Pensioen Informatief, nr 1, september 2006. Uitgave van de vereniging van Gepensioneerden DuPont Nederland Inhoudsopgave 1 Van de redactie 2 Wat komt er kijken bij jouw pensioenvoorziening 3 Hoe goed is jouw pensioen 4 Levensloopregeling en eerder stoppen met werken 5 Indexatie in Nederland 6 Indexatie bij DuPont 7 Beurskrach en herstelplan 8 FAS 87, wat is dat eigenlijk 9 Deelnemersraad vergroot medezeggenschap 10 Lezersvragen 1
Van de redactie Waarom deze uitgave? De VGDN, de Vereniging van Gepensioneerden DuPont Nederland, denkt dat de kennis bij de werknemers van DuPont over het Pensioenfonds niet echt groot is. Immers toen wij nog werkten was het met ons niet veel beter gesteld. Daarom willen wij je met dit Pensioen Informatief proberen over de actuele en belangrijke pensioenzaken te informeren. Dat geldt zeker ook voor de werkenden, immers het pensioenfonds verzorgt ook de uitkeringen bij invaliditeit en bij overlijden. Het is er dus niet alleen voor mensen van 65 jaar en ouder. In deze eerste uitgave van Pensioen Informatief, hebben we geprobeerd om enkele onderwerpen uit te lichten, die voor jou en ons op het moment van belang zijn. Immers - bij leven en welzijn -, eens raken wij allen gepensioneerd en dan is het leuk om een goed, waardevast pensioen te hebben. De VGDN probeert dat in alle redelijkheid voor de werkenden en niet meer actieven te bereiken. Wat komt er kijken bij jouw pensioenvoorziening? 1. Regeling 2. Financiering 3. Organisatie 4. Administratie Regeling De regeling wordt door de werkgever opgesteld en met de vakorganisaties (of de OR als er geen CAO is) voor akkoord onderhandeld. In het reglement zijn de pensioenbegrippen en -voorzieningen vastgelegd. Hier kan je vinden hoe je pensioen opbouwt en waar je recht op hebt bij overlijden, invaliditeit of het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Financiering De financiering van de regeling omvat: - Het innen van premies van alle werknemers en de werkgever, overeenkomstig de afspraken gemaakt tijdens de CAO onderhandelingen. - Het beleggen van premies en reserves als een extra bron van inkomsten. - Het doen van uitkeringen bij overlijden en pensionering en het opbouwen van premievrije pensioenaanspraken bij invaliditeit. 2
- Het aanvullen van eventuele tekorten in het fonds door de werkgever overeenkomstig een herstelplan, op aangeven van de toezichthouder, De Nederlandse Bank (DNB). DNB ziet er op toe dat alles volgens de wetgeving voor pensioenen verloopt. In de jaarverslagen legt de Stichting financiële verantwoording af. Organisatie DuPont heeft in 1996 de Stichting Pensioenfonds DuPont Nederland opgericht. Het bestuur van de stichting, waarin vertegenwoordigers van DuPont, de werknemers en een gepensioneerde zitten, is verantwoordelijk voor de uitvoering van de pensioenregeling. Het bestuur laat zich door externe deskundigen bijstaan. Het beheren van de beleggingen (uit premies en reserves) is uitbesteed aan derden. De overheid onderkent het belang van medezeggenschap steeds meer. De rol van de OR en de Deelnemersraad wordt daarom belangrijker. Administratie Het verloop van de pensioenopbouw en de uitkeringen toe te kennen bij ouderdom, overlijden en invaliditeit is ondergebracht in een speciaal administratief systeem. Ook de administratie is op dit moment uitbesteed aan derden. Ter afsluiting In dit bulletin vind je een aantal artikelen die verder ingaan op de regeling, de financiering, de organisatie of de administratie. Hoe goed is jouw pensioen? De regeling De pensioenregeling plus de AOW leveren het pensioen op. Na 40 deelnamejaren zal het pensioen 70% bedragen van het laatst verdiende inkomen. Stel je inkomen is 40 000,-, dan zal je pensioen 28 000,- bedragen. Voor het inkomen gaat de pensioenregeling uit van 12 maal het maandsalaris, de vakantietoeslag en 13 de maand. Voor ploegendienst is er daarnaast het shiftpensioen. Om aan 40 deelnamejaren te komen moet iemand vanaf zijn 25 ste tot zijn 65 ste premie betalen. Komt iedereen aan 70% van het laatst verdiende inkomen? Velen komen niet aan 40 deelnamejaren door deeltijdwerken, wisselen van werkgever (pensioenbreuk), later intreden en/of eerder uittreden. Heb je als gevolg b.v. slechts 25 deelnamejaren dan daalt het aanvangspensioen op 65 jaar van 28 000,- naar 23 500,-, een daling van 70% naar 58% van het inkomen! (N.B. Het AOW-pensioen van de overheid wordt hierin wél volledig 3
uitgekeerd, wanneer je vanaf je 15 de tot je 65 ste jaar in Nederland hebt gewoond of gewerkt.) Wat gebeurt er daarna als je gepensioneerd wordt? Door inflatie zal de koopkracht van het pensioen teruglopen. In de DuPont pensioenregeling is bepaald dat pensioenen niet worden geïndexeerd (niet regelmatig aangepast voor koopkrachtbehoud). 40.000 DUPONT salaris etc. Inkomen Huidig (2006) 28.000 DUPONT 12.145 AOW 15.855 Pensioen 35.850 PENSIOEN 15.545 AOW 20.305 (raming) Pensioen met Indexatie Na 10 jaar 2,5% inflatie 32.450 DUPONT 12.145 AOW 20.305 (raming) DuPont pensioen Bij een inflatie van 2,5% per jaar zou het hiervoor genoemde pensioen van 28 000,- in 10 jaar moeten worden verhoogd met 28% ofwel 7 850,- om de koopkracht te behouden. Als we ervan uitgaan, dat de overheid in die periode de AOW wel met 2,5% per jaar verhoogt, dan gaat de AOW met ca. 4 450,- omhoog. Ergo, het pensioeninkomen uit de DuPont regeling blijft met 3 400,- achter. En verder moeten we maar niet denken aan het bevriezen van de AOW en aan inflatiecijfers van meer dan 10% per jaar, die we in de jaren '70 hebben gekend. In een dergelijk scenario kan de koopkracht van je pensioen in 5 jaar gehalveerd worden. Bij vele bedrijven in Nederland wordt WEL geïndexeerd en bestaat deze uitholling van je pensioen niet. Vaak krijg je niet het volle pond, maar dan toch wel het leeuwendeel. En verder niet onbelangrijk, hoe zijn je persoonlijke omstandigheden? - Wat zal je relationele situatie zijn? Gehuwd/partner, alleenstaand, gescheiden, studerende kinderen? - Hoe hoog is je hypotheekrente of huur na pensionering? - Zijn er schulden of andere verplichtingen? - Wil je na je 65 ste iets bijzonders gaan ondernemen? Hoe goed jouw pensioen is, is dus een persoonlijke kwestie. Voor velen zal het nodig zijn om naast het pensioen aanvullende reserves op te bouwen voor na het 65 ste levensjaar. Te denken valt hierbij aan overwaarde in het eigen huis, spaartegoeden en eventueel beleggingen. In hoeverre heb je daar mogelijkheden toe? 4
En, ben je al met aanvullende reserves begonnen? Immers, dat je met het pensioen van DuPont uit de zorgen bent, is onder de huidige omstandigheden niet waar. Je zult dus ook je eigen voorzieningen moeten maken en daar zijn grote bedragen mee gemoeid. Als je 50 bent, ben je eigenlijk al te laat. Het beste is om daar rond je dertigste mee te beginnen. Immers een klein bedrag is na 35 jaar met al de rentes uitgegroeid tot iets waar je wat mee kan. Heb je om welke reden ook geen 'aanvullende reserves' opgebouwd, dan kan je zelf niet veel meer. De VGDN wil dat DuPont zijn toezeggingen, destijds bij de introductie van de Pensioenstichting gemaakt, gewoon loyaal nakomt en dat is een zo goed als waardevast pensioen. Jaarlijks indexeren dus, net als al die andere (ook Amerikaanse) bedrijven in Nederland doen. Steun de VGDN hierbij!!!!!!!!! Levensloopregeling en eerder stoppen met werken Wil je vóór je 65 ste stoppen met werken, dan is er de laatste tijd veel veranderd. De individuele consequenties verschillen van de 5 leeftijdscategorie waarin je je nu bevindt. Werknemers mogen jaarlijks 12% van hun brutoloon sparen om langer durend verlof te financieren. Hierbij geldt de zogeheten omkeerregel. Over de inleg hoeft geen belasting te worden betaald. De belasting wordt pas betaald als het spaartegoed wordt opgenomen. Ook extra gewerkte uren of bijvoorbeeld ATV-dagen kunnen worden opgespaard. Met de levensloopregeling mag maximaal 210% van het bruto jaarsalaris worden gespaard. Hiermee kan dus circa drie jaar eerder stoppen met werken worden gefinancierd, indien je genoegen neemt met 70% van het laatstverdiende loon. Dit kan met 12 jaar deelname worden bereikt. Overgangsregeling Was je op 1 januari 2005 55 jaar of ouder, dan houd je de fiscale voordelen voor prepensioen. De premies voor VUT en prepensioen, bedoeld voor de uitkeringen voor deze groep, blijven aftrekbaar. Voor werknemers, die nu tussen 51 en 56 jaar zijn, zijn de consequenties van de wijzigingen van de maatregelen van het kabinet om de pensioenopbouw niet meer fiscaal te ondersteunen het grootst. Om die reden mogen zij een
onbeperkte hoeveelheid geld in de levensloopregeling plaatsen. Daardoor kopen ze de vrije tijd die ze door de beperking van hun pensioenopbouw hebben verloren. Hoe zit dat bij DuPont? Bij de laatste CAO onderhandelingen is overeenstemming bereikt over de voorwaarden voor de invoering van de levensloopregeling. Van verschillende kanten wordt met tevredenheid gereageerd op het resultaat. Over de toekomst van deze regeling valt op dit moment weinig te zeggen. De discussie is inmiddels losgebrand over gebruik en misbruik van de levensloopregeling. Het is dan ook onzeker of je deze gespaarde centjes in de toekomst kan blijven gebruiken om voor je 65 ste te stoppen met werken. Indexatie in Nederland Voor dit artikel is dankbaar gebruik gemaakt van informatie uit NVOG-nieuws van september 2005. Onder indexatie wordt in het Nederlandse pensioenland het volgen van de inflatie genoemd. Gaat de inflatie met 2,5% omhoog, dan verwachten de gepensioneerden bij een goed pensioenfonds ook een correctie op hun pensioen van ongeveer 2,5%. Wat was nu de inflatie in Nederland? Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) hanteert verschillende prijsindexcijfers: de bekendste is het CPI, of: ConsumentenPrijsIndex cijfer. Het geeft het prijsverloop weer van het boodschappenmandje, d.i. het pakket goederen en diensten, zoals dat gemiddeld wordt aangeschaft door alle huishoudens in Nederland. In dit mandje zit zeer veel, maar niet alles. De zorgkosten ontbreken bijvoorbeeld net zoals onder andere de inkomstenbelasting en sociale premies. Dit cijfer wordt ook wel de CPI AH (Alle Huishoudens) genoemd, het is het meest bekende cijfer en wordt maandelijks gepubliceerd. Daarnaast worden er voor allerhande groeperingen CPI s bijgehouden. Voor pensioenen wordt vaak de CPI-AH afgeleid gebruikt. Deze index is nog verder uitgekleed: hierin worden de verhogingen van een serie belastingen niet meegenomen, zoals: BTW, brandstofheffingen, motorrijtuigenbelasting en gemeentelijke heffingen. Zo is er ook een apart mandje voor de senioren, een derde index: CPI Senioren, dat in een samenwerking tussen het CBS en de NVOG (Nederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden) tot stand is gekomen. Immers, de senioren hebben hun specifieke bestedingspatroon, zoals 6
bijvoorbeeld hogere verwarmingskosten. Wat komt de gepensioneerde tekort? Wat blijkt is dat de CPI-AH (Alle Huishoudens) in de periode 1995 t/m. 2004 met 23,8% is gestegen en de voor de gepensioneerden gebruikte index CPI AH afgeleid slechts met 20,6%. Jammer voor de gepensioneerden, zij komen zo dus al 3,2% tekort. Maar gaan we kijken naar de echte behoeften van de senioren, de CPI-Senioren, dan is de inflatie 26,2% gestegen. Dit beziende, komt de gepensioneerde met een volledig geïndexeerd pensioen al bijna 6% tekort. Nu indexeert DuPont helemaal niet, zie hiervoor het artikel Indexatie bij DuPont elders in dit pamflet. De schade voor degenen, die voor hun inkomen alleen van het pensioenfonds afhankelijk zijn, is dus aanzienlijk, ondanks alle vroeger door DuPont gedane toezeggingen. CPI -AH cumulatief CPI- AH afgeleid Inflatie Senioren In grafiek 1 zijn wat cijfervoorbeelden gegeven over het inflatieverloop van de afgelopen 10 jaren. Indexatie bij DuPont De meeste pensioenfondsen herzien de pensioenen eens per jaar om deze met ongeveer de inflatie te verhogen. DuPont samen en een andere groot Amerikaans chemisch bedrijf zijn de enige Amerikaanse ondernemingen in Nederland die niet voor deze benadering gekozen hebben. Zij verschuilen zich achter de FAS 87 regeling waarover verder in dit blad meer informatie. In grafiek 2 is grafisch uitgezet wat de inflatie in Nederland is en hoe DuPont tot nu toe die inflatie gecompenseerd heeft. inlfatie, indexatie 30 20 10 0 CPI Senioren DuPont index cumulatief '95 '96 '97 '98 '99 00 '01 '02 '03 '04 de samengestelde inflatie. 30 25 20 15 10 5 0 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 de jaren Grafiek 1: Cumulatieve inflate over de jaren 7 de jaren Grafiek 2: DuPont indexering vs inflatie senioren. Los van het grijze verleden: per 1 januari 2001 heeft DuPont voor het laatst de pensioenen aangepast.
Nu is sinds die tijd tot 1 maart 2006 de inflatie (CPI-AH) met 14,5% toegenomen. De voor de pensioenen veel gebruikte lagere CPI-AH afgeleid gaf nog altijd een toename van 12,8%. Het besteedbare inkomen van de gepensioneerden is dus met tenminste 1,.8% afgenomen. Een goede reden om tot actie over te gaan, temeer daar de meeste bedrijven in Nederland dezelfde problemen van het instorten der beurzen kenden als DuPont, maar alweer begonnen zijn om de inflatie te compenseren. Bij de NVOG (Nederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden) zijn circa 65 organisaties van gepensioneerden van middelgrote tot grote bedrijven aangesloten. Onze VGDN vormt daar echt samen met de gepensioneerden van dat andere Amerikaanse bedrijf een absolute uitzondering. Niet indexeren gebeurt alleen als het bedrijf geen geld heeft. Wat DuPont doet, in 5 jaar tijd niet indexeren, komt voor zover bekend in het geheel niet voor. Ja, de meeste gepensioneerden hebben bij DuPont als ze net gepensioneerd zijn een relatief goed pensioen. Echter als je na 6 jaar al een koopkrachtvermindering hebt van 13%, dan moet je je toch wel zorgen gaan maken over die oudcollega s, die al veel langer met pensioen zijn. Beurskrach en Herstelplan Hoe financiert het Pensioenfonds jouw pensioen? 1. De premie-inleg van werkgever en werknemers. 2. Het beleggen van deze premie-inleg in rentegevende fondsen en op de beurs. In de jaren 2002 en 2003 waren door de beurskrach de resultaten van de beleggingen zeer slecht. Alle pensioenfondsen in Nederland hebben in die jaren enorme verliezen geleden. Sommige fondsen, waaronder DuPont, kwamen in de gevarenzone. De toezichthouder, De Nederlandse Bank, eiste van het DuPont pensioenfonds, dat er werd ingegrepen. Er moest een herstelplan komen waarin duidelijk werd gemaakt dat het fonds zijn verplichtingen in de toekomst kon waarmaken. Wat waren de oorzaken dat het DuPont fonds in de gevarenzone kwam? 1. De zojuist aangehaalde beurskrach. 2. Een fikse schuld van het pensioenfonds bij de start in 1996 3. Te lage premies betaald door de werkgever. Al in 1999 waarschuwde de toezichthouder dat er structureel een 8
te lage premie door DuPont werd betaald. Het eerder genoemde herstelplan bepaalde dat onze werkgever in de jaren 2002/2003/2004 extra geld in het pensioenfonds moest storten. Totaal heeft DuPont 71 miljoen betaald. Dit bedrag is bijna net zo groot als de schuld waarmee het fonds bij haar oprichting van start ging. (Zou DuPont in 1996 meteen bij de oprichting van het fonds aan haar volledige verplichtingen hebben voldaan dan zou er nu geen sprake geweest zijn van een herstelplan.) Deze dagen gebruikt DuPont deze zogenaamde extra herstelplan betalingen als argument om de indexatie te af te wijzen. Hoe verder? Vanaf 2002 zijn alle pensioenfondsen verplicht een premie te berekenen, die het mogelijk maakt voldoende (ca 30%) reserves op te bouwen. Deze reservebuffer is o.a. nodig om eventuele toekomstige beursschommelingen op te vangen. Als die buffer is bereikt mag de premie omlaag en de grote vraag is dan, wat gebeurt er met de pensioenen. Denkt DuPont dan eerst aan zichzelf of gaat de Stichting na vijf jaar de pensioenen aan inflatie aanpassen? Wordt de koopkracht wel of niet in stand gehouden? De tekst van artikel 14 in het pensioenreglement is bepalend wat er gaat gebeuren. De nieuwe tekst is zeker niet hoopgevend voor de toekomstige pensioengangers. FAS87, wat is dat eigenlijk? FAS87 staat voor het statement nr.: 87 van het Federal Accounting System. Het is een standaard voor werkgevers met betrekking tot pensioenen. Reeds in 1956 en 1966 was er wetgeving over de regelgeving rond wat mocht en niet mocht met betrekking tot pensioenen. Zowel juridisch als economisch was er in de USA behoefte aan betere regelgeving. Maar vooral ook belastingtechnisch was er toenemende behoefte aan heldere afspraken. Dit resulteerde in december 1985 tot deze nieuwe wetgeving in de US. Zeker hadden de aan de beurs van New York ingeschreven fondsen, zoals DuPont, daar wat administratieve hinder van. DuPont past deze wetgeving nauwgezet toe. Nu is daar niets mis mee. Wetgeving is er om nageleefd te worden. De interpretatie die DuPont aan FAS87 geeft is dat pensioenverhogingen toezeggingen aan het personeel zijn. Zogenaamde liabilities. Dat wil volgens FAS 87 dan zeggen dat, als je kan bepalen hoeveel die toezeggingen in de toekomst gaan kosten, je dat bedrag dan nu moet vastleggen en 9
voorzieningen moet maken om dat geld te zijner tijd ook werkelijk beschikbaar te hebben. Dat kost geld en zou van de winst afgetrokken kunnen worden. Maar als je er op afstand naar kijkt, is het een vestzak broekzak verhaal. Immers het geld blijft in het bedrijf. Maar goed het geld blijft binnen DuPont, maar de winst gaat omlaag en de cashflow blijft gelijk. Dat heeft effect op de koers in Wallstreet en de bonussen. Dit kunstmatige verhaal doet dus bij sommige managers pijn, maar is dat dan zo wel nodig? De vraag die zich voordeed was hoe andere Amerikaanse bedrijven dit probleem hadden opgelost. Zeker toen DuPont met betrekking tot de wijziging van artikel 14 van het pensioenreglement melding deed, dat anders de toekomst van DuPont Dordrecht vanwege de extra kosten gevaar zou lopen. Doordat de VGDN aangesloten is bij de NVOG zien we daar als bestuursleden vrij frequent de andere bestuursleden van gepensioneerden verenigingen. Dus was het een kwestie van wat praten met de bestuursleden van andere Amerikaanse bedrijven. Al snel bleek, dat DuPont op vele fronten een uitzonderingspositie inneemt. En niet één die beter is dan de rest, zoals we dat vroeger, toen we nog werkten, gewend waren. Bij sommige bedrijven is het begrip 10 FAS87 niet eens bekend, bij andere weten ze ervan, maar zijn er kennelijk creatieve manieren gevonden om er mee om te gaan. Alleen DuPont en een ander Amerikaanse chemisch bedrijf verschuilen zich volledig achter de FAS87 richtlijnen om maar niet te hoeven indexeren. Het is jammer dat onze oude werkgever voor deze benadering gekozen heeft en wat na enig onderzoek bij andere grote Amerikaanse bedrijven bleek: het hoeft niet. Immers er worden in Nederland bij die andere bedrijven wel oplossingen gevonden die beter bij de Nederlandse gewoonten aansluiten. Mogelijk dat in de toekomst de OR en de vakbeweging aan de pensioenproblematiek meer prioriteit kunnen geven. Want één ding is zeker, bij leven en welzijn: eens krijg je er allemaal mee te maken en dan is het leuk om te weten dat je pensioen na 15 jaar ook nog iets voorstelt. Deelnemersraad vergroot medezeggenschap Het thema medezeggenschap was in de wereld van pensioenfondsen lange tijd onderbelicht. Laten we niet vergeten, het
gaat om ons en uw geld, vele miljoenen euro s die in ons werkzame leven bij elkaar gespaard worden. Het is niet alleen van belang dat deze gelden goed beheerd worden, maar ook dat er inspraak mogelijk is hoe dit geld ten goede komt aan degenen wie dit geld toekomt. Het bestuur van een pensioenfonds is verplicht een deelnemersraad (DR) in te stellen wanneer dit wordt verzocht door tenminste 5% van de deelnemers (werknemers, gepensioneerden). De VGDN heeft met ruim 250 handtekeningen in april 2005 dit verzoek aan het bestuur van het pensioenfonds kenbaar gemaakt. Dit heeft uiteindelijk geleid tot de verkiezingen, die in juni van dit jaar zijn afgerond. De volgende kandidaten zijn in de Deelnemersraad gekozen: - Namens de actieven: D.D. Doekhi F.W. van Dorsten A. Scandura R. Versendaal - Namens de gepensioneerden: J.K. Dik H. van den Reydt T.J. Sodenkamp J. Stienstra Wat is een Deelnemersraad? De rol van een DR is enigszins vergelijkbaar met die van een Ondernemingsraad. In een DR zijn deelnemers en gepensioneerden naar evenredigheid van hun aantallen binnen het pensioenfonds vertegenwoordigd. Wat doet een Deelnemersraad? Een DR heeft een aantal bevoegdheden. 1. Adviesrecht. Bij wijziging van o.a. statuten en reglementen, vaststelling van jaarverslag en begroting, wijziging van ingegane pensioenen. 2. Beroepsrecht De DR kan o.a. beroep instellen bij de Ondernemingskamer indien zij door het bestuur van het pensioenfonds niet in de gelegenheid is gesteld advies uit te brengen over één van bovenstaande onderwerpen of wanneer het besluit van het bestuur niet in overeenstemming is met het advies van de DR. 3. Klachtrecht Geldt ook voor minderheden binnen de DR, indien deze groep van oordeel is dat belangen van belanghebbenden niet op een evenwichtige wijze worden behartigd. Samen sterk Binnen de DR moeten zowel de belangen van de actieven als gepensioneerden zo goed mogelijk behartigd worden. Soms lijkt het erop, dat die belangen niet gelijk zijn. Uit onderzoek blijkt dat werknemers onder de 50 jaar nauwelijks interesse hebben in pensioenen. Ook de belangstelling 11
voor de verkiezingen van onze Deelnemersraad bevestigt dit verschil in betrokkenheid. Ruim 56% van de gepensioneerden nam deel aan de verkiezingen tegen 34% van de actieven. Toch is het van belang dat beide partijen zowel oog hebben voor de noden van vandaag als die van morgen. Iedereen is gebaat bij een betaalbare en straks ook een waardevolle pensioenvoorziening om nog jaren van te kunnen genieten. Lezersvragen In deze rubriek besteden wij aandacht aan wat er op het gebied van pensioenen leeft bij de werkenden bij DuPont. Daarom willen wij graag van jou weten, welke vragen er op het gebied van je toekomstige pensioen bij jou leven. Misschien roept dit bulletin wel vragen op. Stuur je vragen naar het volgende adres: VGDN - Pensioenvragen Prickwaert 45 3363BA Sliedrecht en wij proberen in een volgend bulletin een antwoord te geven. straks misschien wel mijn baan bij DuPont en dan blijft er van mijn pensioen helemaal niets over. Antwoord: Je hoeft je geen zorgen te maken. Zeer belangrijk voor ons (VGDN) is, dat onze acties de werkgelegenheid bij DuPont niet in gevaar mogen brengen. Dat zou immoreel zijn en daar doen we niet aan mee. Wat betreft ".en dan blijft er van mijn pensioen helemaal niets meer over", het volgende: De premies, die jij en DuPont apart zetten voor je pensioen, worden door het DuPont Pensioenfonds goed beheerd onder toezicht van De Nederlandsche Bank. Het Pensioenfonds moet jaarlijks onder andere een jaarverslag maken, waaruit blijkt, dat de belangen van alle betrokkenen, dus ook jouw belangen als deelnemer, voldoende gewaarborgd zijn. Dat zit dus wel goed. In een volgend bulletin kunnen we aandacht besteden aan jouw vraag, als jij dat wilt. Laat van je horen!!! De eerste vraag, die wij kregen, is de volgende: Waar is de VGDN mee bezig? Die acties, die jullie voeren, nu zelfs met juristen, heb ik gehoord, kosten mij 12