Mevrouw E. Wijsman. mevrouw I. van Mulligen. de heer Van Staalduinen mevrouw Matil de heer Zwerus. de heer Van Koert. de heer Metselaar mevrouw Meurs

Transcriptie

1 Verslag Vergadering van Commissie Onderzoek van de Rekening (COR) Vergaderdatum 15 februari 2017 Kenmerk Status verslag Concept Verslaglegging door Mevrouw E. Wijsman Telefoonnummer Verslag van de openbare vergadering van de Commissie Onderzoek van de Rekening gehouden op 15 februari 2017 in het provinciehuis te Den Haag AANWEZIG: Voorzitter: Griffier: de heer E. Braam mevrouw I. van Mulligen VVD de heer Van Staalduinen PvdA mevrouw Matil PVV de heer Zwerus CDA de heer Van der Bent SP de heer Metselaar D66 mevrouw Meurs GroenLinks de heer Potjer SGP en ChristenUnie de heer Schaapman 50PLUS Partij voor de Dieren AFWEZIG MET KENNISGEVING: - de heer Struijlaard AANWEZIGE GEDEPUTEERDEN: de heer Van der Sande VERDER AANWEZIG: Deloitte de heer Van Vugt Deloitte de heer Van Koert AGENDA: 2. Opening overlegvergadering 2a. Mededelingen 2b. Vaststellen agenda 2c. Spreekrecht 2d. Rondvraag 3. Conceptverslag vorige vergadering 4. Conceptbesluitenlijst vorige vergadering 5. Bespreekstukken Pagina1/14

2 5a. Boardletter b. Terugkoppeling door accountant over tweede interim controle 6. Sluiting 2. Opening overlegvergadering De VOORZITTER opent de vergadering om uur en heet de aanwezigen welkom. De heer Struijlaard is afwezig. 2a. Mededelingen. Er zijn geen mededelingen. 2b. Vaststellen van de agenda De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld. 2c. Spreekrecht Er hebben zich geen insprekers gemeld. 2d. Rondvraag Er zijn geen rondvragen ingediend. 3. Conceptverslag Commissie Onderzoek Rekening 30 november 2016 Er zijn geen opmerkingen. Het verslag wordt ongewijzigd vastgesteld. 4. Conceptbesluitenlijst Commissie Onderzoek Rekening 30 november 2016 Er zijn geen opmerkingen. De besluitenlijst wordt ongewijzigd vastgesteld. 5. Bespreekstukken 5a. Bespreking over verbonden partijen en revolverende fondsen De heer VAN VUGT zegt dat hem bij de voorbereiding van deze bijeenkomst opviel dat de provincie Zuid-Holland heel actief betrokken is bij de verbonden partijen. De provincie Zuid-Holland heeft 28 verbonden partijen, terwijl het landelijk gemiddelde op 26 ligt. Daarnaast heeft de provincie Zuid-Holland, als toezichthouder op gemeente, nog te maken met 340 andere verbonden partijen. Vanavond wordt gekeken naar wat er is gebeurd sinds de wijziging van de BBV. Pagina 2/6

3 In oktober 2006 is een notitie BBV gepubliceerd en vanavond wordt ook gekeken naar wat het beeld van de verbonden partijen bij de provincies in het algemeen is, welk sturingsmodel er wordt gebruikt en welke de verbonden partijen van de provincie Zuid-Holland zijn. De wijzigingen in de BBV zijn vrij beperkt, maar cruciaal is dat beleidsinformatie van de verbonden partijen terug te vinden moet zijn in het programma, net als beleidsinformatie met betrekking tot de omgevingsdiensten. Als de provincie doelstellingen geformuleerd heeft, dan heeft dat wellicht zijn weerslag op de verbonden partijen en het is belangrijk dat de doelstellingen van de verbonden partijen overeenkomen met de doelstellingen van de provincie. De tweede belangrijke wijziging is dat de paragrafen van de verbonden partijen een vaste volgorde hebben gekregen. Verbonden partijen worden niet geconsolideerd in de begroting vanwege een verbod van de overheid. Het is de bedoeling dat de provincie informatie uit de procedures en de paragrafen haalt. In oktober 2006 is de notitie Verbonden partijen verschenen waarbij het ging om de discussie over de definitie van verbonden partijen. Het gaat bij verbonden partijen altijd om een bestuurlijk en een financieel belang. De vraag was of er ook sprake is van bestuurlijk belang als iemand namens de provincie in een Raad van Commissarissen of een Raad van Toezicht zitting heeft. Op het gebied van financieel belang hebben sommige gemeentes de drie D's georganiseerd in een stichting. De vraag is of, als er geen lening of garantiestelling is en er slechts een Wmo-taak voor de gemeente wordt uitgevoerd, er dan sprake is van verbonden partijen. Strikt formeel is dat bij subsidies niet het geval, maar in de notitie zijn aanbevelingen opgenomen waarin staat dat in een dergelijk geval deze partij ook aangemerkt kan worden als een verbonden partij. De heer VAN STAALDUINEN constateert dat een aanbeveling optioneel is en dat de gemeente vrij is om dat al dan niet te doen. De heer VAN VUGT bevestigt dit en zegt dat in een dergelijk geval de BBV zou moeten worden aangepast. Op dit moment wordt dit onderzocht, maar juridisch is dat een discussie. Bij de definitie van verbonden partijen gaat het vooral om hoe de burger het voelt, dus de wet hoeft niet al te rigide te worden toegepast. Kort gezegd zijn bij privaatrechtelijke organisaties de NV s en BV s altijd een verbonden partij, maar bij stichtingen en verenigingen is het afhankelijk van of er een bestuurlijk en financieel belang is. Ook de COOP, CV en VOF zijn geen verbonden partijen. Bij publiekrechtelijke organisaties zijn gemeenschappelijke regelingen met rechtspersoonlijkheid wel verbonden partijen, maar gemeenteschappelijke regelingen zonder rechtspersoonlijkheid niet. Met ingang van 2018 moeten gemeenschappelijke regelingen hun begroting inrichten met taakvelden en een apart overzicht voor de overhead maken, maar in de bijdrage die ze van de provincie vragen hoeft die overhead niet apart inzichtelijk te worden gemaakt. Wel is het voor de Staten belangrijk hoe de overhead geïnterpreteerd moet worden. Landelijk zijn er 226 verbonden partijen verdeeld over 12 provincies. Gemiddeld is dat 26 verbonden partijen per provincie. Opvallend is dat eenderde van de verbonden partijen bestaat uit gemeenschappelijke regelingen. Limburg is koploper met 46 verbonden partijen. In Zuid-Holland zijn 15 van de 28 verbonden partijen gemeenschappelijke regelingen en er zijn geen stichtingen, NV's of BV's. Het valt op dat provincies relatief weinig samenwerken met verbonden partijen. Dit gebeurt wel bij het IPO, de BNG en de Nederlandsche Waterschapsbank, maar verder nauwelijks. Pagina 3/6

4 De heer VAN KOERT zegt dat de grootste verbonden partij van de provincie Zuid-Holland de DCMR is met 21 miljoen euro op een totaal van 47 miljoen euro. Er is een overzicht gemaakt waarop een aantal verbonden partijen is gearceerd. De heer POTJER vraagt in hoeverre de risico's van de verbonden partijen met elkaar vergelijkbaar zijn en noemt als voorbeeld het innovation quarter ten opzichte van het Warmtebedrijf Rotterdam. Gedeputeerde VAN DER SANDE zegt dat Rotterdam een bankgarantie heeft afgegeven voor het warmtebedrijf Rotterdam. De provincie heeft dit afgeschreven en is hier weinig actief mee. Het risico is dat de bankwaarden dalen; dit heeft zich inmiddels voorgedaan en daarom is er een voorziening getroffen. De heer VAN DER BENT vraagt of de zeven gearceerde partijen een logisch rijtje zijn. De heer VAN VUGT zegt dat de inschattingen die tot dusverre gebruikt zijn wel logisch zijn. Hij is nadrukkelijk voorstander van het dynamisch vormgeven aan de weg die voorligt. Het gaat hier om een politieke discussie waarbij men moet aangeven of de risico's opgevangen moeten worden door verbonden partijen zelf of door de provincie. Als de risico's thuishoren bij de eigenaren van de gemeenschappelijke regeling, wordt de rekening direct bij de provincie neergelegd. Er zijn op dit gebied grote verschillen in het land en dit is streek- en regiogebonden. De heer ZWERUS vraagt over het innovation quarter of het een groot risico is dat het geld al bijna kwijt is. Het gaat hierbij meer om een subsidie dan om een investering. De heer VAN VUGT zegt dat dit niet zo is ingeschat, omdat er anders aan de voorkant al een voorziening zou zijn gemaakt. Men probeert de risico's te onderkennen en daar geld voor apart te zetten. Gedeputeerde VAN DER SANDE zegt dat de beleidskeuze was om het geld in een revolverende stap steeds opnieuw te gebruiken. Investeren in een dergelijk fonds brengt risico's met zich mee en in dit geval was dat risico als "midden" geclassificeerd. Het doel was het aanslingeren van de economie en men stuurde niet direct aan op het krijgen van een rendement. Op het moment dat een bedrijf verkocht wordt, is er weer inkomen en dat kan dan terugvloeien naar het fonds. De verwachting was dus nul. Mevrouw MEURS vraagt hoe belangrijk de afweging van de degelijkheid van de aandeelhouders is en of dit bij de overwegingen een rol speelt. De heer VAN VUGT geeft aan dat het belangrijker is wie er over het geld gaat. Gedeputeerde VAN DER SANDE zegt dat de wijze waarop men ermee omgaat vaak historisch gegroeid is. De heer VAN VUGT zegt over het sturingsmodel dat er twee lagen zijn, namelijk wat de risicokwalificatie van de verbonden partijen is en wat een mogelijk bestuurlijk risico van de verbonden partijen is. Het is ook belangrijk om te kijken Pagina 4/6

5 hoe de verbonden partijen beheerst worden. Het is niet mogelijk om de 28 verbonden partijen allemaal op dezelfde manier in de gaten te houden, maar over de toptien moet men toch voldoende weten. In verband met de kwaliteit van de sturingsrelatie kijkt de accountant naar de organisatiestructuur, het controlemechanisme en het vertrouwen. Dat laatste is belangrijk, want als er een probleem is met het vertrouwen, dan loopt dat niet lekker. De kernpunten van de verbonden partijen zijn: is er een helder doel; wat is het onderscheid tussen beleid en uitvoering; zijn er een transparante structuur en regeling; zijn er harde afspraken gemaakt; zijn alle rollen scherp en transparant; is de governancecyclus helder; er moet aandacht geschonken worden aan het aspect vertrouwen. De VOORZITTER bedankt de accountant voor de presentatie. De heer POTJER vraagt naar de betekenis van de gebruikte kleuren en hoe het zit met het vertrouwen. De heer VAN VUGT zegt dat er een direct verband is tussen de risico-inschatting en de gele balken. Aan de voorkant wordt een inschatting gemaakt hoe de partij moet worden gelabeld. De 5 gearceerde partijen zijn partijen waarbij een verhoogde controle moet zijn, omdat de cijfers de jaarrekening direct beïnvloeden. Mocht iemand in een verbonden partij zitten met een hoog risico waarbij dat niet is aangegeven, dan kan daarvoor extra aandacht gevraagd worden. Als er problemen zijn met het vertrouwen in een organisatie dan gaat het risicoprofiel van de organisatie op het gebied van informatie omhoog, maar dit betreft niet het hele risicoprofiel. Mevrouw MEURS vraagt wat het plaatje op de voorkant van het stuk betekent en zij had graag bij het advies dat op 1 oktober 2016 is uitgebracht een reactie van GS ontvangen. Zij vraagt hoe GS hierover denken. Ook wil zij over ROM-D weten waarom er volgens de accountant geen risicobuffer gevormd is. De heer VAN VUGT zegt dat de huisstijl van Deloitte veranderd is. Het risico van de ROM-D is hoog en daarom is er een voorziening van 1,8 miljoen euro voor apart gezet. Het risico is dus hoog. Gedeputeerde VAN DER SANDE geeft toe dat de begeleidende brief wat kort was. Hij zegt dat het de bedoeling is om, in aansluiting op wat de accountant zegt, vooraf alvast te reserveren om fluctuaties te kunnen opvangen en de jaarrekening te dempen. Bij het InnovationQuarter is men uitgegaan van 40% risicoreserve en bij het Energiefonds van 25%. Uiteindelijk is dit een beslissing van de Staten. De heer VAN STAALDUINEN vraagt hoe GS willen leren omgaan met de variabele risicobuffer. Gedeputeerde VAN DER SANDE zegt dat jaarlijks bij het vaststellen van de jaarrekening gekeken moet worden wat er is gebeurd. Als er een deel van de voorziening gebruikt moet worden, is het wel handig om een reserve te hebben, Pagina 5/6

6 maar het is niet verplicht om een buffer te hebben. In ieder geval moet bekeken worden of de buffer voldoet ten opzichte van het geactualiseerde risicoprofiel. De heer SCHAAPMAN kan zich vinden in de voorgestelde benadering, maar hij vraagt zich af of men in bepaalde gevallen niet beter gewoon geld beschikbaar kan stellen, bijvoorbeeld als subsidie. Gedeputeerde VAN DER SANDE zegt dat de conservatieve bufferbenadering een bestuurlijke politieke keuze is. Het geld wordt nu in een NV gestopt en dan wordt daarvan jaarlijks de waarde bepaald. De heer SCHAAPMAN zegt dat er alleen prestatieafspraken meegegeven zijn en dat de provincie verder niets met de NV te maken heeft. Gedeputeerde VAN DER SANDE zegt dat ervoor is gekozen om te werken met een financiële multiplier, omdat de provincie op deze wijze meer kon doen. De heer POTJER vraagt zich af of je niet meer geld kunt overmaken als je op de balans geen risicoreserves hebt staan. Gedeputeerde VAN DER SANDE zegt dat het om aandelen gaat en dat dit niet risicovrij is, maar dat de provincie een voorzichtige keuze heeft gemaakt. De heer Schaapman stelt voor om een subsidie te verstrekken. Daar waar de provincie participeert in een investeringsmaatschappij neemt men meer waarborg dan wanneer men alleen geld overmaakt. De VOORZITTER constateert dat de stukken die hier liggen ter kennisgeving worden aangenomen. Gedeputeerde VAN DER SANDE zegt toe dat hij bij de jaarrekening de vraag over een beleidswijziging expliciet zal stellen. 5b. Terugkoppeling door de accountant over tweede interim-controle De heer VAN VUGT zegt dat hij volop bezig is met de tweede interim-controle. Hierbij wordt gekeken naar de uitvoering verbijzondering interne controle. De bevindingen komen in een volgend verslag. Tot nu toe zijn er geen bijzonderheden naar voren gekomen. 6. Sluiting De VOORZITTER bedankt de aanwezigen voor hun inbreng en sluit de vergadering om uur. Pagina 6/6