RWS verantwoordingsdocument wegkenmerken MT2014 Technische rapportage Rijkswaterstaat, Water, Verkeer en Leefomgeving
RWS verantwoordingsdocument wegkenmerken MT2014 Technische rapportage Datum 11 juli 2014 Kenmerk WVL012/Bae/0027.01 Eerste versie
Documentatiepagina Opdrachtgever(s) Titel rapport Kenmerk Rijkswaterstaat, Water, Verkeer en Leefomgeving RWS verantwoordingsdocument wegkenmerken MT2014 Technische rapportage WVL012/Bae/0027.01 Datum publicatie 11 juli 2014 Projectteam opdrachtgever(s) de heer P. Rijkse Projectteam DAT.Mobility mevrouw E.T.M. Bernards en de heer R. van Vilsteren Projectomschrijving Trefwoorden Actualisering geometrie nieuwe en gewijzigde infrastructuur, verkeersintensiteiten (uit NRM2014 en INWEVA2013) en weg- en omgevingskenmerken van het hoofdwegennet in de Monitoringstool 2014. NSL, Monitoringstool, LMS, verrijking, INWEVA, MIRT
Inhoudsopgave 1. Inleiding 1 1.1 Project doelstelling 1 1.2 Uitgangspunten 2 2. Verantwoording 3 2.1 Actualisering NSL-netwerken met gewijzigde infrastructuur HWN 3 2.1.1 Voorgaand kalenderjaar 2013 3 2.1.2 Zichtjaren 2015, 2020 en 2030 4 2.2 Verrijking met weg- en omgevingskenmerken 6 2.2.1 Algemene aanpassingen 6 2.2.2 Nieuwe wegvakken 7 2.3 Verrijking met verkeersgegevens 8 2.4 Herstellen van fouten in NSL2013 8 2.5 Aanpassing op basis van controleronde regio 9 3. Resultaten 10 3.1 Kwaliteitscontroles 10 3.2 Upload in Monitoringstool 2014 10 3.3 Resultaatbestanden 11
1. Inleiding Op 1 augustus 2009 is het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) in werking getreden. Het NSL waarborgt dat overal waar de richtlijn dat vereist, tijdig aan de grenswaarden voor luchtkwaliteit wordt voldaan. Het NSL heeft daarmee een functie bij de onderbouwing van projecten op het punt van de luchtkwaliteit. Tijdens de uitvoering van het NSL-programma wordt door middel van monitoring gecontroleerd of tijdig wordt voldaan aan de grenswaarden voor luchtkwaliteit. Voor de jaarlijkse monitoring van het NSL wordt gebruik gemaakt van de NSL Monitoringstool. De jaarlijkse actualisering van de locatiespecifieke invoergegevens vindt plaats op drie gebieden: verkeersgegevens; netwerkinformatie; reken- en toetspunten. Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor de jaarlijkse actualisering van de rijkswegen. 1.1 Project doelstelling De dienst Water, Verkeer en Leefomgeving (WVL) van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft aan DAT.Mobility gevraagd ten behoeve van de monitoring van het NSL2014 de netwerkinformatie van het hoofdwegennet (HWN) te actualiseren. In het kader van de jaarlijkse actualisering heeft WVL, parallel aan het onderhavige project, nog twee projecten uitgezet, die gedrieën in onderlinge samenhang zijn opgepakt. Het betreft de actualisering van de verkeersgegevens die aan DAT.Mobility is gegund, en de actualisering van de reken- en toetspunten die het Steunpunt Lucht uitvoert. Ieder van de drie projecten heeft als resultaat een eigen verantwoordingsdocument. RWS verantwoordingsdocument wegkenmerken MT2014 1
1.2 Uitgangspunten In dit project zijn de netwerk- en verkeersinformatie in de NSL-netwerken geactualiseerd. Er zijn netwerken opgesteld voor vier toetsjaren: voorgaande kalenderjaar 2013; zichtjaar 2015; zichtjaar 2020; zichtjaar 2030. De NSL2014-netwerken zijn gebaseerd op de vigerende NSL2013-netwerken, aangevuld met de nieuwe inzichten ten aanzien van (veelal MIRT-)wegprojecten en verkeersprognoses. RWS verantwoordingsdocument wegkenmerken MT2014 2
2. Verantwoording In het 'Draaiboek Monitoring NSL voor rijkswegen' is het proces rondom de jaarlijkse monitoring van het NSL beschreven. Als onderdeel van de monitoring vindt de actualisering van de NSL-netwerken plaats. Voor de actualisering van de geometrie en weg- en omgevingskenmerken is in het Draaiboek vastgelegd welke bronnen bij voorkeur gebruikt worden. Tijdens de actualisering van de afgelopen jaren (vanaf MT2010) en dit jaar is op hoofdlijnen de methodiek uit het Draaiboek gevolgd. In voorkomende gevallen is echter gebleken dat de actualisering beter uitvoerbaar is door wijzigingen in data ten opzichte van het voorgaande jaar door te voeren, in plaats van vanaf nul te starten. Vanwege de goede ervaringen met deze verschilanalyse in de afgelopen jaren, is dit jaar voor een vergelijkbare aanpak gekozen. Tevens is de kwaliteit van de brondata getoetst. De actualisering is voor vier toetsjaren doorlopen op de volgende vijf onderdelen: 1. Actualisering NSL-netwerken met gewijzigde infrastructuur HWN. 2. Verrijking met weg- en omgevingskenmerken. 3. Verrijking met verkeersgegevens. 4. Herstellen van fouten in NSL2013. 5. Aanpassing op basis van controleronde regio. 2.1 Actualisering NSL-netwerken met gewijzigde infrastructuur HWN 2.1.1 Voorgaand kalenderjaar 2013 Uitgangspunt voor de geometrie van de weginfrastructuur in het jaar 2013 is het vigerende NSL2013 geweest. Het NSL2013-netwerk voor het zichtjaar 2012 is van origine gebaseerd op het NWB van december 2009, aangevuld met relevante infrastructurele wijzigingen vanuit het NWB van oktober 2012. RWS verantwoordingsdocument wegkenmerken MT2014 3
Voor het actualiseren van dit netwerk zichtjaar 2012 naar het voorgaande kalenderjaar 2013 is dezelfde methode toegepast als voor het vigerende NSL2013. Door een verschilanalyse van het NWB oktober 2013 met het NWB oktober 2012 is achterhaald waar infrastructuur nieuw is aangelegd, of significant is verlegd. Voor deze locaties is de geometrie vervangen door de geometrie uit het NWB van oktober 2013. Een voorbeeld van een dergelijke wijziging is de Westrandweg A5 bij Amsterdam (rood in de figuur). Figuur 2.1: Omlegging A5 Westrandweg Dit is een van de weinige grote infrastructurele wijzigingen tussen 2012 en 2013. De overige aanpassingen zijn voornamelijk gericht op de vorm en ligging van op- en afritten en knooppunten. 2.1.2 Zichtjaren 2015, 2020 en 2030 Voor het zichtjaar 2020 is het 2020-netwerk uit het NSL2013 het startpunt geweest. Het netwerk 2015 is afgeleid uit de netwerken 2013 en 2020. Voor het zichtjaar 2030 is een preload beschikbaar in de Monitoringstool 2014. Dit is een kopie van het zichtjaar 2020, en beschrijft daarmee de situatie van het jaar 2030 onvoldoende. Vanuit de PAS is voor het jaar 2030 wel een representatief NSL2013 -netwerk beschikbaar, die daarmee startpunt is geweest voor het NSL2014. Gewijzigde inzichten qua infrastructuur op wegprojectniveau tussen de vorige en de huidige NSL-ronde zijn in de basisnetwerken niet opgenomen. RWS verantwoordingsdocument wegkenmerken MT2014 4
De vernieuwde inzichten zijn op de volgende wijze stapsgewijs in de netwerken doorgevoerd: 1. Correctie van de netwerken op basis van de verschilanalyse voor het basisjaar 2013 (zie paragraaf 2.1.1). 2. Correctie van de netwerken op basis van de NSL-projectenlijst en de bijbehorende wegontwerpen. 3. Correctie van de netwerken ter hoogt van wegtunnels en tunnelmonden. 4. Correctie van de netwerken op basis van een analyse van koppelproblemen met de NRM2014-netwerken. De correcties die volgen uit de NSL-projectenlijst, zijn leidend geweest voor de netwerken. In de NSL projectenlijst zijn de wijzigingen uit het MIRT2014 (Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport) opgenomen. De belangrijke wijzigingen zitten in de volgende projecten: A13/A16/A20 Rotterdam; A15 doortrekking Ressen - Zevenaar; Blankenburgverbinding (NWO); spitsstrook A7 - A8; 2e Coentunnel/Westrandweg; A50 Ewijk - Valburg; A29/A15 Vaanplein - Barendrecht; A15 Maasvlakte - Vaanplein; A59 Drongelens Kanaal; A44 RijnlandRoute; A4 RijnlandRoute; A4 Vlietland - N14; N18 Varsseveld - Enschede; Ring Utrecht; N18 Varsseveld - Enschede. De wijzigingen zijn divers van aard. Het gaat om nieuwe infrastructuur, wijziging van kenmerken of wijziging van realisatiejaar. Infrastructurele correcties zijn doorgevoerd op basis van de meegeleverde ontwerptekeningen. Wegtunnels De ligging van de wegtunnels en tunnelmonden is tegenwoordig nauwkeuriger vast te stellen dan een aantal jaren geleden. Uit een analyse van de ligging van de tunnels in de netwerken is gebleken dat de nauwkeurigheid onvoldoende was. Een voorbeeld van een verkeerde ligging is de Roertunnel A73. De in-/uitgang van de tunnel ligt in het NSL2013 350 m te ver naar het westen. RWS verantwoordingsdocument wegkenmerken MT2014 5
Figuur 2.2: Ligging tunnel in NSL2013 (zwart = tunnel, rood = tunnelmond) Op basis van luchtfoto s en Cyclomedia is de ligging van tunnels gecontroleerd en waar nodig gecorrigeerd. Daarbij zijn ook de tunnelmonden en de bijbehorende tunnelfactoren gecorrigeerd. Op consistente wijze zijn de correcties in de netwerken van de vier zichtjaren doorgevoerd. 2.2 Verrijking met weg- en omgevingskenmerken Aangezien de NSL2013-netwerken het startpunt zijn geweest voor het NSL2014, is het overgrote deel van de wegvakken voorzien van weg- en omgevingskenmerken. De wegvakken in het NSL2013 zijn voornamelijk SRM2-wegvakken wat betekent dat ze vallen binnen de reikwijdte van de Standaardrekenmethode 2 (breed wegprofiel). Uitzonderingen hierop zijn de A2 ter hoogte van Maastricht en twee wegtracés van de N9, die in het NSL2013 al als SRM1-wegvakken zijn gecodeerd. Relevante kenmerken voor SRM2-wegvakken zijn: hoogte- en diepteligging; wettelijke maximumsnelheden, inclusief de wijze van handhaving; ligging en hoogte afschermende voorzieningen, tunnelinformatie. 2.2.1 Algemene aanpassingen Het uitgangspunt is dat de wegvakinformatie uit het NSL2013 representatief is voor het NSL2014. Er zijn dit jaar twee algemene aandachtspunten geweest: de wettelijke snelheden en de scherminformatie. RWS verantwoordingsdocument wegkenmerken MT2014 6
Wettelijke snelheden Op het onderdeel wettelijke snelheden heeft WVL besloten om de informatie in het NSL te actualiseren. Voor het jaar 2013 zijn door WVL de maximumsnelheden aangeleverd, zoals deze op 1 januari 2013 op het HWN van kracht waren. Voor de jaren vanaf 2015 zijn snelheidslimieten aangeleverd, waarbij rekening is gehouden met alle verkeersbesluiten die genomen zijn voor de sluitingstermijn van de MT2014. De aangeleverde bron waarin de snelheden zijn opgenomen, is het bestand Snelhedenbeeld na invoering 130 versie 20140228 versie voor NSL.xls. Wegvakken die niet in deze lijst voorkomen, zijn onder andere op- en afritten en infrastructuur die na 2015 zijn opengesteld. Voor deze wegvakken hebben WEGGEG respectievelijk de NSL2013- netwerken als bron voor de snelheden gediend. Scherminformatie Tijdens de actualiseringrondes van de afgelopen jaren zijn omissies geconstateerd in de bronbestanden van de schermen. WVL heeft vooruitlopend op de huidige actualiseringronde een verbeterslag voor de schermen doorgevoerd. Concreet betekent dit dat de scherminformatie is ondergebracht in één eenduidig bestand, met daarin: de huidige schermen en wallen, zoals ingemeten tot en met 2013 (uit het geluidsregister); de NSL-schermen; nieuw PreNoMo-scherm langs de A20 bij Rotterdam dat aan de zuidzijde (stadszijde) wordt gerealiseerd. De scherminformatie uit het nieuw aangeleverde bestand ( schermen_totaal.shp ) zijn overgenomen in de betreffende zichtjaren van de NSL-netwerken. Voor de toekomstjaren geldt dat ook de huidige schermen hierin zijn opgenomen. Er doen zich echter situaties voor waarbij de schermen door toedoen van projectwijzigingen of nieuwe projecten niet meer naast de weg staan, maar onder de (nieuwe) weg terechtkomen. Deze schermen zijn niet in de toekomstnetwerken opgenomen. Alle scherminformatie zoals opgenomen in het NSL2013, is op basis van vorenstaande aanpassingen overruled, met uitzondering van schermen langs nieuwe tracés, zoals de A4 Delft- Schiedam. Deze schermen, die vanuit projectbesluiten worden aangelegd, zijn gehandhaafd. 2.2.2 Nieuwe wegvakken Voor alle nieuwe wegvakken is de volgende extra informatie verzameld: hoogte- en diepteligging; wegtypering; ligging en hoogte afschermende voorzieningen; tunnelinformatie. Openstelling 2013 Voor wegen die in 2013 zijn opengesteld, zijn de volgende bronnen gebruikt: het Digitaal Topografische Bestand (DTB) voor de hoogte- en diepteligging; gegevens over strikte handhaving uit het vigerende NSL2013; tunnelinformatie uit het vigerende NSL2013. Het DTB bevat informatie over het hoogteprofiel van de weg. Tijdens eerdere actualiseringen van de NSL-netwerken is gebleken dat het DTB op meerdere locaties achterloopt bij het NWB. Hierdoor is het op deze locaties niet mogelijk om hoogte- en diepteligging uit het DTB af te leiden. RWS verantwoordingsdocument wegkenmerken MT2014 7
Nieuwe wegvakken die wel in het DTB aanwezig zijn, zijn vanuit deze bron voorzien van weghoogten. De set wegvakken die (nog) niet in het DTB is opgenomen, zijn voorzien van een alternatieve, handmatige verrijking op basis van logica. Tunnelinformatie en informatie over strikte handhaving (wegtype 94) is overgenomen uit het NSL2013. Openstelling na 2013 De toekomstige wegtracés zijn verrijkt met weg- en omgevingskenmerken door toepassing van: tunnelinformatie en informatie over strikte handhaving uit het vigerende NSL2013. Indien mogelijk, is de weghoogte overgenomen uit naastliggende wegvakken; te traceren fly-overs zijn voorzien van realistische hoogteverschillen ten opzichte van de onderdoorgang. Indien relevant zijn weghoogten uit het NSL2013 overgenomen op de nieuwe infrastructuur. Overige nieuwe infrastructuur in de toekomstjaren heeft default een weghoogte van 0 m ten opzichte van maaiveld meegekregen. Tunnelinformatie is overgenomen uit het NSL2013. Indien van nieuwe projecten tunnelinformatie beschikbaar was, is deze meegenomen. 2.3 Verrijking met verkeersgegevens De verkeersgegevens zijn binnen een apart project verrijkt en aan de NSL-netwerken gekoppeld. In de notitie Verantwoordingsrapportage Verrijkte Verkeersintensiteiten (kenmerk: WVL011/Bae/0023.01) zijn deze werkzaamheden beschreven. 2.4 Herstellen van fouten in NSL2013 Onderdeel van de actualisering is het verbeteren van geconstateerde omissies in de netwerken van de monitoringsronde 2013. Via het Steunpunt Lucht van RWS worden onjuistheden die door de eigen organisatie of externen (bijvoorbeeld andere wegbeheerders) worden aangedragen, gedurende het gehele jaar geïnventariseerd. Het Steunpunt heeft deze inventarisatielijst ten behoeve van correcties aangeleverd (bron: Fouten_NSLMonitoring.doc ). RWS verantwoordingsdocument wegkenmerken MT2014 8
De voor de onderhavige studie relevante meldingen hadden betrekking op: traject A2 A20-Noord A15, tunnel onder de Noord algemeen A1 ter hoogte van Muiden A27/A1 regio Zeeland omschrijving de wegvakken van de A2 tussen knooppunt Everdingen en Nieuwegein liggen op de (oude) verkeerde locatie in de NSL Monitoringstool op de A20 tussen knooppunt Kleinpolderplein en Rotterdam Centrum zijn schermen opgenomen in het jaar 2012, terwijl die er nog niet staan; hierdoor wordt gerekend met een onderschatting van de concentraties, ook in 2015 klopt de schermmodellering mogelijk niet bij de tunnel onder de Noord is een tunnelfactor toegepast op een segment dat in de tunnel ligt schermhoogtes zitten langs veel wegen niet goed in de MTtool het aquaduct/de tunnel in het nieuwe tracé voor SAA zit niet als tunnel in de Monitoringstool maar ligt op maaiveld; de berekende concentraties kloppen hierdoor niet de nieuwe aansluiting Hilversum verschuift 25 m naar het zuiden (aanpassing van OTB naar TB) diverse wijzigingen Na overleg met het Steunpunt Lucht zijn noodzakelijke aanpassingen doorgevoerd. 2.5 Aanpassing op basis van controleronde regio WVL heeft de conceptnetwerken aan de regionale vertegenwoordigers voorgelegd. Uit deze controleronde zijn opmerkingen naar voren gekomen, op basis waarvan de netwerken aangepast zijn. Het betreft: Verlenging van de op-/afrit in 2020 en 2030 op de Europaplein A2 Maastricht. Verwijdering aansluiting Imstenradarweg in 2020. Toevoeging van de zuidoostelijke verbindingsboog in knooppunt Zunderberg in 2015. Toevoeging van een scherm bij de noordwestelijke verbindingsboog in knooppunt Zunderberg in 2015, 2020 en 2030. Verwijdering van een dubbel wegvak op de N35 Nijverdal in 2020. Aanpassing van de wegassen A59 Drongelenskanaal aan de ligging van het ontwerp in 2020 en 2030 (2015 is ongewijzigd, is tijdelijke situatie). Toevoeging van de tunnel in de A10 Zuidas en gewijzigde ligging. Deze wijziging heeft plaatsgevonden op verzoek van de heer Franci Vanweert. Toevoeging van segment N35 bij Zwolle. RWS verantwoordingsdocument wegkenmerken MT2014 9
3. Resultaten 3.1 Kwaliteitscontroles Tijdens de bouw van de netwerken NSL2014 hebben met regelmaat op twee niveaus kwaliteitscontroles plaatsgevonden: controle of de vernieuwde netwerken compleet zijn; controle of de weg- en omgevingskenmerken plausibele waarden hebben. De controles hebben in het teken gestaan van het opsporen van structurele fouten. In ieder geval hebben de hiernavolgende controles plaatsgevonden: set vernieuwde wegvakken in een zichtjaar ook aanwezig in een set van een later zichtjaar; koppelingen modelnetwerken aan NSL-netwerken ten behoeve van het opsporen van gaten/omissies in NSL-netwerken; logische waarden ten aanzien van weg-, schermhoogten en afstanden; logische waarden snelheden; visuele controle ligging tunnels en vergelijking totale weglengte tunnels NSL2014 ten opzichte van NSL2013; handmatige berekening tunnelfactor ten behoeve van controle rekenregel; vergelijking totale weglengte wegtype 94 (strikte handhaving) NSL2014 ten opzichte van NSL2013. 3.2 Upload in Monitoringstool 2014 In het kader van deze opdracht is ook de upload verzorgd in de Monitoringstool 2014. Na de officiële goedkeuring van WVL ten aanzien van de geactualiseerde netwerken, zijn de netwerken onder account van WVL geüpload in de tool. Omdat we werken met nieuwe netwerken, die volgens de werkwijze van Bureau Monitoring pas vernieuwd kunnen worden als de oude versies verwijderd zijn, zijn wegen die het afgelopen jaar zijn overgedragen aan andere wegbeheerders (bron: wegbeheerdersoort in NWB),niet meer in het HWN-netwerk aanwezig. De upload van de netwerken in de Monitoringstool is naar tevredenheid gegaan. RWS verantwoordingsdocument wegkenmerken MT2014 10
3.3 Resultaatbestanden Het resultaat van deze studie bestaat uit een viertal uitvoerbestanden (GIS-shapes) voor luchtberekeningen en de onderhavige technische rapportage. In tabel 3.1 zijn de resultaatbestanden beschreven. De datum in de datumkolom is de datum van het exporteren van de definitieve bestanden op basis van wijzigingsrechten uit de Monitoringstool 2014. bestandsnaam inhoud datum segment_obv_wijzigingsrechten mt2014_j2013_r.zip segmenten 2013 19 mei 2014 segment_obv_wijzigingsrechten mt2014_j2015_r.zip segmenten 2015 19 mei 2014 segment_obv_wijzigingsrechten mt2014_j2020_r.zip segmenten 2020 19 mei 2014 segment_obv_wijzigingsrechten mt2014_j2030_r.zip segmenten 2030 19 mei 2014 Tabel 3.1: Resultaatbestanden HWN RWS verantwoordingsdocument wegkenmerken MT2014 11