BESLUIT Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet. Zaaknummer 2626/Yamaha Motor Europe - Motori Minarelli I. MELDING 1. Op 3 augustus 2001 heeft de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit een melding ontvangen van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 34 van de Mededingingswet. Hierin is medegedeeld dat Yamaha Motor Europe N.V. voornemens is zeggenschap te verkrijgen, in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet, over Motori Minarelli S.P.A. Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant 150 van 7 augustus 2001. Naar aanleiding van de mededeling in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht. Ambtshalve zijn vragen gesteld aan verschillende marktpartijen. II. PARTIJEN 2. Yamaha Motor Europe N.V. (hierna: Yamaha Europe) is een naamloze vennootschap naar Nederlands recht. Zij is een dochteronderneming van Yamaha Motor C0. Ltd. en maakt onderdeel uit van de Yamaha-groep (hierna: Yamaha). Yamaha is actief op het gebied van de productie en verkoop van persoonlijke voertuigen, waaronder bijvoorbeeld motorfietsen, (sneeuw) scooters en golfwagens. Daarnaast produceert zij motorblokken, industrile robots, boten en onbemande helikopters. 3. Motori Minarelli S.P.A. (hierna: Minarelli) is een vennootschap naar Italiaans recht. Zij heeft als belangrijkste aandeelhouders Yamaha Europe en drie natuurlijke personen die de overige aandelen in Minarelli houden.[1] Minarelli produceert motorblokken voor motorfietsen en scooters. III. DE GEMELDE OPERATIE 4. De gemelde operatie betreft de verwerving van ongeveer 35% van het aandelenkapitaal van Minarelli door Yamaha Europe. Als gevolg van deze voorgenomen transactie zal Yamaha Europe, gelet op haar huidige participatie, de meerderheid van het aandelenkapitaal van Minarelli houden. Deze voorgenomen transactie blijkt uit de agreement van 23 juli 2001, zoals door partijen bij de melding is overgelegd. IV. TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT
5. De gemelde operatie is een concentratie in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet. De hierboven, onder punt 4, omschreven transactie leidt er toe dat Yamaha Europe uitsluitende zeggenschap verkrijgt over Minarelli. 6. Betrokken ondernemingen zijn Yamaha Europe en Minarelli. 7. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de gemelde concentratie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt. V. BEOORDELING A. Relevante markten Relevante productmarkten 8. Yamaha en Minarelli produceren beiden motorblokken voor motorfietsen en scooters. Minarelli produceert motorblokken met een cilinderinhoud tot en met 250 cc.[2] Yamaha produceert in de Europese Unie (EU) motorblokken met een cilinderinhoud van 250 cc en 660 cc, waarvan het merendeel bestemd is voor de montage in door Yamaha zelf geproduceerde motorfietsen en scooters.[3] Horizontale relatie Standpunt partijen 9. Partijen zijn van mening dat een onderscheid moet worden gemaakt tussen de productie van motorblokken ten behoeve van motorfietsen enerzijds en de productie van motorblokken ten behoeve van scooters anderzijds.[4] Binnen deze markten moet volgens partijen geen nader onderscheid worden gemaakt naar de cilinderinhoud van motorblokken, aangezien de belangrijkste producenten van motorblokken verscheidene types motorblokken fabriceren dan wel zonder aanzienlijke investeringen kunnen fabriceren.[5] 10. Indien een nader onderscheid moet worden gemaakt naar de cilinderinhoud van de motorblokken zou dat volgens partijen als volgt zijn: (i) motorblokken met een cilinderinhoud tot 50 cc, (ii) motorblokken met een cilinderinhoud vanaf 50 cc tot 125 cc, (iii) motorblokken met een cilinderinhoud vanaf 125 cc tot 250 cc en (iv) motorblokken met een cilinderinhoud vanaf 250 cc. 11. Partijen zijn van mening dat motorblokken met een cilinderinhoud tot 50 cc zouden moeten worden onderscheiden van motorblokken met een cilinderinhoud van meer dan 50 cc, omdat motorblokken vanaf 50 cc moeilijker te fabriceren zijn.[6] Vanuit de consument bezien kan worden opgemerkt dat in de meeste Europese landen geen rijbewijs is vereist om te rijden op motorfietsen en scooters met een motorblok tot 50 cc en/of dat het rijden op voertuigen met een motorblok tot 50 cc in sommige landen is toegestaan vanaf een lagere leeftijd (16 jaar) dan het rijden op een voertuig met een motor van meer dan 50 cc (18 jaar). Het onderscheid naar
motorblokken vanaf 50 tot 125 cc komt voort uit het feit dat in een aantal landen - zoals Duitsland en Itali - voor het berijden van voertuigen met een motor tot 125 cc slechts een autorijbewijs is vereist, terwijl voor het berijden van voertuigen met een motor van meer dan 125 cc een speciaal motorrijbewijs is vereist. De segmentering naar motorblokken met een cilinderinhoud vanaf 125 cc tot en met 250 cc beargumenteren partijen met het feit dat er enkel overlap bestaat tussen de activiteiten van partijen met betrekking tot de productie van motorblokken met een cilinderinhoud tot en met 250 cc. Beoordeling 12. Mogelijk moet op het gebied van de productie en verkoop van motorblokken een nader onderscheid worden gemaakt naar het eindgebruik van de motorblokken.[7] Het is voorts mogelijk dat een onderscheid gemaakt moet worden naar de cilinderinhoud van de motorblokken in motorblokken (i) met een cilinderinhoud tot 50 cc, (ii) met een cilinderinhoud van 50 cc tot 125 cc, (iii) met een cilinderinhoud van 125 cc tot 250 cc en (iv) met een cilinderinhoud van meer dan 250 cc. In het onderhavige geval is het evenwel niet nodig om te onderzoeken of de markt voor het produceren en verkopen van motorblokken nader onderscheiden moet worden naar eindgebruik dan wel naar cilinderinhoud, nu dat voor de materile beoordeling geen verschil maakt (zie punten 21 en 22). Verticale relatie 13. Zoals is aangegeven, produceren en verkopen Yamaha en Minarelli beiden motorblokken. Yamaha is daarnaast afnemer van motorblokken in het kader van haar activiteiten op het gebied van de productie van motorfietsen en scooters. Standpunt partijen 14. Volgens partijen worden door de concentratie de volgende markten mogelijk verticaal benvloed. (i) de markt voor de productie en verkoop van motorblokken, (ii) de markt voor de productie en verkoop van motorfietsen en scooters met een cilinderinhoud tot 50 cc, (iii) de markt voor de productie en verkoop van motorfietsen en scooters met een cilinderinhoud vanaf 50 cc tot 125 cc en (iv) de markt voor de verkoop en productie van motorfietsen en scooters met een cilinderinhoud vanaf 125 cc. Beoordeling 15. Gelet op het gebruik en de mogelijke toepassingen van de motorblokken lijkt een nadere segmentering naar cilinderinhoud van de motorblokken zinvol. Het is echter niet nodig om de exacte afbakening van de mogelijke markten te onderzoeken nu dat voor de materile beoordeling geen verschil maakt (zie punten 21 en 22). Relevante geografische markten Productie en verkoop van motorblokken voor motorfietsen en scooters 16. Partijen zijn van mening dat de geografische markt voor het produceren van en verkopen van motorblokken voor motorfietsen en scooters ten minste
de EU is. Ter onderbouwing stellen partijen dat alle producenten van motorblokken hun producten in geheel Europa fabriceren en verkopen. Als voorbeeld noemen partijen Minarelli die haar motorblokken in Itali produceert en verkoopt aan afnemers in Itali, Nederland en Spanje. 17. Ook Yamaha is actief op het gebied van de productie van motorblokken voor motorfietsen en scooters. Desgevraagd hebben partijen verklaard dat Yamaha deze motorblokken produceert in Japan, Taiwan, Indonesi, Thailand, India en Brazili. Yamaha produceert deze motorblokken zowel voor eigen gebruik als voor derden, waarbij zij aangeeft [in belangrijke mate]* aan derden te leveren in de EU. 18. Met partijen kan worden aangenomen dat de geografische omvang van de markt voor het produceren en verkopen van motorblokken voor motorfietsen en scooters ten minste de EU omvat. Onder meer gelet op de informatie van Yamaha dat zij [in belangrijke mate] binnen Europa motorblokken aan derden levert, terwijl de productie van motorblokken door Yamaha buiten Europa plaatsvindt, is niet uit te sluiten dat de markt voor de productie van motorblokken voor motorfietsen en scooters in geografisch opzicht ruimer is. In het onderhavige geval hoeft hierover echter geen uitspraak gedaan te worden, aangezien de materile beoordeling hierdoor niet wordt benvloed (zie punten 21 en 22). Productie van motorfietsen en scooters 19. Partijen zijn van mening dat de geografische omvang van de markt(en) voor de productie van motorfietsen en scooters ten minste de EU omvat. Zij wijzen erop dat Yamaha en haar concurrenten motorfietsen verkopen aan afnemers (veelal importeurs) in geheel Europa. 20. Gelet op het voorgaande en gelet op het feit dat het gebruik van merken en marketing wat betreft de productie van motorfietsen en scooters veelal ruimer in omvang is dan nationaal, is het mogelijk dat moet worden uitgegaan van een ruimere dan nationale markt. Het is echter niet nodig om te beoordelen of de productie van motorfietsen en scooters, al dan niet nader gesegmenteerd naar cilinderinhoud, nationaal van omvang is of de EU omvat, nu dat voor de materile beoordeling geen verschil maakt (zie punten 23 en 24). B. Gevolgen van de concentratie Horizontale relatie Productie en verkoop van motorblokken 21. Volgens opgave van partijen is Yamaha slechts in zeer beperkte mate in de EU actief op het gebied van de productie van motorblokken. Partijen geven aan dat Yamaha en Minarelli een gezamenlijk marktaandeel op een Europese markt behalen van minder dan [10-20]%. Indien een onderverdeling moet worden gemaakt naar het soort voertuig waarvoor de motorblokken bestemd zijn, zal dit marktaandeel niet noemenswaardig afwijken nu Yamaha in de EU op dit gebied nauwelijks actief is anders dan voor eigen gebruik. Het is niet aannemelijk dat de gezamenlijke positie van partijen op een markt die ruimer is dan de EU sterker is dan die in de EU aangezien Minarelli niet buiten de EU actief is.
22. Indien de productie en verkoop van motorblokken nader wordt onderverdeeld naar cilinderinhoud dan zullen de marktaandelen lager zijn nu Yamaha motorblokken maakt vanaf 250 cc, Minarelli motorblokken maakt met een lagere cilinderinhoud en sinds kort motorblokken produceert van 250 cc. Voorts geven partijen aan dat zowel Yamaha als haar belangrijkste concurrenten met name motorblokken produceren voor eigen gebruik (captive production). Het voorgaande sluit niet uit dat Yamaha en Minarelli, gelet op hetgeen is opgemerkt ten aanzien van de aanbodsubstitutie[8], moeten worden aangemerkt als potentile concurrenten op het gebied van de productie van motorblokken met een cilinderinhoud welke zij thans niet produceren. 23. Gelet op de marktaandelen op de mogelijk te onderscheiden markten alsmede gelet op het feit dat de activiteiten van partijen op dit gebied in Nederland niet overlappen[9], is het niet aannemelijk dat als gevolg van de onderhavige concentratie een economische machtspositie kan ontstaan die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een gedeelte daarvan op significante wijze wordt belemmerd. Verticale relatie Productie en verkoop van motorfietsen en scooters 24. Partijen schatten het marktaandeel van Yamaha in de EU op het gebied van de productie en verkoop van motorfietsen en scooters op minder dan [10-20]%.[10] Indien een nadere segmentering wordt aangebracht zoals omschreven in punt 14 is het marktaandeel in de EU van Yamaha in ieder segment kleiner dan [20-30]%. 25. Indien wordt uitgegaan van nationale markten voor de productie en verkoop van motorfietsen en scooters behaalt Yamaha op het gebied van motorfietsen en scooters met een cilinderinhoud van 51 tot 125 cc een marktaandeel van minder dan [30-40]%. Ondanks dit grotere marktaandeel is het niet aannemelijk dat er als gevolg van de concentratie marktafsluitende effecten kunnen optreden op de Nederlandse markt of een deel daarvan. Dit hangt onder meer samen met het feit dat er belangrijke concurrenten van Yamaha actief zijn op het gebied van de productie van motorfietsen en scooters, zoals onder meer Piaggio, Aprilia en Peugeot, alsmede met het feit dat de producenten met name zelf de motorblokken produceren. VI. CONCLUSIE 26. Na onderzoek van deze melding is de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit tot de conclusie gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer valt van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat als gevolg van die concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd. 27. Gelet op het bovenstaande deelt de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van
de concentratie waarop de melding betrekking heeft geen vergunning is vereist. Datum: 11 oktober 2001 De directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit, voor deze: w.g. Mr. J. Schnau Directeur Concentratiecontrole Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, binnen zes weken na bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd beroepschrift indienen bij de arrondissementsrechtbank te Rotterdam, sector bestuursrecht, Postbus 50951, 3007 BM Rotterdam. -------------------------------------------------------------------------------- [1] Er is geen sprake van uitsluitende of gezamenlijke zeggenschap van een of meerdere aandeelhouders. [2] Partijen geven aan dat Minarelli onlangs is gestart met de productie van motorblokken van 250 cc. [3] Yamaha verkoopt volgens eigen opgave geen motorblokken aan Nederlandse afnemers. [4] Zij baseren zich op een aantal beschikkingen van de Europese Commissie waarin de markten voor het produceren van motoren nader werden onderscheiden per type eindgebruik (toepassing) van de motoren, zoals zaken COMP/M.2127 - DaimlerChrysler / Detroit Diesel d.d. 9 oktober 2000, COMP/M.1094 Caterpillar / Perkins Engines d.d. 23 februari 1998 en COMP/M.768 - Lucas / Varity d.d. 11 juli 1996. [5] Partijen geven desgevraagd aan dat de homogene eigenschappen van de verschillende typen motorblokken op het gebied van onderdelen, technische details, design en levensduur er toe leiden dat een nader onderscheid naar verschillende typen motorblokken niet zinvol is. Voorts geven zij aan dat Minarelli sinds kort (2001) motorblokken met een cilinderinhoud van 250 cc produceert, net als haar concurrent Aprilia. [6] Motorblokken tot 50 cc zijn over het algemeen zogenaamde 2-taktmotoren terwijl motorblokken met een cilinderinhoud van meer dan 50 cc doorgaans ten minste 4-takt-motoren zijn, aldus partijen. [7] Echter, partijen geven aan dat er geen wezenlijke verschillen zijn tussen motorblokken voor motorfietsen en motorblokken voor scooters.
* IN deze openbare versie van het onderhavige besluit zijn delen van de tekst weggelaten of vervangen door een bandbreedte om redenen van vertrouwelijkheid. Dit wordt aangegeven door middel van [ ]. [8] Zie punt 9 en voetnoot 5. [9] Immers, Yamaha produceert en verkoopt volgens eigen opgave geen motorblokken in Nederland. [10] Partijen geven aan dat in de EU in 2000 2.413.255 motorfietsen en scooters zijn verkocht. Dit getal is verkregen uit van informatie van nationale registratieautoriteiten in combinatie met schattingen van partijen. Aan de inhoud van deze pagina's kunt u geen rechten ontlenen.