Doelstelling netwerken palliatieve zorg Drenthe De vier netwerken palliatieve zorg zijn gericht op het verbeteren van de kwaliteit van zorg voor de palliatieve patiënt en de naasten. Waarbij naar de patiënt als geheel wordt gekeken, medisch, psycho/sociaal en spiritueel. Iedere patiënt in de regio moet de mogelijkheid hebben om te sterven waar hij/zij wil en op de manier waarop hij/zij wil binnen de grenzen van de mogelijkheden. De patiënt moet keuzes kunnen maken op basis van heldere en objectieve informatie. De palliatieve zorg en behandeling wordt verleend door goed geschoolde professionals en vrijwilligers. De zorgaanbieders in de regio werken optimaal samen met als doel de patiënt de best mogelijke kwaliteit van leven te bieden. Van belang hierbij is overdracht van actuele kennis en vaardigheden aan professionals/vrijwilligers, tijdige aandacht voor het rouwproces en nazorgfase en aandacht voor vernieuwing en ontwikkeling. Deelname Consortium Ligare Vanaf 2015 maken de netwerken palliatieve zorg in Drenthe deel uit het Consortium Ligare. Hierin wordt samengewerkt met collega netwerken palliatieve zorg uit Overijssel, Groningen en Friesland, met het IKNL, Zorgbelang en Hogescholen, onder aanvoering van het Expertise Centrum Palliatieve Zorg in het UMCG. Vanaf 1 januari 2016 zal vanuit het Consortium gewerkt worden aan doelstellingen die in gezamenlijkheid, vanuit de netwerken, zijn geformuleerd. Hiervoor is financiering aangevraagd bij ZonMw in het kader van het Nationaal Programma Palliatieve zorg Palliantie meer dan zorg 2015-2020. Doelen Consortium 2016-2018 De partijen binnen het Consortium hebben afgesproken aan twee doelen te werken in de eerste tranche van ZonMw, die uitvoerder is van het Nationaal Programma. Doel markering-proactieve zorgplanning De partijen binnen het Consortium streven er naar markering van de palliatieve fase en proactieve zorgplanning in de bestaande medische zorgtrajecten te integreren. Markering van de palliatieve fase en proactieve zorgplanning worden als onontbeerlijk beschouwd om patiënten en hun naasten zo optimaal mogelijke zorg te kunnen bieden in de laatste levensfase. Daarnaast draagt het tijdig bespreekbaar maken van de palliatieve fase bij aan minder overbehandeling en resulteert daarmee in een kostenreductie. De doelen van dit project zijn: 1. consortium brede implementatie van markering en proactieve zorgplanning
2. onderzoek gefinaliseerd of actieve markering van de palliatieve fase positief bijdraagt aan het welbevinden van patiënten en/ of hun naasten 3. onderzoek gefinaliseerd of het gebruik van proactieve zorgplanning op maat bijdraagt aan het welbevinden, de zelfregie en participatie in de zorg van patiënten en hun naasten. Om dit te realiseren bestaat het plan van aanpak uit vier onderdelen: 1) consortium brede implementatie van markering van palliatieve fase en gebruik van proactieve zorgplanning 2) onderzoek bij patiënten met kanker naar het effect van markering en proactieve zorgplanning 3) onderzoek bij patiënten met hartfalen naar het effect van markering en proactieve zorgplanning 4) onderzoek bij patiënten met dementie naar hoe markering en proactieve zorgplanning te implementeren Doel patiënten participatie De partijen binnen het consortium stellen zich voor 2020 ten doel dat elke patiënt in de palliatieve fase in staat wordt gesteld om samen met zijn naasten persoonlijke keuzes te maken die bijdragen aan een zo positief mogelijk ervaren laatste levensfase en wordt ondersteund bij het maken en realiseren van deze keuzes. Om dit te realiseren bestaat het plan van aanpak 2016-2018 uit 3 onderdelen: 1. Patiënt aan zet: participerend onderzoek gericht op het ontwikkelen van een methodiek waarmee patiënten en naasten hun eigen zorgsituatie kunnen verbeteren, uitgaande van de eigen vragen en dilemma s. 2. Patiënt online in regie: actiegericht praktijkonderzoek van digitale communicatiemiddelen ter ondersteuning van de regie van patiënten en/of hun naasten. 3. Patiënt verstaan, gehoord en gezien: ontwikkelen en implementeren van een onderwijsprogramma gericht op implementatie van spirituele zorg. Jaarplan activiteiten netwerken palliatieve zorg Drenthe 1. Maken plan van aanpak markering en proactieve zorgplanning (zie bijlage) 2. Maken plan van aanpak voor scholing spirituele zorg (zie bijlage) 3. Uitvoeren plan van aanpak markering en proactieve zorgplanning bij netwerk dementie Drenthe (zie subsidie aanvraag Consortium) Netwerkcoördinator zal het project ondersteuning. Netwerk kan evt. monitoren. 4. Ondersteunen WZA bij uitvoeren project markering en proactieve zorgplanning bij hartfalen. 5. Verder uitrollen van het project vistatie palliatieve zorg. Overige instellingen in Meppel-Steenwijkerland visiteren in 2016. Visitatie palliatieve zorg in samenwerking met IKNL en Fibula landelijk op de kaart krijgen en financiering zoeken voor landelijke uitrol. 6. 1 themabijeenkomst per netwerk palliatieve zorg 7. Monitoren van de huidige Patz groepen 8. Monitoren van implementatie Zorgpad Stervensfase 9. Monitoren werken met beleidsplannen palliatieve zorg door de zorginstellingen
10. PR en Communicatie. Uitgeven van blad Pal voor U met regiokatern, website, Publieksacademie in Meppel. 11. Organiseren 2 kennisdragersbijeenkomsten per netwerk 12. Afstemming met PCT Drenthe 13. Evt. basisscholing palliatieve zorg voor verzorgenden/verpleegkundigen Bijlage 1. Implementatie Markering en Proactieve zorgplanning (uitganspunt: Zorgmodule 1.0) 4 Netwerken: Meppel/Steenwijkerland, Hoogeveen, Zuid-Oost Drenthe, Noord-Midden Drenthe. Eigenaar: Hennita Schoonheim Plan Wat is je doel? Wat wil je bereiken? (wat is er als markering en pro actieve zorgplanning geïmplementeerd is? Kennis, activiteit, gedrag) Wat is je doelgroep? (wie gaan werken met markering en pro-actieve zorgplanning?) Hoe ga je het doen? Wie gaat het doen? Wie wil je erbij betrekken? In elk netwerk werkt minimaal 1 MDO ziekenhuis, 1 MDO verpleeg/verzorgingshuis en 1 patz groep met markering en proactieve zorgplanning. Alle kennisdragers palliatieve zorg hebben kennis van de instrumenten markering en proactieve zorgplanning en kunnen daarmee signaleren en patiënten aandragen voor MDO overleg. Palliatief Consultatie Team Drenthe heeft kennis van markering en proactieve zorgplanning en kan daarover geconsulteerd worden. MDO palliatieve zorg ziekenhuis MDO verpleeg- verzorgingshuis Patz groep Kennisdragers PCT Drenthe Alle doelgroepen zijn bij de start bewust onbekwaam. Starten met scholen van de doelgroepen. Doelgroep is bij start onbewust onbekwaam. Na scholing is doelgroep bewust onbekwaam. Daarna starten met gebruiken via PDCA cyclus waarin de doelgroep naar bewust bekwaam toe werkt. Doen:Doelgroepen onderleiding van projectleider. Wie projectleider wordt zullen we nog moeten afstemmen in de netwerken. Betrekken: IKNL Netwerk Groningen betrekken voor expertise. Andere netwerken in consortium betrekken
Welke knelpunten / vragen die implementatie in de weg kunnen staan verwacht je? voor uitwisseling ervaringen. Expertise centrum/kwartiermaker voor advies. Projectleiding. Nog geen beeld wie dat op gaat pakken. Netwerkcoördinator of netwerklid. Knelpunten: Geen prioriteit bij zorgverleners wegens overvraging door eigen instelling/financiën. Wat zijn bevorderende factoren? MDO s krijgen praktisch instrument waarmee ze kunnen markeren en proactieve zorgplanning op kunnen zetten. Als patiënten in beeld zijn kan een keten opgezet worden rond de patiënt. Verbetering samenwerking 1 e en 2 e lijn. Do Wanneer ga je het doen? Kwartaal 4 2015 MDO s informeren en scholing organiseren. Kwartaal 1 en 2 2016 scholen Kwartaal 3 en 4 start implementatie 2017 volgen implementatie en bijstellen. Check Wanneer heb je je doel bereikt? Als bovengenoemde doelgroepen eind 2017 werken met markering en proactieve zorgplanning. Act Wanneer en wat ga je evalueren? (buiten onderzoek om) Na scholing inventariseren of men daar voldoende aan heeft om te kunnen starten. Eind 2016 evalueren of start implementatie loopt en/of aanpassing behoeft. Halverwege 2017 evalueren of er aanpassingen nodig zijn.
Korte toelichting: Bij implementatie doorloopt de doelgroep een route die vaak begint bij onbewust onbekwaam (geen weet hebben van een product c.q. de onderliggende nieuwe kennis) en idealiter eindigt bij onbewust bekwaam (het als vanzelfsprekend toepassen van nieuwe kennis). Onderweg passeert de route eerst nog bewust onbekwaam (weet hebben van nieuwe kennis zonder deze al toe te passen) en bewust bekwaam (nieuwe kennis toepassen, maar nog niet als vanzelfsprekend). Daar waar verspreiding van informatie zich vooral richt op de weg van onbewust onbekwaam naar bewust onbekwaam, focust implementatie vooral op het vervolg van de route naar bewust bekwaam en uiteindelijk onbewust bekwaam. Bij implementatie gaat het dus vooral om concrete gedragsverandering (toepassing van nieuwe kennis en kunde in de dagelijkse praktijk), inclusief borging daarvan. In een implementatieplan wordt daarom bij voorkeur vermeld: o wie de doelgroep is / bij wie wordt de nieuwe werkwijze geïmplementeerd o de gewenste concrete gedragsverandering van de doelgroep (wat moeten zij anders, meer, minder gaan doen?) en de kennis die de doelgroep hierbij nodig heeft o de criteria voor succes, meetmethoden o de belemmerende en bevorderende factoren (bv ook kennis en vaardigheden of organisatorisch randvoorwaarden) o wie wat gaat doen, taken, rollen, verantwoordelijkheden en bevoegdheden Bijlage 2 Scholing spirituele zorg Consortiumbreed Vanaf fase 3, vervolgimplementatie( zie onderstaand schema) zullen de netwerken in Drenthe meewerken aan dit project. In 2016 is er nodig ter voorbereiding: 1. Bepalen welke zorginstellingen binnen ieder netwerk geschoold willen worden in spirituele zorg. Er is financiering aangevraagd voor 1 zorginstelling per netwerk. Als meerder instellingen geschoold willen worden zullen we daarvoor financiering moeten zoeken. 2. Uitzoeken of in Drenthe 8 trainers (2 duo s) beschikbaar zijn die deze training willen geven. Voorwaarde: 1 trainer per duo heeft de Masterclass spiritualiteit gevolgd. In 2017: 1. Scholing trainers 2. Scholing zorginstellingen Korte toelichting project: (Voor uitgebreide info over dit project zie aanvraag ZonMw.) Patiënt verstaan, gehoord en gezien: kwaliteitsimpuls spirituele zorg Doelstelling Het ontwikkelen en implementeren van een onderwijsprogramma gericht opverbeteren van spirituele zorg, zodat zorgverleners gesprekken op dit terrein beter aan kunnen gaan. Uitkomst Een multi-inzetbare toolkit spirituele zorg'. Deze bevat een blended-learningprogramma, een Train the trainer programma en een handleiding implementatie voor zorgorganisaties. Een regionale docentenpool van minimaal 7 duo s van zorgverleners (geestelijk verzorger en arts of verpleegkundige). Een toename in vaardigheden bij minimaal 300 zorgverleners op gebied van gespreksvoering en aandacht voor spirituele zorg.
Planning voor het Consortium Fase Omschrijving Startdatum Einddatum Fase 1 Onderzoek 'best practices' spirituele zorg en 01-01-016 01-03-2016 leermethode Selectie deelnemende organisaties 01-01-2016 01-03-2016 Fase 2 Ontwikkelen onderwijsprogramma 01-01-2016 01-09-2016 Fase 3 Proef implementatie 2-3 zorgorganisaties 01-09-2016 01-11-2016 Tussenevaluatie en eventuele bijstelling 15-10-2016 15-11-2016 Vervolg implementatie 15-11-2016 01-06-2017 Fase 4 Meting SCCS 01-09-2016 01-07-2017 Semigestructureerde interviews 01-04-2017 01-07-2017 Onderzoek proactieve zorgplannen 01-09-2016 01-07-2017 Fase 5 Samenstellen definitieve toolkit en 01-07-2017 01-11-2017 handreiking Borging binnen Ligare 01-07-2017 01-11-2017