VOORWOORD BEVOLKINGSONDERZOEK BORSTKANKER LOONT!

Transcriptie

1 JAARBERICHT 214

2 VOORWOORD 214 Start landelijk 13 JAN. bevolkingsonderzoek darmkanker Bijscholing opleidingscentrum JAN. Zuid-West geaccrediteerd De bijscholingsactiviteiten van Bevolkingsonderzoek Zuid-West voor de MBB ers in de screening zijn geaccrediteerd door kwaliteitskeurmerk ADAP. Op maandag 13 januari was de officiële landelijke start van het bevolkingsonderzoek darmkanker. Vorig jaar oktober was Bevolkingsonderzoek Zuid-West al begonnen met een pilot, maar vandaag is het bij alle screeningsorgansiaties een feit. Er wordt getoost op een succesvol bevolkingsonderzoek darmkanker. FEB. Vervolg pilot screeningsassistenten MB er Op koers na beleidsdag MRT. Dinsdag 18 maart werden alle zeilen bijgezet voor de beleidsdag van 214. Op het voormalig stoomschip de Rotterdam gingen alle trossen los voor een gezellige en leerzame dag met alle collega s. Op de opleidingsunit SE52 beginnen vier MBO ers met de opleiding Screeningsassistent MB er. Deze opleiding is onderdeel van fase 2 van het project Functiedifferentiatie. In fase 1 is gebleken dat een MBO er na een speciale opleiding in staat is om een mammografie uit te voeren die voldoet aan de LRCB-criteria. Fase 2, die ook wordt uitgevoerd binnen Bevolkingsonderzoek Oost en Midden-West, moet het representatieve bewijs leveren voor een succesvolle inzet van MBO ers in de screening. APR. Start project Sarah Projectgroep maakt risicoinventarisatie MEI Door de steeds strenge(re) eisen die gesteld worden aan de bescherming van persoonsgegevens, gaat een nieuw geformeerde projectgroep Informatiebeveiliging een landelijke beveiligingsnorm vaststellen. Hiertoe wordt eerst een risicoinventarisatie gemaakt. Bevolkingsonderzoek Zuid-West begint met het Academisch Borstkankercentrum (ABC), een samenwerkingsverband tussen het Erasmus MC en het Havenziekenhuis, aan een project in Rotterdam genaamd Project Sarah. Doel: kennis van borstkanker(screening) bij allochtone vrouwen en vrouwen met een lage SES verbeteren. Mw. Aboutaleb is ambassadrice van het project. JULI TOPdesk Projectgroep vernieuwing BMHK aan de slag SEPT. In 216 wordt het vernieuwde bevolkingsonderzoek BMHK met HPV screening geïntroduceerd. Om de organisatorische veranderingen in de regio tijdig en goed door te voeren, is een interne projectgroep opgezet, met Karin Robbemont als intern projectleider. In juli start Bevolkingsonderzoek Zuid-West met TOPdesk, een systeem waarin alle incidentmeldingen binnen de organisatie worden geregistreerd. 1 SEPT. Start voorzitter RvB: Pauline van den Broek Pauline van den Broek start op 1 september als nieuwe voorzitter van de Raad van Bestuur. Audit voor de NEN succesvol 29 OKT. Na een intensief visitatieprogramma van drie dagen waren de auditoren van DNV heel positief over hetgeen zij gezien hebben. Bevolkingsonderzoek Zuid-West kan rekenen op het ISO-certificaat voor de NEN norm voor zowel de borstkankerscreening als de darmkanker- en baarmoederhalskankerscreening. Borstkankerscreening BOZW in top drie DEC. Eind december word bekend dat de visitatie van de BE Den Haag door het LRCB uitermate positief is verlopen. We staan hiermee in de top drie van het land, zegt de trotse bestuursvoorzitter Pauline van den Broek. 2 NOV. Actieworkshops: 'Aan de slag' In juni heeft Effectory een medewerkerstevredenheidonderzoek uitgevoerd. Conclusie: een 7. Betrokkenheid, bevlogenheid en efficiëntie scoren goed. De communicatie kan overall beter. Effectory geeft op basis van de resultaten aanbevelingen voor verbeteracties en organiseert daarom op verzoek van de Raad van Bestuur in november en december actieworkshops. In deze workshops worden alle medewerkers gevraagd mee te denken en verbeterpunten aan te dragen. De resultaten uit de workshops worden in concrete actieplannen omgezet die organisatiebreed en op de eigen afdeling tot de gewenste verbeteringen moeten leiden. BEVOLKINGSONDERZOEK BORSTKANKER LOONT! Bevolkingsonderzoek Zuid-West kan terugkijken op een uniek jaar. Een jaar dat in het teken stond van de invoering van het bevolkingsonderzoek darmkanker. Samen met andere screeningsorganisaties en ketenpartners is hard gewerkt aan een landelijke, eenduidige aanpak en uitvoering van de screening naar darmkanker. De cijfers van het eerste half jaar darmkankerscreening laten uitstekende resultaten zien wat betreft de opkomst die boven verwachting hoog is (meer dan 6 procent) en de hoge opbrengsten in termen van opgespoorde hooggradige adenomen en darmkanker. zoeken borstkanker, baarmoederhalskanker en darmkanker. Het afgelopen jaar heeft in het teken van innovatie gestaan. In de gesprekken met onze ketenpartners staat dit thema centraal. Verder maken wij u deelgenoot van onze plannen voor de komende jaren, die wij hebben vastgesteld in ons strategisch beleidsplan genaamd 'Koers 22'. Namens Bevolkingsonderzoek Zuid-West willen wij alle medewerkers en ketenpartners hartelijk bedanken voor hun inspanningen in 214. We kunnen trots zijn op de resultaten! Hopelijk leest u ons jaarbericht met veel belangstelling. Het uitgebreide jaarverslag 214 vindt u op Pauline van den Broek voorzitter Raad van Bestuur Wolfert Spijker bestuurder In gevolg op het besluit van de Minister van VWS eind 213 om het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker te vernieuwen, is in 214 de voorbereiding op de implementatie hiervan onder leiding van het RIVM voortvarend ter hand genomen. De feitelijke invoering van het vernieuwde baarmoederhalskankerscreening zal in 216 plaatsvinden. Begin 214 werd het langverwachte evaluatierapport Bevolkingsonderzoek naar borstkanker: verwachtingen en ontwikkelingen van de Gezondheidsraad gepubliceerd. Dit rapport bevestigde op basis van tal van wetenschappelijke studies de toegevoegde waarde van bevolkingsonderzoek naar borstkanker. Het belangrijkste advies van de Gezondheidsraad was het continueren van het landelijke programma borstkankerscreening. Tevens bevat dit rapport een aantal adviezen om dit screeningsprogramma verder te optimaliseren. Een kroon op ons werk vormt de positieve uitkomst van de audit eind 214. Als eerste screeningsorganisatie mag Bevolkingsonderzoek Zuid-West het kwaliteitscertificaat (ISO-certificaat voor de NEN norm) voor alle drie bevolkingsonderzoeken, inclusief het nieuwe bevolkingsonderzoek darmkanker dragen. Dit en meer leest u terug in dit jaarbericht. Wij presenteren u hier de belangrijkste resultaten van de bevolkingsonder3

3 STEL, DOKTER, ALS IK MEEDOE EN IK HEB EEN POSITIEVE TEST, WAT DAN? Darmkanker KERNCIJFERS In januari 214 is het landelijk bevolkingsonderzoek darmkanker gestart. Alle mannen en vrouwen van 55 tot en met 75 jaar krijgen iedere twee jaar een uitnodiging. Het bevol- DARMKANKER kingsonderzoek wordt geleidelijk ingevoerd. In 214 zijn de leeftijdscohorten 1938, 1939, 1947, 1949, 1951 Darmkanker Begin 214 is het bevolkingsonderzoek darmkanker landelijk van start gegaan. Als de test positief is, maakt - in tegenstelling tot de andere bevolkingsonderzoeken - niet de huisarts, maar de screeningsorganisatie een afspraak voor vervolgonderzoek. We vroegen de heer N. A. Neshat, huisarts in Rotterdam, wat hij in zijn praktijk merkt van het nieuwe bevolkingsonderzoek. en een gedeelte van 1954 uitgenodigd voor deelname. De cijfers van de pilot, die in september 213 van start ging, zijn meegenomen in de jaarcijfers van Uitnodigingen en opkomst cliënten hebben een uitnodiging ontvangen. Resultaten (92,4 procent) cliënten hadden een gunstige uitslag. 1 % cliënten (67,8 procent) hebben deelgenomen aan cliënten hadden een ongunstige uitslag (7,6 procent). 8 % het bevolkingsonderzoek; zij stuurden een beoordeelbare 6 % ifobt-buis met het bijbehorende formulier terug. 4 % 2 % % 3. richt van de screeningsorganisatie. Dan nogal eens mensen meedoen die al in derzoek werd ingevoerd, was ik al van de bel ik mijn patiënt op en probeer hem, het circuit zitten. Die brieven zijn ook waarde van darmkankerscreening over- door het goed uit te leggen, toch te wel erg lang; mensen lezen dat allemaal tuigd. Onze praktijk heeft een paar jaar overtuigen van het belang van het ver- niet. Of ze lezen over belangrijke infor- geleden meegedaan aan een lokaal volgonderzoek. Daar hebben ze tot nu matie heen. De contra-indicaties staan screeningsprogramma, toe allemaal gehoor aan gegeven." wel in de folder, maar zet ze ook met aangeboden door een organisatie die huisartsen on- steekwoorden in de brief. Geboortejaar Uitgenodigd Opkomst beoordeelbare ifobt = = = = = = = 61,2% 64,2% 71,% 7,5% 69,7% 65,5% 67,8% 7, , Opbrengst coloscopie, 214 Overige bevindingen Van de cliënten met een ongunstige uitslag kwamen (87,3 procent) cliënten voor de intake-afspraak. In totaal is 9,6 procent van de cliënten met een intakeafspraak Neshat is erg benieuwd naar de resul- uitgesteld en,6 procent kreeg een afspraak voor een CT-colografie. al regelmatig occult bloed in de ontlas- dokter Neshat is ouder dan 65 jaar. taten van een jaar darmkankerscreening. 2,1 procent kwam niet naar de coloscopie en,5 procent wilde naar ting, waarna bij deze patiënten ook Neshat: Mensen komen met de vraag: Hoeveel mensen zijn gescreend, hoe- daadwerkelijk poliepen zijn verwijderd. " Stel, dokter, als ik meedoe en het is foute veel hebben een positieve ontlastings- boel, wat dan? Het liefst hebben ze klep- test en hoeveel blijken er uiteindelijk doorverwezen voor een coloscopie. Bij 2,4 procent werd de coloscopie een andere intakelokatie. In totaal is 3,8 procent geëxcludeerd. In totaal hebben cliënten een coloscopie ondergaan hetgeen 73,3 procent is van de oorspronkelijk verwezen cliënten. Van de cliënten is bij 7,4 procent darmkanker geconstateerd en bij Als deelnemers aan het bevolkings- pen voor hun ogen. Dan ben ik heel dui- echt darmkanker te hebben. En druk dat 33,5 procent gevorderde adenomen. Bij 33,5 procent zijn kleine poliepen onderzoek darmkanker een positieve delijk, want het is heel simpel: we gaan uit in geld. Wat heeft het ons gekost, gevonden en bij 15,7 procent helemaal geen afwijkingen. ontlastingstest hebben, brengt de scree- allemaal dood, maar waaraan, dat weten maar vooral, wat had het ons gekost als ningsorganisatie de huisarts daarvan op we niet. Het enige dat je zelf kunt doen, we het niet hadden gedaan. Daar zou ik de hoogte. Neshat: Eens in de twee à is preventief met je gezondheid bezig een radio- of tv-spotje van maken. Dat is drie weken heb ik wel een patiënt met zijn. Door mee te doen met het bevol- nodig om ook de politiek en de criticas- bloed in de ontlasting. Deze patiënten kingsonderzoek ben je er tenminste ters ervan te kunnen overtuigen dat het zie ik niet op mijn spreekuur; ik verwerk vroeg bij. vroegtijdig ontdekken en behandelen van darmkanker loont. we iedereen uitnodigen, waardoor er 6,8 5,3 Zestig procent van de patiënten van op hun intakegesprek, krijg ik ook be- 1, 3 voorkomende ziekten. We vonden toen Het is dokter Neshat opgevallen dat 12,2 6 Tenminste vroeg bij steem. Als mensen niet komen opdagen Ongunstige ifobt, dersteunt met screening op allerlei veel- alleen hun testresultaten in mijn sy Totaal drs. N. A. Neshat Neshat: Voordat dit bevolkingson- Opkomst en uitslag ifobt naar geboortejaar, 214 Conclusie en aandachtspunten Het is niet gelukt om de hele voor 214 geplande doelgroep uit te nodigen. Aan het einde van 214 bleek echter ook dat voor bepaalde gebieden de gehele doelgroep wél al was uitgenodigd. Om leegstand van de coloscopiecentra in die gebieden te voorkomen, heeft het RIVM besloten één geboortejaar (1954) dat in 215 uitgenodigd zou worden, al in 214 uit te nodigen. Van de Advanced Adenoom (AAD) (33,5 %) Serrated poliepen (4,4 %) Colorectaal adenoom (CRC) (7,4 %) Overige (4,8%) Geen afwijkingen (15,7 %) Geen eindconclusies (,7 %) Non-advanced Adenoom (33,5 %) doelgroep die in 214 gepland was om uit te nodigen, is uiteindelijk 87 procent uitgenodigd. 13 procent is dus doorgeschoven naar 215. Het percentage verwezen cliënten dat een coloscopie heeft ondergaan, is relatief laag ten opzichte van de resultaten die bekend waren uit de proef-bevolkingsonderzoeken (73,3 vs. 85 procent). Resultaten 4e ronde proef-bevolkingsonderzoek: In totaal zijn 1. mensen uitgenodigd voor een vierde ronde FIT-screening. De totale opkomst was 62 procent, waarbij opvallend was dat de opkomst in de regio Groot-Rijnmond hoger was (64 procent) dan in de regio Amsterdam (58 procent). De OC-sensor resulteerde in een significant hoger positiviteitspercentage dan de FOB-Gold en de positief voorspellende waarde voor advanced neoplasie was statistisch gezien vergelijkbaar, respectievelijk 31 procent en 32 procent, maar geen significant verschil. 5

4 COACHEN VAN EEN SCREENINGSASSISTENT MB ER: EEN VAK APART! Borstkanker Elke twee jaar worden vrouwen van 5 tot en met het jaar dat zij 75 jaar worden, uitgenodigd om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek borstkanker. In een van elf mobiele of drie vaste onderzoekscentra worden stan- KERNCIJFERS BORSTKANKER daard vier röntgenfoto s gemaakt van de borsten. Twee Borstkanker Begin 214 is fase 2 van het project Functiedifferentiatie gestart. Uit fase 1 was gebleken dat een MBO er na een speciale opleiding in staat is om een mammografie uit te voeren die voldoet aan de LRCB-criteria. Tot dan toe waren alle MBB ers in de screening daartoe opgeleid op HBO-niveau. Met het oog op een mogelijk arbeidsmarkttekort moet fase 2 het het representatieve bewijs leveren voor een succesvolle inzet van MBO ers als screeningsassistent. Renée van der Meijden, MBB er in de screening, heeft Ingrid gecoacht in het maken van de foto s. Hoe is het Renée bevallen? radiologen beoordelen de foto s onafhankelijk van elkaar alvorens de uitslag wordt verstuurd aan de cliënt. 1. Uitnodigingen en opkomst In 214 hebben cliënten een uitnodiging ontvangen om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek borstkanker. Onze MBB ers in de screening hebben in 214 in totaal onderzoeken uitgevoerd. Het opkomstpercentage is 75,3 procent. Het opkomstpercentage in de leeftijd 5-54 jaar is 71,4 procent 3,9 procent onder de gemiddelde opkomst Opkomstpercentage per leeftijdscategorie *peildatum 1 mei ,1 73,7 76,4 77,6 77,9 74,3 71,4 < >74 Renée: Louri de Nooijer, manager Screening, kwam een presentatie geven over het belang van deze pilot. Toen is gevraagd wie er coach wilde zijn voor een MBO er. Net als Joyce en Marianne heb ik me aangemeld. Ik kon mezelf wel vinden in die rol. Vroeger heb ik als praktijkbegeleidster in het ziekenhuis gewerkt en inmiddels heb ik al weer 18 jaar ervaring als MBB er in de screening bij Bevolkingsonderzoek Zuid-West. Het coachen bestaat uit kijken of iemand meekan in de flow (in een tijdsbestek van vijf minuten een borstonderzoek uitvoeren), de benodigde sociale vaardigheden heeft voor de omgang met de cliënt en de juiste kwaliteit foto s levert. De MBO er maakt de standaardfoto s en de coach kijkt mee op een ander station. De HBOgeschoolde coach kan direct de onderzoeksruimte binnenkomen als iets extra s moet worden gedaan. Als een foto bewo- Renée van der Meijden, MBB er op de SE65 gen is, moet hij opnieuw gemaakt worden. Dat doet de MBO er. Als er additio- te beoordelen en eventueel de aanvulfoto s van de screeningsassistent MB er nele beelden nodig zijn, dan doet de lende foto s te maken. coach dat. Op de vraag hoe de organisatie haar heeft ondersteund in het coach-schap, Leuke feedback antwoordt ze: We hebben met z n drieën Renée: Het coachen is me prima bevallen. Ingrid is een prettige collega om en dat was bijzonder leerzaam. We heb- een training van Judith Treurniet gehad mee samen te werken. Zij is verpleegkundige en heeft jaren zelf als praktijkbege- Het is niet de bedoeling de screeningsben veel praktijkvoorbeelden gekregen. leidster gewerkt. Zij gaf ons op het coachen leuke feedback. Zo van: dat hebben delen. Ze hebben immers een diploma, assistent MB er insteltechnisch te beoor- jullie goed aangepakt! Ook de cliënten dus op die vaardigheden moet je kunnen reageerden, enigszins tegen de verwachting in, positief. Ze vonden de aanwezig- vertrouwen. Dat was heel verhelderend. heid van de coach geen probleem. We Renée is blij haar bijdrage als coach geleverd te hebben. Vanuit de gedachte dat hebben het steeds aan de cliënt uitgelegd en eigenlijk vindt men het heel normaal. de inzet van MBO ers een echte noodzaak wordt, hoop ik dat de pilot slaagt. Maar De coach hoeft in plaats van 22 onderzoeken per dag, zo n 15 onderzoeken te het plan in de toekomst niet van de plank kijk je in mijn hart, dan hoop ik toch dat doen. Renée: Dat is ook wel nodig, want hoeft te komen en er zich uiteindelijk voldoende HBO ers blijven we moeten wel in gelegenheid zijn om de aandienen. 2. Aantal verwijzingen per leeftijd In 214 werden vrouwen verwezen naar het ziekenhuis voor verder onderzoek (2,4 procent). In 212 was dat 2,5 procent. Vrouwen die voor de eerste keer meedoen, worden het vaakst verwezen: 5,4 procent. 3. Gevonden borstkankers Bij vrouwen wordt na verwijzing de diagnose borstkanker vastgesteld. Het detectiecijfer is 6,6. Dat is,4 promille hoger dan in 213. Gegevens gebaseerd op 98,6 procent van de follow-up. Conclusie en aandachtspunten De opkomst is in vergelijking met 212 met,8 procent gedaald. Vergeleken met 213 is de opkomst met 1,3 procent gedaald. Voor een goede vergelijking wordt voor de opkomst de vergelijking gemaakt met het cijfer van de vorige onderzoeksronde (twee jaar geleden) aangezien dit grotendeels dezelfde groep vrouwen betreft. In de stedelijke gebieden zien we nog steeds een achterblijvend opkomstpercentage in vergelijking met de periferie. Het opkomstpercentage van Rotterdam en Den Haag ligt gemiddeld tussen 65-7 procent; echter stadsdelen met een lage sociaaleconomische status laten een opkomst tussen procent zien. In vergelijking met 212 zijn in 214 minder vrouwen verwezen en juist meer borstcarcinomen gevonden een verbetering van 621 < Aantal verwijsadviezen >74 Gevonden borstkankers na verwijzing de detectie. Dit is een gunstige ontwikkeling. Hierdoor stijgt de positief voorspellende waarde en daalt dus het aantal fout-positieven (cliënten die na onderzoek in het ziekenhuis geen borstkanker bleken te hebben). Het overgrote deel van de vrouwen die voor het eerst meedoen, zit in de leeftijdsgroep 5-54 jarigen. Het verwijspercentage van deze groep is 5,4 procent, terwijl het gemiddelde verwijspercentage 2,4 procent is. Bij de opkomst zien we dat juist deze leeftijdscategorie een laag opkomstpercentage heeft. Dit wordt grotendeels verklaard door het zogeheten eerste ronde-effect dat bij alle screeningsprogramma s zichtbaar is omdat deze groep nog niet eerder is onderzocht. Hier is dus nog meer gezondheidswinst te behalen. 6 7

5 Baarmoederhalskanker HPV ROEPT VRAGEN OP; TIMING VAN BOODSCHAP HEEL BELANGRIJK! In Nederland is het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker goed, maar het kan nog beter. De vernieuwing vraagt om een zorgvuldige voorbereiding. Margot Carpay is vanuit RIVM CvB (Centrum voor Bevolkingsonderzoek) als coördinator verantwoordelijk voor de aandachtsgebieden communicatie en deskundigheidsbevordering. We vragen haar naar haar ervaringen nu het voorbereidingstraject ruim een jaar loopt. Margot Carpay, RIVM 3 Baarmoederhalskanker 24 Om de vijf jaar ontvangen vrouwen van 3 t/m 6 jaar een uitnodiging voor deelname aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Het onderzoek bestaat uit het laten maken van een uitstrijkje door de huisarts of doktersassistente. De uitnodigingen worden 6deels door de huisarts en deels door Bevolkingsonderzoek Zuid-West verstuurd. 1. Uitnodigingen en opkomst In 214 hebben vrouwen een uitnodiging ontvangen om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker vrouwen gaven gehoor aan de oproep (59,8 procent). De opkomst loopt nog ver door na het uitnodigingsjaar waardoor de uiteindelijke opkomst naar verwachting ongeveer 65 procent zal zijn KERNCIJFERS BAARMOEDERHALSKANKER 214 Totaal Opkomst uitnodigingsjaar + 3 maanden Opkomst uitnodigingsjaar + 15 maanden Verwachte opkomst t/m maart 216 Margot: Door de inzet van de hoog risico humaan papillomavirus test (hrhpv test) kunnen we eerder ontdekken of een vrouw risico loopt op het krijgen van baarmoederhalskanker of een voorstadium daarvan. Hierdoor kunnen we bij nog meer vrouwen voorkomen dat baarmoederhalskanker ook daadwerkelijk ontstaat. Een grote gezondheidswinst dus. Voor de vrouw is de inzet van de HPV-test de grootste verandering, aldus Margot. HPV roept echter veel en andersoortige vragen op. Omdat het HPV een seksueel overdraagbaar virus is, is het logisch dat ook mannen en relaties een onderwerp van gesprek worden. TNS-NIPO heeft op verzoek van het RIVM onderzoek gedaan naar de juiste communicatiestrategie nu HPV meegenomen moet worden in de communicatieboodschap. Link het niet gelijk teveel aan seks, was het advies. Margot: De timing van de HPV-boodschap is belangrijk. In de uitnodiging is het niet nodig al uitgebreid op (de gevolgen van) HPV in te gaan, want je weet immers nog niet of iemand HPV positief of negatief is. In de uitslagbrief van een vrouw die het virus heeft, is het echter noodzakelijk om ongerustheid naar de juiste proporties terug te brengen. Je moet in de informatie die je dan krijgt, op al je vragen een goed antwoord krijgen. Cliëntenpanel Het voorlichtingsmateriaal zal ook voorgelegd worden aan een cliëntenpanel. We gaan deze dames uit de doelgroep vooral bevragen en onze folders in verschillende versies voorleggen, om er zeker van te zijn dat we de juiste informatie op het juiste moment brengen. Ook vindt een uitgebreide pre-test van alle communicatiemiddelen plaats." Een andere wezenlijke verandering ten opzichte van het huidige bevolkingsonderzoek is de inzet van de zelfafnameset die in de volksmond de thuistest wordt genoemd. Hiermee kan de vrouw zelf materiaal afnemen uit de vagina en per post opsturen, waarna het materiaal in een laboratorium getest wordt op de aanwezigheid van HPV. Margot: We bieden deze thuistest aan in de herinneringsbrief. We hopen hiermee vrouwen te bereiken die nu geen uitstrijkje laten maken, om welke reden dan ook. Op de vraag of vrouwen dan niet massaal gaan wachten op de thuistest, zegt ze stellig: Nee, dat verwacht ik niet. We sturen de thuistest niet actief toe, maar bieden vrouwen de gelegenheid hem op te vragen. De thuistest kan niet gezien worden als de vervanging van het uitstrijkje. Het uitstrijkje blijft nodig, omdat je alleen daarmee kunt zien of er afwijkende cellen aanwezig zijn. In haar rol als coördinator is Margot nauw betrokken bij het team communicatie en de subwerkgroep deskundigheidsbevordering. In deze kleine teams trekken deskundigen vanuit het CvB en de screeningsorganisaties gezamenlijk op. Margot: Het is heel prettig om samen te werken met mensen die zoveel ervaring hebben met de uitvoering van het bevolkingsonderzoek. Door de continue afstemming kunnen we snel schakelen, waaraan ze nog lachend toevoegt: en dat is hard nodig, want er moet nog veel werk verzet worden in korte tijd. 2. Follow-up bij Pap 2 Bij een Pap 2-uitslag wordt geadviseerd een herhalingsuitstrijkje 3. Resultaten te laten maken na zes maanden omdat er licht afwijkende 492 cellen werden gezien vrouwen ontvingen in 213* een Pap 2-uitslag vrouwen hebben gehoor gegeven aan dit advies. Bij 5 vrouwen werd in het natraject een carcinoom gevonden. In 213 zien we een daling ten opzichte van 212 in de groep follow-up onbekend (12 procent vs. 19,4 procent). Bij vrouwen (94,6 procent) werden geen afwijkingen gevonden. 871 vrouwen (,7 procent) werden doorverwezen 211* naar de gynaecoloog (Pap 3A matig en Pap 3B en hoger) vrouwen (11,2 ) moesten het uitstrijkje opnieuw laten maken vanwege onvoldoende kwaliteit van het uitstrijkje (Pap ) Totaal Pap 2 Follow-up onbekend Percentage follow up onbekend Follow-up bekend 18 Conclusie en aandachtspunten De groep 'follow-up onbekend' is bijna gehalveerd (12 procent 12 in We zien wel een grote toename in het aantal CIN I, CIN II en CIN 213 vs. 19,4 procent in 212). Hieruit is af te leiden dat bij een III, waarbij de CIN I de grootste stijging laat zien, 1,17 in 213 t.o.v. Pap 2-uitslag de compliance om gehoor te geven aan het vervolgonderzoek duidelijk hoger is. 6,69 in 212. Het aantal gevonden carcinomen is gedaald; in 213 zijn er 5 gevonden. In 212 is dit aantal 8. Vanwege de kleine aantallen valt hier niet direct een conclusie aan te verbinden. CIN lll Carcinoom gevonden 213* ,% ,4 % * Vanwege de doorlooptijd van het verkrijgen van de follow-up gegevens en de doorlooptijd van het behandel-/surveillancetraject, zijn de follow-up gegevens van het jaar 214 nog niet volledig. Daarom richten we ons voor het natraject op het voorgaande jaar 213. Herhaling na 5 jaar (94,6 %) Herhaling na 6 maanden (3,6 %) Herhaling na 6 weken (1,1 %) Consult gynaecoloog (,7 %)

6 Toekomst ONZE CONCRETE PLANNEN Voor de screeningsorganisaties is de totstandkoming van het voormalige ColonIS in 213 een belangrijke aanleiding geweest om één overkoepelend, landelijk uniform systeem te ontwikkelen voor alle drie de bevolkingsonderzoeken: ScreenIT. ScreenIT zal de bestaande ICT-systemen gaan vervangen. Daarbij wordt landelijke uniformiteit in systemen en werkprocessen nagestreefd, die voor elke screeningsorganisatie gaat gelden. Vooruitblikkend op de komende jaren zien we diverse ontwikkelingen die in grote mate de doelstellingen van de organisatie bepalen. Te midden van alle veranderingen en vernieuwingen die in de bevolkingsonderzoeken plaatsvinden, is het van belang om de cliënt goed in beeld te houden. Bevolkingsonderzoek Zuid-West heeft de cliënt dan ook als belangrijkste speerpunt geformuleerd. Open data Het ministerie van VWS hecht veel waarde aan zogenoemde Open Data. Het streven is om cliënten in de komende jaren inzicht te geven in hun medische gegevens, bijvoorbeeld door middel van een beveiligd cliëntenportaal. De mogelijkheden voor veilige uitwisseling van de medische gegevens, zoals de beelden van de borstkankerscreening, met medisch specialisten worden momenteel onderzocht. Inzage in deze gegevens bevordert de kwaliteit, wat ten goede komt aan de cliënten. Cliënt centraal Cliënten van bevolkingsonderzoek Zuid-West kennen een diversiteit aan kenmerken. Zo zal een cliënt uit een kleine gemeente in Zeeland wellicht andere verwachtingen hebben van bevolkingsonderzoek dan een cliënt uit Rotterdam of Den Haag. Door actief naar de mening of ervaring van cliënten te vragen, bijvoorbeeld in spiegelgesprekken of met cliëntentevredenheidsmetingen, vergaren we concrete informatie voor verbetering. De aanpak van mogelijke verbeteringen krijgt prioriteit binnen de organisatie. Daarbij denken we bijvoorbeeld aan het verruimen van openingstijden en het optimaliseren van de locaties van de (mobiele) borstonderzoekscentra. Voor het bevolkingsonderzoek darmkanker heeft voldoende beschikbare capaciteit in de coloscopiecentra de hoogste prioriteit. Cliënten dienen immers bij een eventueel nader onderzoek binnen redelijke termijn voor een coloscopie bij een locatie niet al te ver van huis terecht te kunnen. Een goede samenwerking met ketenpartners (huisartsen, ziekenhuizen, laboratoria) is daarbij essentieel. baarmoederhalskanker te vernieuwen. Deze verandering vraagt om een zorgvuldige voorbereiding. Het uitstrijkje wordt in de toekomst onderzocht op de aanwezigheid van het hoog risico humaan papillomavirus (hrhpv) hetgeen de primaire oorzaak is van baarmoederhalskanker. De verwachting is dat hiermee jaarlijks meer vrouwen opgespoord worden met (een voorstadium van) baarmoederhalskanker, meer gevallen van baarmoederhalskanker voorkomen worden (lagere incidentie) en tevens het aantal sterfgevallen vermindert (lagere mortaliteit). Deze vernieuwing heeft voor de organisatie én de ketenpartners aanzienlijke gevolgen. Zo zal de impact voor de pathologielaboratoria groot zijn, omdat minder dan 1 procent van het huidige aantal uitstrijkjes zal worden aangeboden aan nog maar vijf laboratoria. Een projectgroep Vernieuwing baarmoederhalskanker bereidt de inbedding in de organisatie én bij onze ketenpartners voor. Als alles volgens planning blijft verlopen zal de vernieuwing in 218 volledig zijn inge- Managementteam, v.l.n.r.: Louri de Nooijer, Kirsten Izelaar, Erwin Mossel, Marja Hurxkens, Wolfert Spijker en Pauline van den Broek. Innovatie als speerpunt BOZW wil een bijdrage blijven leveren aan innovatie en wetenschappelijk onderzoek waarmee mogelijkheden voor vernieuwing van screeningsprogramma s worden verkend. Met innovatie als speerpunt spreken wij de ambitie uit om mee te werken aan trials en pilotstudies en zich te willen verdiepen in relevante, innovatieve onderzoeksmethoden. De aanbevelingen van de Gezondheidsraad gelden daarbij als uitgangspunt. In de Zelforganisatie van teams Harmonisatie van de werkprocessen heeft in de periode direct na de fusie veel aandacht gevergd. Tevens werd in diezelfde periode het nieuwe bevolkingsonderzoek darmkanker voorbereid en ingevoerd. Inmiddels is de fase aangebroken waarin ruimte is om op een hoger plan te komen, de organisatie verder te ontwikkelen en daarin een nieuwe balans te vinden. Leiderschap en eigen verantwoordelijkheid zijn hierbij de leidende principes. Deze vormen de basis voor de invoering van zelforganisatie. In het medewerkersonderzoek uit 214 scoort tevredenheid een ruime voldoende (7,). Daarnaast maakte het duidelijk dat de medewerkers enorm trots zijn op hun werk. Het contact met de cliënten en het belang van het werk geeft hen energie. Deze betrokkenheid en bevlogenheid willen we koesteren en verder tot zijn recht laten komen door meer ruimte te geven voor en appèl te doen op eigen verantwoordelijkheid. De organisatie zal zich dan ook meer gaan richten op zelforganisatie van teams, waarbij de teams zelf verantwoordelijkheid nemen voor het realiseren van resultaten. Vernieuwing baarmoederhalskanker bed in alle werkprocessen. Op dit moment is gepland komende jaren zullen wetenschappelijke onderzoeks- Eind 213 heeft de minister van Volksgezondheid, dat de start voor het vernieuwde bevolkingsonderzoek resultaten verschijnen waarin nieuwe screenings- Welzijn en Sport besloten het bevolkingsonderzoek in de loop van 216 zal plaats vinden. programma s worden aanbevolen. 1 11

7 Bevolkingsonderzoek Zuid-West Maasstadweg DZ Rotterdam Postbus MD Rotterdam t info@bevolkingsonderzoekzuid-west.nl Colofon Dit jaarbericht is een verkorte versie met de belangrijkste punten van het complete jaarverslag. De integrale versie kunt u nalezen op Met medewerking van o.a.: Pauline van den Broek, Margot Carpay, Eric Deegenaars, Arnout van der Elst, Marja Hurxkens, Kirsten Izelaar, Renée van der Meijden, drs. N. A. Neshat, Erwin Mossel, Louri de Nooijer, Marije Post, Wolfert Spijker, Harry Verschuur Eindredactie: Wolfert Spijker, Hanneke van Trirum, Elma van der Vlis Fotografie: o.a. Robert Aarts DTP, druk & productie: DRD Support BV.