Procedures voor het certificeren als PMTO therapeut Informatie voor PMTO therapeuten-in-opleiding In dit document staan de procedures beschreven voor certificering van PMTO therapeuten-inopleiding. Om uitgenodigd te worden voor certificering moet een PMTO therapeut-in-opleiding, verder kandidaat genoemd, aan een aantal eisen voldoen. Daarna nemen zowel de kandidaat, de supervisor als de opleider een aantal concrete stappen in het certificeringsproces. Kandidaten selecteren 4 sessies over vooraf vastgestelde onderwerpen en reflecteren met hun supervisor hierop. PMTO opleiders beoordelen kandidaten op basis van de 4 ingestuurde certificeringsopnames aan de hand van de FIMP criteria en geven schriftelijk feedback. Hieronder volgt een overzicht van de procedures vanaf het moment dat een kandidaat wordt uitgenodigd tot certificeren door Kenniscentrum PMTO Nederland. Uitnodiging tot certificering 1. Wanneer de kandidaat voldoet aan de volgende eisen kan deze uitgenodigd worden om te certificeren: a. De kandidaat heeft tijdig voldoende feedback ontvangen (van de PMTO opleiders en de eigen supervisor) en heeft deze feedback effectief weten te benutten. b. De kandidaat heeft tenminste 3 gezinnen behandeld waarover hij feedback heeft gekregen. c. De kandidaat heeft ongeveer 12 schriftelijke feedbacks gekregen over opgenomen bijeenkomsten met zijn gezinnen. Het Kenniscentrum PMTO Nederland nodigt de kandidaten uit en geeft aan wanneer zij kunnen starten met hun certificeringsgezinnen. De kandidaat heeft 1 jaar de tijd na het laatste opleidingsblok om uitgenodigd te worden voor certificering. De 4 certificeringsopnames worden binnen 1 jaar na uitnodiging ingeleverd. 2. De kandidaat kan alleen certificeren op certificeringsgezinnen. Dit zijn 2 of meer nieuwe gezinnen, waarmee de kandidaat start na de uitnodiging tot certificeren. In de database krijgen certifceringsgezinnen de gezinscodes K en L. Gezinnen waar de kandidaat hierna mee start, krijgen de hierop volgende letters van het alfabet als gezinscode toegewezen. Stappen voorafgaand aan het maken van de eerste certificeringsopname 1. De kandidaat neemt de certificeringeisen door met zijn supervisor 2. De kandidaat neemt al zijn ontvangen feedback door en bekijkt of er een rode draad in de feedback zit: Wat zijn de dingen waar hij goed in is? Wat zijn de dingen waar hij voor zijn certificeringsopnames aandacht aan moet besteden? Deze informatie zet de kandidaat in een document aan de hand van de FIMP-dimensies (kennis, structuur, didactische vaardigheden, proces vaardigheden en algehele kwaliteit). De kandidaat bespreekt het document in individuele afspraak met zijn supervisor 3. De therapeut maakt een tijdsplanning voor de gezinnen van wie hij certificeringsbijeenkomsten gaat opnemen. 4. Wanneer de kandidaat is aangekomen bij het opnemen van een sessie met een certificeringsonderwerp (zie later in dit document) dan leest hij de handleiding en maakt hij een Kenniscentrum PMTO Nederland 1
opzet voor de sessie. De kandidaat mailt deze opzet naar zijn supervisor en ontvangt hierop schriftelijke feedback. 5. Zodra de kandidaat een eerste certificeringsopname heeft gemaakt, beschrijft hij bij het terugkijken van de bijeenkomst wat er goed ging en welke andere keuzes hij achteraf bezien gemaakt zou hebben, met de FIMP in zijn achterhoofd. Als de kandidaat denkt dat dit een certificeringsopname zou kunnen zijn, levert hij de opname en het reflectiedocument in bij zijn supervisor. De supervisor kijkt of het een goede DVD is om in te sturen naar het PMTO Kenniscentrum. Het maken en indienen van certificeringsopnames 1. De kandidaat dient over elk van de volgende onderwerpen een certificeringsbijeenkomst op te nemen: a. Introductie van het onderwerp je kind stimuleren door aanmoediging. Het gaat hierbij om het opstellen van een beloningskaart of van een tokensysteem. b. Introductie van het onderwerp grenzen stellen. Het gaat hierbij om het introduceren van de time out procedure of van taken. c. Troubleshooten van het onderwerp je kind stimuleren door aanmoediging. Het gaat hierbij om het troubleshooten van een beloningskaart of van een tokensysteem. d. Troubleshooten van het onderwerp grenzen stellen. Het gaat hierbij om het troubleshooten van de time out procedure of van taken. Minstens 30 minuten van de bijeenkomst moet over het betreffende onderwerp gaan. 2. Houd bij het indienen van certificeringsopnames rekening met de volgende criteria: a. De bijeenkomst waarin een onderwerp wordt geïntroduceerd mag over hetzelfde maar ook over een ander PMTO hulpmiddel gaan dan de bijeenkomst waarin het onderwerp wordt getroubleshoot. Als de introductie gaat over het opzetten van een beloningskaart, kan de bijeenkomst waarin wordt getroubleshoot (met een ander gezin) eveneens over een beloningskaart gaan, maar ook over een tokensysteem. b. Per opvoedingsstrategie worden opnames van twee verschillende gezinnen gekozen. Wanneer van het ene gezin de introductie van grenzen stellen wordt gekozen, wordt van het andere gezin het troubleshooten van grenzen stellen ingestuurd. c. Bijeenkomsten die gaan over het introduceren van een onderwerp mogen afkomstig zijn van één gezin (bijvoorbeeld zowel het introduceren van je kind stimuleren door aanmoediging als het introduceren van grenzen stellen van gezin K). d. Van belang is dat de kandidaat de gehele bijeenkomst opneemt, vanaf het opstellen van de agenda tot aan het meegeven van de thuisopdracht. e. Certificeringsbijeenkomsten zullen maximaal 60 minuten bekeken worden, waarbij gestart zal worden bij het begin van de bijeenkomst. (Wanneer vertaling nodig is, zal maximaal 60 minuten worden vertaald.) f. Voor elke certificeringsopname moet in de PMTO database een formulier over de bijeenkomst ingevuld zijn. Tevens moet voor elk certificeringsgezin een bijbehorend gezinsformulier zijn ingevuld. Na het maken van een certificeringsopname 1. Wanneer een kandidaat een certificeringsopname heeft opgenomen, laat de kandidaat de opname eerst aan zijn (interne) supervisor zien. De supervisor bekijkt de opname en bepaalt of deze door kan gaan voor certificering. Indien dit het geval is en het om een DVD opname gaat, maakt de kandidaat twee kopieën van de certificerings-dvd en checkt of de kopieën leesbaar zijn. De certificerings-dvd s worden door de kandidaat voorzien van een therapeuten-nummer, datum van de bijeenkomst, gezinscode (K,L, etc.), het nummer van de bijeenkomst en het Kenniscentrum PMTO Nederland 2
onderwerp van de bijeenkomst. Daarnaast noteert de kandidaat op de kopieën dat het een certificerings-dvd betreft. Een kopie bewaart de kandidaat zelf als back-up. De andere kopie stuurt de kandidaat aan de hoofd-opleider van PMTO, Gonnie Albrecht: PI Research, Postbus 366, 1115 ZH in Duivendrecht. 2. De beoordeling van het formulier over de bijeenkomst hangt af van de mate waarin de kandidaat in staat is om beknopt de volgende punten te evalueren: a. Plan voor de bijeenkomst b. Wat er goed ging en waarom c. Wat uitdagingen waren d. Wat de kandidaat anders zou doen in het geval dat hij de bijeenkomst kon overdoen e. Factoren die een rol spelen in de bijeenkomst en al dan niet gerelateerd zijn aan weerstand. 3. Wanneer het optreden van de kandidaat in een certificeringsbijeenkomst als onvoldoende wordt beoordeeld, zal de kandidaat worden uitgenodigd om nog een opname in te dienen over hetzelfde onderwerp. 4. Voor elke certificeringsbijeenkomst die als voldoende wordt beoordeeld, zal de kandidaat een samenvatting ontvangen van krachten en overwegingen. 5. Wanneer er vier certificeringsbijeenkomsten als voldoende zijn beoordeeld, dan is de kandidaat geslaagd. De therapeut ontvangt hiervan bericht van de PMTO hoofd-opleider. Aandachtspunten bij het beoordelen van certificeringsopnames Bij het beoordelen van certificeringsopnames gelden per onderwerp verschillende inhoudelijke aandachtspunten: A) De sessie over het introduceren van een beloningssysteem Bij een tokensysteem a. De therapeut gebruikt kernboodschappen over het aanleren van nieuw gedrag door aanmoediging b. Het tokensysteem wordt geïntroduceerd als een beloningssysteem c. Het gedrag waarmee tokens verdiend kan worden wordt vastgesteld en gedemonstreerd d. Er wordt geoefend middels rollenspel e. Er worden beloningen vastgesteld voor het inwisselen van de tokens f. De uitleg aan het kind wordt geoefend (als ouders de komende week met het tokensysteem starten) g. De opdracht voor thuis is gekoppeld aan het tokensysteem Bij een beloningskaart a. De therapeut gebruikt kernboodschappen over het aanleren van nieuw gedrag door aanmoediging b. De beloningskaart wordt geïntroduceerd als een beloningssysteem c. Verschillende gedragingen die aangemoedigd kunnen worden middels een beloningskaart worden bepaald en er wordt 1 type gedrag gekozen om mee te gaan beginnen d. Het gewenste gedrag van het kind wordt opgedeeld in kleine stapjes e. Er worden dagbeloningen vastgesteld Kenniscentrum PMTO Nederland 3
f. De uitleg aan het kind wordt geoefend (als ouders de komende week met de beloningskaart starten) g. De opdracht voor thuis is gekoppeld aan het systeem B) De sessie over het introduceren van effectief grenzen stellen (Time Out, Gebruik van taken) a. De therapeut gebruikt kernboodschappen over het verminderen van ongewenst gedrag door het stellen van grenzen, zoals: een milde consequentie kortdurend direct toepassen na het ongewenste gedrag een neutrale houding haalbaar voor de ouder (dus geen andere problemen veroorzaakt) enz. b. Er is sprake van een goede overgang van de opvoedingsstrategie aanmoedigen naar grenzen stellen c. Er worden kernboodschappen gegeven over de balans tussen grenzen stellen en aanmoediging (5:1) d. Er wordt bepaald bij welk gedrag een consequentie volgt e. Het toepassen van een consequentie wordt geoefend middels rollenspel f. De juiste stappen in het introduceren en ouders voorbereiden op de Time Out procedure of Het gebruik van taken worden gevolgd g. Er worden privileges van het kind vastgesteld die kunnen worden afgenomen h. De uitleg aan het kind wordt geoefend (als ouders die week starten met de TO-procedure) i. De opdracht voor thuis is gekoppeld aan de mate van voortgang bij de ouders (dus niet de opdracht meegeven om thuis te starten als ouders er nog niet klaar voor zijn) C) Bij de sessies over troubleshooten (voor de aanmoedigen en grenzen stellen) a. Er vindt een terugkoppeling plaats naar het besproken onderwerp door de toepassing hiervan te evalueren en waar nodig aanpassingen te maken b. Rollenspel is een vast onderdeel van troubleshooten c. Effectieve elementen van de opvoedingsstrategie worden herhaald en ingeweven in de sessie d. Het vaardigheidsniveau van ouders wordt vastgesteld e. Er wordt geoefend om vaardigheden van ouders verder te verfijnen f. De opdracht voor thuis is gekoppeld aan het toepassen van wat tijdens de sessie is aangepast en geoefend. D) Algemeen a. Ten minste de helft van de sessie (30 minuten) moet in het teken staan van het certificeringsonderwerp b. De opbouw van de sessie (begin, middenstuk, eind) bevat in ieder geval de volgende onderdelen: - Bespreken van de opdracht voor thuis en het belang hiervan voor de verdere voortgang - Het introduceren van het onderwerp van de sessie - Het vaststellen van het vaardigheidsniveau van ouders en het werken aan hiaten met rollenspel en/of andere actieve didactische vaardigheden - Het inweven van relevante kennis over de principes van PMTO - Het meegeven van een duidelijke opdracht voor thuis die aansluit bij de voortgang van het gezin - Andere relevante strategieën om succesvol de inhoud van de certificeringsbijeenkomst over te brengen Kenniscentrum PMTO Nederland 4
Kenniscentrum PMTO Nederland 5