de gevolgen van de economische crisis. Echter gezien de omvang van de werkgelegenheid en het aantal nieuwe vacatures is deze sector belangrijk voor de marktbewerking. Kansen op werk zijn er vooral in de foodsector en bij internetbedrijven. Deze twee sectoren bieden vooral kansen voor commerciële medewerkers, chauffeurs en verkopers. Verder vinden werkloze ouderen, jongeren en laagopgeleiden in deze sectoren banen. 4) Industrie & bouw/techniek De omvang van de werkgelegenheid in de traditionele technische sectoren (industrie en bouw) is in Oost-Utrecht beperkt. De productie in de sector is licht herstellend. De werkgelegenheid neemt op termijn af m.u.v. het hightechsegment en de maintenancesector. De vraag naar technisch personeel is afkomstig van de traditionele technische sectoren (industrie en bouw), maar ook van niet-technische sectoren, zoals handel, transport, zakelijke dienstverlening, zorg, onderwijs en overheid. Ondanks de crisis blijft de technische arbeidsmarkt in Oost-Utrecht gespannen. In de ambachtensector verwacht men op termijn ernstige tekorten aan vakmensen. Het tekort aan technisch personeel wordt veroorzaakt door uittreding van technisch personeel, te weinig instroom in technische opleidingen en doordat uitstroom van een technische opleiding niet in een technische sector of technisch beroep gaat werken. Werkgevers spelen in op dit tekort door minder geschikt personeel te scholen, zittend personeel langer te laten werken en buitenlandse werknemers aan te nemen. Dit is geen oplossing voor de lange termijn. Het bevorderen van de instroom in technische opleidingen en beroepen van werklozen blijft in Oost-Utrecht de komende jaren dan ook een belangrijk aandachtspunt. 5) ICT Deze middelgrote sector is in Oost-Utrecht sterk oververtegenwoordigd. De sector is sterk verbonden met de zakelijke en creatieve diensten. Hoewel het op dit moment in deze sector minder goed gaat, is het zeer waarschijnlijk dat deze sector als gevolg van o.a. regionaal stimuleringsbeleid op termijn weer snel 11
groeit. Uit de arbeidsmarktanalyse blijkt dat er ondanks de recessie in deze sector een onvervulde vraag naar automatiseringspersoneel is. Ook zijn er in de ICT kansen voor werkloze werkzoekenden in ondersteunende functies. 6) Toerisme en recreatieve branche/horeca Het accomoderend beleid van de provincie Utrecht is o.a. gericht op het bevorderen van economische groei in deze sector. De verdere ontwikkeling van deze sector is immers een belangrijke voorwaarde voor de realisatie van een aantrekkelijke woon- en leefomgeving. Ondanks dat de winsten in deze sector als gevolg van lagere consumentenbestedingen onder druk staan, blijkt uit de arbeidsmarktanalyse dat er relatief veel vacatures in de horeca zijn. Veel van deze vacatures worden echter in gevuld met scholieren/studenten. Door een verwachte toename van het aantal toeristen wordt in 2014 een lichte groei van de omzet verwacht. In de toeristische en recreatieve sector/horeca zijn er goede kansen op werk voor geregistreerde (laagopgeleide) werkzoekenden. 7) Overige sectoren: onderwijs, transport en overheid Als afsluiting noem ik hier nog drie sectoren, die interessant zijn, omdat in deze sectoren ten gevolge van uitreding door vergrijzing in 2014 vervangingsvraag ontstaat. Economisch herstel en bevolkingsgroei hebben een verhogende invloed op deze vervangingsvraag. In de onderwijssector wordt behalve vervangingsvraag als gevolg van groei ook uitbreidingsvraag verwacht. Bij een gebiedsgerichte aanpak van de werkgeversbenadering worden de volgende gebieden aanbevolen: het Oliemolenkwartier/Eemplein/ de Wagenwerkplaats (uitbreiding werkgelegenheid). het gebied rondom station Amersfoort (uitbreiding zakelijke ontmoetingsplaatsen, voorzieningen en flexibele kantoor- en bedrijfsruimten). de binnenstad van Amersfoort (creatieve industrie en kleine zakelijke dienstverlening). de bedrijfslocatie: Amersfoort (A1-zone). Bijlagen Tabel: NWW naar opleidingsniveau en WW-uitkering Basisset Regionale Arbeidsmarktinformatie, Arbeidsmarktregio Oost-Utrecht 12
Tabel: NWW naar beroepsgroep en WW-uitkering Geregistreerde niet-werkende werkzoekenden in Oost-Utrecht naar beroepsgroep en wel/geen ww-uitkering, oktober 2013 geen ww NWW wel ww Totaal >= 3 maanden Totaal >= 3 maanden Grand Total 4961 4010 5961 4490 Agrarische beroepen Milieuhygiënisten en agrarisch vertegenwoordigers 4 3 5 5 Agrarische vakkrachten 5 5 7 4 Agrarische bedrijfshoofden 6 6 12 8 Agrarische hulparbeiders Agrarische arbeiders 35 26 24 18 Landbouwmachinebestuurders en vissers 0 2 2 Landbouwkundigen 2 1 2 2 Economisch-administratieve badministratieve transportemployés 2 2 5 5 Medisch secretaresses 3 3 19 16 Productieplanners 40 34 61 53 Boekhouders en secretaresses 202 173 436 332 Commercieel employés 245 193 481 355 Technisch-commercieel employés 16 13 32 23 Juridisch en fiscaal medewerkers 12 9 6 4 Verzekeringsagenten 3 3 4 4 Bedrijfshoofden 4 2 13 12 Organisatie-adviseurs 33 27 92 75 Assistent accountants 66 52 148 112 Commercieel medewerkers 87 69 286 220 Technisch-bedrijfskundig medewerkers 5 4 24 20 Juridisch, bestuurlijk medewerkers 16 13 37 27 Leidinggevenden 27 21 45 35 Kantoorhulpen, inpakkers en colporteurs 88 75 58 43 Ondersteunende administratieve hulpkrachten 6 5 3 1 Receptionisten en administratieve employés 275 231 374 295 Economen 7 6 19 13 Organisatiedeskundigen 2 2 Accountants 6 6 17 11 Juristen 8 8 23 20 Managers 30 22 139 101 Informatica beroepen Programmeurs 47 38 41 30 Technisch systeemanalisten 0 4 3 Systeemanalisten 64 49 188 136 Informatici 1 0 7 5 Medische en paramedische b Verplegenden en doktersassistenten 42 33 33 25 Apothekersassistenten en medisch laboranten 14 13 20 16 Therapeuten en verpleegkundigen 23 18 37 26 Medisch analisten 1 0 3 3 Afdelingshoofden zorginstelling 14 12 39 33 Verpleeghulpen en leerling-verpleegkundigen 9 6 12 10 Artsen 15 12 15 13 Apothekers 4 4 6 6 Openbare orde- en veiligheidbrandweerlieden 2 2 5 2 Politieagenten, onderofficieren en beveiligingsemployés 31 28 30 21 Aspirant politieagenten, soldaten en beveiligingshulpkrachten 24 21 11 8 Politie-inspecteurs en officieren 1 1 0 Pedagogische beroepen Docenten 2e graads zonder specialisatie Onderwijskundig medewerkers 4 3 9 7 Leraar basisonderwijs 49 45 54 36 Docenten exacte, medische en verzorgende vakken (2e graads) 4 4 5 3 Docenten landbouw en techniek (2e graads) 15 13 19 10 Docenten economisch-administratieve vakken (2e graads) 2 2 1 1 Docenten talen en expressie 16 14 27 20 Docenten sociale vakken (2e graads) 9 7 27 22 Rij-instructeurs 4 4 6 2 Sportinstructeurs 13 9 14 10 Docent 1e graads zonder specialisatie Onderwijskundigen en pedagogen 8 7 24 19 Docenten exacte, medische en verzorgende vakken (1e graads) 4 3 2 1 Zweminstructeurs 1 1 4 3 Docenten landbouw en techniek (1e graads) 2 2 1 1 Docenten economisch-administratieve vakken (1e graads) 3 2 4 3 Docenten letteren (1e graads) 10 8 15 11 Docenten sociale vakken (1e graads) 2 1 4 2 13
Sociaal-culturele beroepen Bibliotheekassistenten 7 5 20 17 Grafisch ontwerpers 14 11 24 16 Tolken, vertalers en schrijvers 11 7 12 11 Bibliothecarissen 5 3 12 10 Kunstenaars 40 35 46 35 Geestelijk verzorgers Journalisten 13 13 38 29 Geestelijken 4 3 4 Taalkundigen 5 3 4 Activiteitenbegeleiders en medewerkers arbeidsbemiddeling 69 56 91 64 Medewerkers sociaal-cultureel werk en personeel en arbeid 92 74 205 165 Sociaal-wetenschappelijk medewerkers 11 11 15 11 Hoofden sociaal-cultureel werk en personeel en arbeid 3 3 1 1 Sociaal-wetenschappelijk onderzoekers 9 5 18 14 Technische en industriebero eschoen- en kleermakers 5 4 9 8 Procesoperators 6 5 14 11 Technisch analisten 4 3 5 3 Architecten en bouwkundig projectleiders 23 17 69 48 Weg- en waterbouwkundig ontwerpers en projectleiders 3 3 10 6 Bedrijfshoofden metaalbewerking Werktuigbouwkundig ontwerpers en hoofden technische dienst 4 3 14 9 Elektrotechnisch ontwerpers en bedrijfshoofden 2 0 5 5 Procestechnologen 1 1 11 9 Laboranten 6 3 2 2 Hoofden technische dienst 2 1 2 1 Aannemers en installateurs 97 66 145 115 Weg- en waterbouwkundige vakkrachten 8 6 15 12 Bankwerkers en lassers 26 22 26 17 Monteurs 65 46 72 51 Elektronicamonteurs 1 1 Elektromonteurs 50 41 45 31 Grafische vakkrachten 31 28 65 53 Productiemedewerkers 576 466 227 178 Laboratorium-assistenten 1 1 1 Conciërges 31 27 43 38 Bouwvakkers 133 100 192 143 Weg- en waterbouwkundige arbeiders 18 17 9 8 Metaalarbeiders 30 23 20 17 Assembleurs 16 9 5 Monteurs en controleurs elektrotechnische producten 22 22 9 5 Grafisch productiepersoneel 7 5 9 6 Mechanisch operators 32 28 19 14 Confectie-arbeiders 20 20 6 5 Natuurwetenschappers 3 2 8 6 Werktuigbouwkundigen 2 1 2 2 Weg- en waterbouwkundigen 5 4 15 11 Elektrotechnici 1 1 Materiaalkundigen 3 1 8 Transportberoepen Schippers en conducteurs 0 3 Stewardessen 6 4 3 Vliegers, scheepskapiteins en leidinggevenden transport 4 3 4 3 Laders en lossers 39 32 25 19 Chauffeurs 349 288 299 228 Verzorgende en dienstverlenbakkers en slagers 3 3 8 7 Ziekenverzorgenden Winkeliers 85 66 114 85 Verzorgend personeel 246 196 272 199 Bedrijfshoofden horeca 7 6 12 8 Verkopers 211 171 226 157 Hulpkrachten horeca en verzorging 290 229 209 150 Café- en snackbarhouders 4 3 8 7 Vakkenvullers 59 45 36 25 Interieurverzorgers 433 352 112 83 Onbekend Onbekend 37 32 15 13 Onbekend Onbekend Arcering = aantal gelijk aan of groter dan: 100 4 2 6 1 0 14