Word een participatie-expert! Coaching bij extern participatietraject van een klimaatactie Van juli tot mei 2017 coacht Bond Beter Leefmilieu (BBL), in samenwerking met de provincie Antwerpen, gemeenten bij een extern participatietraject van een klimaatactie. Gemeenten kiezen een klimaatactie waar ze bij de uitvoering een doelgroep willen betrekken, bijvoorbeeld autoluw maken van een wijk, fietsen in de gemeente stimuleren, starten van een autodeelinitiatief, verlichting doven bij handelaars, actie uitwerken om energie te besparen bij verenigingen,... Uitgebreidere voorbeelden vind je op het einde van dit document. De bedoeling is om bij de doelgroep en betrokkenen draagvlak en betrokkenheid te creëren, feedback en constructieve ideeën te verzamelen en zoveel mogelijk steun en samenwerking te bereiken. Gemeenten zullen na het coachingtraject in staat zijn om zelfstandig specifieke doelgroepen te betrekken bij de uitvoering van klimaatacties. Ze hebben de kennis en het zelfvertrouwen gekregen om participatietrajecten op te zetten. In het verleden heeft BBL reeds participatietrajecten begeleid, onder andere in de provincies Vlaams-Brabant en Oost-Vlaanderen. BBL heeft daardoor heel wat expertise opgebouwd. Bovendien beschikt BBL over een ruim netwerk van experten over klimaat en participatie. Welke begeleiding bieden we de gemeente? BBL coacht gemeenten in groep en zorgt daarnaast ook voor individuele begeleiding. MAAR: De gemeente neemt zelf het participatietraject in handen! Wat kun je verwachten van de coaching? - Je leert stap voor stap hoe je een participatietraject moet organiseren - Je krijgt inzicht in de verschillende bouwblokken van een participatietraject
o Bijvoorbeeld: het afbakenen en bereiken van bepaalde doelgroepen, kiezen van de juiste participatietechniek, - Je hoort goede voorbeelden en ervaringen - Je leert hoe je kunt omgaan met knelpunten en barrières - BBL staat tot je beschikking. Je kunt bij hen steeds terecht voor vragen. - Na het coachingtraject heb je genoeg expertise en ervaring om zelf participatietrajecten vorm te geven Coaching in groep BBL organiseert 5 groepsbijeenkomsten om het participatietraject van de gekozen klimaatacties vorm te geven. De kennis die in de groep zit, wordt gemixt met de ervaring en expertise van BBL en externe experten. Alle ambtenaren die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de klimaatactie en voor het opzetten van het participatietraject worden hiervoor uitgenodigd. Bijvoorbeeld bij een actie over het aanleggen van fietspaden wordt naast de verantwoordelijke voor het klimaatactieplan, ook de mobiliteitsambtenaar en iemand van de dienst wegenwerken uitgenodigd. Ter voorbereiding wordt voor elke bijeenkomst huiswerk gevraagd. De gemeenten werken toe naar een participatie-evenement. Nadien volgt een evaluatie, opvolging en eventueel een voorbereiding voor een nieuw participatietraject. Bijeenkomst 1 Bijeenkomst 2 Participatietraject afbakenen: doelstelling van je klimaatactie en participatietraject bepalen, doelgroep, communicatiekanalen,... Bepalen van participatietechniek september-eind oktober Bijeenkomst 3 Bepalen van evaluatie en opvolging Participatie-evenement: bijeenkomst met doelgroep vanaf november
Bijeenkomst 4 Uitwisseling van ervaringen, evalueren en opvolgen vóór april 2017 Bijeenkomst 5 Voorbereiding nieuwe participatietrajecten Een bijeenkomst duurt een halve dag (totaal 2,5 dagen). Het participatie-evenement wordt door de gemeente zelf georganiseerd en uitgevoerd. BBL is aanwezig, maar neemt het evenement niet in handen. Individuele begeleiding Ter aanvulling van de coaching tijdens de groepsbijeenkomsten, biedt BBL ook individuele begeleiding. Gesprekken ter voorbereiding van groepsbijeenkomsten Coaching tussen groepsbijeenkomsten door Piekondersteuning ter voorbereiding van een participatie-evenement aanwezigheid op participatieevenement verwachtingen korte bespreking actie en traject telefonisch, via mail of via bezoek vb. nalezen van draaiboek, nalezen van presentaties BBL kijkt aan de zijlijn toe, maar neemt het evenement niet over! juli-augustus septembernovember vanaf november vanaf november Wat vragen wij van de gemeente? Het bestuur en de betrokken ambtenaren zijn geëngageerd om een participatietraject uit te werken met coaching van BBL De klimaatactie wordt zeker uitgevoerd. Hiervoor is er politiek en ambtelijk draagvlak Het college keurt deelname aan het coachingtraject goed (na selectie) Voorzien van voldoende personeelstijd en -inzet van ambten(a)ar(en) gesprek ter voorbereiding van de groepsbijeenkomsten coaching in groep (bijeenkomsten) participatie-evenement werktijd aan participatietraject Nakomen van gemaakte afspraken
Openheid en goodwill Gelopen traject wordt mee opgenomen in draaiboek voor andere gemeenten Gemeente deelt ervaringen met andere gemeenten Deelname Maximum 10 gemeenten worden geselecteerd voor het coachingtraject. De provincie Antwerpen en BBL selecteren samen de deelnemende gemeenten. De selectie gebeurt op basis van de diversiteit van acties en van het type gemeenten. Samenwerking met andere gemeenten of intercommunales is toegestaan. Vul het digitale aanvraagformulier in en bezorg het ons ten laatste op 15 juni. Je wordt vóór eind juni op de hoogte gebracht of je geselecteerd bent. Ondersteuning voor alle gemeenten BBL bundelt de projectmethodiek en de resultaten van de verschillende participatietrajecten in een digitaal draaiboek. Dit draaiboek zal online beschikbaar zijn voor alle gemeenten uit de provincie Antwerpen (mei 2017). De opgedane expertise wordt in een studiedag toegelicht. Daarnaast wordt er een coachingnamiddag georganiseerd. Contactpersonen Provincie Antwerpen, team Regiowerking: Britt Mertens, T 03 240 66 85, britt.mertens@provincieantwerpen.be Bond Beter Leefmilieu: Mike Desmet, T 02 282 17 35 of M 0499 57 52 31, mike.desmet@bblv.be
Overzicht timing Voorbeelden Dit zijn fictieve voorbeelden om duidelijk te maken wat een extern participatietraject voor een gemeente kan betekenen. De gemeente X wil fietsen promoten. Meer inwoners moeten de fiets nemen voor korte afstanden. De ambtenaren die hierbij betrokken zijn: milieu- of duurzaamheidsambtenaar, mobiliteitsambtenaar, jeugdambtenaar. Mogelijke betrokken doelgroepen: vertegenwoordigers van scholen en horeca, mobiliteitsraad, jeugdraad, fietsersbond, verschillende verenigingen (bijvoorbeeld sportverenigingen). Ideeën voor een participatie-evenement kunnen zijn: apart gaan spreken met vertegenwoordigers van deze doelgroepen, de doelgroepen bij elkaar brengen en een brainstorm organiseren, op een event input vragen van aanwezige burgers, tellingen organiseren en passanten informeren, Mogelijke input die kan komen uit het participatie-evenement:
Scholen De scholen willen schoolroutekaarten opmaken en promoten De scholen wijzen op een aantal gevaarlijke situaties voor fietsende kinderen. Bekijken hoe ouders gesensibiliseerd kunnen worden om kinderen niet af te zetten met de auto Fietscarpoolsystemen uitwerken Horeca Horeca wil een actie doen rond het onderhoud van fietsen Knelpunt: tekort aan fietsenstallingen in de buurt Horeca engageert zich om mee sensibilisatieactie uit te werken (cf. Met Belgerinkel naar de Winkel) Jeugd Idem input horeca Na het participatie-evenement wordt er bekeken, samen met de deelnemers van het participatie-evenement, welke input effectief uitgevoerd kan worden. ----------------------------------------------------------------------------------------- De gemeente X wil energie besparen bij de lokale handelaars De ambtenaren die hierbij betrokken zijn: milieu- of duurzaamheidsambtenaar, ambtenaar voor lokale economie, UNIZO Mogelijke betrokken doelgroepen: vertegenwoordigers van horeca, lokale economieraad Ideeën voor een participatie-evenement kunnen zijn: Eandis of Infrax komt spreken over hun aanbod en de mogelijkheden tot energiebesparing gevolgd door een brainstorm, organisatie van een demonstratie voor de doelgroep (bijvoorbeeld bezoek aan een winkel met relighting), Mogelijke input die kan komen uit het participatie-evenement: Lokale handelaars zijn bereid om hun verlichting te doven binnen bepaalde uren, en maken hierrond de nodige afspraken.
Een aantal lokale handelaars is bereid om op termijn de verlichting te vervangen naar led-verlichting. Een idee is om het energieverbruik op te volgen met een energietool (vb. EnergieID). Na het participatie-evenement wordt er bekeken, samen met de deelnemers van het participatie-evenement, welke input effectief uitgevoerd kan worden. ----------------------------------------------------------------------------------------- De gemeente X wil een autoluwe straat introduceren De ambtenaren die hierbij betrokken zijn: milieu- of duurzaamheidsambtenaar, ambtenaar voor lokale economie, mobiliteitsambtenaar, ambtenaar ruimtelijke ordening Mogelijke betrokken doelgroepen: handelaars, UNIZO, consumenten, inwoners Ideeën voor een participatie-evenement kunnen zijn: individuele bezoeken aan handelaars, informatieavond, discussie over aanpak en inrichting, testperiode Mogelijke input die kan komen uit het participatie-evenement: Duidelijke afspraken maken over testperiode of periodiek herhalen (vb. eerste zondag van de maand). Bezoek brengen aan Leuven, Brugge, die dit reeds succesvol hebben geïntroduceerd. Na het participatie-evenement wordt er bekeken, samen met de deelnemers van het participatie-evenement, welke input effectief uitgevoerd kan worden.