Jaarbericht 2012 TROTS OP WAARAAN WE IN 2012 GEBOUWD HEBBEN 1
Je vleugels uitslaan in een nieuwe omgeving 2012, het jaar waarin we als Bevolkingsonderzoek Oost eigenlijk pas echt fuseerden. Het project Samenvoegen & Kantelen werd afgerond, de vier bestaande business units werden opgeheven en we gingen vanuit een nieuwe centrale locatie aan de slag met een nieuwe organisatie. Dit traject verliep niet zonder slag of stoot en er is menig discussie gevoerd over de inrichting van de nieuwe organisatie. Nieuwe collega s kwamen de gelederen versterken, van sommige collega s namen we afscheid. We behaalden onze productietargets voor de borstkankeren de baarmoederhalskankerscreening. We haalden een HKZ-/ISO certificaat. We voerden drie pilots basisscholing cervix uitstrijken uit voor huisartsassistenten en we startten met een projectteam voor de voorbereiding van de invoering van de darmkankerscreening. Ook richtten we onze eigen scholingsruimte in waar inmiddels al veel gebruik van is gemaakt. En we startten met een nieuw programma: Bouwen doe je samen! In een vliegtuighangar op vliegveld Teuge kwamen we bij elkaar om te praten over wat het betekent om uit te blinken in ons werk en een excellente organisatie te worden. Veel zaken vragen onze aandacht. Om als organisatie daadwerkelijk uit te kunnen blinken en excellent te kunnen functioneren, moeten we nog veel werk verrichten. Het managementteam is intensief bezig met het goed vormgeven van dit programma, zodat in alle haarvaten van de organisatie de principes van excellent functioneren ingebed kunnen worden. We sluiten het jaar 2012 af in de wetenschap dat we een grote klus geklaard hebben en dat we het jaar met een positief financieel resultaat afronden. Iedere medewerker heeft op zijn/haar eigen wijze hieraan een bijdrage geleverd. Ik besef dat we in 2012 veel van de organisatie hebben gevraagd. Medewerkers moesten presteren in een onzekere omgeving. Naast hun reguliere taak werd ook een beroep gedaan op hun inzet ten behoeve van de verhuizing, samenvoegen en kantelen en het samen bouwen aan één Bevolkingsonderzoek Oost. Ik wil alle medewerkers en ketenpartners hartelijk danken voor alle inspanning in 2012. We kunnen trots zijn op de behaalde resultaten. Ik hoop dat u het jaarbericht met interesse en genoegen zult lezen. Drs. Susanne Bentvelsen - Prins Raad van Bestuur Bevolkingsonderzoek Oost 2 Op 5 april 2012 werd het nieuwe kantoor officieel geopend door de voorzitter van de Raad van Toezicht, Emmy Janssen, en de Wethouder Zorg van de Gemeente Deventer, Margriet de Jager. 3
2012: het jaar van samen bouwen In december 2010 besloot het managementteam van Bevolkingsonderzoek Oost positief over de nieuwe inrichting van de organisatie en startten we met het project Samenvoegen & Kantelen. Hierin werden drie grote veranderingstrajecten ondergebracht: samenvoeging van alle business units in een centrale organisatie verhuizing naar een nieuwe centrale locatie kanteling van de organisatie van een productgerichte naar een procesgerichte structuur. Het was een expeditie met hobbels en hoogtepunten. Doel van de kanteling was om de kennis, kunde en kwaliteit van de afzonderlijke business units te bundelen in een krachtige, efficiënte organisatie die uitstekende invulling geeft aan de missie, kern- en klantwaarden. Het tempo lag hoog en dat legde de nodige druk op bij de medewerkers. We moesten zekerheden loslaten, lef tonen en keuzes maken. Niet gemakkelijk als je al jaren op dezelfde wijze werkt. Alles ging op de schop, van processen en procedures tot de personele regelingen en de financiële huishouding. Dat maakte het een zeer complex project. Doordat iedereen hard heeft gewerkt konden we, geheel volgens planning, eind januari 2012 verhuizen naar Deventer. Op 25 januari vond de aftrap van de nieuwe organisatie plaats; de eerste officiële werkdag op het kantoor in Deventer. Samenwerken met oude en nieuwe collega s. Toen begon de echte samenvoeging en kanteling en moest het project van de tekentafel naar de praktijk worden gebracht. Inmiddels is 2012 achter de rug en is de expeditie ten einde. Er ligt een stevige basis voor de toekomst met een versterkte positie in de keten, een afgesloten en ondertekend Sociaal Statuut, een nieuw organogram, één borstkanker- en één baarmoederhalskankerproces en de werkprocessen procedures zijn geharmoniseerd. Nu gaan we Bevolkingsonderzoek Oost verder uitbouwen en ook dat doen we samen! Een organisatie waarin iedereen z n ei kwijt kan Cliënten kunnen op diverse manieren hun reactie, klacht, compliment, suggestie of vraag aan Bevolkingsonderzoek Oost kenbaar maken. Deze reacties zijn een bron om bestaande processen werkwijzen te optimaliseren. Waar Bevolkingsonderzoek Oost in 2012 vooral reactie gaf op, willen wij onze cliënten in 2013 toenemend proactief tegemoet treden met informatie, nieuws en discussieonderwerpen. Cliëntreacties 2012 Met ingang van 2012 zijn de reacties en klachten vanuit de baarmoederhalskankerscreening toegevoegd. Het totaal aantal reacties betrof 635. Opvallend is het minimale aantal reacties aan de baarmoederhalskankerscreening zijde. Dit is mogelijk te verklaren door de ruimschootse vertegenwoordiging van zelf-uitnodigende huisartsen in onze regio. Doordat de uitvoering van de baarmoederhalskankerscreening door de huisarts(assistent) wordt gedaan, denken de meeste cliënten bij een klacht niet direct aan Bevolkingsonderzoek Oost. Ten opzichte van het aantal verrichte onderzoeken werd er bij 0,21% van de onderzoeken gebruik gemaakt van de mogelijkheid een reactie in te dienen. In iets minder dan de helft van de gevallen, bij 0,09% van de onderzoeken, ging het om een klacht of een negatieve reactie. De overige reacties waren complimenten, suggesties of vragen. In 2012 zijn er geen klachten doorgegeven aan de landelijke klachtencommissie. Verdeling op basis van soort reacties Soort Verdeling op basis van categorieën Categorie klachten complimenten suggesties vragen Bejegening 41 158 1 0 Organisatorisch* 87 21 27 16 Pijn 80 14 3 6 Standplaats/Locatie 25 5 9 10 Medisch 12 3 3 13 Leeftijdsgrenzen 4 3 12 3 Verwondingen 8 0 1 0 Overig 17 23 16 14 Totaal 274 227 72 62 * Bijvoorbeeld werkwijze, administratief, bereikbaarheid Percentage van het totaal Klachten 274 43,1% Complimenten 227 35,7% Suggesties 72 11,4% Vragen 62 9,8% Totaal 635 100% Het managementteam sinds juni 2012 V.l.n.r.: Heidi Kroeze (Manager Screening), Rolf van Munster (Controller), Mariska Drewes (Manager Planning, Logistiek en Administratie), Paul Hoogland (Hoofd Bedrijfsbureau) en Susanne Bentvelsen (Bestuurder) 4 5
Bevolkingsonderzoek borstkanker 2012 Trots op! Bijzondere ontwikkelingen in de borstkankerscreening Iedere twee jaar krijgen vrouwen in de leeftijd van 50 tot en met 75 jaar een uitnodiging van ons om een mammografie te laten maken. Het onderzoek vindt plaats in één van de elf mobiele of in één van de drie vaste onderzoeksunits. In 2012 stonden de mobiele onderzoeksunits op 89 locaties in 62 gemeenten. Door ons gecontracteerde radiologen bekijken de mammografieën. Zij beoordelen deze als eerste of tweede lezer afzonderlijk van elkaar en komen samen tot een uitslag. Deze uitslag ontvangt de cliënt thuis. Hebben de radiologen een verdenking op borstkanker? Dan informeren wij eerst de huisarts voordat wij de cliënt informeren. Opkomst In 2012 nodigden wij 239.302 vrouwen uit om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek borstkanker. Daarvan lieten 195.373 vrouwen zich onderzoeken in één van onze onderzoeksunits. Het gemiddelde opkomstpercentage was 81,67%. Het target was om in 2012 194.009 vrouwen te onderzoeken. Dit is ruimschoots gelukt. Non-participatie en non-respons In 2012 besloten 22.242 vrouwen (9,28%) niet mee te doen aan het onderzoek. Zij maakten dit vooraf kenbaar aan ons. 21.687 vrouwen (9,05%) namen zonder opgaaf van reden niet deel aan het onderzoek. Zij reageerden niet op de uitnodiging en de herinnering. Doorverwijzing In dit verslagjaar zijn 4.621 vrouwen doorverwezen voor nader onderzoek. Het verwijscijfer bedroeg 23,65 per 1.000 cliënten. In 2011 was dit 19,51 per 1.000 cliënten. Kerngegevens 2011-2012 2012 2011 uitnodigingen 239.302 225.401 onderzoeken 195.373 188.887 Opkomst 81,67% 83,67% Non-participanten 22.242 21.283 % non-participatie 9,28% 9,44% Non-respondenten 21.687 19.231 % non-respondentie 9,05% 8,53% verwijzingen 4.621 3.616 Gemiddeld verwijscijfer 23,65 19,51 (per 1.000 cliënten) Rolstoelgebonden cliënten in de screening Om het bevolkingsonderzoek borstkanker voor iedere vrouw, en dus ook voor rolstoelgebonden vrouwen, toegankelijk te maken in ofwel een mobiele ofwel een vaste unit, heeft een projectgroep zich over dit vraagstuk gebogen. In de bestaande situatie verwijzen wij een groot aantal cliënten door naar het ziekenhuis voor het bevolkingsonderzoek. De leidraad van het RIVM schrijft echter voor dat alle vrouwen, ook rolstoelgebonden, door geregistreerde MBB ers (laboranten in de screening) onderzocht dienen te worden in een daartoe gekwalificeerde onderzoeksunit. Eind 2012 was het projectplan gereed. In 2013 volgt de implementatie en vanaf januari 2013 screenen we rolstoelgebonden cliënten in de vaste onderzoeksunits. In de toekomst kunnen rolstoelgebonden cliënten ook terecht in de mobiele onderzoeksunits. Dense trial Vrouwen met een hoge borstdensiteit (relatief veel klier- en bindweefsel) hebben meer kans op borstkanker. Bovendien mist men een tumor makkelijker omdat deze in het dichtere borstweefsel op het mammogram minder opvalt. Onderzocht wordt of een aanvullende MRI uitkomst biedt voor deze vrouwen. In 2012 voerden we de voorbereidingen voor de dense trial bij Bevolkingsonderzoek Oost uit. De start van de uitvoering van deze studie is in 2013. Photoacoustic Mammoscope (PAM) In de screening vormt de screeningstechniek mammografie de standaard. Omdat deze techniek enkele nadelen kent, zoals pijn en straling, werken onderzoekers over de hele wereld aan mogelijk nieuwe alternatieven. Bij de methode PAM gebruikt men geen straling en de techniek is pijnloos maar PAM heeft een aantal eigenschappen waardoor toepassing deze nu nog erg prille techniek (nog) niet geschikt maakt (voor de screening). Onderzoekers van de Universiteit Twente hebben goede hoop dat ze op den duur in staat zijn een instrument te ontwikkelen dat borsttumoren met een hoge betrouwbaarheid detecteert maar dan zonder de nadelige straling of pijn. Bevolkingsonderzoek Oost werkte in de zomer van 2012 mee aan deze studie. Compressie op maat In deze studie onderzoeken we of we kunnen screenen met een op de borst afgestelde kracht. Dit heeft tot doel het verminderen van pijn zonder noemenswaardig kwaliteitsverlies van de foto s. Binnen de studie wordt de op dit moment gebruikte kracht vergeleken met een standaard ontwikkelde druk (kracht verdeeld over het borstoppervlak). Een deel van de analyses is in 2012 uitgevoerd en een deel staat voor 2013 gepland. 6 7
Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker 2012 Trots op! Bijzondere ontwikkelingen in de baarmoederhalskankerscreening Vrouwen in de leeftijd van 30 tot en met 60 jaar ontvangen iedere vijf jaar een uitnodiging van ons om een uitstrijkje te laten maken. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door een huisarts of assistente. Eén van de door ons gecontracteerde laboratoria beoordeelt vervolgens het uitstrijkje. De uitslag ontvangt de cliënt thuis. Vindt het laboratorium een afwijking? Dan informeren wij eerst de huisarts voordat wij de cliënt informeren. Jaarlijks nodigt Bevolkingsonderzoek Oost rond de 145.000 vrouwen uit voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Opkomst In 2012 ontvingen 145.330 vrouwen één of meerdere uitnodigingen (herinneringen, uitnodiging na uitstel op verzoek of na zwangerschap) om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Het aantal vrouwen dat zich liet onderzoeken was 101.753 (70,0%). Cliënten kunnen er echter voor kiezen om niet direct mee te doen aan het onderzoek. In principe hebben zij vijf jaar de tijd om het onderzoek uit te laten voeren. Daardoor is het werkelijke aantal onderzoeken in 2012 groter, namelijk 108.022 op basis van de eerste uitnodiging en 1.492 op basis van de eerste herinnering. Participatie en non-response Geboortejaar Uitgenodigd Actieve participatie % Specificatie passieve participatie Uit het overzicht blijkt dat 11.521 vrouwen ervoor gekozen hebben niet mee te doen aan het onderzoek. Hiervan meldde zich 3.096 (26,9%) definitief af en 8.425 (73,1%) tijdelijk. Beoordeling en doorverwijzing Aan 2.014 vrouwen werd gevraagd om het uitstrijkje na zes weken te laten herhalen, omdat de kwaliteit van het uitstrijkje niet voldoende was om deze te beoordelen. 3.656 vrouwen adviseerden we om na zes maanden opnieuw een uitstrijkje te laten maken. Bij hen werd een lichte afwijking geconstateerd. Het aantal vrouwen dat is doorverwezen met een grote(re) afwijking was 732. Non response % Passieve participatie anoniem 5 2 40,0% 2 40,0% 1 20,0% 1952 18.539 13.173 71,1% 3.686 19,9% 1.680 9,1% 1957 20.556 15.287 74,4% 3.585 17,4% 1.684 8,2% 1962 23.090 16.681 72,2% 4.963 21,5% 1.446 6,3% 1967 23.708 17.883 75,4% 4.456 18,8% 1.369 5,8% 1972 22.379 15.959 71,3% 5.154 23,0% 1.266 5,7% 1977 18.364 11.722 63,8% 5.221 28,4% 1.421 7,7% 1982 18.689 11.046 59,1% 4.989 26,7% 2.654 14,2% % Pilot Basis Scholings Module cervix uitstrijken (BSM) In het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker speelt de assistente in de huisartsenpraktijk een belangrijke rol aangezien ruim 80% van de uitstrijkjes door de assistentes wordt gedaan. Zij krijgen in hun opleiding echter weinig scholing op het gebied van uitstrijkjes maken. Hiervoor zijn wel cursussen beschikbaar maar de inhoud van deze scholingen en betrokkenheid van de verschillende partijen varieert sterk. Ook is onvoldoende zicht op de kwaliteit. Daarom is op initiatief van het RIVM in april 2011 de werkgroep deskundigheidsbevordering BMHK van start gegaan, met als doel een landelijk uniform scholingsaanbod te ontwikkelen. In de werkgroep zijn naast het RIVM en de screeningsorganisaties het NHG, de NVDA, de NVVP en de ROS en afgevaardigd. Bevolkingsonderzoek Oost speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling en implementatie van de BSM voor huisartsassistenten. De BSM bestaat uit een e-learning, gevolgd door twee praktijkavonden. In onze regio voerden we drie pilots uit, waarbij op elke locatie ongeveer twintig huisartsassistenten aanwezig waren. Twee huisartsen traden hierbij op als docent. In 2013 vindt de BSM navolging plaats. Adviseurs preventie: De deelnemers waren over het algemeen enthousiast en de evaluatieformulieren zijn positief ingevuld! De afwisseling tussen theorie en de praktijk - het maken van uitstrijkjes onder begeleiding - worden als zeer nuttig en leerzaam ervaren door de deelnemers. Spiegelinformatie huisartsen Zelf-uitnodigende huisartsen ontvangen ieder jaar zogenaamde spiegelinformatie. Deze bevat de opkomstcijfers van de eigen praktijk ten opzichte van de gemiddelde opkomst in het werkgebied. Praktijken waar de opkomst achterblijft bieden wij ondersteuning. Dit moet leiden tot een hogere opkomst. Het gemiddelde opkomstpercentage na uitnodiging door de zelf-uitnodigende huisartsen in het werkgebied van Bevolkingsonderzoek Oost in 2012 was 75,4%. De bruto opkomst na uitnodiging door Bevolkingsonderzoek Oost was 61,6%. Hieruit blijkt dat uitnodigingen die zelf-uitnodigende huisartsen versturen, leiden tot een hogere opkomst. Totaal 145.330 101.753 70,0% 32.056 22,1% 11.521 7,9% 8 9 De aantallen in het schema zijn gebaseerd op de uitnodigingen die in 2012 werden verzonden.
Bevolkingsonderzoek darmkanker 2012 Op 25 mei 2011 besloot minister Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) dat er een bevolkingsonderzoek darmkanker moest worden ingevoerd. Dit bevolkingsonderzoek zal naar verwachting in september 2013 van start gaan. eind 2011 januari In 2012 is werkten we aan: ontwikkeling ICT-systeem ColonIS de ontwikkeling van communicatiemiddelen (waaronder cliëntbrieven en -folders) In 2013 werken we verder aan: voorbereiding interne organisatie op de invoering van het bevolkingsonderzoek darmkanker inrichten kwaliteitsmanagementsysteem darmkanker of APRIL behandeling juni opstellen van kwaliteitseisen pathologie voorbereiding en uitvoering toelatingsaudits coloscopiecentra juni opstellen van kwaliteitseisen voor coloscopiecentra en endoscopisten toetsing endoscopisten; selectie en uitnodigingen screenen informeren en verwijzen diagnostiek bevolkingsonderzoek aansluitende zorg surveillance oktober inrichten van een landelijk en regionaal projectteam voorbereiding en uitvoering toelatingsaudits van PA-labs door de Regionaal Coördinerend Patholoog (RCP) Het primaire proces Mannen en vrouwen van 55 tot en met 75 jaar krijgen elke twee jaar een uitnodiging om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek. Zij krijgen een zelfafnametest (ifobt) thuisgestuurd waarmee eenvoudig wat ontlasting verzameld kan worden. Deelnemers sturen vervolgens hun monster naar een laboratorium waar het onderzocht wordt. Bij een ongunstige ifobt-uitslag ontvangt de deelnemer een uitnodiging voor een intakegesprek voor een coloscopie als vervolg onderzoek. Op basis van proefbevolkingsonderzoeken verwachten we dat het bevolkingsonderzoek na volledige invoering op termijn jaarlijks tot circa 66.000 extra coloscopieën leidt. Bevolkingsonderzoek Oost draagt actief bij aan de landelijke voorbereidingen en de regionale inrichting. november december 4e kwartaal 4e kwartaal eind december aanstellen van een toetsings coördinator MDL-arts (TCMDL) aanbesteding zelfafnametest ifobt aanbesteding voor drie ifobt laboratoria aanbesteding voor één landelijk inpakcentrum aanstellen van een regionaal coördinerend MDL-functionaris (RCMDL) contracteren coloscopiecentra en endoscopisten deskundigheidsbevordering huisartsen en -assistentes digitale koppelingen tussen ColonIS en de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA), inpakcentrum, ifobt-laboratoria, MDL IT-systemen en de pathologielaboratoria verder uitwerken en uitvoeren van communicatieplan en de publiekscampagne afstemming interne organisatie en ketenpartners Regionaal projectteam darmkankerscreening V.l.n.r.: Mariska Drewes (Manager PLA), Alice Olde Reuver of Briel (Regionaal projectleider darmkankerscreening), Sandra Pinkster (Communicatieadviseur), Patrick Thijssen (Proces- en Informatiemanager), Ingrid Waskowsky (Kwaliteitsadviseur), Sonja Wolbers (HRM adviseur), Ingrid van Laar (Projectondersteuner darmkankerscreening) eind 2012 oprichten van een werkgroep verwijzing voor verwijzing van coloscopiecentrum vanuit het bevolkingsonderzoek start pilot in regio Zuid-West In september 2013 gaat het bevolkingsonderzoek darmkanker landelijk van start. 10 11
Raad van Toezicht: trots op Bevolkingsonderzoek Oost Wij geven onze goedkeuring aan het inhoudelijk jaarverslag over 2012 en willen op deze plaats de Raad van Bestuur, managementteam en medewerkers hartelijk danken voor alle geleverde inspanningen. Het bevolkingsonderzoek in Overijssel en Gelderland is bij onze organisatie in goede handen! Huidige Raad van Toezicht V.l.n.r.: mevr. Boswerger, dhr. Strik, mevr. Janssen, dhr. Wink, dhr. Geerling, mevr. Koller, dhr. Bonenkamp Leden Raad van Toezicht Mevr. drs. E.E.P.M. Janssen - Sengers (voorzitter) Dhr. ir. D.A. Wink (vice-voorzitter) Mevr. mr. S.I.M. Boswerger Dhr. dr. J.J. Bonenkamp Dhr. G.A.M. Veger RA (t/m 1-1-13) Dhr. drs. G. Weken (t/m 1-7-12) Mevr. drs. A.W.F.L. Thomson - Molenaar (t/m 26-3-12) Mevr. mr. K.W.J. Koller (per 1-3-12) Dhr. G.J.H. Geerling RA (per 26-3-12) Dhr C.J.J. Strik (per 1-1-13) Colofon Bevolkingsonderzoek Oost Zutphenseweg 51 7418 AH Deventer 088 11 86 200 algemeen@bevolkingsonderzoekoost.nl Uitgave: Redactie: Ontwerp: Druk: Bevolkingsonderzoek Oost Sandra Pinkster en Nynke Kooi Artin Advertising, Enschede Netzodruk, Enschede