GROEI TECHNOLOGIEBEDRIJVEN STAGNEERT IN 2012

Thema s Productie Werkgelegenheid Investeringen Uitdagingen en risicofactoren Conclusies 2

Industriële omzet van de technologische industrie (2008 = 100) Eerder stabilisatie van de omzet dan een echte terugval Grosso modo terug op het niveau van 2008 Nog +/- 10% onder het niveau van voor de crisis 120 110 100 90 80 70 60 Q1 08 Q2 08 Q3 08 Q4 08 Q1 09 Q2 09 Q3 09 Q4 09 Q1 10 Q2 10 Q3 10 Q4 10 Q1 11 Q2 11 Q3 11 Q4 11

Sterke groei in 2011 geen terugval in 2012? 2009 2008 2010 2009 2011 2010 2012 2011 Metalen & materialen -24% 20,7% 22,2% 1,0% Metaalbewerking -16% 8,0% 8,0% 0,0% Mechatronica -23% 6,3% 15% 1,0% Elektrotechniek -16% 3,2% 5,5% -1,0% ICT (productie en diensten) -6,8% 2,0% 6,7% 2,9% Automobiel -26,8% 21,1% 16,0% -1,0% Lucht-& ruimtevaart en defensie -9,0% -3,0% 3,7% 0,5% Contracting and maintenance -15,8% 5,9% -1,6% 2,2% Bouwproducten -9,1% 2,4% 10,2% 0,0% Totaal -16,0% 9,0% 11,2% 0,2% Bron: Agoria 4

Heropleving 2011 sterk exportgericht Omzetgroei in 2011 (mio Euro) Binnenlandse markt 2.640 30% ICT-Services, Industriële diensten, Maintenance, 1.200 14% Industriële producten 1.440 16% Export 6.100 70% Buurlanden en N-Europa 3.640 42% Zuid Europa, UK 150 2% Groeilanden (Bric, Turkije, Zuid- Afrika, Indonesië, ) 1.535 18% US &J 500 6% Overige 275 3% Totaal 8.740 100% 5

Risico s 2012 Eurozone: zonder oplossing voor de schuldcrisis dreigt de groeivertraging om te slaan in diepe recessie Impact van de sanering van de overheidsfinanciën Vertraging in China en andere opkomende markten Tekenen van overcapaciteit Trage Chinese groei zou zorgen voor lagere grondstofprijzen en daardoor ook minder groei in Latijns-Amerika Groeivertraging in Eurozone heeft impact op Turkije, Oost Europa, Amerikaanse economie trekt langzaam aan 6

Baisse de la confiance des entreprises dans l industrie technologique depuis avril 30 Baromètre de conjoncture BNB pour l'industrie technologique 15 0-15 -30-45 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 7

Vooruitzichten 2012 per deelsector Metalen en materialen: investeringen in de sector leiden tot groei Metaalproducten: Toelevering aan machine bouw en automotive stagneren Hernieuwbare energie stimuleert metaalconstructie Mechanica: Globaal lichte terugval als gevolg van de slechtere internationale conjunctuur Herstel in de VS na lange periode van zwakke vraag naar machines Hogere landbouwprijzen en innovatie stimuleren landbouwmachines Electrotechniek: ICT: herstructureringen verantwoordelijk voor daling Onzekerheid over energiebeleid weegt op groeivooruitzichten Innovatieve bedrijven blijven groeien Automotive is groeiende afzetmarkt Automotive: Export buiten Europa compenseert dalende Europese afzet Bouwproducten: Afbouw stimuli beperken groei op binnenlandse markt Groei wordt gerealiseerd op innovatieve producten (Led-technologie, warmtepompen, ventilatiesystemen,.) 8

Werkgelegenheid stijgt in 2011 maar valt licht terug in 2012 2010 2009 2011 2010 2012 2011 Metalen & materialen 2,2% 1,3% -1,3% Metaalbewerking -1,8% 0,9% 1,0% Mechatronica 0,0% 2,2% -2,9% Elektrotechniek -2,9% -0,2% -3,2% ICT (productie en diensten) 0,3% 1,4% 2,1% Automobiel -7,8% 1,2% -1,7% Lucht-& ruimtevaart en defensie -3,1% -0,5% 1,0% Contracting and maintenance -3,5% -1,6% 2,2% Bouwproducten -0,2% -0,2% -0,1% Totaal -1,4% 1,3% -0,1% Bron: Agoria 10

Tijdelijke werkloosheid arbeiders blijft ook in 4 de kwartaal 2011 laag 20% 15% 10% Tijdelijke werkloosheid arbeiders valt terug op 3,1% eind 2011 Enkele bedrijven kondigen tijdelijke werkloosheid aan begin 2012 5% 0% 2007 2008 2009 2010 2011 11

1 Nulgroei doet werkgelegenheidscreatie stilvallen 2 Industriële werkgelegenheid valt terug 3 Terugval in de globale automobielsector vooral conjunctureel en tijdelijk als gevolg van overschakeling op nieuwe modellen 4 Werkgelegenheid in de ICT-sector blijft groeien 12

Investeringsprojecten voor 2012 liggen beduidend hoger dan de realisaties van 2011 Mio euros 1.800 1.600 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012* Projecten gemiddeld -11% lager dan realisaties Automobiel Industriële activiteiten zonder auto * projecten Bron: 2000-2010: BTW ; 2011: enquête NBB-Agoria december 2011 14

Investeringsvooruitzichten 2012 in de technologische industrie Stijging met 16% in 2011 maar geen evenaring van niveau van voor de crisis Positieve intenties voor 2012 In het merendeel van de sectoren een stijging tussen 10 en 15% Enkele belangrijke projecten in de sectoren metalen en materialen, vliegtuigbouw, mechanica Bleek investeringsklimaat: Lage groei in 2012 Capaciteitsbezettingsgraad blijft op gemiddeld niveau van voor de crisis Financieringsvoorwaarden Ondanks beperkte visibiliteit verwacht Agoria een uiteindelijke stijging van de investeringen in 2012 met 10% 15

Bevraging: Wat zijn voor uw bedrijf de grootste zorgen voor 2012? Belangrijk tot zeer belangrijk 1. Inflatie en indexering 98% 2. Bijkomende belastingen 96% 3. Vennootschapsbelasting 85% 4. Invullen vacatures 84% 5. Sociaal klimaat 83% 6. Financiële crisis 63% 7. Tweede pensioenpijler 55% Bron: Agoria 17

Zorgen voor 2012 Inflatie en indexering: Inflatie in 2011 1% hoger in België dan in Duitsland Zonder ingrijpen in 2012 opnieuw een inflatieverschil van +/- 1% Loonmassa in de technologische industrie stijgt in 2012 met +/- 3,4% in Duitsland met 1,8%. Aanpakken van de inflatie en de indexeringsmechanismen moet topprioriteit zijn van de regering Bijkomende belastingen: Begrotingssanering verhoogt de belastingdruk op economisch actieve personen: verdere lastenverhogingen moeten worden vermeden Verhoging van de vennootschapsbelasting komt hard aan: Belastingdruk voor het gemiddeld technologiebedrijf stijgt met 13% Einde overdraagbaarheid bestraft conjunctuurgevoelige ondernemingen 18

Thema s Productie Werkgelegenheid Investeringen Uitdagingen en risicofactoren Conclusie 19

Conclusie Financiële crisis zorgt voor een nulgroei in 2012 maar tast ondernemerschap in de technologische industrie niet fundamenteel aan Uitdaging blijft : inspelen op de stijgende afzetmarkt van landen met een sterke groei door: Innovatie Productvernieuwing Verdere doorbraken op verre markten met een grote vraag Risico s voor 2012 situeren zich op beleidsmatig en financieel vlak Euro-crisis zonder oplossing Hogere Inflatie dan in de buurlanden en indexering Bijkomende lasten als gevolg van de begrotingsmaatregelen Stijgende vennootschapsbelasting 20