factsheet jeugdzorg 2013 factsheet jeugdzorg 2013 PROVINCIE-UTRECHT.NL 1
inleiding Voor u ligt de Factsheet jeugdzorg provincie Utrecht 2013. Met de ontwikkelingen rond de transitie jeugdzorg is er veel behoefte aan inzicht in de jeugdzorg. Hoe is de jeugdzorg nu georganiseerd? Wat gaat er veranderen? In deze factsheet vindt u informatie over de huidige wettelijke kaders en de taken en verantwoordelijkheden van de verschillende partners: de provincie, Bureau Jeugdzorg (BJZ) en de aanbieders van Jeugd & Opvoedhulp (J&O). Dit wordt geïllustreerd met de gegevens over het gebruik van jeugdzorg per gemeente. Hoeveel jeugdigen uit de verschillende Utrechtse gemeenten maakten in 2012 gebruik van jeugdzorg? Per functie/zorgvorm wordt weergegeven hoe deze in het nieuwe stelsel moet zijn belegd, wanneer de nieuwe wet Zorg voor jeugd in werking treedt. In 2010 is de eerste factsheet jeugdzorg uitgegeven, met facts and figures over de geïndiceerde jeugdzorg in de provincie Utrecht. Nieuw in deze factsheet is dat er meer gedetailleerde gegevens op gemeenteniveau in zijn opgenomen: van BJZ, van de aanbieders van J&O 1, van jeugd-ggz, van gesloten jeugdzorg en van de Raad voor de Kinderbescherming. Vanwege de geplande inwerkingtreding van de nieuwe jeugdwet (januari 2015) is dit de laatste factsheet die de provincie op papier uitgeeft. Medio 2014 zal de factsheet met de meest recente cijfers online bijgewerkt worden. i Meer informatie: www.provincie-utrecht.nl/jeugdzorg Contact: kennisnetwerkjeugdzorg@provincie-utrecht.nl 1 De gegevens van BJZ en de aanbieders van J&O zijn gebaseerd op de uitvraag die gemeenten in de zomer van 2013 hebben gedaan ten behoeve van de transitiearrangementen. Indien er een andere bron aan de tabellen ten grondslag ligt, dan wordt dit apart erbij vermeld. 3
inhoud Inleiding 3 Algemeen 6 Provinciale jeugdzorg 7 Stroomschema huidige jeugdzorg 8 Stelselwijziging: transitie jeugdzorg 10 Stroomschema zorg voor jeugd na de transitie 14 Provinciale middelen 16 Financiële middelen provinciale jeugdzorg 16 Herkomst en verdeling middelen Programma Jeugdzorg provincie Utrecht 2012 18 Bureau Jeugdzorg Utrecht 20 Centrale Aanmelding 22 Toegang Geïndiceerde Jeugdzorg (TGJ) (vrijwillige hulpverlening) 25 Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) 32 Jeugdbescherming (gedwongen hulpverlening) 35 Jeugdreclassering (gedwongen hulpverlening) 38 Kindertelefoon 41 Voorlichting en advies 42 Aanbieders Jeugd en Opvoedhulp in de provincie Utrecht 44 Route naar Jeugd- en Opvoedhulp 46 Zorgvarianten 46 Prestatie-indicatoren 49 Cliënten 52 Medezeggenschapsrecht 52 Vertrouwenspersoon 53 Klachtrecht 55 Rijksoverheid 56 Raad voor de Kinderbescherming 57 Jeugdzorgplus 60 Justitiële Jeugd Inrichtingen (JJI) 62 Inspectie Jeugdzorg 64 4 5
algemeen factsheet jeugdzorg 2013 Provinciale jeugdzorg In de huidige Wet op de jeugdzorg (2005) is de toegang en bekostiging van de jeugdzorg geregeld en zijn de taken en verantwoordelijkheden verdeeld over Rijk, gemeenten en provincies. De provincies ontvangen van het Rijk de doeluitkering jeugdzorg en hebben als taak ervoor te zorgen dat alle kinderen en jongeren in Nederland jeugdzorg kunnen ontvangen, zoals vastgelegd in de wet. De provincie is verantwoordelijk voor: de toegang tot de jeugdzorg (via BJZ) de inkoop van voldoende zorg (middels aanbieders van J&O) de afstemming met gemeenten (voor het lokale, preventieve veld), het Rijk (voor de justitiële jeugdzorg en jeugdzorgplus) en AWBZ-partners (voor de jeugdzorg die vanuit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) gefinancierd wordt) In het huidige stelsel is de provincie verantwoordelijk voor de geïndiceerde jeugdzorg en heeft zij een regiefunctie voor de hele jeugd(zorg) keten. Dit is zorg voor de zwaardere doelgroep. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het lokale aanbod aan eerstelijns zorg (jeugdgezondheidszorg, preventie en licht ambulante hulpverlening). De gemeentelijke voorzieningen moeten zoveel mogelijk voorkomen dat kinderen en jongeren een problematiek ontwikkelen waardoor ze gebruik moeten maken van de geïndiceerde jeugdzorg. De provincie stelt de kaders voor de geïndiceerde jeugdzorg vast, koopt zorg in en stuurt de geïndiceerde jeugdzorgaanbieders en BJZ aan. De provincie is bovendien ketenregisseur, zodat een goede afstemming kan plaatsvinden tussen verschillende zorgdomeinen en er integrale hulp aan het kind geboden kan worden. Stroomschema huidige jeugdzorg In het stroomschema op de volgende pagina wordt geschetst hoe de huidige jeugdzorg is georganiseerd. i Meer informatie: www.provincie-utrecht.nl/jeugdzorg De verdeling van verantwoordelijkheden is vastgelegd in de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Wet op de jeugdzorg. Het kabinet heeft besloten om de verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg vanaf 2015 onder te brengen bij gemeenten. Het komende jaar staat in het teken van de transitie van de provinciale jeugdzorg naar gemeenten. 6 7
factsheet jeugdzorg 2013 LOKAAL JEUGDBELEID Centra voor Jeugd en Gezin (CJG), waaronder: - Jeugdgezondheidszorg - Jeugdmaatschappelijk werk - Jongerenwerk Overlegvormen gemeenten/scholen/bju/politie etc: - Zorg Advies Teams (ZAT) - Netwerk 12+/12- - Veiligheidshuis (huisverbod/apj) STROOMSCHEMA HUIDIGE JEUGDZORG (2013) PROVINCIALE JEUGDZORG Spoed Eisende Zorg (SEZ) - Crisishulp bij nieuwe zaken: 4 weken in vrijwillig kader en 6 weken bij VOTS. Leidt daarna door naar TGJ of RvdK - Bereikbaarheidsdienst voor bestaande caseload TGJ en JB en JR. Centrale Aanmelding (BJU) Alle (zorg-) meldingen komen hier binnen. Cliënten worden doorgeleid naar de juiste afdeling (SEZ/TGJ/AMK). Toegang Geïndiceerde Jeugdzorg (TGJ) Vrijwillige kader. Casemanager verzorgt voor cliënten de toegang tot geïndiceerde jeugdzorg en reageert op zorgmeldingen van derden. Casemanagement: indiceren, volgen en evalueren van de geïndiceerde jeugdzorg. Verwijst bij ontwikkelingsbedreiging door naar de Raad voor de Kinderbescherming. Advies en- Meldpunt Kindermishandeling (AMK) (Bij AMK kan ook rechtstreeks gemeld worden). Doet onderzoek bij vermoedens van kindermishandeling. Motiveert voor hulp en verwijst (indien nodig) door naar de RvdK, het lokale veld of de TGJ en checkt na 6 mnd hoe de hulp verloopt. JUSTITIELE JEUGDZORG Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) Doet onderzoek. Stelt een rapport op met een advies en legt het voor aan de rechtbank. Civielrechtelijk: Onderzoekt of een kind in zijn ontwikkeling wordt bedreigd en of hulp niet of onvoldoende door ouders wordt geaccepteerd (0-18 jaar). Strafrechtelijk: Onderzoekt de strafbare feiten bij jongeren (12-18 jaar). GEINDICEERDE JEUGDZORG: - Intensief Ambulant - Dagbehandeling - Residentieel - Pleegzorg - Crisishulpverlening JEUGD-GGZ: - AWBZ - Zorgverzekeringswet Indicatie kan ook via de huisarts lopen. INDICATIEBESLUIT Cliënten hebben met indicatiebesluit recht op jeugdzorg. Casemanangers/gezinsvoogden schrijven in overleg met cliënten een indicatieformulier voor jeugdzorg. Dit wordt veelal in een MDO (Multi- Disciplinair Overleg) besproken en leidt tot een indicatiebesluit. Jeugdbescherming (JB) Gedwongen kader. Civielrecht - Gezinsvoogd voert ondertoezichtstelling uit (ouders zijn beperkt in hun gezag). - Voogd voert voogdij-maatregel uit (ouders zijn ontheven uit hun gezag). - Gezinsvoogd kan alleen uithuisplaatsen met machtiging van de rechtbank (en indicatiebesluit). Uitspraak Rechtbank Bij civielrecht: - Ondertoezichtstelling (OTS) - Voorlopige OTS (VOTS) - Voogdij (bijv. ontheffing) - Uithuisplaatsing Bij strafrecht: - Jeugdreclassering. - Plaatsing in Justitiële Jeugd Inrichting (JJI) Jeugdreclassering (JR) 12-18 jaar Gedwongen kader. Strafrecht 1. Hulp en steun (max 2 jaar), waaronder JEUGD-LVG (AWBZ) Jeugdzorg Plus (justitieel) mogelijk ITB- criem (3 mnd) of ITB- Justitiële jeugdinrichting (JJI) Indicatie loopt via het Centrum Alleen voor civielrechtelijk plus (6 mnd). Alleen voor strafrechtelijk Indicatiestelling Zorg (CIZ) geplaatste jeugdigen 2. Gedragsbeïnvloedende maatregel geplaatste jeugdigen (GBM). 3. Toezicht en begeleiding. 8 9
factsheet jeugdzorg 2013 Stelselwijziging: transitie jeugdzorg In het regeerakkoord van oktober 2010 heeft het kabinet besloten het jeugdzorgstelsel te hervormen. Reden hiervoor is dat de organisatie en financiering van het huidige jeugdzorgstelsel te verkokerd is (lokale jeugdzorg, provinciale jeugdzorg, jeugd-ggz, jeugd-vb), waardoor integrale zorg onvoldoende van de grond komt en er sprake is van onvoldoende kosteneffectiviteit. Regio Lekstroom Utrecht-West Zuid-Oost Gemeenten Houten, IJsselstein, Lopik, Nieuwegein en Vianen De Ronde Venen, Montfoort, Oudewater, Stichtse Vecht, Weesp, Wijdemeren en Woerden Bunnik, De Bilt, Utrechtse Heuvelrug, Wijk bij Duurstede en Zeist Op 1 juli 2013 hebben de staatssecretarissen van ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en van Veiligheid en Justitie (VenJ) het voorstel voor een nieuwe jeugdwet aangeboden aan de Tweede Kamer. De planning is dat deze per 1 januari 2015 in werking treedt. In het wetsvoorstel komt de bestuurlijke verantwoordelijkheid voor alle vormen van specialistische jeugdzorg (provinciale jeugdzorg, jeugd-ggz en jeugd-vg) in 2015 geheel bij gemeenten te liggen. De gemeenten worden verantwoordelijk om een kind - gericht op de specifieke situatie en met inachtneming van de systemen die bij dit kind horen - zodanig te helpen dat het binnen de gegeven mogelijkheden veilig en gezond opgroeit (jeugdhulpplicht). De komende periode kenmerkt zich door de voorbereiding op deze grote stelselwijziging (de transitie) en op een inhoudelijke vernieuwingsslag: de transformatie jeugdzorg. Transitieplan In het transitieplan jeugd van het Rijk, Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en Interprovinciaal Overleg (IPO) staan belangrijke acties en mijlpalen bij de overgang van de bestuurlijke verantwoordelijkheid van de zorg voor jeugd naar gemeenten in 2015. Tijdens het bestuurlijk overleg tussen rijk, VNG en IPO van 26 april 2013 zijn afspraken gemaakt over het overgangsjaar 2015. Onderdeel van deze afspraken is dat gemeenten in regionaal verband transitiearrangementen realiseren. Regionale samenwerking In totaal hebben de 408 Nederlandse gemeenten zich gebundeld in 41 regio s. De gemeenten in de provincie Utrecht hebben zich verdeeld in zes regio s: Food Valley Vanuit provincie Utrecht: Rhenen, Renswoude en Veenendaal Vanuit provincie Gelderland: Barneveld, Nijkerk, Ede en Scherpenzeel Eemland Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Soest en Woudenberg Utrecht stad Utrecht Transitiearrangementen De regionale transitiearrangementen moeten op 31 oktober 2013 gereed zijn. Doel hiervan is inzicht te bieden in de continuïteit van zorg voor cliënten. Toetsing van dit arrangement zal plaatsvinden door de Transitiecommissie Stelselherziening Jeugd (TSJ). Het arrangement moet een overzicht bevatten van gemaakte afspraken, intenties en uitgangspunten tussen gemeenten, zorgaanbieders en financiers op de volgende punten: 1. Zorgcontinuïteit Cliënten die op 31-12-2014 in zorg zitten, mogen deze zorg voor de periode van één jaar bij dezelfde zorgaanbieder continueren. Voor pleegzorg geldt geen maximale duur voor continuïteit van zorg. Voor cliënten met een indicatie per 31-12-2014 die op dat moment nog niet in zorg zijn (wachtlijstcliënten), geldt dat zij moeten worden toegeleid naar zorg waarop zij aanspraak hebben. Hier geldt niet dat dit bij een bestaande aanbieder moet gebeuren. 2. Infrastructuur Om te realiseren dat zittende cliënten bij de bestaande aanbieders in zorg kunnen blijven, is borging van de infrastructuur nodig. 10 11
factsheet jeugdzorg 2013 3. Het beperken van de frictiekosten Er moet inzichtelijk worden gemaakt hoe de frictiekosten beperkt worden. In de Utrechtse zes regio s is er bestuurlijke overeenstemming voor welke zorgvormen er in de transitie- arrangementen bovenregionale of regionale afspraken worden gemaakt. Hierbij wordt de volgende indeling gehanteerd: De intenties en uitgangspunten die in de (boven-) regionale transitiearrangementen zijn verwoord, zullen in 2014 uitgewerkt worden tot verdere afspraken tussen gemeenten en de zorgaanbieders. i Meer informatie: www.netwerkjeugd.nl www.voordejeugd.nl www.vng.nl Indeling volgens Utrechtse transitiearrangementen Preventie, signalering, vroeg interventie en toeleiding Regionale afspraken Stroomschema zorg voor jeugd na de transitie In het stroomschema op de volgende pagina wordt geschetst hoe (vanuit het wetsvoorstel) de zorg voor jeugd er na 2015 uitziet. Generalistische ondersteuning Regionale afspraken Specialistische voorzieningen Regionale- en bovenregionale afspraken Residentieel Bovenregionale afspraken Gezinsvervanging Bovenregionale afspraken Crisisopvang Bovenregionale afspraken AMK Bovenregionale afspraken JB/JR (Wettelijke taken) Bovenregionale afspraken 12 13
provinciale factsheet jeugdzorg jeugdzorg factsheet 2013 LOKAAL JEUGDBELEID stroomschema zorg voor jeugd na de transitie JUSTITIELE JEUGDZORG Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) Doet onderzoek. Stelt een rapport op met een advies en legt het voor aan de rechtbank. 24 uurs bereikbaarheid Generalistische zorg Specialistische ondersteuning Toegang Advies en- Meldpunt Kindermishandeling (AMK/ASHK) Doet onderzoek bij vermoedens van kindermishandeling. Motiveert voor hulp en verwijst (indien nodig) door naar de RvdK, het lokale veld of de TGJ en checkt na 6 mnd hoe de hulp verloopt. Civielrechtelijk: Onderzoekt of een kind in zijn ontwikkeling wordt bedreigd en of hulp niet of onvoldoende door ouders wordt geaccepteerd (0-18 jaar). Strafrechtelijk: Onderzoekt de strafbare feiten bij jongeren (12-18 jaar). Crisishulpverlening Toeleiding vrij toegankelijke zorg Residentiële hulp JeugdzorgPlus (BOVEN-) REGIONAAL JEUGDBELEID Gezinsvervanging Verleningsbeschikking niet vrij toegankelijke zorg In dit overzicht nog veel zwevende blokken omdat veel functies en dwarsverbanden nog belegd moeten worden. Jeugdbescherming (JB) Gedwongen kader. Civielrecht - Gezinsvoogd voert ondertoezichtstelling uit (ouders zijn beperkt in hun gezag). - Voogd voert voogdij-maatregel uit (ouders zijn ontheven uit hun gezag). - Gezinsvoogd kan alleen uithuisplaatsen met machtiging van de rechtbank (en indicatiebesluit). Jeugdreclassering (JR) 12-18 jaar Gedwongen kader. Strafrecht 1. Hulp en steun (max 2 jaar), waaronder mogelijk ITB- criem (3 mnd) of ITBplus (6 mnd). 2. Gedragsbeïnvloedende maatregel (GBM). 3. Toezicht en begeleiding. Uitspraak Rechtbank Bij civielrecht: - Ondertoezichtstelling (OTS) - Voorlopige OTS (VOTS) - Voogdij (bijv. ontheffing) - Uithuisplaatsing Bij strafrecht: - Jeugdreclassering. - Plaatsing in Justitiële Jeugd Inrichting (JJI) Justitiële jeugdinrichting (JJI) Alleen voor strafrechtelijk geplaatste jeugdigen 14 15
provinciale middelen Financiële middelen provinciale jeugdzorg Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) heeft een ramings- en verdeelmodel ontwikkeld voor de verdeling van de doeluitkering voor de provinciale jeugdzorg. Risicofactoren van de jeugd (gewogen jeugdigen) zijn hierin bepalend. Op basis van dit verdeelmodel ontvangt de provincie Utrecht in 2013 7,4% van de landelijke doeluitkering. factsheet jeugdzorg 2013 Herkomst en besteding middelen Programma Jeugdzorg Provincie Utrecht 2012 Justitietaak Min V&J SGJ (LWI) 4,3 mln. 24,9 mln. 4,3 mln. Toegangsfunctie Provincie Utrecht Programma Jeugdzorg Bureau Jeugdzorg 18,20 mln. 5,8 mln. 119,2 mln. 38,6 mln. Justitietaak Transitie en steunfuncties 20,6 mln. Min VWS 88,5 mln. 2,8 mln. Residentiële hulp Jeugdhulp provinciaal 32,7 mln. 72,4 mln. Pleegzorg Jeugdhulp vm. LWI s 14,1 mln. 1,1 mln. Ambulante hulp 10,0 mln. Dagbehandeling 10,9 mln. Op basis van begroting en verleningsbeschikking ult. juli 2013 Flexibele middelen 1,5 mln. Experimenteermiddelen 3,2 mln. Toelichting Het ministerie van VenJ financiert de gedwongen hulp (jeugdbescherming en jeugdreclassering) die door Bureau Jeugdzorg Utrecht (BJU) en de SGJ geboden wordt. Het ministerie van VWS financiert de (toeleiding naar) vrijwillige hulp die geboden wordt door Bureau Jeugdzorg Utrecht en het zorgaanbod door de aanbieders van J&O. Er zijn vier Landelijk Werkende Instellingen (LWI s). 2 De provincie Utrecht is de penvoerder van de SGJ voor wat betreft de justitiële taken. De financiering van de zorg door de LWI s is met ingang van 2012 overgegaan naar de afzonderlijke provincies en grootstedelijke regio s, op basis van gedwongen winkelnering conform een vastgesteld verdeelmodel. 2 Stichting Gereformeerde Jeugdwelzijn (SGJ), het NIDOS, Leger des Heils Jeugdbescherming en -Reclassering en de William Schrikker Groep (WSG). 16 17
factsheet jeugdzorg 2013 Hoe ziet de verdeling van de middelen eruit in het nieuwe stelsel zorg voor jeugd? In verband met de stelselherziening heeft het SCP een nieuw verdeelmodel ontwikkeld voor de verdeling van het budget. Het nieuwe verdeelmodel is niet meer gebaseerd op de risicofactoren van de jeugd per gemeenten, maar op het historisch gebruik van jeugdhulp zoals deze de afgelopen jaren (2010-2011) op gemeenteniveau is gerealiseerd. Budget meicirculatie 2013 Gemeenten Amersfoort 29.724.300 Baarn 2.694.606 Bunschoten 2.212.310 Eemnes 1.463.166 Leusden 4.548.400 Soest 7.778.909 Woudenberg 2.173.063 Totaal Eemland 50.594.754 Renswoude 875.250 Rhenen 2.759.507 Veenendaal 15.347.099 Totaal Food Valley 18.981.856 Houten 8.771.634 IJsselstein 5.509.493 Lopik 2.333.702 Nieuwegein 12.875.641 Vianen 3.329.087 Totaal Lekstroom 32.819.557 Utrecht 57.747.488 Totaal Utrecht stad 57.747.488 De Ronde Venen 5.460.817 Montfoort 2.046.200 Oudewater 1.285.224 Stichtse Vecht 8.911.172 Woerden 6.876.959 Totaal West 24.580.372 Bunnik 1.811.698 De Bilt 6.163.250 Utrechtse Heuvelrug 8.782.278 Wijk bij Duurstede 4.227.620 Zeist 14.720.344 Totaal Zuid Oost 35.705.190 Eindtotaal 220.429.217 18 19
bureau jeugdzorg utrecht Regiokantoor Locatie Gemeenten factsheet jeugdzorg 2013 Centraal Bureau Regiokantoor Stad Utrecht Utrecht Utrecht Utrecht Regiokantoor Noord Utrecht Abcoude, De Bilt, De Ronde Venen, Stichtse Vecht, Woerden, Zeist Regiokantoor Zuid (1) Nieuwegein Bunnik, Houten, Lopik, Montfoort, Nieuwegein, Oudewater, Vianen, Wijk bij Duurstede en IJsselstein Regiokantoor Zuid (2) Veenendaal Renswoude, Rhenen, Utrechtse Heuvelrug en Veenendaal Regiokantoor Oost Amersfoort Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Soest en Woudenberg Het gemiddeld aantal medewerkers in 2012: 490 fte Bureau Jeugdzorg Utrecht (BJU) vormt de toegang tot de geïndiceerde jeugdzorg in de provincie Utrecht. De doelgroep is jeugdigen tot 18 jaar en hun ouders/opvoeders in situaties waarin er ernstige problemen zijn bij het opgroeien en de opvoeding. Veiligheid van kinderen is de kernwaarde. i Meer informatie: www.bjzutrecht.nl BJU voert op grond van de Wet op de jeugdzorg de volgende functies uit: Centrale aanmelding Toegang Geïndiceerde Jeugdzorg (TGJ, vrijwillige hulpverlening) Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) Jeugdbescherming (JB, gedwongen hulpverlening) Jeugdreclassering (JR, gedwongen hulpverlening) Kindertelefoon Het geven van voorlichting en advies 20 21
factsheet jeugdzorg 2013 Centrale Aanmelding BJU heeft een centrale toegang: één telefoonnummer dat voor alle nieuwe aanmeldingen gebeld kan worden. Alle aanmeldingen worden, na acceptatie, gescreend op aard, ernst en mate van urgentie. Daarna wordt bepaald wat het vervolgtraject zal zijn: doorgeleiding naar de Toegang Geïndiceerde Jeugdzorg (TGJ), het team Spoed Eisende Zorg (SEZ) of het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK). Instroom bij BJU per gemeente De tabel op pagina 24 laat de nieuwe instroom 3 van jeugdige cliënten in 2012 zien, onderscheiden naar de gemeente van inschrijving van de jeugdige. Het gaat om de gemeente waar de jeugdige is ingeschreven op het moment van aanmelding. Hoe ziet de toegang tot de jeugdzorg eruit in het nieuwe stelsel zorg voor de jeugd? Gemeenten krijgen wettelijk de verantwoordelijkheid om de jeugdhulp voor jeugdigen, ouders en professionals herkenbaar en laagdrempelig te organiseren. Gemeenten zorgen ervoor dat jeugdigen en hun ouders binnen de gemeente of een daartoe door de gemeente aangewezen organisatie terecht kunnen met vragen over de opvoeding, ontwikkeling, geestelijke gezondheid of veiligheid van een kind. In het wetsvoorstel is opgenomen dat de huisarts naar alle vormen van jeugdhulp mag verwijzen. Dit geldt ook voor een medisch specialist of een jeugdarts. Om de regierol van gemeenten in het stelsel goed te kunnen borgen (volumebeheersing) is het noodzakelijk dat tussen de partijen goede afspraken over deze verwijzingsmogelijkheid worden gemaakt. 3 Bij casemanagement dwang gaat het niet om nieuwe instroom. Dit zijn lopende zaken in de vrijwillige hulpverlening met casemanagement die een dwingend karakter hebben. 22 23
Gemeente BJZ: instroom bij de Centrale Aanmelding (vrijwillige hulpverlening) Reguliere aanmeldingen Zorgmeldingen Casemanagement dwang Spoed Eisende Zorg Amersfoort 396 515 132 79 Baarn 34 44 11 10 Bunschoten 20 26 7 5 Eemnes 8 11 3 4 Leusden 44 57 15 7 Soest 76 98 25 31 Woudenberg 26 34 9 8 Totaal Eemland 604 785 202 144 Renswoude 19 25 6 2 Rhenen 49 64 16 8 Veenendaal 199 259 67 33 Totaal Food Valley 267 348 89 43 Houten 106 138 36 24 IJsselstein 83 108 28 17 Lopik 30 39 10 9 Nieuwegein 164 213 55 35 Vianen 58 75 19 12 Totaal Lekstroom 441 573 148 97 Utrecht 829 1.077 277 210 Totaal Utrecht stad 829 1.077 277 210 De Ronde Venen 71 93 24 19 Montfoort 22 28 7 6 Oudewater 19 24 6 4 Stichtse Vecht 161 209 54 34 Woerden 120 155 40 17 Totaal West 393 509 131 80 Bunnik 12 15 4 2 De Bilt 79 102 26 18 Utrechtse Heuvelrug 79 102 26 28 Wijk bij Duurstede 52 68 17 9 Zeist 132 171 44 30 Totaal Zuid Oost 354 458 117 87 Toegang Geïndiceerde Jeugdzorg (vrijwillige hulpverlening) Volgens de huidige Wet op de jeugdzorg hebben jeugdigen pas recht op jeugdzorg nadat BJZ een indicatiebesluit heeft vastgesteld. BJZ indiceert voor: 1. Provinciaal gefinancierde jeugdzorg (op grond van de Wet op de jeugdzorg) - Bij reguliere aanmeldingen vullen ouders en/of verwijzers zelf het aanmeldformulier in. Dit is de verkorte indicatieroute. Hierbij toetst BJZ de aanvraag op drie aspecten: de veiligheid in de opvoedingssituatie, de complexiteit van de problematiek en de bereidheid van ouders om zelf hulp te organiseren. Mochten uit deze drie aspecten geen aanvullende vragen zijn, dan ontvangen ouders binnen tien dagen een indicatiebesluit dat zij zelf kunnen verzilveren. In dit geval wordt er geen casemanagement van BJU ingezet. Mochten er wel aanvullende vragen zijn, dan wordt er contact opgenomen met het gezin. - Bij zorgmeldingen neemt de casemanager proactief contact op met het gezin. Er wordt outreachend gewerkt. In samenspraak met de ouders en/of jeugdige wordt onderzocht welke vorm van geïndiceerde jeugdzorg nodig is. Als duidelijk is welke zorg gewenst is, wordt de definitieve keuze vastgelegd in het indicatiebesluit. De casemanager begeleidt de cliënt actief naar een aanbieder van J&O en blijft betrokken bij de hulp die wordt geboden. Dit betekent dat de casemanager middels start- en evaluatiegesprekken volgt hoe de hulpverlening verloopt en bijstuurt indien noodzakelijk. In de tabel is dit weergegeven als casemanagement dwang. Mocht gaandeweg de hulpverlening blijken dat ouders en/of de jeugdige hulp niet of onvoldoende accepteren en de jeugdige in zijn ontwikkeling wordt bedreigd, dan kan er vanuit de vrijwillige hulpverlening besloten worden tot een melding bij de Raad voor de Kinderbescherming. 2. Jeugd-GGZ (op grond van de AWBZ of de zorgverzekeringswet) BJZ geeft jeugd-ggz indicaties af wanneer er sprake is van psychiatrische problematiek en het IQ 85 is of hoger. Dit gaat om Zorg in Natura (ZIN) of zorg die via een Persoons Gebonden Budget (PGB) kan worden verzilverd. Er is geen sprake van casemanagement vanuit BJZ bij de zorg die vanuit de jeugd-ggz wordt geboden. De zorgkantoren en de zorgverzekeraars hebben de taak om erop toe te zien of de zorg juist wordt ingezet. Zie de tabellen op de pagina s 28 t/m 31 voor het aantal jeugdigen die in 2012 na aanmelding een indicatiebesluit hebben ontvangen. Eindtotaal 2.888 3.750 964 661 24 25
Hoe ziet het recht op jeugdzorg eruit in het nieuwe stelsel zorg voor de jeugd? In het wetsvoorstel wordt het huidige wettelijke recht op zorg vervangen door een jeugdhulpplicht voor gemeenten, vergelijkbaar met de huidige compensatieplicht in de Wmo. Het college is gehouden een voorziening te treffen als de jeugdige en zijn ouders er op eigen kracht niet uitkomen. Vervolgens beslist de gemeente of en welke voorziening een jeugdige nodig heeft. De gemeente bepaalt zelf welke hulp vrij toegankelijk is en welke niet. Voor de niet vrij toegankelijke jeugdzorg zal eerst beoordeeld moeten worden of de jeugdige of zijn ouders deze ondersteuning daadwerkelijk nodig hebben. Deze niet vrij toegankelijke voorzieningen veronderstellen altijd een verleningsbeschikking met de mogelijkheid van bezwaar en beroep. Daarmee is de rechtsbescherming van de burger gewaarborgd. Spoed Eisende Zorg (SEZ) Als er uit de aanmelding blijkt dat er sprake is van een crisissituatie, dan pakt het team Spoed Eisende Zorg dit direct op. Deze is 24 uur per dag bereikbaar. De SEZ-medewerker ondersteunt het gezin maximaal vier weken en schakelt geïndiceerde jeugdzorg in als dat nodig is. Indien de geïndiceerde jeugdzorg langer doorloopt dan vier weken, krijgt de cliënt een casemanager vrijwillige hulpverlening. Hoe ziet SEZ eruit in het nieuwe stelsel zorg voor de jeugd? Gemeenten zorgen ervoor dat men binnen de gemeente terecht kan (ook buiten kantooruren) met vragen over de opvoeding, ontwikkeling of veiligheid van een kind. Er is 24-uur bereikbaarheid inclusief de mogelijkheid van directe interventie in crisissituaties. Toeleiding en indicatiebesluit (aantal aanspraken) In de tabellen op de volgende pagina s wordt weergegeven hoeveel jeugdigen er een (her-) indicatie hebben ontvangen per zorgvorm in 2012. Omdat één indicatiebesluit meerdere aanspraken kan bevatten, staat in de tweede tabel het aantal aanspraken per zorgvorm weergegeven. Nieuw in deze tabellen zijn de gegevens over de Jeugd-GGZ (zowel vanuit de AWBZ als de Zvw). 26 27
Unieke Cliënten Jeugdhulp thuis individueel Jeugdhulp accommodatie zorgaanbieder individueel Jeugdhulp accommodatie zorgaanbieder groep Pleegzorg 24 uur Pleegzorg deeltijd Verblijf accomodatie zorgaanbieder deeltijd (dagbehandeling) Verblijf accomodatie zorgaanbieder 24 uur Jeugd-GGZ op basis van zorgverzekeringswet Jeugd-GGZ op basis van AWBZ Unieke Cliënten Jeugdhulp thuis individueel Jeugdhulp accommodatie zorgaanbieder individueel Jeugdhulp accommodatie zorgaanbieder groep Pleegzorg 24 uur Pleegzorg deeltijd Verblijf accomodatie zorgaanbieder deeltijd (dagbehandeling) Verblijf accomodatie zorgaanbieder 24 uur Jeugd-GGZ op basis van zorgverzekeringswet Jeugd-GGZ op basis van AWBZ Amersfoort 181 17 8 71 21 85 94 26 161 Baarn 23 0 0 9 2 8 7 3 15 Bunschoten 13 2 0 3 0 6 3 0 21 Eemnes 7 0 0 0 1 1 5 4 13 Leusden 25 2 0 5 3 5 10 10 36 Soest 52 1 0 15 2 10 19 11 60 Woudenberg 14 1 0 3 0 5 2 3 16 Eemland 315 23 8 106 29 120 140 57 322 Renswoude 7 0 2 0 0 4 0 0 5 Rhenen 24 1 3 7 0 5 7 5 21 Veenendaal 104 10 10 27 2 23 27 21 129 Food Valley 135 11 15 34 2 32 34 26 155 Houten 56 1 2 11 4 17 27 9 60 IJsselstein 46 1 0 10 1 11 16 11 36 Lopik 13 1 0 6 0 3 5 3 25 Nieuwegein 84 4 1 26 5 17 47 23 65 Vianen 26 1 1 8 0 3 15 5 18 Lekstroom 225 8 4 61 10 51 110 51 204 Utrecht 270 21 19 142 25 108 163 64 156 Utrecht 270 21 19 142 25 108 163 64 156 De Ronde Venen 56 1 2 11 4 17 27 9 60 Montfoort 46 1 0 10 1 11 16 11 36 Oudewater 13 1 0 6 0 3 5 3 25 Stichtse Vecht 84 4 1 26 5 17 47 23 65 Woerden 26 1 1 8 0 3 15 5 18 Bunnik 10 0 0 1 2 3 2 3 12 De Bilt 30 2 2 9 2 3 17 11 38 Utrechtse Heuvelrug 41 5 1 17 2 14 21 9 70 Wijk bij Duurstede 26 3 0 4 1 6 13 3 25 Zeist 70 5 3 18 5 23 35 20 54 Zuidoost 177 15 6 49 12 49 88 46 199 Voogdij: BJU 4 28 3 5 55 14 11 45 8 15 BJU 28 3 5 55 14 11 45 8 15 Buitenprovinciaal 108 8 9 83 9 31 80 15 27 Buitenprovinciaal 108 8 9 83 9 31 80 15 27 Eindtotaal 1.471 106 77 576 109 435 735 322 1.245 West 213 17 11 46 8 33 75 55 167 4 Indien de voogdij over een jeugdige bij BJU ligt, dan zijn er geen ouders met gezag en woonplaats. 28 29
Aantal aanspraken Jeugdhulp thuis individueel Jeugdhulp accommodatie zorgaanbieder individueel Jeugdhulp accommodatie zorgaanbieder groep Pleegzorg 24 uur Pleegzorg deeltijd Verblijf accomodatie zorgaanbieder deeltijd (dagbehandeling) Verblijf accomodatie zorgaanbieder 24 uur Jeugd-GGZ op basis van zorgverzekeringswet Jeugd-GGZ op basis van AWBZ Aantal aanspraken Jeugdhulp thuis individueel Jeugdhulp accommodatie zorgaanbieder individueel Jeugdhulp accommodatie zorgaanbieder groep Pleegzorg 24 uur Pleegzorg deeltijd Verblijf accomodatie zorgaanbieder deeltijd (dagbehandeling) Verblijf accomodatie zorgaanbieder 24 uur Jeugd-GGZ op basis van zorgverzekeringswet Jeugd-GGZ op basis van AWBZ Amersfoort 211 17 8 99 21 85 127 27 456 Baarn 27 0 0 11 2 8 8 3 42 Bunschoten 15 2 0 3 0 6 5 0 73 Eemnes 8 0 0 0 1 1 7 4 34 Leusden 29 2 0 5 3 5 13 10 112 Soest 59 1 0 18 2 10 21 12 165 Woudenberg 19 1 0 6 0 5 4 3 37 Eemland 368 23 8 142 29 120 185 59 919 Renswoude 7 0 2 0 0 4 0 0 10 Rhenen 31 1 3 9 0 6 14 5 49 Veenendaal 115 10 11 43 2 23 39 22 371 Food Valley 153 11 16 52 2 33 53 27 430 Houten 70 1 2 13 4 18 44 9 179 IJsselstein 54 1 0 13 1 12 30 11 102 Lopik 16 1 0 11 0 3 9 3 60 Nieuwegein 99 4 1 33 5 21 66 26 192 Vianen 32 1 1 14 0 3 24 5 55 Lekstroom 271 8 4 84 10 57 173 54 588 Utrecht 306 22 20 183 25 110 235 69 484 Utrecht 306 22 20 183 25 110 235 69 484 De Ronde Venen 38 3 4 16 4 5 23 11 115 Montfoort 15 1 0 6 0 2 13 9 64 Oudewater 15 0 1 4 0 2 2 3 10 Stichtse Vecht 108 5 4 20 4 17 46 14 184 Woerden 87 8 2 18 1 8 24 20 135 West 263 17 11 64 9 34 108 57 508 Bunnik 12 0 0 2 2 3 2 3 36 De Bilt 32 2 2 12 2 3 27 11 109 Utrechtse Heuvelrug 44 5 2 21 2 14 43 9 192 Wijk bij Duurstede 27 4 0 4 1 6 21 3 63 Zeist 84 6 3 23 5 23 52 21 175 Zuidoost 199 17 7 62 12 49 145 47 575 Voogdij: BJU 30 3 5 62 14 11 63 8 31 BJU 30 3 5 62 14 11 63 8 31 Buitenprovinciaal 127 8 9 109 10 34 115 16 52 Buitenprovinciaal 127 8 9 109 10 34 115 16 52 Eindtotaal 1.717 109 80 758 111 448 1.077 337 3.587 30 31
Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) is een onderdeel van BJZ en is toegankelijk voor iedereen die zich zorgen maakt over kinderen in zijn of haar omgeving en denkt aan kindermishandeling. Het AMK heeft drie functies: 1. Adviesfunctie Als er een vermoeden is dat er een kind mishandeld wordt, dan kunnen deze vermoedens met het AMK besproken worden. Een adviesgesprek kan anoniem, het AMK legt geen dossier aan en onderneemt geen actie richting het gezin. 2. Consultfunctie Bij een consult is sprake van meerdere contacten met het AMK over hetzelfde kind. Het AMK geeft advies hoe de consultvrager het gezin het best kan ondersteunen. 3. Onderzoeksfunctie Na een geaccepteerde melding stelt het AMK een onderzoek in naar de gezinssituatie. Zij praten met de ouders en winnen informatie in bij mensen die het gezin beroepshalve kennen (school/huisarts). Het AMK biedt zelf geen hulp, maar zorgt er wel voor dat noodzakelijke hulp in gang wordt gezet en checkt na drie tot zes maanden hoe deze hulpverlening verloopt. Als de situatie voor het kind bedreigend is of als ouders geen hulp willen accepteren, dan doet het AMK een melding bij de Raad voor de Kinderbescherming. Aantal adviezen/consulten/onderzoeken 2010 2011 2012 Adviezen 2.214 2.367 2.514 Consulten 651 680 613 Onderzoeken 914 1.068 1.260 Bron: Jaarverslag 2012 Hoe ziet het AMK eruit in het nieuwe stelsel zorg voor de jeugd? Vanuit het wetsvoorstel ligt het advies om de taken en functies van het huidige AMK bovenlokaal te organiseren en daarbij aansluiting te zoeken bij Advies- en Steunpunten Huiselijk Geweld (ASHG). Er komen landelijk dekkende afspraken tussen gemeenten over de uitvoering van deze taken op bovenlokaal niveau. Aantal onderzoeken AMK in 2012 Amersfoort 205 Baarn 24 Bunschoten 12 Eemnes 6 Leusden 20 Soest 65 Woudenberg 13 Totaal Eemland 345 Renswoude 6 Rhenen 11 Veenendaal 63 Totaal Food Valley 80 Houten 34 IJsselstein 51 Lopik 24 Nieuwegein 78 Vianen 19 Totaal Lekstroom 206 Utrecht 345 Totaal Utrecht stad 345 De Ronde Venen 19 Montfoort 4 Oudewater 13 Stichtse Vecht 60 Woerden 43 Totaal West 139 Bunnik 6 De Bilt 23 Utrechtse Heuvelrug 26 Wijk bij Duurstede 29 Zeist 61 Totaal Zuid Oost 145 Eindtotaal 1.260 32 33
SAVE: SAmen werken aan VEiligheid Bureau Jeugdzorg Utrecht, samen met de Raad voor de Kinderbescherming regio Midden Nederland, de William Schrikker Groep en de Eigen Kracht Centrale zijn gestart met het project SAVE. Doel hiervan is te onderzoeken hoe er na de transitie invulling gegeven kan worden aan het werken met dwang en drang (als er sprake is van risicovolle situaties en onveiligheid van kinderen). In een aantal regio s wordt momenteel al met een SAVE team gewerkt. In dit project worden de taken van het AMK, spoedzorg, casemanagement dwang, zorgmeldingen en de jeugdbeschermings- en reclasseringstaken zoveel mogelijk integraal uitgevoerd. Er wordt gewerkt vanuit één interdisciplinair team. Zo kan één en dezelfde werker het vaste gezicht vormen naar het gezin, ongeacht welke vorm van hulp het gezin nodig heeft en ongeacht of er sprake is van een juridische maatregel of niet. Een lokaal team kan het SAVE-team inschakelen wanneer er sprake is van een onveilige thuissituatie of ontwikkeling, bijvoorbeeld wanneer er sprake is van huiselijk geweld of van kindermishandeling. Op dat moment is het nodig om via drang-endwang de veiligheid van kinderen en/of de resocialisatie van criminele jongeren te borgen. Het zou kunnen zijn dat naar aanleiding van deze zorgen een kind onder toezicht wordt gesteld of dat er door de kinderrechter een jeugdreclasseringsmaatregel wordt uitgesproken. Door de bevoegdheid tot het aanvragen van een rechtelijke maatregel niet bij een lokaal team te leggen maar bij de SAVE-medewerker, behoudt het lokale team haar laagdrempeligheid. De begeleiding van het gezin blijft overigens wel in handen van het lokale team; het SAVE-team werkt aanvullend op het lokale team. Jeugdbescherming (gedwongen hulpverlening) Civielrechtelijk Na een melding onderzoekt de Raad voor de Kinderbescherming of het kind bedreigd wordt in zijn ontwikkeling en of een kinderbeschermingsmaatregel noodzakelijk is. De kinderrechter beslist of er een ondertoezichtstelling, voogdijmaatregel, dan wel een maatregel van voorlopige voogdij noodzakelijk is. BJZ voert het casemanagement van deze gedwongen maatregelen vervolgens uit. Jeugdbescherming (JB) kan alleen uitgevoerd worden na een uitspraak en beschikking van de kinderrechter. De kinderrechter kan de volgende jeugdbeschermingsmaatregelen uitspreken: 1. Ondertoezichtstelling (OTS) Wordt door de kinderrechter uitgesproken voor de duur van één jaar. Bij deze maatregel behouden ouders het ouderlijk gezag, maar het wordt beperkt door de OTS. Er wordt een gezinsvoogd aangesteld, die toezicht houdt op het kind en die de hulp regelt die noodzakelijk is. Als de bedreiging van de ontwikkeling van het kind na een jaar nog niet is opgeheven, dan kan aan de kinderrechter verzocht worden om de OTS te verlengen. 2. Voorlopige ondertoezichtstelling (VOTS) Wordt voor de duur van drie maanden uitgesproken door de kinderrechter wanneer er sprake is van spoed/crisis en het onderzoek van de Raad voor de Kinderbescherming niet kan worden afgewacht. In deze periode voert de Raad het onderzoek uit. 3. Voogdij Bij deze maatregel zijn ouders uit hun gezag ontheven, ontzet of door overlijden is er geen ouder met gezag meer aanwezig. De voogdij (het volledige gezag) ligt bij BJZ. Er wordt een voogd aangesteld die verantwoordelijk is voor het kind. 4. Voorlopige voogdij Bij deze maatregel moet er direct moet worden voorzien in gezag, omdat er niemand is die het gezag uitoefent. Bijvoorbeeld door ziekenhuisopname, detentie in het buitenland of door overlijden. Deze maatregel wordt ingezet als acuut ingrijpen noodzakelijk is. 5. Uithuisplaatsing Een jeugdige kan alleen (gedwongen) uit huis worden geplaatst indien de rechter daarvoor een machtiging uithuisplaatsing heeft afgegeven. 34 35
Werkwijze ondertoezichtstelling Het doel van OTS is het wegnemen van de bedreiging in de ontwikkeling van het kind. De geïndiceerde hulp die wordt ingezet, is niet vrijblijvend. Bij voorkeur wordt geïndiceerde zorg in de thuissituatie ingezet. Als hulp in de thuissituatie onvoldoende is om de bedreiging in de ontwikkeling van het kind weg te nemen, dan kan BJU bij de kinderrechter een verzoek tot uithuisplaatsing indienen. De kinderrechter beslist of een machtiging uithuisplaatsing noodzakelijk is. Hoe ziet jeugdbescherming eruit in het nieuwe stelsel zorg voor de jeugd? Gemeenten krijgen in de nieuwe wet de taak voor het toeleiden naar en het uitvoeren van jeugdbescherming (in het wetsvoorstel valt dit onder de term kinderbeschermingsmaatregelen ). Afgesproken is dat de jeugdbescherming op bovenlokaal niveau wordt georganiseerd. Jeugdbescherming kan in het nieuwe stelsel alleen worden uitgevoerd door gecertificeerde instellingen. Totaal aantal JB maatregelen in 2012 BJU LdH SGJ Eindtotaal Amersfoort 280 12 17 309 Baarn 17 7 0 24 Bunschoten 25 0 1 26 Eemnes 11 0 0 11 Leusden 48 0 1 49 Soest 110 0 0 110 Woudenberg 11 0 2 13 Totaal Eemland 502 19 21 542 Renswoude 17 0 1 18 Rhenen 28 0 0 28 Veenendaal 136 0 4 140 Totaal Food Valley 181 5 186 Houten 96 2 1 99 IJsselstein 51 6 0 57 Lopik 20 0 0 20 Nieuwegein 139 8 0 147 Vianen 51 0 0 51 Totaal Lekstroom 357 16 1 374 Utrecht 650 38 14 702 Totaal Utrecht stad 650 38 14 702 De Ronde Venen 71 0 0 71 Montfoort 25 0 0 25 Oudewater 14 3 0 17 Stichtse Vecht 68 0 4 72 Woerden 59 0 2 61 Totaal West 237 3 6 246 Bunnik 25 0 0 25 De Bilt 28 6 3 37 Utrechtse Heuvelrug 88 10 6 104 Wijk bij Duurstede 40 0 0 40 Zeist 116 1 2 119 Totaal Zuid Oost 297 17 11 325 Eindtotaal 2.224 93 58 2.375 36 37 In deze tabel zijn ook het aantal jeugdigen met een beschermingsmaatregel vanuit het Leger des Heils (LdH) en de Stichting Gereformeerde Jeugdzorg (SGJ) opgenomen.
Jeugdreclassering (gedwongen hulpverlening) Strafrechtelijk Wanneer een jeugdige in aanraking komt met de politie kan de kinderrechter een straf opleggen: een boete, taakstraf of gevangenisstraf. Bovendien kan de kinderrechter besluiten dat de jongere begeleiding nodig heeft van de jeugdreclassering (JR). Een jeugdreclasseringsmaatregel kan door de kinderrechter opgelegd worden bij jongeren van 12 jaar en ouder die een strafbaar feit hebben gepleegd. Er zijn verschillende reclasseringsmaatregelen. Welke wordt opgelegd, is afhankelijk van het gepleegde delict. 1. Hulp en steun De begeleiding is gericht op de aanpak van problemen thuis, op school of in de vrije tijd. Er worden afspraken gemaakt over de aanpak van problemen. 2. Toezicht en begeleiding Begeleiding in de periode tussen de arrestatie en de strafzitting. Dit wordt verzocht door de Raad voor de kinderbescherming. De begeleiding is gericht op aanpak van problemen thuis, op school of in de vrije tijd. Het is vrijwillig, maar niet vrijblijvend. 3. Gedrags Beïnvloedende Maatregel (GBM) Wanneer naast begeleiding ook behandeling noodzakelijk is, kan een GBM worden ingezet. De reclasseringsmedewerker begeleidt de jongere en zorgt daarnaast ook voor coördinatie van de ingezette behandeling. 4. Intensieve Trajectbegeleiding Criem (ITB criem) Dit is een intensieve vorm van begeleiding voor etnische jongeren die voor het eerst in aanraking komen met justitie. De begeleiding is erop gericht om recidive te voorkomen. 5. Intensieve trajectbegeleiding Plus (ITB plus) Dit is intensieve begeleiding voor jongeren die ernstige of meerdere delicten hebben gepleegd. Reclassering heeft een controlerende taak. 6. Samenloop Dit geldt indien er naast een reclasseringsmaatregel ook een jeugdbeschermingsmaatregel (OTS) is uitgesproken. Hoe ziet de jeugdreclassering eruit in het nieuwe stelsel zorg voor de jeugd? Gemeenten krijgen in de nieuwe wet de taak voor het zo nodig toeleiden naar en het uitvoeren van jeugdreclassering. Afgesproken is dat de jeugdreclassering op bovenlokaal niveau wordt georganiseerd. Jeugdreclassering kan in het nieuwe stelsel alleen worden uitgevoerd door gecertificeerde instellingen. 38 39
Totaal aantal JR-maatregelen in 2012 BJU LdH Eindtotaal Kindertelefoon De kindertelefoon is onderdeel van BJZ. Bij de kindertelefoon kunnen kinderen anoniem Amersfoort 86 0 86 hun verhaal over hun problemen kwijt bij opgeleide vrijwilligers. Kinderen kunnen bellen Baarn 4 0 4 of chatten met de kindertelefoon. Bunschoten 13 0 13 Eemnes 5 0 5 Leusden 11 0 11 Kindertelefoon 2010 2011 2012 Soest 22 0 22 Aantal gesprekken 21.959 22.161 26.029 Woudenberg 4 0 4 Aantal chats 13.698 10.980 10.060 Totaal Eemland 145 0 145 Bron: Jaarverslag BJU 2012 Renswoude 4 0 4 Rhenen 0 0 0 Hoe ziet de kindertelefoon eruit in het nieuwe stelsel zorg Veenendaal 22 0 22 voor de jeugd? Totaal Food Valley 26 26 Houten 13 1 14 Gemeenten dienen zorg te dragen voor een kosteloze en anonieme adviesfunctie IJsselstein 16 0 16 voor jeugdigen die de kindertelefoon nu vervult. Gemeenten zullen deze functie Lopik 0 0 0 bovenlokaal oppakken. De VNG bereidt een apart voorstel voor om de kindertelefoon Nieuwegein 27 0 27 collectief als gemeenten te financieren. Vianen 14 1 15 Totaal Lekstroom 70 2 72 Utrecht 235 4 239 i Meer informatie: www.kindertelefoon.nl Totaal Utrecht stad 235 4 239 De Ronde Venen 14 0 14 Montfoort 5 0 5 Oudewater 0 3 3 Stichtse Vecht 14 0 14 Woerden 20 0 20 Totaal West 53 3 56 Bunnik 2 0 2 De Bilt 13 1 14 Utrechtse Heuvelrug 9 0 9 Wijk bij Duurstede 13 0 13 Zeist 50 0 50 Totaal Zuid Oost 87 1 88 Eindtotaal 616 10 626 40 41
factsheet jeugdzorg 2013 Voorlichting en advies BJZ heeft op grond van de wet de taak het geven van advies aan, het bijdragen aan deskundigheidsbevordering van en het onderhouden van contacten met algemene (lokale) voorzieningen voor jeugdigen. Het doel van deze taak is het versterken van deze voorzieningen en het bevorderen van vroegtijdige signalering van problemen. BJZ doet dit in de vorm van deelname aan lokale zorgstructuren en lokale netwerken rondom jeugd (zoals het veiligheidshuis en netwerk 12+ of 12-) en door middel van het geven van training en advies. Trainingsaanbod In 2012 gegeven aan: Totaal aantal trainingen gegeven: - Werkwijze BJU - Signaleren en gespreksvoering met ouders - Praten met het kind/puber - Motiverende gespreksvoering met ouders - Training en voorlichting over kindermishandeling - Verwijsindex: hoe vertel ik het? - Werken met gescheiden ouders - Coördinatie van zorg Kinderopvang Basisonderwijs Jeugdgezondheidszorg Ziekenhuizen Zorgaanbieders CJG/Jong Centraal Welzijn (AMW, jongerenwerk) ROC/hoger onderwijs GGZ 396 Bron: Jaarverslag BJU 2012 Hoe ziet voorlichting en advies eruit in het nieuwe stelsel zorg voor jeugd? Gemeenten hebben de verantwoordelijkheid om te voorzien in een consultatiefunctie voor professionals die werken met jeugdigen. 42 43
Aanbieders Jeugd- en Opvoedhulp (J&O) in de provincie Utrecht Utrechtse aanbieders J&O 1 De Rading www.rading.nl 2 Joozt www.lsg-rentray.nl 3 Lijn 5 www.ln5.nl Nieuwe naamgeving LSG-Rentray en Zonnenhuizen gaan verder onder een nieuwe naam: Intermetzo www.intermetzo.nl factsheet jeugdzorg 2013 Samenwerkingsverband Jeugdhulp op Maat Dit is een samenwerkingsverband van De Rading, Lijn 5, LSG Rentray (Joozt) en de Lindenhorst/Almata (JeugdzorgPlus) voor jeugdigen van 0-23 jaar. Er is een gezamenlijke front office. 4 Trajectum www.trajectum.nl 5 Zandbergen www.zandbergenjeugd.nl 6 Timon www.timon.nl 7 Reinaerde www.reinaerde.nl Trajectum en Zandbergen gaan samen verder onder een nieuwe naam: Youké. www.youkejeugd.nl Netwerk voor Jeugd Youké, Timon, Reinaerde (ook jeugd-vg), Altrecht en Indigo (jeugd met psychiatrische problematiek), vormen samen een netwerkorganisatie voor cliënten van 0-23 jaar. Er is een gezamenlijke front-office genaamd START. De provincie Utrecht financiert acht provinciale aanbieders voor J&O en twee Landelijk Werkende Instellingen (LWI s). Iedere instelling heeft (buiten enige overlap) een andere doelgroep qua leeftijd en/of problematiek. In 2013 zijn er tussen de aanbieders van J&O en enkele organisaties uit aanpalende sectoren samenwerkingsverbanden (en naamsveranderingen) ontstaan om beter te kunnen anticiperen op de transformatie en integrale zorg. Hiernaast een overzicht: 8 Leger des Heils www.cwzwmiddennederland.legerdesheils.nl 9 LWI: Stichting Gereformeerde Jeugdhulp (SGJ) www.sgj.nl 10 LWI: William Schrikker Groep (WSG) www.williamschrikkergroep. nu.nl Het Leger des Heils werkt samen met beide samenwerkingsverbanden. 44 45
factsheet jeugdzorg 2013 Route naar J&O Jeugdigen, zowel vanuit het vrijwillige als het gedwongen kader, kunnen bij één van deze zorgaanbieders terecht als zij een indicatiebesluit hebben en binnen de provincie Utrecht 5 wonen. Wanneer een aanbieder van J&O het indicatiebesluit ontvangt en accepteert, dan worden ouders en hun kind 6 binnen tien dagen uitgenodigd voor een afstemmings-gesprek. In dit gesprek wordt met de jeugdige en de ouders besproken welke hulp wordt ingezet, wat de behandeldoelen zijn en wanneer de hulp kan starten. Er wordt ook al een (concept-) hulpverleningsplan opgesteld zodat helder is aan welke doelen gewerkt wordt wanneer de hulp begint. Een half jaar na de start van de zorg is er een tussenevaluatie over de voortgang van de hulp. Aan het eind van de zorg is er een eindevaluatie waarin onder andere de doelrealisatie en cliënttevredenheid gemeten worden. Centrale uitgangspunten bij de hulpverlening Centraal in de hulpverlening staan jeugdigen en hun opvoeders. Er wordt zoveel mogelijk aangesloten bij hun hulpvraag en ook worden zij waar mogelijk in de eigen omgeving geholpen, liefst met steun van het eigen netwerk. Eigen kracht is daarbij een belangrijk motto. Zowel voor het gedwongen kader als voor de vrijwillige hulpverlening geldt het uitgangspunt dat de jeugdige en het gezin zoveel mogelijk in de thuissituatie worden begeleid. Zorgvarianten Globaal kunnen er vijf zorgvarianten onderscheiden worden. In onderstaande schema s is te zien welke zorgvarianten dit zijn en door welke aanbieder van J&O deze worden geboden. Opgemerkt moet worden dat jeugdigen combinaties van zorg kunnen krijgen. Op basis van innovatie zijn er combinaties van zorg (volgtijdig en gelijktijdig) ontwikkeld om beter te kunnen aansluiten bij de hulpvraag van cliënten. Zorgvariant Ambulante hulpverlening Zorg die bij de jeugdige thuis of bij de zorgaanbieder wordt geboden. Deze hulp bestaat uit één of meerdere keren per week een aantal uren begeleiding en ondersteuning door de hulpverlener gedurende een bepaalde periode. Er wordt zoveel mogelijk gewerkt met effectieve methoden zoals multidimensionele familie therapie, Intensief Orthopedagogische Gezinsbehandeling, hulp bij vechtscheiding etc. Dagbehandeling Zorg en begeleiding die één of meerdere dagen per week gegeven worden op locatie van de zorgaanbieder. Te denken valt aan onderwijs-zorg arrangementen, Boddaertcentra of Arbeidstrainingscentra. Residentiële zorg Zorg waarbij de jeugdige op een locatie van de zorgaanbieder woont en hier 24-uurs zorg ontvangt. Te denken valt aan kinderhuizen, gezinshuizen, observatiegroepen, behandelgroepen, kamertrainingscentra (KTC), begeleide huisvesting etc. Pleegzorg Plaatsing van jeugdigen in een (netwerk)pleeggezin. Binnen pleegzorg is ook observatie- en weekendpleegzorg mogelijk. Crisis Zorg die binnen 24 uur wordt geboden in crisissituaties. Dit kan ambulante hulp zijn, residentiële zorg of pleegzorg. Bron: Vraag- en Aanbodanalyse Jeugdzorg Utrecht, juli 2013 Gemiddels percentage per zorgvariant in 2012 38% 12% 14% 24% 12% 5 Voor jeugdigen buiten de provincie Utrecht geldt een aparte regeling. 6 En de casemanager of (gezins-)voogd van BJU. 46 47
factsheet jeugdzorg 2013 Jeudhulp op Netwerk voor LWI S Maat jeugd Lijn 5 De Rading Intermetzo Timon Reinaerde Youké Leger des Heils SGJ WSG Ambulante hulp x x x x x x x x Dagbehandeling x x x x Residentiële zorg x x x x x x x x x Gezinshuizen x x x x Pleegzorg x x x x x Crisis-pleegzorg x x Crisis-ambulant x x Crisis-residentieel x x Hoe ziet jeugdhulp eruit in het nieuwe stelsel zorg voor de jeugd? Prestatie-indicatoren De provincie Utrecht monitort de kwaliteit van zorg onder andere door middel van prestatie-indicatoren. De Utrechtse aanbieders van J&O maken met behulp van scores op doelrealisatie, cliënttevredenheid en reden beëindiging hulp inzichtelijk in hoeverre kwaliteit van hun hulp effectief en naar tevredenheid van cliënten is. Doelrealisatie Score in 2012 Na afloop van de hulp bepalen de cliënt, de hulpverleners en de casemanager of de doelen uit het hulpverleningsplan zijn behaald. Doelen (deels) gehaald, situatie gunstiger dan bij start 87% Cliëntentevredenheid Score in 2012 Voor het meten van de cliënttevredenheid bij het einde van de hulp vullen cliënten een vragenlijst in. Deze laat de tevredenheid over de resultaten van de hulp zien. Gemiddeld rapportcijfer 8 Reden beëindiging hulp Score in 2012 Gemeenten dienen ervoor te zorgen dat ieder kind, dat in enigerlei vorm jeugdhulp nodig heeft, deze daadwerkelijk krijgt. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor een kwalitatief en kwantitatief toereikend aanbod van de verschillende vormen van jeugdhulp en van gecertificeerde instellingen die de kinderbeschermingsmaatregelen en jeugdreclassering uitvoeren. De reden beëindiging hulp wordt door de zorgaanbieder vastgelegd om inzicht in de mate van uitval te krijgen. Zorg in overeenstemming beëindigd omdat de doelen zijn behaald en zorg niet meer nodig is. Bron: Jaarverslagen van de Utrechtse aanbieders van J&O 91% In het schema op de pagina s 50 t/m 51 is per zorgvorm het totaal aantal jeugdigen te zien die in 2012 geïndiceerde jeugdzorg hebben ontvangen. In dit schema zijn ook de aantallen jeugdigen te zien die in 2012 van de jeugd (L)VG en jeugd-ggz gebruik hebben gemaakt. Voor de Jeugd-GGZ geldt dat deze aanmeldingen vaak via de huisarts lopen. Alle aantallen zijn gebaseerd op de uitvraag die gemeenten in de zomer van 2013 hebben gedaan. Hoe zien de prestatie-indicatoren eruit in het nieuwe stelsel zorg voor de jeugd? Gemeenten en/of regio s zullen (nieuwe) afspraken maken over de prestatieindicatoren. 48 49