Versterk uw onderneming door de juiste bedrijfsovername en/of (financiële) partner

Versterk uw onderneming door de juiste bedrijfsovername en/of (financiële) partner 21 januari 2014 Luc Daemen Partner Corporate Finance M 06 15 220 875 E luc.daemen@gt.nl Arjan Visser Manager Corporate Finance M 06 34 192 427 E arjan.visser@gt.nl Grant Thornton Corporate Finance begeleidt (inter)nationale fusie en overname-trajecten (koop en verkoop, incl search naar partijen) van ondernemingen. Daarnaast adviseren wij relaties op het gebied van ondernemingswaarderingen, bedrijfsdoorlichtingen, due diligence onderzoeken, key personeel aandelen-participaties, bedrijfsfinancieringen en financiële herstructureringen. Het Grant Thornton netwerk is sterk internationaal gericht met eigen vestigingen in meer dan 120 landen. 1

Vandaag Hoe versterkt u uw organisatie voor de toekomst? Kan een partner u hierbij helpen? En hoe doet u dat succesvol? 2

Agenda en introductie 1. Welkom en Introductie 2. Versterken door te groeien in de juiste richting 3. Zoeken naar de juiste partner 4. Succesvol groeien met partner of (ver)koop 3

Grant Thornton Grant Thornton Wereldwijd Internationale accountancy- en adviesorganisatie; 35.000 werknemers Vertegenwoordigd in 124 landen, met 521 kantoren Omzet $4,2 miljard Nederland 800 werknemers, 10 kantoren (landelijk werkend) ConQuaestor Top-10 positie, positionering: Challenger to the Big 4 Grant Thornton Specialist Advisory Wereldwijd 3.600 professionals, waarvan meer dan 400 partners Behoort wereldwijd tot de top van adviseurs met een focus op ondernemingen in het middensegment Nederland 30 professionals werkzaam in Amsterdam en Rotterdam Diensten omvatten: Corporate Finance, Transaction Advisory Services, Restructuring & Performance Improvement en Forensic & Investigation Services Focus op het bereiken van de doelen van de DGA 4

Grant Thornton Specialist Advisory Corporate Finance Fusies & Overnames (M&A), inclusief search Exit Strategie Aandelenparticipatie Key Personeel Ondernemingswaardering Financieringsadvies en begeleiding inclusief search Forensic & Investigation Services Transaction Advisory Services Restructuring & Performance Improvement Sector focus Automotive ICT & Business Services Financiële sector Haven, Handel & Logistiek Retail (on- en offline) Groeibedrijven 5

Welke strategie om de onderneming te versterken? Nieuwe innovaties doorvoeren Strategie Strategische samenwerking Geografisch nieuwe markt Overname in de ICT sector Aansluiten bij grotere onderneming Afstoten niet-rendabele activiteiten 0% 50% Redenen voor Acquisities Schaalvergroting Marktaandeel vergroten Synergie effecten Toegang tot technologie Geografische dekking uitbreiden Concurrentie beperken Marktaandeel behouden 0% 50% Bron: Onderzoeksrapport STRATEGIE & OVERNAMES IN DE ICT SECTOR - oktober 2012, Grant Thornton 7

Waar staat u nu? Is er de afgelopen 3 jaar waarde aan uw onderneming toegevoegd? Hoe weet en meet u dit? 8

Waarde/Prijs: Ervaringen bij (ver)koop Waardecreatie: Hoe? Business - Groeimarkt met goede klanten - Onderscheidende en innovatieve producten/diensten - Schaalgrootte/schaalbaarheid - Toetreedbaarheid op de markt/concurrentie - 'sustainable' hoge(re) prijsverwachtingen Organisatie - Groei strategie 'in place' - Kwaliteit van het management Value drivers van uw bedrijf? - Solide kasstromen en toekomst bestendig verdienmodel - Sterke operationele en ICT infrastructuur - Sterke verwevenheid met primaire proces klanten 9

Agenda en introductie 1. Welkom en Introductie 2. Versterken door te groeien in de juist richting 3. Zoeken naar de juiste partner 4. Succesvol groeien met partner of (ver)koop 10

Invulling van de strategie Op eigen kracht doorgaan: Met een partner verder: Veilige haven: - rationaliseren - doorgroeien autonoom - doorgroeien overnames - financiële partij - strategische partij - participatie key personeel - (gedeeltelijke) verkoop van de onderneming 11

Scenario s + aandachtspunten Scenario s - Welk scenario levert het meest op? - Wat zijn de te nemen stappen? - Wat is de haalbaarheid? - Wat zijn de (inv.) risico s? Rekening houdend met: - Eigen kwaliteit - Ambitie - Winstgevendheid-potentieel - Concurrentiekracht - Ruimte om te bewegen 12

Partners Strategische partij Focus: business met synergievoordelen Belang: versterking eigen onderneming / of defensief Meerwaarde: interne versterking, structuur, marktkennis -> veel transactie ervaring (grotere corporates) en minder ervaring (kleinere familiebedrijven) en meer geld 13

Partners Financiële partij Focus: groei potentieel ondersteunen (bijvoorbeeld buy en build) of recovery insteek. Belang: exit na 4-5 jaar door hogere waarde Meerwaarde: financieel sterk onderbouwd + netwerken met toegevoegde waarde + kennis -> veel transactie ervaring en veel geld NPM neemt belang in IT Channel Company Participatiemaatschappij NPM Capital heeft een belang genomen van 25% in de IT Channel Company, een toonaangevende IT-dienstverlener. De onderneming ondersteunt haar klanten en partners met (strategisch) advies en op gebieden als cloud-transformatie, marketing, go-to-market, lead generatie en dienstenontwikkeling, maar ook met management- en verkooptraining, coaching en software-distributie. Het door NPM verstrekte groeikapitaal wordt gebruikt om een commercieel verkoopkanaal op te zetten en het bedrijf verder ter professionaliseren. IT Channel Company wil op deze manier groeien naar Europees marktleiderschap. The IT Channel Company is in 2012 ontstaan uit de fusie tussen ICT-dienstverleners Conceptsales en Partner Master Class (PMC). Sinds 2013 verzorgt zij vanuit dochteronderneming Quattro Business Solutions (QBS group) tevens de distributie van het Microsoft Dynamics productassortiment in verschillende West-Europese landen. QBS group is Value Added Distributor (Master VAR) voor Microsoft Dynamics en ondersteunt haar partners met dienstverlening op gebieden als marketing en lead generatie, salessupport, consultancy, partner & customer care, training en coaching. Groeimissie Joop van Voorthuijsen, CEO van IT Channel Company, is trots op de participatie door NPM: Wij zien dit als een bevestiging van het succes dat Partner Master Class en Conceptsales in de afgelopen jaren hebben behaald en spreekt vertrouwen uit in de toekomst van Quattro Business Solutions als Master VAR voor Microsoft Dynamics. Ook NPM Capital is verheugd over de participatie, wiens groeimissie goed aansluit bij de strategie van de participatiemaatschappij: NPM Capital heeft veel vertrouwen in de bedrijven die onderdeel uitmaken van IT Channel Company en haar ondernemende management. Wij kijken uit naar een lange, duurzame relatie en zijn blij dat de IT Channel Company onderdeel uitmaakt van de NPM-familie, aldus Jan Willem Baud, Directeur NPM Capital. 14

Partners Key personeel participatie Focus: bestaande business Belang: eigen ondernemerschap/winstpotentieel Meerwaarde: motivatie, prestatie op één lijn met aandeelhoudersbelangen -> minder transactie ervaring en minder geld Perspectief Ondernemer Grotere betrokkenheid en gemotiveerd personeel Binden voor de lange termijn (= ultieme HRM-tool) Mede-ondernemerschap wordt gestimuleerd Betere inzet van key personeel Bedrijfsopvolging: overdracht van (alle) aandelen aan (key)personeel Perspectief Key Personeel Mogelijkheid tot aantrekkelijk rendement Aantrekkelijke secundaire arbeidsvoorwaarden voor nieuw key personeel Gevoel van mede-eigenaarschap 15

Succesvol partnership (fusie/overname) 1. Analyse juiste Strategie: waarde creëren door juiste fusie/overname partner 2. Transactie zelf: waardecreatie door gedegen proces 3. Integratie: waarmaken waarde potentieel 17

1. Analyse juiste strategie: waarde creëren door juiste partner Stappen - Zoek de value drivers in je eigen business/bedrijf - Zoek partner bedrijven die daar aan kunnen bijdragen - Is het cultuurverschil overbrugbaar / managable? 18

2. Transactie zelf: waardecreatie door professioneel proces Stappen - Uitgangspunten prijsbepaling en hoe om te gaan met verwachte synergievoordelen Aandacht voor PRIJS maar zeker ook DEALSTRUCTUUR Uitstapje naar de (fictieve) praktijk! 19

Voorbeeld partnerstrategie Casus 2 partijen: EBIT U -> Partij A (koper) 450 Partij B 250 Synergie in B 300 Hoe samen verder? A koopt B 100% " 51% " 50% " 30% eigenaar B stapt in A voor 30% en brengt onderneming B in. Wie krijgt Prijs/ synergie? Factor??????????? Wat zijn voor- en nadelen? 20

Uitwerking partnerstrategie Casus 2 partijen: EBIT U -> Partij A (koper) 450 Partij B 250 Synergie in B 300 Hoe samen verder? A koopt B 100% " 51% " 50% " 30% eigenaar B stapt in A voor 30% en brengt onderneming B in. Wie krijgt Prijs/ synergie? Factor Koper Hoog Koper/verkoper Hoog- Koper/verkoper Laag + Vnl. Verkoper Laag? Nvt 21

2. Transactie zelf: waardecreatie door professioneel proces Stappen - Uitgangspunten prijsbepaling en hoe om te gaan met verwachte synergievoordelen Aandacht voor PRIJS maar zeker ook DEALSTRUCTUUR - Toetsing van de aannames (due diligence) - Vastlegging in contracten -... (Dé)emotie 22

3. Integratie: waarmaken waarde potentieel Issues - Focus integratie op duidelijk benoemde waarde-drivers (tempo van integratie, realisatie omzetverwachting, behoud servicegraad, personeelsbezetting, ict-keuze) - Probleem issues snel benoemen en lanceer snel kleine integratie teams - Stel rollen en verantwoordelijkheden vast in de organisatie (ook verandering in de top) - Let op cultuurverschillen vermenselijk de fusie of overname - Communiceer duidelijk en periodiek de vooruitgang en de gevolgen aan belanghebbenden 23

Samenvattend 1. Hoe versterkt u uw organisatie voor de toekomst? 2. Kan een partner u hierbij helpen? 3. En hoe doet u dat succesvol? 1 Value drivers in place : Rekening houdend met: Business Organisatie Eigen kwaliteit Ambitie Markt- en winstgevendheidpotentieel Concurrentiekracht Bewegingsruimte 2 De juiste partner: Strategische partner Financiële partner Participatie door key personeel 3 Succesvol partnership: Analyse juiste Strategie Transactie zelf: waardecreatie door gedegen proces Integratie: waarmaken waardepotentieel 24

Vragen? Grant Thornton helpt u graag bij uw groeiambities... Succes en hartelijk dank voor uw aandacht! 25

Recente onderzoeken in de ICT sector: 1. Smart Money report 11/2012 2. Hoe benutten ICT ondernemers hun groeikansen 10/2012 Specialist Advisory Services Amsterdam De Passage 150 1101 AX Amsterdam Tel: 020-547 57 57 Rotterdam Van Vollenhovenstraat 3 3016 BE Rotterdam Tel: 010-270 51 11 www.gt.nl / luc.daemen@gt.nl / arjan.visser@gt.nl 26