Monitors voor de jeugdhulp Kwaliteit door grip op cijfers
Jeugdhulp in cijfers Om als gemeente of jeugdhulpaanbieder goed te kunnen sturen hebt u betrouwbare informatie en cijfers nodig. De vraag is niet alleen hoeveel kinderen er in de zorg zijn en wat voor hulp deze kinderen ontvangen voor welke problemen. Er is ook behoefte aan zicht op de inrichting van deze hulp. Werken de juiste partijen samen? Wordt er gebruik gemaakt van effectieve methoden? Zijn de professionals voldoende toegerust? Een ondersteuningstool die u daarbij bij uitstek helpt is een monitor. Hiermee kunt u volgen hoe beleid uitpakt. Een monitor is een nuttig hulpmiddel om gemeenten en jeugdhulpaanbieders samen te laten werken aan verbetering van de jeugdhulp. Het Nederlands Jeugdinstituut ontwikkelt en beheert diverse monitors en biedt ondersteuning bij het gebruik ervan. > Colofon 2016 Nederlands Jeugdinstituut Overname uit deze uitgave is mogelijk met bronvermelding. Fotografie Martine Hoving Vormgeving Punt Grafisch Ontwerp 3
Cijfers hebben duiding nodig Dashboards van de Monitor aansluiting Onderwijs Jeugdhulp Er zijn veel gegevens beschikbaar die een monitor kunnen voeden. Het CBS verspreidt via de jeugdmonitor bijvoorbeeld gegevens op het niveau van gemeenten over diverse kenmerken van de jeugd en jeugdhulpgebruik. Lokale jeugdmonitors bevragen jongeren en ouders en ook bij cliënten van jeugdorganisaties wordt het nodige geïnventariseerd. Maar hoe ga je nu met al deze gegevens om? Ook betrouwbare cijfers hebben duiding nodig. Ons credo is: Cijfers spreken niet voor zich, er moet over gesproken worden. De cijfers vanuit een monitor kunnen het gesprek over de inhoud voeden en stroomlijnen. Vaststellen van indicatoren Het Nederlands Jeugdinstituut ondersteunt in het omgaan met gegevens. De centrale vraag is daarbij welke monitoringsinformatie behulpzaam kan zijn bij het kwaliteits beleid van gemeenten en organisaties. Het NJi helpt met het opstellen van goede (prestatie-)indicatoren die een handvat bieden voor het volgen en stimuleren van een beoogde verandering in organisaties of beleid. De concrete informatie over die indicatoren kan veelal uit bestaande registraties of enquêtes worden gehaald, soms is het noodzakelijk om nieuwe gegevens te verzamelen. Praten over cijfers Het NJi heeft veel ervaring in het begeleiden van gesprekken over de cijfers. We gaan in gesprek met betrokkenen (beleidsmedewerkers van de gemeente, jeugdhulp aanbieders, inkopers, cliëntorganisaties). Daarbij komen onder andere de volgende vragen ter sprake. Herkennen ze de cijfers? Hoe duiden zij deze? Welke conclusies kun je wel en welke juist niet trekken? Bieden de cijfers een volledig beeld of ontbreken er invalshoeken? Borgen en benutten van gegevens Het is van belang dat gegevens op een duurzame manier, voor langere tijd, hun rol spelen. Het NJI kan u helpen met het opzetten en implementeren van een kennisinfrastructuur rondom de gekozen indicatoren. Ook kunnen we een digitale tool (dashboard) helpen ontwikkelen waarmee de gegevens op een zinvolle manier worden teruggekoppeld en benut in een verandercyclus. 4 5
De monitors van het NJi De monitors en ondersteuningsproducten van het NJi Monitor Aansluiting Onderwijs-Jeugdhulp Het NJi ontwikkelt en beheert diverse monitors op verzoek van, én samen met, het veld. Deze monitors bevatten informatie over uiteenlopende gebieden. Sommige monitors zijn smal in opzet en thematiek, andere monitors kennen een bredere invalshoek. Zo zijn er monitors die enkel informatie bevatten over de uitgangssituatie: hoe staat het met de jeugd in de gemeente op dit moment? Er zijn ook monitors die zich op een bepaalde doelgroep richten. Zoals ondersteuners van kinderen in pleegzorg, of gemeentelijke beleidsmedewerkers op het gebied van kindermishandeling. Outcome in Zicht Samenwerkingsverbanden onderwijs-jeugdhulp, gemeenten Zicht op het bestaande regionale ondersteuningsaanbod van jeugdhulp en onderwijs en de samenwerking tussen de betrokken partijen (jeugdhulp-gemeente-onderwijs). 25 samenwerkingsverbanden en hiermee 66 gemeenten Gemeenten en jeugdhulporganisaties Implementeren en gebruiken van de drie outcomeindicatoren uitval, tevredenheid en doelrealisatie Monitors kunnen de volgende zaken in kaart brengen: Input (de kwaliteit van de zorg en het aanbod, de samenwerking tussen diverse betrokken partijen). Throughput en output (wie doet wat en voor hoeveel jeugdigen). Outcome (wat zijn de resultaten van het aanbod, in de zin van cliënttevredenheid, uitval en doelrealisatie). 3 jeugdzorgregio s en 7 gemeenten. Monitor Aanpak Kindermishandeling en Huiselijk Geweld Gemeenten Gegevens over de feitelijke en geschatte omvang van kindermishandeling en huiselijk geweld, tevens de samenwerking in de aanpak van kindermishandeling en huiselijk geweld. 194 gemeenten De monitors en ondersteuningsproducten van het NJi Monitor Professionalisering Jeugdzorg Matching Vraag en Aanbod Top 10 Top 6 Gemeenten Zorggebruik, zorgbehoefte, kennis over en gebruik van effectiviteit hulpaanbod in beeld. 1 inkoopregio en hierbinnen expliciet 2 gemeenten Gemeenten en jeugdhulporganisaties Geschatte prevalenties van veelvoorkomende opgroeien opvoedvragen per gemeente en /of regio 46 gemeenten/organisaties (Is) gebruikt door Monitor Pleegzorg Jeugdhulporganisaties Zicht op de voortgang en resultaten van het professionaliserings traject binnen de jeugdzorgorganisaties en bij professionals. 52 (2010) en 28 (2012) organisaties Jeugdhulporganisaties Het verloop van de pleegzorgplaatsingen in Nederland. Wat gaat er goed in het pleeggezin? Welke problemen of risico s signaleren we? En kunnen we door bij te sturen misschien voortijdig afbreken van de plaatsing voorkomen? 5 organisaties 6 7
De monitors en ondersteuningsproducten van het NJi Monitor Aanpak Kindermishandeling Monitor TripleP Organisaties, gemeenten Zicht op de mate van uitvoering van Triple P en de daarmee behaalde resultaten in de praktijk. 28 organisaties Monitor Geweld in Afhankelijkheidsrelaties in opleidingen Curriculumverantwoordelijken/ opleidings coördinatoren Zicht op de mate waarin het thema Geweld in Afhankelijkheidsrelaties en de Meldcode onderdeel zijn van het curriculum van Nederlandse opleidingen en de verschillen hierin tussen opleidingen. ongeveer 40 opleidingen Monitor VIB (Video Interactie begeleiding) Pleegzorgmedewerkers Benutting in het primaire proces van de gegevens uit gebruikte instrumenten voor VIB ongeveer 5 jeugdhulpinstellingen Monitor Geweld in afhankelijkheidsrelaties in opleidingen 8 9
Opbrengst van monitoring Goede cijfers bieden opbrengst voor iedereen die een verandering wil volgen en stimuleren door middel van getallen. Bij de cliënt, bij de burger, in het beleid, in een kwaliteitscyclus. Wilt u weten hoe u met monitors uw jeugdbeleid kunt verbeteren? Neem contact met ons op: Nederlands Jeugdinstituut Catharijnesingel 47 3511 GC Utrecht (030) 230 63 44 info@nji.nl www.nji.nl Bezoek ook het Dossier Monitoring op onze website: www.nji.nl/monitoring > OVER HET NEDERLANDS JEUGDINSTITUUT Ieder kind in Nederland groeit veilig en gezond op en krijgt de ondersteuning die het nodig heeft. Dát is waar het Nederlands Jeugdinstituut voor gaat. We doen dat door kennis, advies en praktische hulpmiddelen aan te bieden op basis van de laatste inzichten. Daarmee voeden we overheden, instellingen en professionals die zich met jeugd- en opvoedingsvraagstukken bezighouden. Non-profit instelling met een publiek profiel Onze omzet bestaat deels uit subsidies van overheden en fondsen. Veel van onze kennis kunt u daarom kosteloos of tegen geringe vergoeding gebruiken; onze uitgebreide website met themapagina s en databanken, bijeenkomsten en lezingen en een uitgebreid aanbod van publicaties. Het NJi biedt u ook advies op maat, projectbegeleiding, trainingen. Of hele specifieke kennis als lokale cijfers en gegevens in de vorm van bijvoorbeeld monitors. Dergelijke maatwerktrajecten voeren wij op betaalde basis uit. Samen mét de sector Wij werken niet alleen voor, maar veelal samen mét de sector; van gemeenten en zorg - organisaties, tot onderwijs en landelijke koepelorganisaties. Het NJi is een kennis netwerkorganisatie. Ons netwerk bestaat uit landelijke en lokale overheden, agent schappen, branche- en beroepsorganisaties, instellingen, fondsen en andere kennis organisaties. 10 11
Nederlands Jeugdinstituut Postbus 19221 3501 DE Utrecht T (030) 230 63 44 E info@nji.nl www.nji.nl