Europese aanbesteding door de bril van een jurist 4 oktober 2011 Stefaan Callens & Filip Van Der Mauten www.callens-law.be
I. Inleiding Overzicht van wetgeving Toepassingsgebied Algemene beginselen Soorten overheidsopdrachten Gunningswijzen Drempelbedragen Rechtsbescherming (Sancties) Enkele aandachtspunten Europese rechtspraak 2
II. Overzicht van wetgeving Europese regelgeving Richtlijn 2004/18/EG van 31 maart 2004 (werken, leveringen en diensten) Richtlijn 2004/17/EG van 31 maart 2004 (sectoren water- en energievoorziening, vervoer en postdiensten) Rechtsbeschermingrichtlijn 2007/66/EG Belgische regelgeving - Wet van 24 december 1993 - K.B. 8 januari 1996 K.B. 15 juli 2011 - K.B. 26 september 1996 - Art. 115 van de Wet van 14 januari 2002 houdende maatregelen in de gezondheidszorg - Wet van 23 december 2009 Rechtsbescherming Boek IIbis Wet van 15 juni 2006 3
III. Toepassingsgebied (wet van 15 juni 2006) Op wie? de Staat, de territoriale lichamen, de publiekrechtelijke instellingen; de rechtspersonen opgericht zijn met het specifieke doel te voorzien in behoeften van algemeen belang die niet van industriële of commerciële aard zijn, en rechtspersoonlijkheid hebben, en waarvan» ofwel de werkzaamheden in hoofdzaak gefinancierd worden door de overheden of instellingen vermeld in 1, a, b of c;» ofwel het beheer onderworpen is aan het toezicht van die overheden of instellingen;» ofwel de leden van de directie, van de raad van bestuur of van de raad van toezicht voor meer dan de helft door die overheden of instellingen zijn aangewezen; de verenigingen bestaande uit een of meer aanbestedende overheden als bedoeld in 1, a, b, c of d; 4
III. Toepassingsgebied (wet van 15 juni 2006) Voorwaarden: Rechtspersonen Opgericht met het specifieke doel te voorzien in behoeften van algemeen belang die niet van commerciële of industriële aard zijn In hoofdzaak gefinancierd door de overheid of instellingen (Staat, territoriale lichamen of publiekrechterlijke instellingen) Zie arrest Cambridge Ook RIZIV-gelden zijn middelen afkomstig van de overheid Zie arrest Oymanns / AOK Rheinland Conclusie: van toepassing op ziekenhuizen 5
IV. Algemene beginselen Europese beginselen: Non-discriminatie Gelijke behandeling Transparantie Mededinging Forfaitaire grondslag Geen onvervalste mededinging Geheimhouding 6
V. Soorten overheidsopdrachten Opdracht van werken Activiteiten i.v.m. bouw, sloop, wegenbouw, Opdracht van leveringen Aankoop, leasing, huur of huurkoop van producten Aankoop van geneesmiddelen, medische hulpmiddelen Opdracht van diensten Zie bijlage II van de Wet Vb. Catering, consultancy gezondheidszorg Niet:arbeidsovereenkomsten Contracten met artsen? 7
VI. Procedures (nieuwe wet) Aanbesteding Opdracht wordt toegewezen aan de inschrijver die de laagste regelmatige offerte heeft ingediend Op straffe van een schadevergoeding (10% van de offerte) Open of beperkt 8
VI. Procedures (nieuwe wet) Offerteaanvraag Opdracht wordt gegund aan de inschrijver die een regelmatige offerte heeft ingediend en die de economisch voordeligste is vanuit het oogpunt van de aanbestedende overheid, rekeninghoudende met de gunningscriteria Open of beperkt Gunningscriteria: In opdracht of bestek vermeld Verband houden met het voorwerp van de opdracht Objectieve vergelijking van offertes o.b.v. een waardeoordeel 9
VI. Procedures (nieuwe wet) Onderhandelingsprocedure de gunningsprocedure waarbij de aanbestedende overheid of het overheidsbedrijf de door haar gekozen aannemers, leveranciers of dienstverleners raadpleegt en over de voorwaarden van de opdracht onderhandelt met één of meer van hen met of zonder bekendmakingsverplichting Enkel te gebruiken in de bij wet bepaalde gevallen 10
VI. Procedures (nieuwe wet) Aankoop- of opdrachtencentrale Definitie aankopen groeperen besparingen Grote volumes aankopen lagere prijzen Kosten zijn lager 11
VI. Procedures (nieuwe wet) Concurrentiedialoog 12
VI. Procedures (nieuwe wet) Raamovereenkomsten Ontwerpenwedstrijd Promotieopdracht van werken Concessie voor openbare werken Dynamisch aankoopsysteem Elektronische veiling 13
VII. Drempelbedragen Werken 4.845.000 EUR (2012: 5.000.000 EUR) Leveringen 193.000 EUR (2012: 200.000 EUR) Diensten bijlage II, A, wet 193.000 EUR (2012: 200.000 EUR) Diensten cat.5 en 8 van bijlage II, A, wet 193.000 EUR (2012: 200.000 EUR) Diensten bijlage II, B, wet 193.000 EUR (2012: 200.000 EUR) 14
VIII. Rechtsbescherming (sancties) Wet van 23 december 2009 Invoeging boek II bis in Wet 24/12/1993 Omzetting van rechtsbeschermingsrichtlijn Nadruk op precontractuele rechtsbescherming Rechtsherstel in natura Ook nog postcontractuele rechtsbescherming Rechtsherstel bij wijze van equivalent Schadevergoeding Toepassing artikel 1382 B.W. Fout Schade Oorzakelijk verband 15
VIII. Rechtsbescherming (sancties) Verhaalsprocedures: Vernietiging Schorsing Schadevergoeding Onverbindendverklaring Alternatieve sancties 16
VIII. Rechtsbescherming (sancties) Verhaalsinstanties Raad van State indien administratieve overheid Gewone rechter Indien geen administratieve overheid Bij schadevergoeding, onverbindendverklaring en alternatieve sancties 17
VIII. Rechtsbescherming (sancties) Verhaalstermijnen Vernietiging 60 dagen Schorsing 15 dagen Schadevergoeding 5 jaar Onverbindendverklaring 30 dagen Alternatieve sancties 6 maanden 18
IX. Europese rechtspraak Arrest Medipac 14/06/2007 (C-6/05,14 juni 2007) Grieks openbaar ziekenhuis schrijft een openbare aanbesteding uit tot levering van chirurgisch hechtingsmateriaal. Voorwaarde was dat het materiaal moest zijn voorzien van een CE-markering. offerte van Medipac wordt uitgesloten wegens ondeugdelijkheid van de door haar aangeboden goederen en wegens gevaar voor de volksgezondheid, niettegenstaande dat zij een CE markering had. Medipac tekende hiertegen beroep aan. 19
IX. Europese rechtspraak H.v.J.: INDIEN één van de producten van één of andere firma niet voldoet aan technische vereisten, terwijl deze producten wel voldeden aan de voorwaarden voorzien in de aanbesteding DAN moet het ziekenhuis dan de bevoegde instantie moet op de hoogte stellen met het oog op het instellen van de vrijwaringsprocedure voorzien in artikel 8 van de richtlijn medische hulpmiddelen. de aanbesteding moet tijdens deze procedure worden opgeschort. de uitkomst van die vrijwaringsprocedure zou dan bindend moeten zijn voor de aanbestedende overheid. Zie ook arrest Commissie/Helleense Republiek 19/3/2009 (C- 489/06) 20
IX. Europese rechtspraak Arrest Commissie/Spanje 17/11/1993 (C-71/92) en Arrest Commissie/Spanje 03/05/1994 (C-328/92) Therapeutische vrijheid is geen reden om overheidsopdrachtenwetgeving niet toe te passen Overheid kan niet zomaar opleggen dat er niet wordt gewerkt via overheidsopdrachtenwetgeving Indien ten onrechte via onderhandeling, dan foutief handelen. 21
X. Enkele aandachtpunten Terugbetaalbare geneesmiddelen/medische hulpmiddelen Parallel import Centrale registratie Opzegmogelijkheden? Wat indien geen alternatieven? Terugbetaling en schrapping Leveringsplicht voor fabrikanten/invoerders? 22
X. Enkele aandachtspunten Overdracht Bulletin der Aanbesteding van FOD Justitie naar FOD Personeel en organisatie (vanaf 1 januari 2011) Gevolgen voor diensten belast met bekendmaking Gratis verzending via toepassing e-notification: https://enot.publicprocurement.be Gratis via toepassing die bij de dienst e-procurement is geaccrediteerd om elektronische aankondigen over te maken Betalend indien per brief, per mail of per fax (kan zeker tot 31/12/2011) Gevolgen voor inschrijvers 23
XI. Besluit Wet van 24/12/1993 nog steeds van toepassing Nieuwe wet van 15/06/2006 Sowieso van toepassing op ziekenhuizen (ook privé) Ook ziekenfondsen Van toepassing in principe voorjaar 2012 Vragen? 24