Onderzoeksrapport: Vrouwen in de gemeenteraden

Transcriptie

1 Onderzoeksrapport: Vrouwen in de gemeenteraden _ Maart 2014 ProDemos - Huis voor democratie en rechtsstaat Hofweg 1H 2511 AA Den Haag T:

2 Hoeveel vrouwen zijn er in maart 2014 in de gemeenteraden gekozen? Op 19 maart 2014 zijn er in heel Nederland nieuwe gemeenteraadsleden gekozen. ProDemos Huis voor democratie en rechtsstaat heeft onderzocht hoeveel vrouwen er in de nieuwe gemeenteraden terecht zijn gekomen. NB: In een aantal gemeenten in Nederland zijn er vanwege herindelingen al eerder (november 2013) verkiezingen gehouden, of worden er later (november 2014) nog verkiezingen gehouden. In dit onderzoek hebben we alleen gekeken naar de raadsleden die gekozen zijn bij de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart De methodologie van het onderzoek staat beschreven op de laatste pagina. Resultaten Het percentage vrouwen in de gemeenteraden is op basis van onze resultaten 28,3%. Dit betekent een stijging van ruim 2% in vergelijking met In vergelijking met 20 jaar geleden is de stijging ruim 6%. We kunnen concluderen dat het aandeel vrouwen sinds 1994 gestaag is gegroeid Totaal aantal gekozen raadsleden Aantal gekozen vrouwen Percentage ,3% Tabel 1: Percentage vrouwelijke raadsleden sinds maart ,3% 26% 26% 24% 22% 22% Tabel 2: Percentages vrouwelijke raadsleden in de afgelopen 20 jaar De vier grote steden Als we alleen kijken naar de vier grote steden in Nederland (Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht) is het percentage vrouwelijke raadsleden hoger, namelijk 38,3%. Ook dat betekent een stijging ten opzichte van 4 jaar geleden. In 2010 was 37% van de gekozen raadsleden in de grote steden vrouw Totaal aantal gekozen raadsleden in de vier grote steden Aantal gekozen vrouwen in de vier grote steden Percentage ,3% Tabel 3: Percentage vrouwelijke raadsleden in de vier grote steden sinds maart 2014

3 Per politieke partij Het aantal gekozen vrouwelijke raadsleden verschilt sterk per politieke partij. GroenLinks heeft het hoogste percentage vrouwelijke raadsleden: van de gekozen raadsleden van GroenLinks is 43,3% een vrouw. Daarna volgen de PvdA met 37,5% en SP met 35,6%. Aan het andere kant van het spectrum vinden we de SGP. Deze partij heeft sinds de laatste verkiezingen voor het eerst één vrouw in een gemeenteraad. De lokale politieke partijen leveren samen, net als in 2010, het grootste aantal raadsleden: raadszetels (32,5% van het totale aantal raadsleden). Van deze raadsleden is 705 (ofwel: 25%) vrouw. Dit percentage ligt wat onder het gemiddelde. Voor de grootste politieke partijen en partijcombinaties ziet de verdeling er als volgt uit: Politieke partij Raadszetels* Aantal vrouwen Percentage raadsleden in relatie tot totaal aantal raadsleden Percentage vrouwen van totaal aantal gekozen vrouwen Percentage vrouwen in relatie tot aantal zetels van de partij Lokale partijen ,5% 28,7% 25% CDA ,2% 16,7% 27,4% VVD ,4% 12,7% 29,2% D ,3% 11,1% 33,7% PvdA ,2% 12,2% 37,5% SP ,1% 6,4% 35,6% CU ,1% 3,9% 26,8% GL ,8% 5,9% 43,3% SGP ,3% 0,04% 0,5% CU/SGP ,1% 0,3% 9% PVV 6 0,2% PvdD 5 0,2% Andere comb 34 1,3% Totaal *Bron: Dossier NOS-gemeenteraadsverkiezingen op gemeenteraadsverkiezingen/tab/879/uitslagen/ Tabel 4: Percentages vrouwelijke raadsleden per partij sinds maart 2014

4 50,0% 45,0% 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 25,0% Percentages van vrouwelijke raadsleden 43,3% binnen elke partij 37,5% 35,6% 33,7% 29,2% 27,4% 26,8% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% Lokale partijen 0,5% 9,0% CDA VVD D66 PvdA SP CU GL SGP CU/SGP Figuur 1: Percentages vrouwelijke raadsleden binnen de partijen Verdeling van de vrouwelijke raadsleden over de verschillende partijen PvdA 13% SP 7% CU 4% GL 6% Lokale partijen 29% D66 11% VVD 13% CDA 17% Figuur 2: Verdeling van alle vrouwelijke raadsleden over de verschillende politieke partijen

5 Verschillen tussen de provincies De gemiddelde man/vrouw-verhouding in de gemeenteraden varieert per provincie. De provincie met het hoogste percentage vrouwelijke raadsleden is Groningen (34%), gevolgd door Noord-Holland (33,0%) en Flevoland (31,9%). Aan de andere kant van het spectrum vinden we de provincies Limburg, Zeeland en Noord-Brabant. In Limburg wordt slecht 21% van de raadszetels bezet door een vrouw. In 2010 had Flevoland het hoogste percentage vrouwelijke raadsleden; dat was toen 30%. Provincie Aantal vrouwen Percentage vrouwen in de gemeenteraden 2014 Groningen ,0 % 26% Noord-Holland ,0 % 30% Flevoland 53 31,9 % 32% Zuid-Holland ,8 % 26% Friesland ,2 % 29% Utrecht ,9 % 26% Drenthe 85 28,9 % 26% Gelderland ,6 % 27% Overijssel ,8 % 28% Noord-Brabant ,1 % 26% Zeeland 65 23,1 % 23% Limburg ,2 % 22% Tabel 5: Aandeel vrouwelijke raadsleden per provincie Hieronder volgt meer gedetailleerde informatie per provincie: Percentage vrouwen in gemeenteraden 2010 Drenthe: In Drenthe werden in alle 12 gemeenten verkiezingen gehouden. Drenthe Raadsleden Waar van Percentage ,9% Lokale partijen 23 VVD 15 PvdA 15 CDA 11 D66 7 GroenLinks 6 SP 4 ChristenUnie 3 GL/D66 1

6 Flevoland: In Flevoland werden in alle 6 gemeenten verkiezingen gehouden. Flevoland Raadsleden Waar van Percentage ,9% VVD 9 CDA 9 Lokale partijen 8 D66 7 ChristenUnie 5 PvdA 4 SP 4 GroenLinks 3 PVV 3 CU/SGP 1 Friesland: In Friesland zijn in maart in 22 gemeenten verkiezingen gehouden. In Leeuwaarden en in de gemeente De Friese Meren zijn de verkiezingen door herindeling eerder gehouden. De gegevens van deze twee gemeenten zijn niet meegenomen in dit onderzoek. Friesland ,2% Lokale partijen 27 CDA 26 PvdA 23 VVD 16 ChristenUnie 9 GroenLinks 5 D66 3 SP 2 SAM 2 CU/CDA 1

7 Gelderland: Van de 56 gemeenten in Gelderland, zijn er in maart in 53 gemeenten verkiezingen gehouden. In Groesbeek, Millingen aan de Rijn en in Ubbergen worden in november 2014 verkiezingen gehouden. Gelderland Vrouwen ,6% Lokale partijen 84 CDA 55 PvdA 47 D66 38 VVD 37 GroenLinks 25 SP 22 ChristenUnie 17 PvdA/GL/D66 3 PvdA/GL 2 CU/SGP 1 GL/D66 1 Groningen: In de provincie Groningen zijn er in 23 gemeenten verkiezingen gehouden. Groningen % Lokale partijen 31 PvdA 27 SP 19 CDA 17 VVD 14 D66 12 ChristenUnie 10 GroenLinks 9 Partij voor de Dieren 1 GL/D66 1

8 Limburg: In alle 33 gemeenten in Limburg zijn verkiezingen gehouden op 19 maart Limburg ,2% Lokale partijen 55 CDA 39 SP 18 PvdA 18 VVD 12 D66 7 GroenLinks 6 Noord-Brabant: In Noord-Brabant zijn er in 64 gemeenten verkiezingen gehouden. In drie gemeenten worden vanwege herindeling pas in november 2014 verkiezingen gehouden: Den Bosch, Maasdonk en Oss. Noord-Brabant ,1% Lokale partijen 140 CDA 77 VVD 48 D66 29 PvdA 26 SP 22 GroenLinks 9 PvdA/GL 3 Overige lijstcombinaties 3 GL/D66 2 ChristenUnie 1

9 Noord-Holland: In 49 gemeenten in Noord-Holland zijn verkiezingen gehouden in maart In de gemeenten Alkmaar, Schermer, Schagen en Graft-De Rijp zijn nog geen verkiezingen geweest. Noord-Holland ,0% Lokale partijen 111 D66 57 VVD 51 PvdA 43 CDA 42 GroenLinks 37 SP 16 ChristenUnie 8 GL/D66 2 PvdA/GL 1 Overijssel: In Overijssel zijn in alle 25 gemeenten gemeenteraadsverkiezingen gehouden. Overijssel ,8% Lokale partijen 49 CDA 35 PvdA 20 D66 16 VVD 15 ChristenUnie 14 SP 13 GroenLinks 5 Overige lijstcombinaties 2

10 Utrecht: In alle 26 gemeenten van de provincie Utrecht zijn verkiezingen gehouden. Utrecht ,9% Lokale partijen 35 D66 31 VVD 26 CDA 24 ChristenUnie 17 GroenLinks 16 PvdA 13 SP 10 PvdA/GL 4 Partij voor de Dieren 1 Overige lijstcombinaties 2 Zeeland: In alle 13 gemeenten van Zeeland zijn verkiezingen gehouden. In deze provincie is het eerste vrouwelijke raadslid van SGP gekozen. Zeeland ,1% Lokale partijen 16 PvdA 13 CDA 11 VVD 8 SP 7 D66 6 GroenLinks 1 SGP 1 ChristenUnie 1 PvdA/GL 1

11 Zuid-Holland: In Zuid-Holland zijn er in 58 gemeenten verkiezingen gehouden in maart Alphen aan de Rijn en Molenwaard hadden in november 2013 al gemeenteraadsverkiezingen. Krimpenerwaard en Nissewaard houden in november 2014 gemeenteraadsverkiezingen. Totaal aantal raadsleden gekozen in de provincie Zuid-Holland Raadsleden Waar van Percentage ,8% Lokale partijen 127 VVD 64 CDA 64 D66 60 PvdA 50 GroenLinks 23 SP 21 ChristenUnie 10 CU/SGP 6 Overige lijstcombinaties 4 Partij voor de Dieren 3 PVV 3 Leeftijd Er is ook onderzocht wat de verdeling is van de gekozen raadsleden over de verschillende leeftijdscategorieën. Deze informatie is lastig om te verzamelen, omdat de geboortedatum van raadsleden niet wordt geregistreerd. We hebben ons daarom moeten baseren op ingevulde enquêtes. De vragen over leeftijd zijn door 127 gemeenten volledig ingevuld. In deze gemeenten zijn in totaal 2811 raadsleden gekozen, waarvan 770 vrouw is. De leeftijdscategorie 51 tot en met 65 jaar is het grootst, zowel bij de mannen als bij de vrouwen. Bij de mannen is deze groep nog wat groter dan bij de vrouwen. Dit resultaat ondersteunt het eerdere onderzoek van het ministerie van Binnenlandse Zaken (Staat van het Bestuur, 2012) waarin geconstateerd wordt dat de gemiddelde leeftijd van raadsleden tussen 1998 en 2012 is gestegen van 49,2 naar 53,1 jaar. Leeftijd Raadsleden totaal Vrouwen Mannen Van 18 tot en met 30 jaar 7,3% 7,0% 7,3% Van 31 tot en met 40 jaar 13,3% 18,4% 11,4% Van 41 tot en met 50 jaar 25,3% 29,3% 23,8% Van 51 tot en met 65 jaar 44,4% 41,3% 45,6% Ouder dan 65 jaar 9,6% 3,9% 11,7% Totaal aantal raadsleden Tabel 6: Verdeling van de raadsleden over de verschillende leeftijdscategorieën ( in percentages)

12 Methodologie Voor dit onderzoek naar het aandeel vrouwelijke raadsleden is na de verkiezingen een enquête verstuurd naar de griffiers van 409 gemeenten in Nederland. 154 van hen hebben de enquête ingevuld binnen de gegeven termijn. Voor de resterende gemeenten hebben we informatie verzameld via de officiële uitslagen zoals die gepubliceerd worden op de gemeentelijke websites. Vervolgens zijn de gegevens gecheckt en onvolledigheden gecorrigeerd aan de hand van de officiële uitslagen, het proces-verbaal. We hebben de gemeenten waar geen verkiezingen zijn geweest in maart, niet meegenomen in de analyse. Het resultaat is een analyse van de gekozen vrouwen in 385 gemeenten met een geschatte betrouwbaarheid van 95%. Meer informatie Voor vragen over dit onderzoek kunt u contact opnemen met Anna Domingo. Stuur daarvoor een e- mail naar a.domingo@prodemos.nl.