In 2009 werden vrouwen en in vrouwen uitgenodigd om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek.

Transcriptie

1 1. SAMENVATTING De Stichting Bevolkingsonderzoek Oost, hierna genoemd SBO, is in de regio Oost verantwoordelijk voor de opzet, uitvoering en procesmatige kwaliteit van het bevolkingsonderzoek voor de opsporing van baarmoederhalskanker in haar werkgebied. In 2009 werd het bevolkingsonderzoek grotendeels op inhoudelijk dezelfde wijze uitgevoerd en met ongeveer dezelfde resultaten als het vorige jaar. Ook in 2009 is de organisatie van het uitnodigen gecentraliseerd naar 1 GGD. Het bruto opkomst- of deelnamepercentage is in 2009 iets hoger (65,5 %) dan in 2008 (65,3 %). In 2009 werden vrouwen en in vrouwen uitgenodigd om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek. De resultaten liggen in 2009 goed in lijn met voorgaande jaren. In 2009 was in 94,3 % (in ,7 %) geen herhaling van het onderzoek meer nodig. In 1,5 % (2008 1,7 %) van de uitstrijkjes was sprake van onbeoordeelbaarheid waarop na 6 weken herhaald moest worden. In 2009 werd in 3,2 % (2008 2,7%) wegens een geringe afwijking in het uitstrijkje het advies herhalen na 6 maanden gegeven. Tot slot werd naar aanleiding van een ernstige afwijking in 2009 in 0,7 % (2008 0,7%) direct verwezen naar de gynaecoloog. In dit jaarverslag wordt voor 2009 uitgebreide informatie over het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker verstrekt aan de hand van de kritische kengetallen die de commissie Touw heeft geformuleerd. Door dit jaarverslag te vergelijken met voorgaande jaarverslagen wordt een gedetailleerd beeld verkregen van de inhoudelijke resultaten van de screening naar baarmoederhalskanker in de SBO-regio. De kritische kengetallen, gecombineerd met tabellen uit de uniforme regionale evaluatie, geven antwoord op de kernvragen over de productie van het bevolkingsonderzoek op de volgende hoofdgroepen: I. Populatie, uitnodiging en deelname; II. Resultaten screening en korte termijn follow-up; III. CIN en baarmoederhalskanker; IV. Uitstrijkjes buiten het Bevolkingsonderzoek (BVO); V. Logistiek. In dit jaarverslag wordt op basis van afspraken die landelijk zijn vastgesteld inhoudelijk verantwoording afgelegd over de periode 1 januari maart In de jaarrekening wordt financiële verantwoording afgelegd over de periode 1 januari januari De aansluiting met de jaarrekening is qua aantal uitstrijkjes dan ook niet te maken. Het zijn twee verschillende grootheden. Volgens de inzichten van Health Care Governance, waarin transparantie een grote rol speelt, zou in de komende jaren op landelijk niveau overwogen moeten worden, om de verslagleggingperiode van de inhoudelijke resultaten en financiën op elkaar af te stemmen. 1 De reden voor het opnemen van de eerste drie maanden volgend op het verslagjaar is dat op deze manier de opkomst kan worden gerapporteerd over alle cohorten die in het verslagjaar worden uitgenodigd. De meeste vrouwen die in december 2009 zijn uitgenodigd maken immers in januari of februari een uitstrijkje, dat vervolgens meestal binnen een maand wordt beoordeeld. 1

2 2. ORGANISATIE Regionaal coördinerend patholoog De werkzaamheden van de RCP in 2009 zijn overeenkomstig de nieuwe Praktijkrichtlijn (september 2006; 2 e Prakrichtlijn) van de Nederlandse Vereniging voor Pathologie NVVP. Kort samengevat zijn de taken van de RCP, evaluatie, kwaliteitscontrole en na- en bijscholing van de medewerkers in de cytopathologische diagnostiek van het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Deze werkzaamheden werden uitgevoerd in afstemming en samenwerking met de regionaal manager. Evaluatie door RCP In dit jaarverslag zijn de kritische kengetallen gepresenteerd. Zij vormen de regionale evaluatie van het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker voor Deze kengetallen zijn gebaseerd op de persoonsgebonden cytologische en histologische gegevens van vrouwen die hebben deelgenomen aan het bevolkingsonderzoek. In 2009 is er wederom enkele keren vervolg overleg geweest met RIVM, IMGZ en de RCP/UMC St Radboud om de Nijmeegse evaluatiemodule t.b.v. de kritische kengetallen nader te bekijken. De Nijmeegse module bepaalt jaarlijks de kritische kengetallen op regionaal niveau (in 2009 voor het 3 e jaar voor heel regio Oost, te weten SBO, SBBS en SBBT) en besteed speciale aandacht aan de in de regio werkzame laboratoria. Deze laboratoria worden met elkaar en met de hele regio vergeleken (Benchmarking). De resultaten van de laboratoria en de SBO-regio vindt u verderop dit jaarverslag en in het bijzonder in de apart bijgeleverde tabellen. Ook voor de aangrenzende regio s SBBT en SBBS en de daar werkzame laboratoria zijn de kritische kengetallen 2009 bepaald. De Nijmeegse evaluatiemodule hield zich goed en daarmee zijn ongeveer utstrijkjes geanalyseerd, dat is ongeveer een kwart van het gehele Nederlandse BVO van Kwaliteitscontrole en afstemming In januari 2009 is door de RCP van Noord Nederland (Dr. E. Boers) het UMC St. Radboud, samen met de regionaal manager gevisiteerd. De resultaten waren goed en er waren geen verbeterpunten. De twee andere laboratoria (CWZ en Alysis) hadden al in 2008 de visitatie door de eigen RCP met regiomanager met goed gevolg afgelegd. De uitkomsten van de kritische kengetallen (ook bepaald voor elk laboratorium afzonderlijk) en de doorlooptijden over het jaar 2008 (en 2007) vormden bij de visitatie de belangrijkste punten van bespreking. In 2009 is voor de laboratoria uit de drie regio s (SBO, SBBS en SBBT) één bijeenkomst gehouden door het RCP-bureau met het doel om tot een betere afstemming te komen. Onderwerpen die aan bod kwamen in 2009 waren: HPV-testen in het natraject, computer ondersteunend screenen, dunne laag cytologie, eindrapportage van de pilot over het combi-brush borsteltje, vernieuwde opzet van het second opinion panel en de gang van zaken rondom de nieuwe labkaart. Ook werd afgesproken dat het RCP-bureau voor alle laboratoria uit Oost (SBO, SBBS en SBBT) over geheel 2009 een analyse zal doen van de B3-uitstrijkjes (onbeoordeelbare uitstrijkjes) omdat sommige laboratoria wel erg hoge B3-percentages hebben (sommige bijna 5%). De regionale laboratoriumbijeenkomsten worden één keer per jaar gehouden en gaan vooraf aan het Papendal symposium in november. Hierdoor hoeft er in de drie regio s niet te veel te worden gereisd. Na- en bijscholing De na- en bijscholing gebeurt door middel van het jaarlijkse symposium in november in Papendal en het secondopinion panel. In 2009 was het jaarlijkse Papendal symposium wederom multidisciplinair van opzet. Hierdoor was het mogelijk om voor alle beroepsgroepen die direct betrokken zijn bij de uitvoering van het BVO een boeiend en afwisselend programma te presenteren. De praktijkassistenten en de huisartsen kunnen op aparte avonden bijgeschoold worden door cursussen op diverse locaties in regio Oost. Dit jaar werd het 11 e Papendal symposium gehouden en werd voor de tweede maal onder auspiciën van de de drie screeningsorganisaties SBO, SBBS en SBBT gehouden. Het RCP-bureau voor de gelegenheid aangevuld met de drie regiomanagers en vertegenwoordigers van de zeven laboratoria uit Oost wisten een interessant programma te presenteren over de nieuwste ontwikkelingen binnen het BVO zoals de rol van HPV in de toekomst, dunne laag cytologie en computer ondersteunend screenen. Een Engelse gast, Dr. M. Desai praatte ons alvast bij over de voorlopige resultaten uit de Artistic en Mavaric studies t.a.v. deze nieuwe ontwikkelingen. Ook sprak de secretaris van de Gezondheidsraad, Dr. K. Groeneveld over het uit te brengen advies t.a.v. deze 2

3 nieuwe testen. In 2009 werd wederom een groot aantal inschrijvingen geregistreerd, namelijk 235. Het aantal deelnemers was 193 en daarmee het hoogste tot nu toe. Het programma van het symposium vindt u in de bijlagen, alwaar ook vermeld staan de sprekers en de voorzitters.. De second-opinion panels worden in het voor- en najaar gehouden in het Alysis ziekenhuis. Deze zijn bedoeld voor cytologische analisten en pathologen van de laboratoria werkzaam voor het bevolkingsonderzoek. De second-opinion panels hebben kwaliteitsverbetering van de beoordeling van uitstrijkjes als doel. Elk laboratorium stuurt twee cases in. Acht laboratoria (CWZ, Alysis, UMC St. Radboud, St. Antonius ziekenhuis, RPCL en de laboratoria van Apeldoorn, Deventer en Enschede) zonden BVO-preparaten in van twee casus. Alle 16 casus werden volgens een strak schema in twee cycli rondgestuurd aan alle deelnemende pathologielaboratoria zodat de preparaten van te voren bekeken konden worden. In 2009 waren ca. 35 analisten en vijf pathologen aanwezig tijdens de panelbesprekingen van de rondgestuurde preparaten. De ingestuurde individuele diagnosen werden vergeleken met de consensus laboratoriumdiagnosen. Door deze opzet van te voren rondsturen van preparaten aan alle laboratoria en het tonen van de ingestuurde diagnosen ontstond over elke casus een interessante discussie. Laboratoriumkaart Per 1 januari 2008 was de nieuwe laboratoriumkaart al in gebruik genomen in het grootste deel van Nederland. Op de laboratoriumbijeenkomst in november 2009 werden nog maar weinig klachten gemeld. Het grote voordeel van deze kaart is dat deze voor heel Nederland uniform is. In de bijlagen is een overzicht opgenomen van de activiteiten van de RCP, inclusief overlegstructuren en de frequentie van vergaderingen. 3

4 Bijlage D Interne en externe overlegstructuren Overleg RCP-regionaal manager In 2009 werd tweemaal formeel in overleg bijeengekomen. Daarnaast is regelmatig overleg gevoerd over ad hoc zaken zoals de nieuwe labkaart, het jaarverslag, dunne laag cytologie en computerondersteunend screenen. RCP teamoverleg De RCP wordt bijgestaan door een RCP-bureau, bestaande uit medewerkers van pathologie UMC St. Radboud, te weten mevrouw. R. Salet, mevrouw. J. Vedder, mevrouw. A. Mulders en de heer B. Siebers. Het RCP-bureau kwam in keer bijeen. Ter voorbereiding van het Papendal symposium werd het RCP-bureau uitgebreid tot een breder samengesteld comité bestaande uit bovenvermelde personen met daaraan toegevoegd vertegenwoordigers uit de verschillende beroepsgroepen uit de drie regio s, te weten mevr. J. van Beek (Alysis), mevr. M. Sanders-Eras (CWZ), mevr. M. Poelen (Gelre Ziekenhuizen), dhr. R. Wolf (Deventer Ziekenhuizen), F. Roozekrans (Enschede) en de drie regiomanagers van SBO, SBBS en SBBT. Dit voorbereidende comité bepaalt het jaarlijkse thema en zoekt daarbij potentiële sprekers. In 2009 kwam dit comité eenmaal bijeen in het voorjaar. In 2009 heeft de RCP van regio Noord, dr. E. Boers samen met de regiomanager van SBO het pathologie laboratorium van het UMC St. Radboud met goed gevolg gevisiteerd. Met name de kritische kengetallen van het laboratorium over 2008 (en 2007) werden besproken en de stand van zaken omtrent de verbeterpunten uit de laboratoriumvisitatie van In de loop van 2008 werd landelijk afgesproken met de regiomanagers en de RCP-en dat er in de toekomst elke drie jaar zal worden gevisiteerd. De volgende visitaties van de laboratoria zullen derhalve plaats gaan vinden in 2011 (de laboratoria van CWZ en Alysis waren in 2008 al gevisiteerd). Direct voorafgaand aan het Papendal symposium heeft de RCP de jaarlijkse laboratoriumvergadering gehouden voor alle laboratoria in regio Oost. Tijdens deze vergadering werden de regionale samenwerking, dunne laag cytologie, computer ondersteunend screenen, HPV-testen en de resultaten van de pilot cervix combi-brush van het laboratorium Enschede besproken. De RCP had in 2009 driemaal overleg met de collega RCP-en in den lande. De RCP-en hebben ook twee maal per jaar overleg met de regiomanagers cervix screening. De RCP is een keer aanwezig geweest. Het second opinion panel onder voorzitterschap van de RCP is twee keer zoals gebruikelijk in Alysis te Arnhem bijeengeweest. In 2009 hebben enkele leden van het RCP-team drie keer vergaderd met RIVM en IMGZ over de drie evaluatieprogramma s die in Nederland gebruikt worden (de evaluatiemodule van UMC St. Radboud t.b.v. regionale evaluatie van SBO, SBBS en SBBT; de IMGZ-evaluatiemodule voor de landelijke kritische kengetallen en de evaluatie verricht door Prismant/PALGA). Met name werd er gesproken over welke uniforme definities t.a.v. de kritische kengetallen gehanteerd dienen te worden door de diverse evaluatieprogramma s. Verder was er in dit kader eenmaal overleg met een vertegenwoordiger van Prismant over wat de werkzaamheden van de RCP zijn en welke instrumenten deze nu nodig heeft om de kritische kengetallen te kunnen bepalen van de laboratoria. Ook nam de RCP deel aan twee werkconferenties van LabCis/Primant te Utrecht. Samen met vertegenwoordigers van de drie andere laboratoria van SBO heeft de RCP de mogelijkheden bekeken van het computerondersteunend screenen te Eindhoven (PAMM) alwaar dit systeem begin 2009 in gebruik was genomen. Tweemaal werd in 2009 werkoverleg gevoerd met de drie regiomanagers van Oost. 4

5 De RCP heeft in 2009 een voordracht gehouden voor de Gezondheidsraad over de uitkomsten van de dunne laag cytologiestudie van Nijmegen/Eindhoven. Deze raad zal in 2010 met een eindadvies komen aan de minister van VWS over HPV, dunne laag cytologie en computer ondersteunend screenen in Nederland. Tot slot werd een voordracht verzorgd op de Veldhuizencursus te Noordwijk over de 2 e Europese Richtlijn uit 2008 t.a.v. het BVO.. 5

6 Bijlage E 11 e Papendal symposium SBO, SBBS, SBBT Toekomst BVO Baarmoederhalskanker 9 november 2009 (235 aanmeldingen en 193 inschrijvingen) Programma Ontvangst met soep en broodjes Voorzitter: Dr. A. Grefte, patholoog, UMC St Radboud Opening en welkom Drs. M. Lubbers, bestuurder SBO Wat doen we met de wensen van vrouwen t.a.v het bevolkingsonderzoek? Dr. N. van der Veen, Programmacoördinatie Bevolkingsonderzoek, RIVM, Bilthoven De rol van de Gezondheidsraad m.b.t. advisering van het ministerie van VWS Dr. K. Groeneveld, Gezondheidsraad, Den Haag Liquid Based Cytology, HPV and Computer Assisted Screening; results of the ARTISTIC/MAVARIC study Dr. M. Desai, pathologist, Manchester Cytology Center, Manchester, UK Pauze Voorzitter: Dr. H. Peters, patholoog, Gelre Ziekenhuizen Wordt primair HPV screening de toekomst? Dr. F. van Kemenade, patholoog, VU UMC, Amsterdam Nethcon Trial: dunne laag en conventionele cytologie vergeleken Drs. B. Siebers, onderzoeker, UMC St Radboud Forumdiscussie o.l.v. Dr. Mr. James E. Boers, RCP Noord Nederland Alle sprekers Conclusies en afsluiting Dr. H. Bulten, RCP Oost Borrel met hapje 6