Werken met psychische klachten op zoek naar good practices Presentatie Congres Mensenwerk 9 februari 2015 Philip de Jong en Femke Reijenga
Agenda 1. Het onderzoek 2. De bevindingen 3. De betekenis 4. Discussie
Het onderzoek: overzicht Inventarisatie desk research & interviews met experts Selectie (zie volgende sheets) Beschrijving & beoordeling Ontwikkeling standaard beschrijving en beoordelingskader Systematische beschrijving Beoordeling effecten op arbeidsparticipatie: aan het werk komen en aan het werk blijven Discussie-sessie met experts Beschrijving werkzame elementen
Toegepaste criteria Beoordeling van de onderbouwing 1. De doelgroep van de interventie is helder beschreven en exclusiecriteria of contra-indicaties zijn gegeven. 2. Het doel/ de doelen van de interventie is/zijn helder beschreven. 3. De opzet van de interventie is beschreven (o.a. de frequentie en intensiteit van de interventie, doorlooptijd, betrokken partijen). 4. De inhoud van de interventie (activiteiten) is beschreven. 5. Een handleiding voor uitvoering van de interventie is beschikbaar (indien nodig tegen betaling). 6. In de interventiebeschrijving is expliciet gemaakt welke elementen van de interventie de werkzame ('essentiele') elementen zijn. 7. Het probleem of risico waar de interventie op gericht is, is gedefinieerd. 8. De kern van het probleem, voor wat betreft arbeidsparticipatie, is beschreven (met andere woorden: waarom levert psychische aandoening X een probleem op voor arbeidsparticipatie?). 9. Het is duidelijk op welk(e) aspect(en) van het probleem de interventie aangrijpt. 10. De werkzame/ essentiële elementen zijn verantwoord (onderbouwd) op grond van een veranderingsmodel (interventielogica), of op grond van resultaten uit eerder onderzoek of op grond van aanbevelingen uit actuele richtlijnen. 11. Waar relevant worden bronvermeldingen gegeven m.b.t. de theoretische onderbouwing.
Toegepaste criteria (2) Beoordeling van de effectiviteit (op arbeidsparticipatie) 12. Er is onderzoek gedaan naar het effect van de interventie op arbeidsparticipatie maar de resultaten zijn nog niet beschikbaar 13. Er is onderzoek gedaan waaruit een positief effect van de interventie op arbeidsparticipatie* blijkt. a) In het onderzoek is de beoogde doelgroep daadwerkelijk bereikt. b) In het onderzoek is de interventie uitgevoerd zoals bedoeld ('modelgetrouw'), d.w.z. dat de werkzame elementen van de interventie daadwerkelijk zijn toegepast. c) Het onderzoek is gebaseerd op een valide operationalisering van het begrip arbeidsparticipatie. d) Het onderzoek is betrouwbaar (o.a. van voldoende omvang, adequate statistische technieken toegepast). 13. Het positieve effect is overtuigend, dat wil zeggen dat de interventie substantieel positiever uitpakt dan 'care as usual' of dan een benchmark van andere interventies. Als er meerdere onderzoeken zijn gedaan, moet uit een metaanalyse volgen dat het effect op arbeidsparticipatie positief is. 14. Het onderzoek is zodanig gedocumenteerd, dat replicatie van de studie mogelijk is.
Het onderzoek: wat leverde de selectie op? 89 interventies 43 gericht op CMD 19 ter beschrijving en beoordeling
De bevindingen Weinig bruikbaar onderzoek naar effectiviteit Merendeel (12) van de 19 interventies is ook theoretisch onderbouwd Slechts 4 van de 19 interventies blijken positief effectief
Positief effect overtuigend bij 4 interventies Richtlijn NVAB Handelen van de bedrijfsarts bij werkenden met psychische problemen 2007 SHARP-at work a problem solving intervention Beweging als warming-up voor re-integratie, 2003 Werkgerichte Cognitieve Gedragstherapie
Werkzame elementen van de 4 interventies Omgaan met klachten als uitgangspunt boven klachtenreductie; Activering van een proactieve houding -> oplossingsgericht en snel aan het werk; De werkplek als oefenplek Belangrijke condities: Samenwerking Arbo/GZ professionals met werkgever of uitvoerder* Modelgetrouw werken
De betekenis Ondanks talloze initiatieven en projecten wordt er verbazend weinig (goed) effectiviteitsonderzoek gedaan naar interventies inzake terugkeer naar werk Wel planken vol met wetenschappelijk studies naar interventies: op wat voor schaal worden deze toegepast? Scherp contrast met de evidence based medicine eisen die klinische behandelingen en geneesmiddelen moeten ondergaan om erkend te worden als werkzaam. Studie zegt meer over onderbouwing en evaluatie van de interventies ( en het ontbreken daarvan) dan over de good practices zelf.
Discussievragen Waarom is er zo weinig bekend over effectiviteit van interventies met als doel terugkeer naar werk bij common mental disorders? Zien de interventieorganisaties zelf en hun koepels en subsidiegevers geen nut in effectiviteitsonderzoek? Zijn zij huiverig voor de (mogelijk negatieve) uitkomsten? Wie is aan zet om sociaal medische / psychologische interventies naar werk te professionaliseren en te toetsen op effectiviteit?
Bedankt! Meer informatie: ph.dejong@ape.nl www.ape.nl