Verslag Vergadering van De Statencommissie Verkeer en Milieu Vergaderdatum Kenmerk 26 oktober 2016 SC VM Status verslag Concept Verslaglegging door Telefoonnummer Mevrouw N. Kwekkeboom 070 4416494 Verslag van de openbare vergadering van de Statencommissie Verkeer en Milieu, gehouden op 26 oktober 2016 in het provinciehuis te Den Haag AANWEZIG: Voorzitter: Griffier: mevrouw Oosterop-van Leussen de heer Duizer VVD PvdA PVV CDA SP D66 GroenLinks SGP&CU 50PLUS Partij voor de Dieren mevrouw Van Dobben de Bruijn, mevrouw Nelisse, de heer Paymans, de heer Weide de heer Çelik, de heer Minderhout de heer Privé, de heer Groenendijk de heer De Haan, de heer Van der Bent, de heer Çetin mevrouw Van Aelst, de heer Slooter de heer Breitbarth, de heer Kasmi, mevrouw Wijbenga de heer Potjer de heer Van der Velden, de heer Scheurwater de heer Bakx de heer Canton AFWEZIG MET KENNISGEVING: AANWEZIGE GEDEPUTEERDEN: INSPREKERS: de heer Janssen en de heer Vermeulen mevrouw Van Amstel (TMT), de heer Beumer (RODAV), mevrouw Kranenburg (wijkraad Stevenshof), de heer Markus (ROVER), de heer Tanis (Drechtsteden) Agenda 2. Opening overlegvergadering 3. Verslag vorige vergadering 4. Besluitenlijst vorige vergadering 5. Bespreekstukken 5a. Beleidskader openbaar vervoer concessie Drechtsteden Alblasserwaard-Vijfheerenlanden 5b. (1) MIRT onderzoek bereikbaarheid Rotterdam- Den Haag (2) Invloed nieuwe WLO-scenario s op Blankenburgtunnel Pagina 1/26
5c. (1) Begroting 2017 (2) Programma Zuid-Hollandse Infrastructuur 2017-2046 (3) Voortgangsrapportages doelen (4) Subsidieregeling mobiliteit Zuid-Holland 2017 (5) Bijstelling begrotingssubsidies en subsidieplafonds 2 e periode boekjaar- en projectsubsidies 2017 6. Sluiting 2. Opening overlegvergadering De VOORZITTER opent de overlegvergadering om 14.25 uur. 2a. Mededelingen Er zijn geen berichten van verhindering ontvangen. 2b. Vaststellen van de agenda De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld. 2c. Spreekrecht Er hebben zich vier insprekers aangemeld voor het onderwerp Beleidskader openbaar vervoer concessie Drechtsteden Alblasserwaard-Vijfheerenlanden. Zij krijgen het woord bij agendapunt 5a. Mevrouw KRANENBURG spreekt namens de Wijkraad Stevenshof over de Rijnlandroute. Deze wijkvereniging behartigt de belangen van ruim 12.000 inwoners. De vereniging heeft PS een brief gestuurd d.d. 16 augustus, waarin ze vraagt om de geboorde tunnel in de Papenwegse Polder te verlengen met 560 m, met aansluitend een overkapping van circa 600 m van het verdiept aangelegde vervolgstuk richting A44. Er is een A4 tje uitgedeeld waarin het voorstel van de wijkraad staat. De heer SCHEURWATER heeft drie vragen aan mevrouw Kranenburg: Wil de wijkraad dat PS het betoog dat mevrouw Kranenburg heeft gehouden, meenemen en volgende maand betrekken in de beraadslagingen? Heeft de wijkraad contacten met B en W en met gemeenteraadsleden van de gemeente Leiden? Indien vraag 2 bevestigend beantwoord wordt, wat is hun inbreng en wat zijn hun ideeën? Mevrouw KRANENBURG antwoordt dat de wijkraad weet dat de aannemer binnenkort wordt gekozen. Ze stelt dat er niet te lang gewacht moet worden met het vragen naar de meerprijs. De wijkraad heeft gesproken met een aantal PS-leden. De wijkraad is nu bezig met het voeren van gesprekken met Leidse gemeenteraadsleden. De wijkraad heeft al jaren contact met ambtenaren van de gemeente Leiden. Sinds kort heeft de wijkraad ook contact met de omgevingsmanager van, wat ze noemt, het projectbureau Rijnlandroute. Op de vraag in hoeverre de wijkraad contact heeft gehad met GS en hoe GS hebben gereageerd op het voorstel, antwoordt ze dat de wijkraad geen contact heeft gehad met GS. Pagina 2/26
2d. Rondvraag Er zijn geen vragen voor de rondvraag. 3 Verslag vorige vergadering a. Conceptverslag Statencommissie Verkeer en Milieu 21 september 2016 Het verslag wordt ongewijzigd vastgesteld. b. Conceptverslag inspraakbijeenkomst Duinpolderweg 16 september 2016 Het verslag wordt ongewijzigd vastgesteld. 4. Besluitenlijst vorige vergadering a. Conceptbesluitenlijst Statencommissie Verkeer en Milieu 21 september 2016 De besluitenlijst wordt ongewijzigd vastgesteld. 5. Bespreekstukken a. Beleidskader openbaar vervoer concessie Drechtsteden Alblasserwaard-Vijfheerenlanden De heer TANIS spreekt in namens de gemeenten Alblasserwaard- Vijfheerenlanden en de Drechtsteden. Hij spreekt zijn waardering uit namens deze gemeenten voor de manier waarop het proces is gelopen, zowel ambtelijk als bestuurlijk. Deze gemeenten herkennen zich in de hoofdlijnen die in het stuk staan. Tijdens een bijeenkomst in Dordrecht zijn enige punten aan de orde geweest, die hij kort langsloopt: Het belang van zware lijnen. Wat de beide gemeenten betreft is de kwaliteit van R-net een zeer goed vertrekpunt. Als deze kwaliteit verder zou kunnen worden geïmplementeerd, zouden de gemeenten daarover graag verder willen spreken. Het OV naar kleine kernen en wijken staat onder druk. De gemeenten vinden leefbaarheid zeer belangrijk. De gemeenten zouden graag zien dat er nagedacht wordt over een eventuele mogelijkheid om de Merwede-Lingelijn te verbinden met Rotterdam met behoud van de kwaliteit van de lijn. Het eenmalig in- en uitchecken als men met zowel Arriva als NS reist. De koppeling met de waterbus. Duurzaamheid. De gemeente Dordrecht biedt op dit moment gratis OV voor ouderen aan. Het zou de gemeenten een lief ding waard zijn als het mogelijk is om dit in de concessie op te nemen, zodat de uitvraag er toe zou kunnen leiden dat het per saldo voor Dordrecht voor een meer marktconform tarief aangeboden zou kunnen worden. Pagina 3/26
De heer SCHEURWATER wijst erop dat NS op dit moment bezig is om de lijn Rotterdam- Eindhoven via de HSL te laten lopen. Hij stelt de heer Tanis de volgende vragen: Wat zal dit gaan betekenen voor de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden en de Drechtsteden? Hij heeft begrepen dat de heer Tanis het belangrijk vindt dat de Merwede- Lingelijn wordt doorgetrokken richting Utrecht. Denkt hij daarbij vooral aan de recreatieve sfeer of meer aan de forensensfeer? De heer TANIS antwoordt op de tweede vraag dat hij denkt dat de heer Scheurwater hem verkeerd heeft begrepen. Hij heeft Utrecht even genoemd vanwege de verbinding van de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden met Utrecht, los van het doortrekken van de Merwede-Lingelijn. Hij merkt op dat er in het stuk dat voorligt een duidelijke focus is op het Rotterdamse. De gemeenten Alblasserwaard-Vijfheerenlanden vragen ook aandacht voor de verbinding met Utrecht en met het zuiden. In antwoord op de eerste vraag deelt hij mee dat de gemeenten Alblasserwaard- Vijfheerenlanden de wens hebben dat de Merwede-Lingelijn wordt doorgetrokken naar Rotterdam. De heer WEIDE vraagt of de heer Tanis concrete suggesties heeft voor innovatieve mogelijkheden. De heer TANIS antwoordt dat hij geen lijstje met innovatieve mogelijkheden in zijn broekzak heeft. Hij denkt bij innovatie aan mogelijkheden om kleine kernen bereikbaar te houden. Mevrouw VAN AELST wijst erop dat het openbaar vervoer in Dordrecht en omgeving verslechtert, zowel het vervoer dat door de NS wordt verzorgd richting Rotterdam als het vervoer in zuidelijke richting. Ze heeft het idee dat de lobby langs de Merwede-Lingelijn niet zo sterk is geweest als de lobby van Dordrecht. Ze vraagt of de gemeenten Alblasserwaard-Vijfheerenlanden en de Drechtsteden de lobby voor de Merwede-Lingelijn zullen blijven volhouden en deze gaan versterken, zodat bij een volgende dienstregeling van de NS fouten teruggedraaid kunnen worden. De heer TANIS antwoordt bevestigend. Mevrouw VAN AELST vraagt of erop wordt aangedrongen dat er wordt gemonitord vanuit de gemeenten wat de verslechtering betekent of dat de gemeenten daarop aandringen bij GS. Ze vraagt zich af of er minder mensen gebruik zullen maken van de trein en of de overstaptijden langer worden. De heer TANIS antwoordt dat de gemeenten bij GS aandringen op monitoring. Hij wijst erop dat Dordrecht een centrumgemeente is. Als het OV verslechtert, staat dat haaks op de ambitie die uit het stuk naar voren komt. De heer POTJER stelt de volgende vragen aan de heer Tanis: Uit de analyse blijkt dat er in de regio relatief weinig van het OV wordt gebruikgemaakt. Hij vraagt of de heer Tanis weet hoe dit kan worden opgelost. In de beleidskaders staat iets over doelgroepenvervoer. Er staat dat begeleiders misschien mee moeten in de bus. Hij vraagt of de heer Tanis Pagina 4/26
denkt dat er begeleiders mee moeten gaan vanuit het doelgroepenvervoer of dat dit door de concessiehouder moet worden gefinancierd. De heer TANIS antwoordt dat hij de eerste vraag ingewikkeld vindt. Hij stelt dat op sommige plaatsen gewoon weinig gebruik wordt gemaakt van het OV. De heer POTJER stelt dat het de vraag is hoe dit komt. Het kan zijn dat er weinig bussen rijden omdat er weinig mensen gebruik van maken. Hij vraagt zich af of, als er meer bussen zouden rijden, het aantal reizigers zou toenemen. De heer TANIS denkt dat het meer het laatste is dan het eerste. Daarom pleiten Alblasserwaard-Vijfheerenlanden en de Drechtsteden ervoor om de sterke lijnen sterker te maken en voor de laatste kilometers te kijken naar speciale vormen van vraaggericht vervoer. In antwoord op de tweede vraag van de heer Potjer deelt hij mee dat er een kring van vrijwilligers aan het ontstaan is rond het specifieke doelgroepenvervoer. Zij kunnen de mensen helpen die begeleiding nodig hebben. Er is niet direct een koppeling met de concessie. De heer ÇETIN heeft de heer Tanis horen zeggen dat de gemeenten Alblasserwaard-Vijfheerenlanden en de Drechtsteden willen dat de Merwede- Lingelijn wordt doorgetrokken naar Rotterdam. Hij deelt mee dat PS op 25 oktober een brief hebben ontvangen van de gemeente Hardinxveld-Giessendam, waarin staat dat deze gemeente zich zorgen maakt over de optimale aansluiting van de Merwede-Lingelijn op de Intercitytreinen richting Rotterdam en Breda. Hij vraagt of deze zorg bekend is bij de heer Tanis en of hij deze zorg deelt. De heer TANIS antwoordt dat de zorg bekend is bij Alblasserwaard- Vijfheerenlanden en de Drechtsteden en dat ze deze zorg delen. Hij wijst erop dat de Intercitystatus van Dordrecht ter discussie staat. Hij denkt dat Alblasserwaard- Vijfheerenlanden en de Drechtsteden hiervoor misschien meer aandacht moeten vragen van NS en het ministerie. De heer BEUMER spreekt in namens het Reizigersoverleg Drechtsteden en Alblasserwaard-Vijfheerenlanden (RODAV). Hij maakt een compliment voor de manier waarop het beleidskader tot stand is gekomen. Toch heeft RODAV een brief geschreven. Deze gaat over het ontbreken van toiletten in sommige treinen. Hij wijst erop dat dit een probleem is voor veel reizigers. Er is geprobeerd dit probleem op te lossen door toiletten te maken op de stations. In de praktijk zijn deze gesloten zodra de stationsrestauratie gesloten is. RODAV constateert dat NS bezig is om weer toiletten in Sprinters te plaatsen. Uit een brief van ROVER blijkt dat naar verwachting de Merwede-Lingelijn in 2025 het enige traject in Nederland is, waar geen toiletten in de trein zullen zijn. RODAV geeft de commissie in overweging om in het beleidskader op te nemen om toiletten in te bouwen in de treinen op deze lijn. In reactie op het betoog van de heer Tanis zegt hij ten eerste dat het probleem bij Geldermalsen op de Merwede-Lingelijn is opgelost door de nieuwe dienstregeling en dat de overstaptijd naar Utrecht, wat het grote probleem was, nu geen probleem meer is. Ten tweede deelt hij mee dat er aan de Spoortafel regelmatig wordt gesproken over het doorrijden van de Merwede-Lingelijn naar Rotterdam. Het reizigersoverleg is van mening dat dit te zijner tijd zal moeten gebeuren. Pagina 5/26
Mevrouw VAN AELST merkt op dat in het stuk staat dat er geen toiletten komen omdat hierover geen klachten binnenkomen bij Arriva en de provincie. Ze vraagt of RODAV en ROVER daarover wel klachten ontvangen. Ze wijst erop dat in 2011 is toegezegd dat er toiletten op de verschillende stations zouden komen met enige uitzonderingen. Ze vraagt of deze er inmiddels zijn. De heer BEUMER antwoordt dat de toiletten er wel zijn, maar dat ze dicht zijn als de stationsrestauratie gesloten is. De stationsrestauraties gaan dicht als de spits voorbij is. Er is geen uitgebreide klachtenlijn. ROVER heeft wel aan haar leden gevraagd om te informeren in eigen kring of mensen het belangrijk vinden dat er toiletten in de trein zijn. Het bleek dat vooral oudere mannen het belangrijk vinden. Mevrouw VAN AELST wijst erop dat haar vraag niet ging over toiletten die er toevallig zijn omdat er een restauratie is, maar over toiletten die de provincie zou plaatsen, zoals het toilet op het station Gorinchem waar mensen geld in moeten werpen om er gebruik van te kunnen maken. De heer BEUMER antwoordt dat in Sliedrecht, Gorinchem, Leerdam en Hardinxveld toiletten zijn, maar dat deze dicht zijn op het moment dat de restauratie dicht is. De heer BREITBARTH vraagt hoe RODAV is samengesteld en of alle leeftijdscategorieën en bevolkingsgroepen erin vertegenwoordigd zijn. De heer BEUMER antwoordt dat de ouderen oververtegenwoordigd zijn. Er zitten mensen in uit ouderenbonden, uit Dordrecht, vertegenwoordigers van ROVER en mensen uit de gehandicaptenwereld. RODAV is al jaren op zoek naar vertegenwoordigers van de jeugd. Dat is nog niet gelukt. De heer SCHEURWATER neemt aan dat de heer Beumer weet dat, als er toiletten in de treinen komen, dit ten koste gaat van iets anders. Hij vraagt of RODAV aan Arriva heeft gevraagd wat het zou kosten als het plan van RODAV zou worden gerealiseerd. De heer BEUMER antwoordt dat het plan van RODAV in verschillende vergaderingen met Arriva is besproken. Het is bij Arriva bekend dat ROVER al jaren pleit voor toiletten in de trein. ROVER vindt het niet van deze tijd dat er treinen zijn zonder toiletten. Mevrouw VAN AMSTEL spreekt in namens Treinen met Toiletten (TMT). Ze wijst erop dat PS het toegankelijk maken van het OV voor mensen met een beperking als een taak voor het OV zien. Voor de Drechtsteden en de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden geldt dat een groot deel van de inwoners oud is (26% van de gezinshoofden is 65 jaar of ouder). Ouderen hebben vaak een toilet nodig. Ook jongeren met een chronische ziekte (bijvoorbeeld de ziekte van Crohn en MS), mannen met prostaatproblemen, zwangere vrouwen en mensen met een vorm van kanker in het spijsverteringsgebied hebben vaak een toilet nodig. Een trein zonder toilet is voor hen niet toegankelijk. Ze wijst erop dat een VN-verdrag de mogelijkheid biedt om naar de rechter te gaan als de toegankelijkheid niet goed geregeld wordt in de concessie. Ze hoopt dat PS alsnog toiletten zullen toevoegen aan de concessie. Pagina 6/26
De heer MARKUS spreekt in namens de landelijke reizigersvereniging ROVER. ROVER vraagt landelijk aandacht voor toiletten in de trein. Hij sluit zich aan bij de woorden van de drie voorgaande insprekers. ROVER volgt met interesse de pogingen om toiletten in de trein desnoods langs juridische weg gerealiseerd te krijgen. Eigenlijk vindt hij het jammer dat er nu op regionaal niveau over gesproken wordt, omdat hij vindt dat dit landelijk besproken moet worden. Hij heeft een A4 tje meegebracht, dat is rondgedeeld. Daarop is te zien dat op het traject Dordrecht-Geldermalsen geen toiletten zijn. Hij stelt dat over tien jaar de Merwede-Lingelijn onbruikbaar wordt voor de groepen die mevrouw Van Amstel zojuist heeft omschreven. Hij deelt mee dat er gewerkt wordt aan toiletten op busstations. Hij vindt het jammer dat het beleidskader vervoerbedrijven die zouden willen inschrijven op deze concessie, niet aanmoedigt om toiletten te gaan inbouwen. Hij deelt mee dat tussen Zutphen en Oldenzaal in eerste instantie geen toilet was voorzien. Daar is toen het kilometertarief met 0,1 cent verhoogd, waardoor er een toilet in de trein kon komen. Hij heeft begrepen dat dit in Zuid-Holland niet kan, omdat in Zuid-Holland is afgesproken dat de tarieven niet meer stijgen dan de inflatie. Hij wijst erop dat klachten meestal niet terechtkomen bij de provincie. ROVER raadt reizigers die klachten hebben altijd aan te klagen bij de vervoerder. Verder wijst hij erop dat op dit onderwerp een taboe rust. Mevrouw VAN AELST vraagt of ROVER de reizigers bij alle klachten doorstuurt naar de vervoerders en of ROVER de klachten die bij ROVER binnenkomen, doorstuurt naar de vervoerders en de provincie. Ze wijst erop dat het voor PS belangrijk is om een goed beeld te krijgen van de problemen. De heer MARKUS antwoordt dat de klachten door ROVER worden geregistreerd en dat de overzichten aan de vervoerbedrijven ter beschikking worden gesteld. Mevrouw VAN AELST vraagt of het mogelijk is om af te spreken dat PS standaard een overzicht toegestuurd krijgen van alle klachten over de Zuid- Hollandse concessiegebieden. De heer MARKUS denkt dat dit technisch gezien kan, maar hij weet niet of er een prijskaartje aan verbonden is. De heer SCHEURWATER neemt aan dat de heer Markus weet dat het lastig was om het lijntje Dordrecht-Geldermalsen geëxploiteerd te krijgen. Hij twijfelt er niet aan dat de heer Markus of een van zijn voorgangers weet of in de allereerste concessie de toiletten zijn meegenomen. Hij is benieuwd of de toiletten misschien over het hoofd zijn gezien. De heer MARKUS antwoordt dat in 2007 het onderwerp nog niet erg actueel was. Het onderwerp is tijdens een symposium in 2010 op de kaart gezet. Destijds werd door NS gedacht dat op Sprinters geen toiletten nodig waren. Inmiddels wordt daar anders over gedacht. Pagina 7/26
De heer BREITBARTH vraagt hoe groot de gemiddelde levensduur is van een trein en wanneer een trein zoals die van Arriva, aan de halfwegrevisie toe is. De heer MARKUS antwoordt dat een trein een gemiddelde levensduur heeft van 25 à 30 jaar. Na 12,5 à 15 jaar is er een grote beurt nodig. Dat is het moment waarop Gelderland aanstuurt met betrekking tot het inbouwen van toiletten. NS plant het ook op die manier. Hij durft niet te zeggen of alles wat nu gebouwd wordt, dertig jaar meegaat. Hij raadt PS aan om te bekijken of ze samen kunnen optrekken met Gelderland. De heer ÇETIN heeft de heer Markus horen zeggen dat PS de vervoerders niet moeten ontmoedigen om toiletten in treinen te bouwen. Hij vraagt of de heer Markus signalen heeft gekregen van vervoerders, die erop wezen dat ze ontmoedigd zijn of dat hij dit zegt op basis van een aanname. De heer MARKUS antwoordt dat hij dit heeft gezegd op basis van de ervaringen van reizigers op de lijn Gouda-Alphen aan den Rijn. Hij wijst erop dat NS heeft gezegd dat hij nooit meer treinen zonder toiletten zal kopen. Het is mogelijk dat een andere ondernemer het daarmee eens is. De heer POTJER sluit zich aan bij de complimenten die zijn gegeven over het proces. Hij geeft ook een compliment voor de inhoud, wat de hoofdlijnen betreft. GroenLinks is minder positief over de uitwerking. Hij wijst erop dat de bereikbaarheid van het OV drastisch dreigt te verslechteren. Hij vraagt aan het college of het kan aangeven wat de ambitie, die is verwoord in de begroting, betekent voor de geplande verslechtering in het huidige beleidskader en of GS de verslechtering gaan bijstellen voor de Statenvergadering. Hij stelt dat het prijsbeleid gericht lijkt op het stimuleren van autogebruik. De provinciale autotarieven dalen en de OV-prijzen stijgen. Hij vraagt of het de bedoeling is om het autogebruik te stimuleren en als dat niet zo is, wat het college eraan gaat doen om dat aan te passen. Hij constateert dat in de begroting extra budget wordt uitgetrokken voor de concessie. Hij vraagt of dit extra budget voor de Statenvergadering wordt toegevoegd aan het concessiebudget. Hij stelt dat het voor de vervoerder aantrekkelijk is om zo veel mogelijk reizigers over zo groot mogelijke afstanden te vervoeren. Hij vraagt of het college het met GroenLinks eens is dat de aanbestedingsvoorwaarden vooral gericht moeten zijn op het borgen van het maatschappelijke belang en niet op het stimuleren van zaken waar de vervoerders toch al financieel voordeel bij hebben. Hij wijst erop dat het college verwacht dat het aantal rechtstreekse verbindingen daalt. Dit verlengt de reistijd. Hij vraagt welke eisen er worden gesteld aan de overstaptijd, de aansluiting en de gehele reissnelheid en reistijd. Hij is benieuwd of het college bij de reistijd ook de looptijd naar de halte meetelt en de aanmeldduur voor vraaggestuurd vervoer. GroenLinks vindt het positief dat er synergie met doelgroepenvervoer wordt nagestreefd. Hij wijst erop dat synergie betekent dat de som meer is dan de delen. Hij stelt dat het doelgroepenvervoer niet ten koste mag gaan van het reguliere OV. Dit houdt in dat de begeleiders van het doelgroepenvervoer niet Pagina 8/26
bekostigd moeten worden uit het OV-budget. Hij vraagt of het college dit wil opnemen in het beleidskader. GroenLinks vraagt zich af of vraaggestuurd openbaar vervoer een wettig betaalmiddel mag weigeren. GroenLinks is voor duurzaam openbaar vervoer. Het college eist dat nieuwe bussen die vanaf 2025 instromen, gebruikmaken van volledig hernieuwbare energie of brandstof. Hij vraagt wat het college doet met gebruikte bussen die na 2025 instromen en met nieuwe bussen die voor 2025 instromen en daarmee de beoogde transitie vertragen. Er is 10 miljoen euro uitgetrokken voor de impuls voor duurzame mobiliteit. Hij vraagt of dit bedrag (ten dele) wordt toegevoegd aan het concessiebudget. Hij leest en hoort dat het college goed afstemt met vele betrokkenen. Hij heeft de indruk dat PS daarbij een beetje vergeten worden. Hij vraagt hoe het college PS in de besluitvorming willen betrekken. De heer CANTON wijst erop dat in het stuk wordt gesproken over slimme mobiliteitsoplossingen. Deze zouden de daling van het aantal uren dat bussen rijden, moeten compenseren. Hij vraagt of hiermee vooral de kleinschalige vervoersoplossingen worden bedoeld of dat er ook andere oplossingen onder vallen. Het meenemen van de fiets in de trein is gratis, ook in de spits. Hij vraagt waarom dit niet als verplichting is opgenomen. In de uitgangspunten staat op pagina 24 dat gestimuleerd wordt om reisproducten uit andere regio s te accepteren. Hij vraagt hoe het college dat voor zich ziet. Op dezelfde pagina wordt gesproken over de kostenstijging voor individuele klanten van maximaal 10%. Hij vraagt of hierbij een afweging is gemaakt waarbij is meegewogen wat er geleerd is in het verleden. Op pagina 19 staat dat de mogelijkheden worden onderzocht om de Merwede- Lingelijn in de (verre) toekomst te koppelen aan het hoofdrailnet. Hij is benieuwd of het college al een idee heeft wanneer dit zou kunnen gebeuren. Hij heeft uit het stuk begrepen dat de reiziger betaalt per afgelegde kilometer. Dit betekent dat de reiziger moet betalen voor de kilometers die hij omreist. Hij vraagt of de gedeputeerde heeft gehandeld naar aanleiding van de vorige bespreking van dit onderwerp, waarbij hij aangaf dit vreemd te vinden. Hij vindt toiletten in treinen wenselijk. Hij denkt dat het feit dat er weinig klachten binnenkomen over het ontbreken daarvan, komt doordat mensen niet klagen, maar de auto nemen. De heer BREITBARTH is benieuwd of de PvdD bij de begrotingsbehandeling een budgetvoorstel zal doen met een amendement om toiletten in treinen mogelijk te maken. De heer CANTON antwoordt dat het kan worden ingebracht in de concessie. Volgens hem hoeft de provincie daarvoor niet per se de portemonnee te trekken. Hij wil best samen met D66 bekijken of er een motie kan worden opgesteld. Als D66 dit idee niet steunt, lijkt het hem lastig hiervoor steun te krijgen. De heer BREITBARTH constateert dat de heer Canton zijn woorden verdraait. Hij verwacht de actie van zijn kant. Pagina 9/26
De heer CANTON deelt mee dat die actie eruit bestaat dat hij bij dezen verzoekt om de toiletten in het plan van eisen te zetten, zodat de concessiehouder daar rekening mee dient te houden. De PvdD pleit voor het doortrekken van de Merwede-Lingelijn tot Rotterdam. De heer POTJER wijst erop dat het erg moeilijk lijkt te zijn om de Merwede- Lingelijn over het hoofdrailnet door te trekken. Hij vraagt wat de heer Canton ervan vindt als er onderzoek zou worden gedaan naar de mogelijkheid om de Merwede-Lingelijn aan het metronet te koppelen. De heer CANTON antwoordt dat hij daar geen principieel bezwaar tegen heeft. De heer ÇELIK onderschrijft de wens om toiletten in treinen te hebben. Hij is het met de heer Canton eens dat de provincie daarvoor niet de portemonnee hoeft te trekken. Als PS vinden dat het een harde eis moet zijn, moet Arriva het betalen. De heer BREITBARTH stelt dat er een bepaald bedrag beschikbaar is voor deze concessie. Als daarvan een deel besteed moet worden aan toiletten, gaat dat ofwel ten koste van de tarieven, ofwel ten koste van het aanbod in het verdere openbaar vervoer. Volgens hem zal het ten koste gaan van het reizigersvervoer, als de provincie de vervoerder verplicht om in bestaande treinen toiletten in te bouwen en kunnen er alleen toiletten worden ingebouwd in bestaande treinen, als er provinciaal geld voor wordt bestemd. De heer ÇELIK is het daarover absoluut niet met de heer Breitbarth eens. Hij wijst erop dat het bedrag van 24 miljoen euro dat is gereserveerd, bestaat uit overheidssubsidie om het openbaar vervoer ook voor de reiziger betaalbaar te houden. Als Arriva wil blijven functioneren in het betreffende gebied, moet Arriva rekening houden met de nieuwe inzichten en de nieuwe eisen van Provinciale Staten. Dit zou kunnen betekenen dat Arriva meer moet investeren. Hij vindt het voorstel van het college goed op hoofdlijnen. De ambitie in de uitwerking valt hem een beetje tegen. De PvdA maakt zich grote zorgen over de toegankelijkheid van het openbaar vervoer. De afstand tussen de haltes was in het verleden circa 400 m. Men is het erover eens dat de afstand niet meer zo kort hoeft te zijn. De afstand gaat nu van 800 m naar 1,2 km, en wordt misschien later nog groter. Hij wijst erop dat men realistisch moet blijven. In het gebied Drechtsteden Alblasserwaard- Vijfheerenlanden wonen iets meer mensen die ouder zijn dan vijftig jaar. Hij vindt dat men moet bekijken wat dit betekent. Hij vindt dat de concessie niet voldoet aan de definitie van toegankelijkheid. Ook de aanwezigheid van een toilet in de trein heeft te maken met toegankelijkheid. Hij wijst erop dat Nederland een van de rijkste landen ter wereld is. Als hij de opdracht zou krijgen om toiletten in de treinen te bouwen, zou hij er twee Bulgaren bij halen en zou de klus snel geklaard zijn. Volgens hem vallen de kosten reuze mee. De heer WEIDE laat de opmerking van de heer Çelik dat hij Bulgaren wil inhuren voor zijn rekening. Hij herinnert zich dat de prijs voor het inbouwen van toiletten zeer hoog was. Pagina 10/26
De heer ÇELIK stelt dat het maar geld is. Hij wijst erop dat PS er zijn voor de bewoners. Hij vindt het gênant dat er zo lang moet worden gesproken over de vraag of Arriva toiletten moet inbouwen of niet en hoe snel dat kan. Hij stelt voor om dit mee te nemen in de concessie en de vervoerder te verplichten om ervoor te zorgen dat binnen twee jaar alle treinen zijn voorzien van een toilet. Hij sluit zich voor een groot deel aan bij de woorden van de PvdD en GroenLinks. Hij verwacht dat Arriva de maatschappelijke verantwoordelijkheid serieus neemt. De PvdA vindt het openbaar vervoer nog steeds te duur, ondanks flinke subsidies. De fractie is niet blij met de stijging van de tarieven voor openbaar vervoer. Ze vindt dat deze niet rijmt met het feit dat de motorrijtuigenbelasting is verlaagd. De fractie van 50PLUS is blij met het voorliggende voorstel. De fractie ziet graag dat wordt opgenomen in het programma van eisen dat het openbaar vervoer gratis is voor 65+ ers, vooral in de daluren. Hoe dat gerealiseerd kan worden, verneemt de fractie graag van de gedeputeerde. De heer WEIDE vraagt of de heer Bakx wil uitleggen waarom hij vindt dat 65+ ers in de daluren gratis zouden moeten mogen reizen. Het gaat de heer BAKX niet om 65+ ers die voldoende bemiddeld zijn. Het gaat hem vooral om mensen die van een klein inkomen moeten rondkomen en willen reizen. Hij denkt dat er in een beschaafd land, zoals Nederland, betaalbaar openbaar vervoer moet zijn voor mensen die het wat minder hebben. De heer BREITBARTH vraagt of de heer Bakx kan uitleggen hoe hij dit kan rijmen met artikel 1 van de Grondwet. Hij heeft gehoord dat hij een pleidooi houdt voor het tegemoetkomen van minima in de reiskosten. Dat is iets anders dan 65+ ers tegemoetkomen. Artikel 1 van de Grondwet verbiedt leeftijdsdiscriminatie. Hij begrijpt niet hoe sommige gemeenten 65+ ers gratis kunnen laten reizen in het OV. Hij vraagt waarom hij pleit voor het handelen in strijd met de Grondwet. De heer BAKX pleit er niet voor om te handelen in strijd met de Grondwet, maar hij pleit ervoor dat oude mensen die weinig geld hebben op een fatsoenlijke manier kunnen reizen. Hij denkt dat de heer Breitbarth in zijn hart moet kijken. Hij vindt dat D66 zich aangesproken zou moeten voelen. Hij vindt dat er naar een oplossing gezocht zou moeten worden, als het in strijd zou zijn met de Grondwet. Daarbij denkt hij aan een kortingskaart. De heer BREITBARTH heeft nog geen argument gehoord van de kant van de heer Bakx waarom de regeling specifiek voor minima ouder dan 65 jaar zou moeten gelden. Hij vindt dat mensen met een smalle beurs gebruik moeten kunnen maken van het OV, ongeacht of ze 65+ of 65- zijn. Hij vindt niet dat de provincie dat moet betalen. Hij vindt dat dit op landelijk niveau moet worden opgelost. De heer BAKX stelt de heer Breitbarth voor om een keer samen om de tafel te gaan zitten om een goed plan te bedenken, zodat beide groepen op een verstandige manier kunnen reizen. Pagina 11/26
50PLUS is voor toiletten op de Merwede-Lingelijn. De fractie pleit ervoor dat de toiletten worden opgenomen in het programma van eisen. Verduurzaming van openbaar vervoer is belangrijk voor 50PLUS. De fractie vindt dat de provincie er samen met de partners naar moet streven om de duurzaamheid van het openbaar vervoer zo goed mogelijk te implementeren in deze concessie. Naast de vier hoofdopgaven in het beleidskader wil de fractie van 50PLUS een extra hoofdopgave toevoegen, namelijk grote sociale veiligheid zowel in het OV als in de omgeving van de haltes en opstapplaatsen. 50PLUS maakt zich zorgen over de toegankelijkheid van de maatschappelijke voorzieningen in de regio, zoals ziekenhuizen, verzorgingshuizen, begraafplaatsen, crematoria et cetera. 50PLUS zou graag zien dat in het programma van eisen komt te staan dat deze maatschappelijke voorzieningen te allen tijde bereikbaar blijven met het OV. De fractie is benieuwd naar de ontwikkelingen rond het integreren van doelgroepenvervoer in het reguliere OV. Hij vraagt of er al iets meer bekend is over de MolenHopper, waarbij kleinschalig OV wordt gecombineerd met vervoer in het kader van de Wmo. Hij vraagt of men met deze concessie op deze ontwikkeling kan inspelen. Hij heeft gelezen dat er voor de nieuwe concessie milder OV beschikbaar is. De fractie van 50PLUS gaat ervan uit dat het milder beschikbaar zijn van OV niet ten koste gaat van ouderen en anderen die afhankelijk zijn van het OV. De fractie is benieuwd of in deze concessie al ingestoken wordt op de intensieve samenwerking tussen bijvoorbeeld particuliere taxibedrijven en de concessiehouder. 50PLUS is een voorstander van de oprichting van een regiecentrale op dat gebied. De fractie vraagt speciale aandacht voor de toegankelijkheid van het OV, vooral OV dat plaatsvindt in combinatie met doelgroepenvervoer. 50PLUS vindt niet alleen de toegankelijkheid van de trein of de bus zelf belangrijk, maar ook de omgeving. De fractie heeft gehoord dat het soms erg moeilijk is om de halte te kunnen bereiken. Hij heeft gehoord dat als iemand die in een rolstoel zit uit de trein of de bus wil, hij soms niet kan draaien, waardoor hij er niet uit kan. Mevrouw VAN AELST geeft een compliment voor het proces. De SP is blij dat in het stuk staat dat de maximale prijsstijging voor de reiziger de inflatiecorrectie zal zijn. Er is de fractie echter een advies van RODAV onder ogen gekomen waardoor ze zich toch zorgen is gaan maken. Hoewel er bij sommige abonnementsvormen een overgangsperiode van twee jaar bestaat, gaat daarna de prijsstijging in. Dit geldt voor bestaande reizigers. Dit geldt niet voor nieuwe reizigers. Volgens haar is afgesproken dat de tarieven stijgen met ten hoogste de inflatiecorrectie en niet alleen voor bestaande reizigers. RODAV constateert forse prijsstijgingen voor reizigers die lange afstanden afleggen binnen de voorliggende concessie. Ze hoopt dat dit een foutje is. Ze hoort graag dat dit wordt gecorrigeerd. Ze heeft gelezen dat het Dal Vrijabonnement en het Altijd Voordeelabonnement niet hoeven te worden gehandhaafd. Ze hoort graag waarom daarvoor is gekozen. Lijnen mogen eventueel worden opgeknipt, waardoor reizigers moeten overstappen. Ze vraagt hoe lang de maximale overstaptijd mag zijn. Ze vraagt Pagina 12/26
wat een maximale extra reistijd wordt gevonden als treinen een andere route gaan rijden. Ze vraagt hoeveel extra kosten men daarbij maximaal acceptabel vindt. Er is gezegd dat er een lijst is van kernen die minimaal belbussen moeten krijgen. Ze vraagt wat er aan wordt gedaan om ervoor te zorgen dat al deze kernen niet alleen maar belbussen hebben. Ze vraagt waarom de afstand tussen haltes in steden wordt vergroot. De heer CANTON vraagt of mevrouw Van Aelst nu kritiek levert op de vergroting van de afstand, maar later toch gaat instemmen of dat ze vraagt om een toezegging. Blijkbaar vindt ze dat de afstand te groot wordt. Mevrouw VAN AELST denkt dat de heer Canton duidelijk heeft gehoord dat ze kritiek uitte. De heer CANTON beaamt dat. Mevrouw VAN AELST wijst erop dat ze vraagt aan de gedeputeerde of hij vergroting van de afstand van 400 m naar 500 m acceptabel vindt. Wat zij er wel of niet van vindt, zal duidelijk worden in de Statenvergadering. Ze is blij dat de gedeputeerde zich ervoor inspant dat het dubbel in- en uitchecken op de Merwede-Lingelijn niet meer hoeft. Ze is ook blij dat de gedeputeerde zich inspant om de Merwede-Lingelijn te laten doortrekken aan beide kanten. De SP is benieuwd welke verbeteringen er op de Merwede-Lingelijn en op verschillende buslijnen in het DAV-gebied komen, die rechtvaardigen dat er wordt omgestickerd naar R-net. Ze vindt dat er niets in de stukken staat, wat rechtvaardigt dat de lijnen omgestickerd worden, waarbij ze opmerkt dat de provincie er behoorlijk in heeft geïnvesteerd om de Merwede-Lingelijn een grote bekendheid te geven. Ze vraagt waar de Randstad eindigt, wat PS betreft, en of Geldermalsen in de Randstad ligt. Er wordt nu aanbesteed voor acht à tien jaar. Ze wijst erop dat er een motie ligt over het willen hebben van één provinciaal concessiegebied. Ze vraagt of daarmee rekening wordt gehouden in de aanbesteding. Ze wijst erop dat er vanuit Dordrecht expliciet is gevraagd om als optie mee te nemen dat 65+ ers binnen het betreffende gebied gratis mogen meereizen. Dordrecht wil dat graag en betaalt daarvoor. Ze vraagt of er een reden is om dat niet te doen. De heer WEIDE vraagt waarom de SP onderscheid maakt tussen 65- ers en 65+ ers. Mevrouw VAN AELST antwoordt dat ze dat niet doet. Dordrecht wil graag betalen voor deze specifieke doelgroep. Dordrecht denkt dat, als dit meegenomen wordt in de concessie, het voor Dordrecht als stad goedkoper wordt. Ze concludeert dat er op deze manier gemeenschapsgeld kan worden bespaard. De heer WEIDE blijft het onwenselijk vinden. Pagina 13/26
De SP is blij met de opmerking in het stuk dat treinen en bussen op elkaar moeten aansluiten. Mevrouw VAN AELST vraagt of er ook wordt gekeken naar de aansluiting met waterbussen, veerponten, verschillende regionale bussen onderling en de Qliner. In de stukken staat dat men graag schoner openbaar vervoer wil. Ze verzoekt de gedeputeerde om daarbij niet te sturen op het middel, maar op het doel. Ze heeft bij het lezen van het stuk een was/wordt-lijst gemist. Ze verzoekt de gedeputeerde om dat voortaan aan te leveren. Ook miste ze het loket in Gorinchem in het stuk. Ze heeft begrepen dat dit loket zeer goed gebruikt wordt en dat het goed gebruikt zou moeten blijven. Ze miste een passage over hoe er wordt omgegaan met volstrekt onbereikbare haltes en een passage over de bereikbaarheid met OV van ziekenhuizen en verzorgingshuizen. Ze vraagt of er een klokkenluidersregeling wordt ingevoerd. Ze vraagt dit niet zonder reden. Ze heeft begrepen dat Arriva tegen medewerkers zegt dat er niet meer met politici mag worden gesproken als er problemen zijn. Ze vraagt of er een exitmogelijkheid is als een vervoerder ernstig faalt. Ze vraagt of de provincie eist dat de vervoerder tot de allerlaatste dag van de concessie moet voldoen aan de eisen. Wat de SP betreft, worden er geen nieuwe treinen aangeschaft zonder toilet. In 2011 is toegezegd dat op alle stations toiletten zouden komen, op een aantal uitzonderingen na. Ze heeft geconstateerd dat dit niet is gebeurd. Ze vraagt hoeveel het kost om de toezegging gestand te doen. Ze wijst erop dat ROVER vraagt om de bestaande treinen bij groot onderhoud om te bouwen. Ze vraagt wat dit kost. Ze denkt dat men misschien moet overwegen om voor een klein beetje extra geld nu al toiletten in de treinen in te bouwen, als de meerkosten niet zeer hoog zijn. De heer POTJER merkt op dat mevrouw Van Aelst en de heer Bakx beiden vragen naar de bereikbaarheid van zorginstellingen en andere oudereninstellingen. Het is hem opgevallen dat de scholen er bekaaid vanaf komen in het beleidskader. Hij merkt op dat mevrouw Van Aelst dat niet noemde. Mevrouw VAN AELST breidt haar lijstje meteen uit. Ze vindt scholen ook belangrijk, net als verzorgingshuizen, ziekenhuizen en andere instellingen waar mensen die niet op een andere manier kunnen reizen, moeten kunnen komen. De heer BREITBARTH kan zich voor een belangrijk deel aansluiten bij de vragen van mevrouw Van Aelst en voor zover hij zich er niet bij kan aansluiten, is hij toch benieuwd naar de antwoorden. D66 steunt het uitgangspunt dat er geen nieuwe treinen zonder toilet bij mogen komen. Hij vraagt de gedeputeerde of het een realistische optie is om de toiletten in te bouwen tijdens de halfwegrenovatie. Hij is benieuwd naar de kosten daarvan. Hij gaat ervan uit dat de provincie hieraan zal moeten bijdragen. Wat D66 betreft, gaat het inbouwen van toiletten niet ten koste van de dienstregelingsuren die beschikbaar zijn binnen de concessie. Dat zal dus betekenen dat er geld bij moet of dat de tarieven moeten stijgen. Hij hoort graag de mening van de gedeputeerde hierover. D66 is blij dat de Merwede-Lingelijn wordt behouden als ruggengraat van de nieuwe concessie. D66 hoopt dat een nieuwe vervoerder, welke dat dan ook zal zijn, het bestaande visgraatmodel wil handhaven om de aan- en afvoer naar en van de trein zo goed mogelijk te Pagina 14/26
houden. Verder hoopt de fractie dat de nieuwe vervoerder de overstaptijden beperkt zal houden en een kleine marge inbouwt, zodat een bus kan wachten op een eventueel vertraagde trein. Het verlies van de gedeeltelijke Intercitystatus van Dordrecht blijft voor D66 een punt van zorg. D66 wil graag een vinger aan de pols houden. De fractie wil graag dat de discussie over het doortrekken van de Merwede-Lingelijn naar Rotterdam heropend kan worden, als blijkt dat het aantal reizigers drastisch afneemt. Hij begrijpt uit de stukken dat het doortrekken op dit moment niet mogelijk is. Wanneer door een keuze van de NS deze lijn er bekaaid vanaf komt, vindt D66 dat moet worden bekeken hoe het doortrekken mogelijk gemaakt kan worden. Conform de wens van de jongerenachterban van D66 bepleit hij om als wens in de concessie op te nemen om het vervoer in de randen van de nacht op vrijdag en zaterdag in de richting van de grote steden te kunnen uitbreiden. Dit gebeurt nu in de Drechtsteden met de proef met de avondboot. Er zijn bussen naar Rotterdam in het weekend tot laat. D66 hoopt dat dit ook naar Utrecht gaat gebeuren en wellicht ook tussen Dordrecht en het buitengebied. De fractie is blij met de inzet op verduurzaming van het OV. Hij zou graag van de gedeputeerde horen of het realistisch is om voor nieuw materieel hierover een eis op te nemen in de concessie. D66 maakt zich zorgen over de samenstelling van de gebruikersgroep bij de reizigersoverleggen. RODAV doet zijn best om er meer jongeren in te krijgen. Hij hoopt dat de provincie en de vervoerder, welke dat ook wordt, hieraan aandacht willen schenken. Hij deelt mee dat hij de vergadering voor een uur verlaat maar dat de heer Kasmi eventuele vragen kan beantwoorden. Het CDA onderschrijft het uitgangspunt van betaalbaar, beschikbaar en betrouwbaar openbaar vervoer. De fractie wil daar toegankelijk aan toevoegen. Daarmee bedoelt de fractie de fysieke toegankelijkheid van bushaltes en bussen. De heer ÇETIN zou graag een lijst ontvangen van haltes die niet toegankelijk zijn. Hij heeft daar eerder om gevraagd, maar hij heeft deze lijst nog niet ontvangen. Hij zou deze lijst graag ontvangen voor de begrotingsbehandeling. Hij heeft op pagina 25 van het beleidskader het volgende gelezen: Het personeel kent de regels voor het al dan niet toelaten van (elektrische) rolstoelen. Dit mede in verband met de veiligheid van de reizigers zelf en de overige reizigers. Hij begrijpt daaruit dat elektrische rolstoelen eventueel geweigerd kunnen worden. Wat het CDA betreft, moeten zowel elektrische rolstoelen als andere rolstoelen mee kunnen in de bus. Het CDA vindt de bereikbaarheid van kleine kernen belangrijk. De fractie vindt dat de bereikbaarheid van bejaardenhuizen, begraafplaatsen en bedrijventerreinen en maatschappelijke voorzieningen verbeterd moet worden. Hij vraagt aan het college of de provincie met de slimme combinaties de bereikbaarheid van deze plekken en huizen goed kan waarborgen. Hij wijst erop dat op pagina 9 van het beleidskader staat dat het risico bestaat dat er voor de volgende concessie minder busdienstregelingsuren worden aangeboden, vooral in het landelijke gebied. Hij vraagt wat dit betekent voor de bereikbaarheid van het landelijke gebied en hoe zich dat verhoudt tot de extra middelen die in de komende tijd zouden worden ingezet voor het behouden en het verbeteren van het OV. Wat het CDA betreft moeten alle locaties waar menselijke activiteiten plaatsvinden voortdurend en met zekere regelmaat met het OV bereikbaar zijn, Pagina 15/26
ongeacht de vorm. Daarom vindt de fractie het inrichten van betrouwbare dikke lijnen die worden ondersteund door belbussen en dergelijke, belangrijk. Het CDA vindt faciliteiten voor en na het transport belangrijk. Daarbij wordt gedacht aan fietsenstallingen, wachtruimtes, voldoende verlichting en veiligheid. Het CDA deelt het uitgangspunt dat het OV betaalbaar moet zijn. De fractie vindt dat voorkomen moet worden dat er prijsstijgingen gaan plaatsvinden zoals die hebben plaatsgevonden bij de scholierenconcessie in de Hoeksche Waard/Goeree Overflakkee. Het CDA vindt dat het niet meer met contant geld kunnen betalen, gefaseerd moet worden ingevoerd. Het integreren van doelgroepenvervoer in het OV zal in de komende tijd een belangrijk onderwerp worden, omdat volgens de verwachting bijna 10% à 20% van de huidige gebruikers in de toekomst niet meer in aanmerking zal komen voor deze vorm van vervoer. Het CDA is van mening dat de inzet van vrijwilligers daarbij een rol kan spelen. Hij vindt het opmerkelijk dat het college de sociale veiligheid geen deel van het gunningsmodel wil laten zijn. Hij vraagt of het college de mening van het CDA deelt dat het inzetten van vrijwilligers de sociale veiligheid zal borgen en vergroten. Als dit het geval is, vraagt hij of dat geen deel moet uitmaken van het gunningsmodel. Wat betreft het doortrekken van de Merwede-Lingelijn naar Rotterdam, deelt hij mee dat hij de indruk krijgt dat het college, ondanks grote twijfels over de realiseerbaarheid, gedurende de concessie de mogelijkheid daartoe in de verre toekomst wil onderzoeken. Het is hem niet duidelijk wat wordt bedoeld met de verre toekomst. Het CDA heeft een brief ontvangen van de gemeente Hardinxveld-Giessendam, waarin de indruk wordt gewekt dat de dienstregeling van de Merwede-Lingelijn niet goed aansluit op de dienstregeling van NS. Hij vraagt of de gedeputeerde deze zorg deelt en of de gedeputeerde ook bereid is om in plaats van in de verre toekomst te beginnen met onderzoeken, dit binnen afzienbare tijd te doen. Het CDA heeft een aantal randvoorwaarden opgesteld: Mogelijk gaan de gemeenten Zederik, Leerdam en Vianen over naar de provincie Utrecht. Hij vraagt of het mogelijk is om een clausule op te nemen in het plan van eisen, waarin staat dat de kosten die de provincie Zuid-Holland na twee jaar gemaakt heeft voor deze gemeenten, terugbetaald worden. Gratis OV voor 65+ ers in Dordrecht mag, wat het CDA betreft. De fractie vindt dat dit niet mag leiden tot een hogere prijs voor het OV in het buitengebied en het stedelijke gebied. Er moet een goede informatievoorziening zijn, vooral bij de concessiewisseling. De klanttevredenheid moet gemonitord en gewaarborgd worden. Hij vraagt of het college de zorg van het CDA deelt dat het gebruik van het OV in Dordrecht en de Drechtsteden, dat nu toeneemt, mogelijk zal afnemen door het vergroten van de afstand naar de haltes. Hij vraagt of de prijzen van het OV bepaald worden door de vervoersafstand, de hemelsbrede afstand of de lengte van de route. De heer WEIDE meent dat hij de heer Çetin heeft horen zeggen dat hij wil dat in de aanbesteding wordt opgenomen dat een voorwaarde voor de nieuwe Pagina 16/26
concessiepartij is dat er wordt gewerkt met vrijwilligers. Hij vraagt waarom de heer Çetin een bedrijf wil verplichten om met vrijwilligers te werken. De heer ÇETIN antwoordt dat hij dit niet zo geformuleerd heeft. Hij heeft gezegd dat de CDA-fractie ten minste de inzet van vrijwilligers onderzocht wil zien. Het CDA gaat ervan uit dat de doelgroepen straks veel begeleiding nodig hebben, als ze geen indicatie meer krijgen voor doelgroepenvervoer. De concessie wordt voor tien jaar verleend. Het CDA begrijpt dat een investeerder zekerheid wil hebben. Aan de andere kant maakt dit het onmogelijk voor PS om de juiste sturing te geven en de nodige wijzigingen door te voeren. Hij vraagt aan het college of er een clausule ingebouwd kan worden over tussentijdse sturing en aanpassingsmogelijkheden. De heer SCHEURWATER was afgelopen maandag te gast in de regio Drechtsteden bij een conferentie over economie. Daar werd gezegd dat studenten die elders gaan studeren, na hun studie niet in deze regio terugkomen, omdat ze vaak werk vinden in de regio waar ze hebben gestudeerd. Hij denkt dat dit soort economische perspectieven meegenomen moeten worden, als men kijkt naar het OV. Hij vindt dat er bekeken moet worden hoe het komt dat in deze regio het gebruik van openbaar vervoer achterblijft en wat eraan te doen is. Hij vraagt of de gedeputeerde kan aangeven of hierover gegevens bekend zijn vanuit de huidige concessie. Hij denkt dat het belangrijk is om te kijken naar de integraliteit. Hij bedoelt daarmee dat het OV gekoppeld moet worden aan het gebruik van de fiets en aan de filevorming op de A15, A16 en de A27. Zijn fractie is een groot voorstander van toiletten in treinen. Hij vraagt de gedeputeerde wat er precies is gebeurd. Arriva is begonnen met het inzetten van oude treinen. Arriva heeft tien nieuwe treinen laten bouwen. Hij vraagt waarom de toiletten niet eerder in de treinen zijn gekomen. Hij heeft gehoord dat ROVER zei dat dit niet speelde tot 2010. Hij vraagt waarom de directie in Heerenveen er op dit moment voor kiest om de toiletten achterwege te laten. Hij vraagt aan de gedeputeerde of de gegevens rondom het gebruik van de huidige lijnen en de haltes worden meegenomen in de nieuwe concessie. Hij heeft in de begroting gezien dat er 200 miljoen euro is begroot voor het OV en 100 miljoen euro voor wegen en infrastructuur. Het lijkt erop dat het college het OV belangrijk vindt. Hij wil graag van de gedeputeerde horen hoe belangrijk hij de aansluiting vindt van het OV op de overige infrastructuur. De concessie over de waterbus is halverwege. Hij vraagt in hoeverre de concessies straks op elkaar aansluiten. Hij wijst op de status van Dordrecht als Intercitystation, niet als Intercitystation in de richting van Rotterdam, maar wel in de richting van Zeeland, Brabant en Limburg. Hij vraagt in hoeverre GS de plannen die NS straks in de winter gaat doorvoeren, meenemen in de komende concessie. Hij denkt dat het belangrijk is om te bekijken wat men wil doen voor recreatieve gebruikers, forensen en studenten. Hij stelt dat men kiest voor efficiency op korte termijn in plaats van voor effectiviteit op de lange termijn, als de tijdwinst van zes minuten er uiteindelijk toe leidt dat de regio Drechtsteden economisch verder achterop raakt. Hij vindt dat dit niet het verhaal mag zijn. Zijn fractie vindt duurzaamheid belangrijk. Pagina 17/26
Hij wil graag van de gedeputeerde horen in hoeverre de ideeën van RandstadRail en R-net kunnen worden toegepast, ook in dit gebied. Hij sluit zich aan bij de vraag van mevrouw Van Aelst waar de Randstad eindigt. Wat hem betreft loopt de Randstad door tot de noordgrens en de zuidgrens van de provincie en aan de oostkant tot ergens bij Geldermalsen. Hij denkt dat als men de Merwede-Lingelijn een kans wil geven, men hem moet laten aansluiten op Rotterdam, ook in het kader van de HSL-plannen. Hij wijst erop dat de reis van Rotterdam naar Utrecht via Woerden gaat, terwijl dat veel eenvoudiger kan. Hij vraagt in hoeverre het Dynamisch reizigersinformatiesysteem wordt meegenomen in de concessie. Hij wijst erop dat het personeel bij het OV niet alleen het visitekaartje is, maar ook het kapitaal in het veld. Hij denkt dat het belangrijk is om daaraan een paragraaf te wijden in de concessie. De heer PRIVÉ vindt het goed dat er ruim twee jaar voordat de huidige concessie verloopt, wordt nagedacht over de periode na 2018. De PVV kan instemmen met het beleidskader, al had de duurzaamheidsparagraaf achterwege mogen blijven, wat de PVV betreft. De PVV kiest voor veilig en betaalbaar openbaar vervoer in plaats van voor bussen die op waterstof rijden. De fractie vindt het goed dat de provincie de vervoerder de mogelijkheid geeft om betaling met cash geld in de bus niet langer te accepteren. Tijdens de bijeenkomst op 6 oktober is van verschillende kanten aangegeven dat het van groot belang is om de concessie goed te laten afstemmen met de naburige concessies, zeker in het oostelijk deel van de concessie. De PVV denkt ook aan goede aansluitingen op de waterbus. De PVV steunt de roep om betere bereikbaarheid van ziekenhuizen, verzorgingscentra en andere plaatsen waar veel reizigers komen, die niet altijd allemaal even mobiel zijn. De fractie heeft enkele vragen aan de gedeputeerde: Ziet de provincie geen enkele mogelijkheid meer om de aansluiting van Dordrecht op het Intercitynetwerk in de huidige vorm te behouden? Wat zijn de gevolgen van een mogelijke overstap van de gemeenten Zederik en Leerdam naar de provincie Utrecht ten aanzien van de voorziene gemeentelijke fusie in het oosten van het concessiegebied? Heeft deze overstap gevolgen voor de jaarlijkse provinciale bijdrage aan de concessie? De heer WEIDE wijst erop dat de staatssecretaris heeft meegedeeld dat zij een onderzoek gaat doen naar het opleidingsniveau van machinisten bij Arriva. Hij vraagt aan de gedeputeerde of er aanwijzingen zijn dat er ook iets met Arriva in Zuid-Holland aan de hand is en of dit onderzoek ook wordt uitgevoerd in Zuid- Holland. De VVD vindt samenwerken met omliggende concessiegebieden vanzelfsprekend. Hij hoort graag hoe dit gaat op dit moment. De VVD vindt innovatie zeer belangrijk. Hij is benieuwd of er straks dorpen zijn waar men niet meer met een bus kan komen, behalve met een belbus. Er wordt gezegd dat Arriva het uitstekend doet in de concessie. Hij vraagt of de gedeputeerde kan aangeven welke andere marktpartij eventueel belangstelling zou kunnen hebben voor deze concessie. Pagina 18/26