Inspiratiedag Samen zorgen dat de draad niet breekt Het vuur aanwakkeren rond verbindend en herstellend werken op school Op 7 februari 2017 organiseren we onze vijfde provinciale inspiratiedag die we opzetten vanuit het flankerend onderwijsbeleid in samenwerking met de steden Antwerpen, Mechelen en Turnhout en de groep hersteldenken op school uit de Kempen. Op deze dag willen we je inspireren rond verbindende communicatie, rond herstelgericht denken en handelen, rond het broodnodige opbouwen en onderhouden van een positieve relatie met alle leerlingen (ook die vervelende, storende, afwezige, niet meewerkende, ). Vanuit verschillende invalshoeken geven we stof tot nadenken en nadoen. We vullen deze dag met praktijkvoorbeelden, achtergrond, verdieping en reflectie. Zo kan je dit gebruiken in je eigen omgeving om er voor te zorgen dat de draad niet breekt, tussen jou en je leerlingen. Deze inspiratiedag is een initiatief om in onze provincie werk te maken van de uitrol van het actieplan Samen tegen Schooluitval. Daarbinnen ontwikkelen we een beleid om spijbelen en schoolverzuim tegen te gaan, willen we vermijden dat jongeren vroegtijdig de school verlaten of ongekwalificeerd uitstromen. We zijn er van overtuigd dat inzetten op een verbindend en herstelgericht schoolklimaat hiervoor een belangrijke preventieve impact kan hebben. Je kan die dag (voor zover dit nog niet gebeurd is) ook kennismaken met Els Dupon, onze provinciale netwerkverantwoordelijke Samen tegen Schooluitval. Praktisch: Datum: dinsdag 7 februari 2017 Locatie: Provinciaal Vormingscentrum Malle, Smekenstraat 61, 2390 Malle, T 03 312 80 00. Inschrijven doe je voor uiterlijk 27 januari 2017. Deelname is gratis, maar we rekenen er dan wel op dat je effectief aanwezig bent. Het programma ziet er als volgt uit: 9.00-9.30u : Onthaal 9.30-10.30u : Welkom Verbindend en herstelgericht werken op school, theoretisch en inspirerend kader door Maria Beerten en Tom Van Waterschoot. 10.45-12.00u : Werkwinkel 1 12.00-12.45u : Middagpauze 12.45-14.00u : Werkwinkel 2 14.15-15.30u : Werkwinkel 3 We bieden een brede waaier aan werkwinkels aan. Enkele workshops kunnen slechts eenmaal aangeboden worden, andere worden gedurende verschillende sessies geprogrammeerd. Bij elke werkwinkel geven we beknopt een omschrijving van de inhoud, de doelgroep en de spreker(s). Je vindt tevens vanuit welke invalshoek we dit thema benaderen: - Kapstok: we reiken je een houvast aan om met dit thema aan de slag te gaan - Reflectie: we houden je een spiegel voor - Praktijk: getuigenis vanuit het werkveld - Verdieping: er wordt verder ingezoomd op een theoretisch kader
Overzicht 15 werkwinkels 1. DE INNOVATIEVE CIRKEL ( NAAR RESTORATIVE PRACTIVE VAN BELINDA HOPKINS) Werken in een cirkel heeft zijn nut al bewezen. Een innovatieve cirkel kan op ieder moment worden toegepast en kan als doel hebben: groepsvorming, herstel, peilen naar meningen, overleg, Er wordt gewerkt met methodieken om verbondenheid, vertrouwen, respect te creëren en het conflict-oplossend vermogen van een groep te vergroten. In deze workshop kan je participeren aan een innovatieve cirkel. DOELGROEP: iedereen die met klassen, groepen of teams werkt en de draagkracht van de groep wil versterken, dit zowel preventief als curatief INVALSHOEK: kapstok, praktijk SPREKERS: Annelies Demey en/of Babs Goethals (Arktos provincie Antwerpen) en Hilde Baeten (Sport en handelsschool Turnhout). 2. HERSTEL HERSTELLEN Wat hebben we al geleerd uit fouten die we gemaakt hebben doorheen de opbouw van de herstelgerichte expertise binnen de juridische- hulpverlenings- en schoolcontext? Een praktijkvertaling van principes en finaliteiten van herstel, mogelijkheden maar ook valkuilen. Een reflectie over meerzijdige partijdigheid, vrijwilligheid, vertrouwelijkheid, transparantie, responsabilisering, erkenning voor de positie van een slachtoffer, bepaling van betekenis herstel, zicht op oorzaak en betekenis van grensoverschrijdend gedrag, relevantie betrekken context, aandachtspunten voor de (rol van de) bemiddelaar, moderator of organisator. DOELGROEP: minder gericht op het basisonderwijs wegens meer expertise met jongeren INVALSHOEK: kapstok, verdieping, praktijk SPREKER: Pola Franken (CIRKANT) 3. OVER DE STREEP MET PROACTIEVE CIRKELS! Een CLB-medewerker en leerkracht willen het belang van het samenspel tussen moderator en leerkracht benadrukken. Doorheen een oefening van een (proactieve) cirkel, wordt een praktijkverhaal geschetst. Wat zijn de voorwaarden van een cirkelgesprek? Welke voordelen en bedenkingen ervaren we? Met welke praktische tips & tricks kan je snel aan de slag? DOELGROEP: CLB-medewerkers, leerkrachten, leerlingbegeleiders, directies vanaf 3 de graad BaO + SO. Voorbeelden komen voornamelijk vanuit BSO. INVALSHOEK: kapstok en praktijk SPREKERS: Nadja Burnotte (VCLB Kempen + 1 leerkracht van een secundaire school)
4. INTRODUCTIE IN GEWELDLOZE COMMUNICATIE, DE KRACHT VAN NEE. Kennismaking met de 4 stappen van geweldloze communicatie: observaties gevoelens behoeften verzoeken. Elke 'nee' is een ja tegen iets wat heel belangrijk is voor degene die nee zegt, wat zou dat kunnen zijn? DOELGROEP: iedereen INVALSHOEK: kapstok SPREKER: Heidi Defever (Arktos) 5. DE STRUCTUUR VAN KLASHERSTEL: EEN PRAKTIJKVOORBEELD UIT HET SECUNDAIR ONDERWIJS. Een klasherstelwerking op een gestructureerde wijze aanpakken: een verhaal uit de praktijk. DOELGROEP: alle onderwijsvormen INVALSHOEK: praktijk SPREKER: Eric Cronin (secundair onderwijs KOGEKA Geel) 6. VAN ONMACHT NAAR KRACHT-IN-VERBONDENHEID Een inspiratiemoment rond Nieuwe autoriteit en geweldloos verzet op school. In verbinding zijn en blijven met je leerlingen is een absolute voorwaarde om met een legitieme vorm van autoriteit te zijn en te handelen. Binnen de waaier van aandachtspunten en interventiemogelijkheden die NAGV aanbiedt, zijn verbondenheid en relatie - niet onder voorwaarde maar àls voorwaarde dan ook een belangrijk item. Een workshop met afwisselend info en (re)actie! DOELGROEP: allen INVALSHOEK: kapstok SPREKER: Relinde Van Lier (gewezen leerlingbegeleider, vrijwilliger stad Turnhout preventie en onderwijs) 7. MINDER TUCHTMAATREGELEN, EEN HAALBARE KAART. We situeren hoe orde- en tuchtmaatregelen binnen een geïntegreerd zorgbeleid hun plaats krijgen. We bespreken de invloed van het gehanteerde (tucht)beleid op het aantal tuchtmaatregelen in de school. Als antwoord op het falend klassiek orde- en tuchtbeleid wordt het vierlademodel als alternatief referentiekader toegelicht a.d.h.v. herkenbare en praktische voorbeelden. DOELGROEP: Secundair onderwijs en CLB INVALSHOEK: Kapstok SPREKER: Dirk Lenaerts (Algemeen directeur St-Agnesinstituut Coördinerend directeur SG Oscar Romero Antwerpen)
8. TRAJECTADVIES EN CASUSBESPREKINGEN als inspiratie om op een alternatieve manier te kijken naar leerlingbesprekingen binnen uw school/organisatie. Het Centraal Meldpunt Antwerpen en de leerloopbaanadviseurs van het Onderwijsbeleid zetten al jaren vanuit een tweedelijnswerking trajectadvies en casusbesprekingen in als methodiek om uitval van (risico)jongeren en ongekwalificeerde uitstroom te voorkomen. Tijdens deze werkwinkel tonen we de concrete werkkaders, succes- en aandachtspunten van de methodieken trajectadvies en casusbesprekingen. De doelstelling is jou te inspireren om vanuit een andere of aanvullende manier te kijken naar leerling-besprekingen binnen je school/organisatie. DOELGROEP: basis-, secundair, CLB, onderwijspartners, intermediairen, lokale besturen INVALSHOEK: kapstok, reflectie SPREKER: Fabienne Fell (Leidinggevende team Leerloopbanen, Onderwijsbeleid Antwerpen) en 4 collega s van het CMP Antwerpen 9. VERBINDEND EN HERSTELLEND HANDELEN OP SCHOOL De Schoolbrug heeft opgeleide HERGO-moderatoren die actief zijn in basis- en secundaire scholen met leerlingen en klasgroepen. In deze werkwinkel vertellen 2 onderwijsopbouwwerkers over: - de filosofie van verbindend en herstelgericht handelen op school. - het belang van een verbindende/herstelgerichte houding van de leraar - hoe je relaties in de klas en met de leraar kan versterken De Schoolbrug ontwierp eigen methodieken en koffers die scholen mogen aankopen. Ze brengen ook praktijkverhalen mee uit basis- en secundair onderwijs om zo de theorie rond herstelgericht handelen concreet te maken. DOELGROEP: Leerkrachten van het basis en het secundair onderwijs, zorgleerkrachten en leerlingbegeleiders INVALSHOEK: kapstok en praktijk SPREKERS: Karima Aissaoui en Nasira Kandoussi, De Schoolbrug Antwerpen 10. HOE BUITEN DE LIJNTJES KLEUREN BIJDRAAGT TO HERSTEL VAN DE VERBINDING TUSSEN JONGEREN EN ONDERWIJS IN COMPLEXE EN GEESCALEERDE SITUATIES. Deze workshop focust op het herstel in complexe situaties, die reeds gedurende jaren een escalatie kenden. Hoe begin je aan herstel wanneer er geen verbinding meer is tussen een jongere en onderwijs op zich? Soms loopt het zo fout en stapelen de conflicten en moeilijkheden zich zo hard op tijdens de schoolcarrière van een jongere dat er herstel nodig is met het onderwijslandschap in zijn geheel. En waar begin je dan? Vanuit 3 praktijkvoorbeelden trachten we aan te tonen welke stappen dan kunnen worden gezet. We focussen hierbij op de betekenis van de onderlinge relaties tussen alle betrokken partijen en de regie hiervan. We lichten toe welke conflicten aan bod kwamen in deze casussen en welke constructieve reacties hierop naar voor werden geschoven (telkens niet-sanctionerend van aard). Deze workshop wordt gebracht vanuit het samengaan van onderwijs en welzijn. Door de herstelgedachte te bekijken vanuit dit kruispunt trachten we het beste uit beide sectoren met elkaar te verzoenen. Zo ontstaat de ruimte om naar mogelijkheden te kijken in plaats van naar beperkingen. Het doel is net om creatief te zoeken naar manieren om school en jongere toch met elkaar aan de
slag te laten gaan. Opnieuw kansen creëren voor jongeren die (schijnbaar) alle verbinding met onderwijs verloren hadden. DOELGROEP: Secundair, CLB, onderwijspartners, lokale besturen INVALSHOEK: kapstok, praktijk, verdieping SPREKER: De Wree Eveline, Elegast School PRO Antwerpen 11. BOUNCE Een instrument om veerkracht van jongeren te versterken. BOUNCE is een instrument dat bijdraagt aan een positief school -en klasklimaat met de focus op het versterken van veerkracht om zo een positieve identiteitsontwikkeling te stimuleren. De doelen van deze werkwinkel zijn: De deelnemers verwerven inzicht in het belang van veerkracht in het kader van een positieve identiteitsontwikkeling & verbondenheid binnen de klas en school. De deelnemers maken kennis met Bouncetechnieken en energizers. De deelnemers weten waar ze de Bounce-tool kunnen terugvinden en hoe ze hem kunnen inzetten binnen hun eigen klas en/of school. De deelnemers vinden inspiratie om met de Bounce-tool aan de slag te gaan binnen hun eigen klas en/of school. DOELGROEP: Leerkrachten basis, secundair en docenten hoger onderwijs INVALSHOEK: kapstok, praktijk SPREKER: Saskia Martin (Arktos provincie Antwerpen) 12. EERST MENS, DAARNA HERGO-MODERATOR. HERGO-moderator zijn omvat meer dan enkel het leiden en voorbereiden van een herstelgesprek. Welke houding vereist het om moderator te zijn? Hoe (én) ga je zelf om met conflicten? Welke communicatie hanteer je in het werkveld en/of in je leven? Een proevertje. DOELGROEP: iedereen INVALSHOEK: kapstok, verdieping SPREKERS: Stijn Deprez of Lieve Windels (LIGAND) 13. VERBINDEN WERKEN IN HET SECUNDAIR ONDERWIJS: POSITIEVE INTERVISIE VIA PRO-ACTIEVE CIRKELS. Leerkrachten staan het meeste van de tijd alleen voor de klas en zijn dus ook op zichzelf aangewezen in het omgaan met jongeren en klasgroepen. Intervisie is een goede manier om met elkaar te overleggen hoe om te gaan met allerlei situaties in de klas. We presenteren een intervisie model waarin leerkrachten elkaar kunnen ondersteunen. Dit gebeurt op een gestructureerde en positieve manier. We werken via pro-actieve cirkels. Dit model werd actief toegepast in een Mechelse school. DOELGROEP: leerkrachten secundair onderwijs INVALSHOEK:
SPREKERS: Tom Van Waterschoot (PrOS CGG de Pont Mechelen) 14. VERBINDEND EN HERSTELGERICHT HANDELEN IN DE BASISSCHOOL Kinderen leren het best als ze zich goed voelen in hun vel, in de klas en op school. Daarom proactief inzetten op verbinding vanaf de eerste schooldag via pro actieve cirkels met thema s gericht op samen leven, samen spelen, samen leren. Als het dan even moeilijk gaat leren we spreken over gevoelens en behoeften, leren we verantwoordelijkheid nemen, leren we inzien wat de impact is van het gedrag op de leraar, de klasgenoten en de school. Je krijgt hier ook voorbeelden uit begeleidingstrajecten in klassen waar de dynamiek zoek is (elementen uit herstelcirkels). DOELGROEP: schoolteams basisonderwijs INVALSHOEK: SPREKERS: Maria Beerten (nascholer-begeleider) 15. CONFLIXERS: DE KRACHT VAN JONGEREN; Conflixers zijn leerlingen die op hun eigen school andere leerlingen ondersteunen waar nodig. Het kan verschillende vormen aannemen (peter-meter-projecten, vertrouwensleerlingen, leerlingbemiddeling, zorgleerlingen ), maar één ding is zeker: leerlingen krijgen het voor elkaar. Een conflixer van het eerste uur komt vertellen waarom jongeren zo belangrijk zijn voor elkaar (wetenschappelijk aangetoond!). De Vlaamse Scholierenkoepel maakt je wegwijs in de verschillende projecten die kunnen passen in jouw schoolcultuur. DOELGROEP: secundair onderwijs INVALSHOEK: inspiratie, praktijk SPREKERS: Ann Deceulaer (Vlaamse Scholierenkoepel vzw) + een actieve Conflixer.