Groene machinepark De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL
cmyk 70 0 70 0 rgb 73 177 112 #48b170
Groene machinepark
WEGWIJZER Deze module bestaat uit vijf hoofdstukken. Elk hoofdstuk bestaat uit vijf vaste onderdelen: Oriëntatie, Theorie, Opdrachten, Terugblik en Begrippen. Elk onderdeel is herkenbaar aan een eigen kleur. In het onderdeel Theorie staat alle theorie van het hoofdstuk achter elkaar. Aan het eind van de meeste theorieparagrafen staat een verwijzing naar de bijbehorende opdracht of opdrachten. Je herkent dit op de volgende manier: Opdracht 6 Datzelfde geldt voor het onderdeel Opdrachten. Aan het begin van de meeste opdrachten staat een verwijzing naar de bijbehorende theorie. Je herkent dit op de volgende manier: Theorie 3.5 De meeste inhoud van deze module is voor alle leerlingen bedoeld. Soms is een paragraaf, stukje tekst of opdracht alleen voor leerlingen uit een bepaalde leerweg bedoeld. Bijvoorbeeld voor leerlingen die Basisberoepsgerichte (BB) of Kaderberoepsgerichte (KB) leerweg volgen. Dit kun je dan herkennen aan de letter BB of KB in de kantlijn. Bij dit leerwerkboek horen ook digitale bronnen zoals video s en internetsites. Deze digitale bronnen zijn herkenbaar aan het computersymbool. Je kunt deze bronnen vinden via http://ontwikkelcentrum.nl/profielgroen. Daar vind je ook werkbladen en formulieren die bij bepaalde opdrachten horen. Wij wensen je veel succes bij het doorwerken van deze module. De auteurs. Colofon Auteur: Ary van der Heijden, Jan Knevelbaard, Marcel Jillissen, Ruud de Groot Redactie: Anneke Koek Beeld: Ontwikkelcentrum Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Bent u desondanks van mening dat we u hebben benadeeld, dan kunt u contact met ons opnemen. 2016 Ontwikkelcentrum, Nederland E-mail: info@ontwikkelcentrum.nl Internet: www.ontwikkelcentrum.nl Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of op enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Ontwikkelcentrum. Eerste druk, 2016
Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Veilig werken met machines Hoofdstuk 2 In beweging Hoofdstuk 3 Elektriciteit Hoofdstuk 4 De brandstofmotor Hoofdstuk 5 Machines
Veilig werken met machines 6
ORIËNTATIE 8 THEORIE 9 1.1 Veiligheidsaanduidingen 9 1.2 Veilig werken 13 1.3 Gezond blijven 16 OPDRACHTEN 18 1 Veiligheidsetiketten 18 2 Symbolen 19 3 LIMO 'Veilig Werken' 20 4 Persoonlijke beschermingsmiddelen 21 5 Veiligheid 23 TERUGBLIK 24 BEGRIPPENLIJST 25 7
1 Veilig werken met machines ORIËNTATIE Oriëntatie Als je met machines werkt, is het belangrijk dat je jezelf en anderen niet in gevaar brengt. Je moet daarom weten hoe je veilig en gezond kunt werken. Ook moet je gevaren kunnen herkennen en weten welke maatregelen je kunt nemen. In dit hoofdstuk leer je hoe je veilig en gezond kunt werken. Je leert waarop je allemaal moet letten tijdens je werk, hoe je je lichaam moet gebruiken en waaraan je kunt zien welke gevaren er zijn. Afb. 1Veiligheid voor alles! Wat weet je al? Leerdoelen Je kent de belangrijkste veiligheids- en gevarensymbolen op waarschuwingsborden. Je kent een aantal reddingsborden. Je weet welke factoren een rol spelen als je veilig wilt werken. Je kent de belangrijkste persoonlijke beschermingsmiddelen. Je kent de belangrijkste oorzaken van gezondheidsklachten. 8
1 Veilig werken met machines THEORIE 1.1 Veiligheidsaanduidingen Het verschil tussen de woorden dames en heren is voor ons makkelijk. Je loopt niet zo snel de verkeerde wc in. Moeilijker wordt het in Italië: signore of signora. Hoe zat het ook weer? Een pictogram met daarop een broek of een rok is dan makkelijker. Een pictogram is een afbeelding die wordt gebruikt in plaats van woorden. Om je te waarschuwen voor gevaren zitten er op machines altijd stickers met pictogrammen. Soms bevatten de pictogrammen behalve een symbool ook tekst. SYMBOLEN Nationaal en internationaal zijn er verschillende veiligheids- en gevarensymbolen. Het doel daarvan is om duidelijk en snel de belangrijkste eigenschap van een gevaarlijke stof aan te geven. Meestal zijn deze symbolen wettelijk voorgeschreven. Je komt ze op allerlei plaatsen tegen. Afb. 1.1Voorbeelden van symbolen. BORDEN Er zijn veel verschillende borden (of stickers). Vierkante borden met een rode rand waarschuwen voor gevaren. Een rond wit bord met een rode rand is een verbodsbord. Dat wil zeggen dat iets verboden is. 9
1 Veilig werken met machines THEORIE Afb. 1.2Waarschuwingsborden. Afb. 1.3Verbodsborden. 10
1 Veilig werken met machines THEORIE Een blauw bord is een gebodsbord. Dit bord verplicht je (gebied je) iets te doen. Afb. 1.4Gebodsborden. Afb. 1.5Reddingsborden. Een groen bord is een reddingsbord. Dit bord geeft aan waar bijvoorbeeld de nooduitgang is, of waar de verbandtrommel ligt, enzovoort. 11
1 Veilig werken met machines THEORIE 1.1 Wat is de betekenis van bord A bij de voorbeelden van symbolen (zie afbeelding 1.1)? nooduitgang draagbaar ogen spoelen EHBO-hulp 1.2 Wat is de betekenis van bord B bij de voorbeelden van symbolen (zie afbeelding 1.1)? verboden te roken ogen spoelen giftig EHBO-hulp 1.3 Wat is de betekenis van bord C bij de voorbeelden van symbolen (zie afbeelding 1.1)? veiligheidsbril verplicht niet aanraken HVC-kleding verplicht veiligheidsdouche 1.4 Is een wit bord met een rode rand een gebodsbord? ja nee Opdracht 1 en 2 12