Zorg in perspectief Nieuwe Zorg Bijeenkomst Haga Ziekenhuis Albert van der Horst
10 8 6 4 2 0 Zorguitgaven stijgen sneller dan ons inkomen... share gdp 14% 13% 12% 11% 10% 9% 8% 7% 1972 1976 1980 1984 1988 1992 1996 2000 2004 2008 6% 2 NieuweZorg - Uitdagende trends
... terwijl andere collectieve uitgaven dalen 60 50 40 30 20 10 0 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 3 NieuweZorg - Uitdagende trends
... en beseffen we de baten wel genoeg? 82 years share gdp 14% 80 13% 12% 78 11% 10% 76 9% 74 8% 7% 72 1972 1977 1982 1987 1992 1997 2002 2007 2012 life expectancy health (share gdp) 6% 4 NieuweZorg - Uitdagende trends
Zorg uitgaven 5 NieuweZorg - Uitdagende trends
Uitgaven stijgen... 16% 14% 12% 10% 8% 6% 1972 1976 1980 1984 1988 1992 1996 2000 2004 2008 2012 Niveau 1972 Zorguitgave, %bbp 6 NieuweZorg - Uitdagende trends
... door ontgroening en vergrijzing 16% 14% 12% 10% 8% 6% 1972 1976 1980 1984 1988 1992 1996 2000 2004 2008 2012 Niveau 1972 Bijdrage vergrijzing Zorguitgave, %bbp 7 NieuweZorg - Uitdagende trends
... rekening houdend met gezonde levensverwachting 16% 14% 12% 10% 8% 6% 1972 1976 1980 1984 1988 1992 1996 2000 2004 2008 2012 Niveau 1972 Bijdrage vergrijzing II Zorguitgave, %bbp 8 NieuweZorg - Uitdagende trends
Ontwikkeling, in 3 perioden 16% 14% 12% 10% 8% 6% 1972 1976 1980 1984 1988 1992 1996 2000 2004 2008 2012** Niveau 1972 Bijdrage vergrijzing II Zorguitgave, %bbp Vergrijzing + 3 perioden 9 NieuweZorg - Uitdagende trends
Zorguitgaven in afgelopen decennia Gemiddelde groei: 4% per jaar Gelijk op met inkomen: 2% Door demografie: 1% Overige factoren: 1% (in drie perioden) Wat kunnen de overige factoren zijn: Zorgprijs groeit harder dan bbp-prijs Baumol Medische technologie (is eigenlijk meer / betere zorg) Rol van de overheid 0% groei in periode van budgettering 2% groei in jaren 70 en 00 10 NieuweZorg - Uitdagende trends
In perspectief Het verhaal van het koekoeksjong De wet van de remmende voorsprong Pyramide van Austerlitz Gouden bergen 11 NieuweZorg - Uitdagende trends
Het verhaal van het koekoeksjong Overheidsuitgaven 1994-2015 (%BBP) 1994 2010 2015 Zorg 6,1 3,7 9,8 0,9 10,7 Sociale zekerheid 15,8-3,8 12,5-0,4 12,1 Onderwijs 5,5 0,0 5,5-0,2 5,3 Openbaar bestuur 11,2 0,2 11,4-2,2 9,2 Overig a) 15,9-4,7 11,2-0,6 10,6 Bruto collectieve uitgaven 54,5-4,1 50,4-2,5 47,9 a) Veiligheid, defensie, infrastructuur, subsidies, internationale samenwerking en rente bron: Actualisatie Economische Verkenning 2011-2015, november 2010 12 NieuweZorg - Uitdagende trends
Zorguitgaven - 2010-2040 (Vergrijzing Verdeeld) 20% 18% 16% 14% Onhoudbaar? 12% 10% 8% 2010 2020 2030 2040 basic scenario higher health care 13 NieuweZorg - Uitdagende trends
Onhoudbaar, Griekse toestanden? Nee tenzij we alle hervormingen uitstellen dan loopt staatsschuld op tot meer dan 200% in 2060 14 NieuweZorg - Uitdagende trends
Onhoudbaar, volgens CPB (EC, OESO)? Ja vasthouden aan huidige arrangementen is geen optie Het overheidssaldo moet verbeteren vroeger of later via hogere belastingen of lagere uitgaven 15 NieuweZorg - Uitdagende trends
En op individueel niveau? Totale zorguitgaven in 2009 > 70 mrd 15 mln volwassenen (kinderen = 1/2 volwassenequivalent) gemiddelde uitgaven: 5 000 euro pp bruto minimum loon: 18 000 euro modaal inkomen: 32 500 euro Niet te betalen voor lage inkomens Herverdeling via werkgeversbijdrage ZVW (hoger, voor hoge inkomens) zorgtoeslag inkomenstoets AWBZ... 16 NieuweZorg - Uitdagende trends
Scenario: zorg groeit met 4% 2011-2040 groei inkomen: 1.75% per jaar groei zorguitgaven 4,0% per jaar Zorguitgaven (% bruto inkomen): 2011 2040 2 * minimum loon, 2 kinderen: 42% => 83% 2 * modaal inkomen, 2 kinderen: 23% => 46% 1. Minder inkomen beschikbaar voor overige consumptie 2. Meer herverdeling nodig 17 NieuweZorg - Uitdagende trends
Koekoeksjong Zorguitgaven blijven stijgen Niets doen is geen optie De keuze is: minder uitgeven aan andere collectieve voorzieningen meer belastingen en premies heffen dus meer herverdelen! zorguitgaven minder sterk laten groeien Maar is dat wel een reële optie? 18 NieuweZorg - Uitdagende trends
Nederland: hogere groei in afgelopen 10 jaar... 8 7 6 5 4 3 2 1 NL 0 1970-80 1980-90 1990-00 2000-10 19 NieuweZorg - Uitdagende trends
... in goed gezelschap 8 7 6 5 Faster growth FI, SW, DK NL, BE, LU UK, IE 4 3 2 1 0 OECD (faster growth) NL 1970-80 1980-90 1990-00 2000-10 20 NieuweZorg - Uitdagende trends
... maar het kan ook anders 8 7 6 5 Faster growth FI, SW, DK NL, BE, LU UK, IE 4 3 2 1 0 OECD (faster growth) OECD (slow down) OECD (15) NL Slow down ES, PT DE, AT, NO US, AU 1970-80 1980-90 1990-00 2000-10 21 NieuweZorg - Uitdagende trends
De wet van de remmende voorsprong 2000-2010 In Nederland: sterke groei van zorguitgaven Net als in aantal andere landen Nederland groeit sterker dan OECD gemiddeld Terwijl we jaren lang minder snel groeiden Wet van de remmende voorsprong? Les: sterke groei is geen wetmatigheid, het is een keuze! 22 NieuweZorg - Uitdagende trends
Pyramide van Austerlitz bodemloze put van 36 meter hoog Zorg bouwen aan iets moois hoge baten prima om daar een kwart van ons inkomen aan uit te geven of bodemloze put inefficiënte zorg oneindige vraag 23 NieuweZorg - Uitdagende trends
Baten (van zorg) 90 88 jaren Levensverwachting op 65-ste verjaardag 2060: 88 jaar 86 84 2010: 84 jaar 82 80 78 1950: 79 jaar 76 74 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 24 NieuweZorg - Uitdagende trends
Baten van zorg Infectie Hart & vaat Kanker Levensverwachting 1,4 2,0 0,6 Kwaliteit van leven 0,2 1,0 0,0 Kosteneffectiviteit ( / qaly) 3800 2000 17000 25 NieuweZorg - Uitdagende trends
Maatschappelijke baten Hogere levensverwachting, zonder beperkingen... basis voor goede scholing vergroot het arbeidspotentieel mede mogelijk door goede zorg voor kinderen én ouderen maakt het mogelijk om langer door te werken mantelzorg door 3e generatie 26 NieuweZorg - Uitdagende trends
Pyramide van Austerlitz Baten hoog! veel baten zijn privaat Kosten hoog! voor grootste deel collectief Kosten - baten? voor een jonge, gezonde, hoog-opgeleide man? of voor een chronisch zieke vrouw zonder baan? voor het terugdringen van infectieziektes? of voor de aanschaf van de nieuwste scan? 27 NieuweZorg - Uitdagende trends
Scenario s voor de toekomst... 25% 20% 15% 10% 5% 0% 28 NieuweZorg - Uitdagende trends
... it just happens Door vergrijzing zullen zorgkosten blijven stijgen Ook in de toekomst is nieuwe medische technologie duur Ook in de toekomst kunnen we geen wonderen verwachten van arbeidsbesparende technologische vooruitgang doelmatigheid Zorguitgaven blijven stijgen 29 NieuweZorg - Uitdagende trends
... - vol op de rem Strenge selectie Alleen zorg die kosteneffectief is gebleken Alleen voor patiënten die het echt nodig hebben Strakke budgetten zoals in de jaren 80/90 levert wel wachtlijsten op We kiezen voor minder, sobere zorg Belastingen en premies mogen niet stijgen Maar wat gaan patiënten doen die het wel kunnen betalen? tweedeling? 30 NieuweZorg - Uitdagende trends
... - of gouden bergen? Ouderen verdienen goede zorg Nieuwe medische technologie is fantastisch veel belangrijker dan de nieuwste auto / ipad /... maar natuurlijk alleen als je het kunt betalen We kiezen voor meer zorg Kwart van ons inkomen - no problem! Maar niet alles meer collectief Dus, ook hier tweedeling? 31 NieuweZorg - Uitdagende trends
Toekomst zorg Het verhaal van het koekoeksjong Zorguitgaven groeien sterk... De wet van de remmende voorsprong... sterker dan in meeste OESO-landen Pyramide van Austerlitz... met prachtige baten... of in bodemloze put Gouden bergen... omdat we bereid zijn voor goede zorg te betalen 32 NieuweZorg - Uitdagende trends