Een inspirerende prikkel vanuit het gedachtegoed van Haim Omer rond Nieuwe Autoriteit en Geweldloos Verzet

Transcriptie

1 Een inspirerende prikkel vanuit het gedachtegoed van Haim Omer rond Nieuwe Autoriteit en Geweldloos Verzet Relinde van Lier Inspiratiedag Verhogen gekwalificeerde uitstroom 26/11/2015 Prov. Vormingscentrum Malle

2 Ik ben tot de schrikwekkende conclusie gekomen dat ìk het doorslaggevend element ben in de klas. Het is mijn persoonlijke aanpak die het klimaat schept, het is mijn dagelijks humeur dat voor de sfeer zorgt. Als leerkracht bezit ik een enorme kracht om het leven van een kind prettig of miserabel te maken. Ik kan a tool of torture or a tool of inspiration. Ik kan beledigen of tegemoetkomen, kwetsen of verzorgen. In alle situaties is het mìjn reactie die beslist of een crisis gaat escaleren of de-escaleren, en dus of een kind humanized or de-humanized raakt. Haim Ginott, Between teacher and child, 1972

3 Empowerment van het schoolteam om dit droeve verloop te vermiiden... september juni 3

4 4

5 5

6 Waar ligt de grens? Wanneer is wat er gebeurt, niet meer OK? Wat hier gebeurt is schadelijk voor de ontwikkeling van het kind/de jongere 6

7 Visie op aanpak gedragsproblemen Versterken opvoeder = centrale doelstelling Werken in (school)team Het team bepaalt de grenzen MACHT TOEGEVEN Verzet tegen agressief gedrag

8 Autoritaire opvoeding Leraren zijn baas, hebben altijd gelijk en leiden met ijzeren hand. Leerlingen moeten uitvoeren en leraren hebben gelijk. In geval van conflict, ligt de fout bij de leerling. Leraren die hun klas niet onder controle krijgen, hebben geen gezag. Dat is hun eigen schuld. Hulp vragen is een teken van zwakte. Anti- autoritaire opvoedingsstijl Het recht van ieder kind, met eigen mening en eigen keuzes. Rekening houden met leerlingen en luisteren naar hun noden. Uitleg geven, praten, onderhandelen, Warme en liefhebbende volwassene, gelijkwaardig aan kind.

9 Autoritaire harde aanpak sommige kinderen gaan de machtsstrijd aan, kijken je diep in Anti autoritaire zachte aanpak negeren je, sommige kinderen gaan in discussie, proberen grenzen te verleggen, werken op je schuldgevoel, halen het bloed onder je nagels, Reactie leraar? de ogen, Reactie leraar? Risico op TEGENAGRESSIE Risico op ONMACHT

10 Escalatieprocessen Symmetrische escalatie = harde aanpak = opvoeder en kind proberen te winnen. Complementaire escalatie = zachte aanpak = opvoeders geven toe, eisen kind worden hoger. Beiden komen vaak afwisselend voor en leiden tot verergering van het probleem en het creëren van een onveilige omgeving

11 Escalaties voorkomen door effectieve communicatie cfr (oa) het model van Marshall Rosenberg: Geweldloze communicatie waarneming gevoelens behoeften verzoek mededogen Valkuilen die leiden tot escalatie: * je kalmte verliezen * je verontschuldigen, om nu geen stelling te hoeven nemen * smeekbeden * als-dan-redeneringen * beschuldigen * discussiëren en -blijven- uitleggen * preken en moraliseren

12 HET IJZER SMEDEN ALS HET KOUD IS Ik kom hier later op terug We zijn nu allebei te boos om hier iets mee te doen...

13 Back2move Het escalatiemodel

14 14

15 VISIE Nieuwe Autoriteit & Geweldloos Verzet = niet boven of naast het kind, maar vanuit een volhoudende aanwezigheid: Ik geef niet op. Ik geef jou niet op. = weerstaan aan de agressie = veiligheid creëren = acties waarmee leerkracht escalatie vermijdt en in de eigen kracht gaat staan

16 Geweldloos Verzet = een houding = een vorm van vechten = zelf afzien van elke fysieke en verbale agressie = geen verbale overreding = vastberaden weerstaan en escalatie vermijdend 16

17 5 aspecten Nieuwe Autoriteit & Geweldloos Verzet 1. Zelfcontrole 2. Steunnetwerk 3. Waakzame zorg 4. Relatiegebaren 5. Eenzijdige verzetsacties

18 Geweldloos Verzet = escalaties vermijden! - Ik ben je leerkracht. Ik geef niet op en ik geef niet toe. - Ik bestrijd je gedrag, ik respecteer je persoon. - Ik houd mezelf onder controle. - Ik ben bereid steun te zoeken bij collega s, ouders - Ik ben en blijf je opvoeder, ik ben verantwoordelijk voor jou - Ik vermijd geweld, zowel fysiek als verbaal. - Ik reageer niet onbezonnen op provocaties, ik stel uit (smeed het ijzer als het koud is) Opvoeder voelt zich gesterkt in zijn KRACHT Zorg voor jezelf!

19 5 aspecten Nieuwe Autoriteit & Geweldloos Verzet 1. Zelfcontrole 2. Steunnetwerk 3. Waakzame zorg 4. Relatiegebaren 5. Eenzijdige verzetsacties

20 Steunnetwerk Het is gemakkelijker om je innerlijk sterk te voelen en om rustig te blijven als je je gesteund weet door een breed netwerk (school, gezin, externen). Opvoeden kan ik niet alleen, ik hoef het niet alleen te kunnen! Gezag heb je niet alleen van je zelf, maar krijg je door de steun van het team

21 21

22 5 aspecten Nieuwe Autoriteit & Geweldloos Verzet 1. Zelfcontrole 2. Steunnetwerk 3. Waakzame zorg 4. Relatiegebaren 5. Eenzijdige verzetsacties

23 Waakzame zorg 1. = toezien op leerlingen vanuit betrokkenheid en waakzame aanwezigheid 2. = rekening houden met de leerlingen en genegenheid tonen 3. = geen controle, maar verantwoordelijkheid nemen voor opvoeding (sociaal en kennis) 4. = belangstelling tonen 5. = transparantie over de inspanningen die je doet om op de hoogte te blijven van wat er zich afspeelt in het schoolleven

24 Nieuwe autoriteit Waakzame zorg (vigilant care): vanuit zorg zien we toe ( supervisie / monitoring) niveau 1: open dialoog, interesse in leefwereld kind niveau 2: gerichte bevraging naar mogelijk problematische situaties niveau 3: unilaterale acties om duidelijk te maken dat destructief gedrag niet kan 24

25 25

26 5 aspecten Nieuwe Autoriteit & Geweldloos Verzet 1. Zelfcontrole 2. Steunnetwerk 3. Waakzame zorg 4. Relatiegebaren 5. Eenzijdige verzetsacties

27 27

28 28

29 5 aspecten Nieuwe Autoriteit & Geweldloos Verzet 1. Zelfcontrole 2. Steunnetwerk 3. Waakzame zorg 4. Relatiegebaren 5. Eenzijdige verzetsacties

30 Eenzijdige verzetsacties altijd gedragen door de andere pijlers,anders al snel verzandend in oude autoriteit van dreigen en straffen * 3 Manden als voorbereiding * Aankondiging * Kort oplossingsverzoek * Sit-in

31 Eenzijdige verzetsacties altijd gedragen door de andere pijlers,anders al snel verzandend in oude autoriteit van dreigen en straffen * 3 Manden als voorbereiding * Aankondiging * Kort oplossingsverzoek * Sit-in

32 Implementatie het olievlek-principe if only one mr presence... kartrekkers doen inter- en supervisie

33 Denken Doen Houding Communicatie Interventies 33

34 Literatuur Omer, H. (2007) Geweldloos verzet in gezinnen; Een nieuwe benadering vangewelddadig en zelfdestructief gedrag van kinderen en adolescenten. Bohn Stafleu Gewijzigde nieuwe druk 2015! Omer, H. (2011) Nieuwe autoriteit. Samenwerken aan een krachtige opvoedingsstijl thuis, op school en in de samenleving.hogrefe Omer, H. (2015) Waakzame zorg. Hoe je als ouders je kinderen houvast kunt bieden als dat nodig is. Hogrefe Dolfeyn, H & Leonard H. (2015) Nieuwe autoriteit en geweldloos verzet. Een passende vorm van gezag voor de leerkracht en de school. In: Zorgbreed Lier, R. van & Leonard H. (2013) Nieuwe autoriteit. De omgang met (gedragsproblemen van) jongeren op een nieuw spoor? In: Welwijs-2013, jg 24, nr 4 Leonard H. en Dolfeyn H. (2015) Waakzame zorg. Een concrete uitwerking van nieuwe autoriteit op school.in: Welwijs-2015, jg 26, nr 3 Nus, W. van (2015) Het ijzer smeden als het koud is. Geweldloos verzet op school. 34 Abimo/Pica

35 Websites