Prof. mr. J.B. H u izin k Rechtspersoon, vennootschap en onderneming Derde druk ik Kluwer a Wolters Kluwer business Deventer - 2013
INHOUDSOPGAVE Lijst van afkortingen / XIX Verkort aangehaalde literatuur / XXIII HOOFDSTUK 1 Inleiding rechtsvormen en ondernem ing / 1 1.1 Algemeen / 1 1 Samenwerkingsvormen / 1 2 Privaatrechtelijke rechtspersonen / 2 3 Rechtspersonenrecht / 4 4 Rechtspersoon en rechtspersoonlijkheid / 6 5 Rechtspersoonlijkheidstheorieën / 8 6 De stichting /1 0 7 Publiekrechtelijke rechtspersonen / 11 8 Kerkgenootschappen / 12 9 Personenvennootschappen met rechtspersoonlijkheid / 14 10 De vereniging van eigenaars / 14 11 Europa /1 5 1.2 Positionering in het burgerlijk recht / 16 12 Vóór 1976 / 16 13 De plaats van boek 2 BW / 17 14 Contract of instituut? / 18 15 Europese invloeden / 20 16 Buitenlandse rechtspersonen / 24 17 Dwingend recht / 25 18 Gelaagde structuur / 27 19 Onderneming en rechtspersoon / 29 20 De ondernem ing in het goederenrecht / 32 21 De Ondernemingskamer / 33
In h oudsopgave 1.3 De verschillende rechtspersonen en vennootschappen / 34 22 Een overzicht / 34 23 De leer van cle materiële kenmerken / 37 24 Ontwikkelingen / 38 25 Beurs- en effectenrecht / 44 26 Personenvennootschappen / 47 1.4 Rechtsvormneutrale regelingen / 50 1.4.1 Handelsregisterwet / 50 27 Het handelsregister / 50 1.4.2 Wet op de ondernemingsraden / 53 28 Inleiding / 53 29 Instelling ondernemingsraad / 55 30 Bevoegdheden / 56 31 Art. 25 en 26 WOR / 56 32 Art. 27 WOR / 62 33 Art. 30 WOR / 63 34 Werkwijze van de ondernemingsraad / 64 35 Concernverhoudingen / 65 36 Kleine ondernemingen / 67 37 Overheid / 67 38 Geschillen / 68 39 De Europese ondernemingsraad / 68 1.5 Groepsrecht / 70 1.5.1 De concernbegrippen / 70 40 Inleiding / 70 41 Dochtermaatschappij / 71 42 Groepsmaatschappij / 73 43 Deelneming / 74 44 Afhankelijke maatschappij / 74 45 En buiten boek 2 BW / 75 1.5.2 Functies van de verschillende concernbegrippen / 76 46 Inleiding / 76 47 Deelneming / 76 48 Dochtermaatschappij / 76 49 Groepsmaatschappij / 77 50 Afhankelijke maatschappij / 78 X
HOOFDSTUK 2 Oprichting en doelomschrijving / 79 2.1 Oprichting / 79 51 Algemeen / 79 52 De informele vereniging / 82 53 NV en BV / 84 54 Oprichtingsgebreken / 84 55 Handelen namens de rechtspersoon i.o. / 87 56 Inschrijving / 90 2.2 Doel / 92 57 Statutaire doelomschrijving / 92 58 Nadere afbakening / 93 59 Doeloverschrijding / 96 HOOFDSTUK 3 De organisatie en haar deelnemers / 99 3.1 De deelnemers / 99 3.1.1 Algemeen / 99 60 Inleiding / 99 61 Lid / 100 62 Aandeelhouder / 100 63 Verschillende soorten aandelen / 101 63a Andere effecten en financiële instrum enten / 102 64 V ennoot/103 3.1.2 Zeggenschap / 104 65 Zeggenschap van de leden van een vereniging / 104 66 Zeggenschap bij de coöperatie en de OWM / 105 67 Zeggenschap bij de NV en de BV / 105 68 Zeggenschap en personenvennootschappen / 107 3.1.3 Toetreding / 108 69 Vereniging, coöperatie en OWM /108 70 NV en BV / 110 71 Beursvennootschappen / 112 72 Het prospectus / 113 73 Personenvennootschappen / 115
In h o udsopgave 3.1.4 Overgang en overdracht van zeggenschap / 115 3.1.4.1 Algemeen / 115 74 Inleiding / 115 75 Vereniging, coöperatie en OWM / 115 76 Personenvennootschappen / 116 3.1.4.2 Kapitaalvennootschappen / 116 77 Inleiding /116 78 Aandelen aan toonder / 117 79 Aandelen op naam /117 80 Aandelen op naam in een beursgenoteerde vennootschap / 118 80a Certificaten van aandelen / 119 81 Giraal effectenverkeer / 121 82 Blokkeringsregelingen /123 83 Kwaliteitseisen / 125 84 Pandrecht, vruchtgebruik en beslag op aandelen /1 2 6 3.1.5 Beëindiging / 130 85 Inleiding / 130 3.1.5.1 Vereniging, coöperatie en OWM / 130 86 Algemeen / 130 87 Opzegging door het lid / 130 88 Opzegging door de vereniging / 131 89 Ontzetting / 132 90 Schorsing / 132 3.15.2 NV en BV 1 133 91 Algemeen / 133 92 Verplichting tot aanbieding en overdracht / 133 3.2 Organisatie / 135 3.2.1 Algemeen \ 135 93 Inleiding / 135 94 De verenigingsstructuur / 136 95 De structuur van de coöperatie en de OWM / 137 96 De structuur van de NV en de BV / 138 97 De structuurregeling / 139 98 Stichtingen / 140 Xli
99 Personenvennootschappen /141 100 Stem en besluit / 141 101 Elektronische besluitvorming / 142 3.2.2 De algemene vergadering / 144 102 De algemene vergadering bij de vereniging / 144 103 De algemene vergadering bij de coöperatie en de OWM / 146 104 De algemene vergadering van aandeelhouders / 146 105 Stemovereenkomsten / 151 3.2.3 Het bestuur /153 3.2.3.1 Algemeen / 153 106 Inleiding /153 106a One tier board /157 107 Bestuurstaak, afbakening /158 108 Bestuurszelfstandigheid / 161 108a Tegenstrijdig belang / 165 109 Benoeming / 167 110 Het benoemingsbesluit /169 3.2.3.2 Rechtspositie /171 111 Inleiding / 171 112 NV en BV / 172 113 Bestuurders van andere rechtspersonen / 173 114 Ontslag en schorsing /173 115 Het besluit tot ontslag en het besluit tot schorsing / 176 116 Ontslagbesluit en contractuele rechtsbetrekking / 177 116a Bezoldiging /18 0 3.2.4 Toezicht /181 117 Inleiding / 181 118 Toezicht bij de vereniging / 183 119 Toezicht bij de coöperatie en de OWM / 184 120 Toezicht bij de stichting / 185 121 Toezicht bij de NV en de BV / 185 122 Informatievoorziening / 188 123 Benoeming, schorsing en ontslag / 189 124 Rechtspositie / 191 125 Personenvennootschappen / 192 3.2.5 De structuurregeling / 192 126 Inleiding / 192 XIII
127 Voorwaarden structuurregime / 194 128 Benoeming en ontslag van commissarissen / 196 129 Taak en bevoegdheden raad van commissarissen / 200 130 Het verzwakt regime / 201 131 Ontheffing, vrijwillige toepassing, aanpassing van de statuten / 203 132 Hoe verder? / 204 HOOFDSTUK 4 Besluitvorming en vertegenwoordiging / 207 4.1 Geldigheid van besluiten / 207 133 Inleiding / 207 134 Besluit en rechtshandeling / 208 135 Terminologie / 210 136 Art. 2 :1 4 en 2:15 B W /211 137 Bekrachtiging en bevestiging / 215 138 K ritie k /216 139 De gelaagde structuur van het rechtspersonenrecht / 217 140 Besluitvorming en vertegenwoordiging / 218 4.2 Vertegenwoordiging / 221 141 Inleiding / 221 142 Vertegenwoordiging, algemeen / 222 143 Onbeperkt en onvoorwaardelijk / 224 144 Anderen, volmacht / 226 145 Derden te goeder trouw / 226 146 Art. 16 lid 2 BW / 227 147 Vereniging en stichting: registergoederen en zekerheidsstelling / 228 148 Tegenstrijdig belang / 229 149 Andere handelingen dan rechtshandelingen / 231 150 Personenvennootschappen / 232 HOOFDSTUK 5 Zorgvuldig verm ogensbeheer / 239 5.1 Vermogensvorming / 239 151 Inleiding / 239 152 Vermogensvorming bij de vereniging / 239 153 Ledencontracten / 240 154 Vermogensvorming bij de stichting / 240 X IV
155 Vermogensvorming bij de coöperatie en de OWM / 241 156 Vermogensvorming bij personenvennootschappen / 242 156a Afgescheiden vermogen / 245 5.1.1 NV en BV I 249 157 Inleiding / 249 157a Extra verplichtingen / 250 158 Kapitaalbescherming / 251 159 De kapitaalbegrippen / 252 160 De stortingsplicht, algemeen / 253 161 Minimumkapitaal / 257 162 Storting in geld / 258 163 Inbreng in natura / 259 164 Nachgründung / 261 5.2 Instandhouding van het vermogen / 262 165 W inst en verlies / 262 166 De vereniging / 262 167 De stichting / 263 168 De coöperatie en de OWM / 263 169 W inst en personenvennootschappen / 265 5.2.1 NV en BV / 266 170 Uitkeren / 266 171 Inkoop van aandelen / 270 172 Financieringsverbod / 273 173 Kapitaalvermindering / 276 174 Van kapitaalbescherming naar vermogensbescherming / 278 175 Kapitaalbescherming in perspectief / 280 5.3 Aansprakelijkheid / 283 176 Interne aansprakelijkheid bestuurders / 283 177 Aansprakelijkheid bij faillissement van de rechtspersoon / 286 178 Externe aansprakelijkheid bestuurders / 289 179 Balansaansprakelijkheid / 292 180 Decharge, vrijwaring, verzekering / 292 181 Vereenzelviging? / 294 182 Aansprakelijkheid commissarissen / 294 183 Aansprakelijkheid in concernverhoudingen / 295 184 Afgeleide schade / 300 5.4 Financiële verantwoording / 301 185 Inleiding / 301 X V
186 Administratie / 302 187 Terminologie / 302 5.4.1 De totstandkoming van de jaarrekening / 303 188 NV en BV / 303 189 Vereniging, coöperatie en OWM / 305 190 De stichting / 306 191 Personenvennootschappen / 306 5.4.2 Publicatie van de jaarrekening / 307 192 Algemeen / 307 193 Vrijstellingen / 308 194 Beursgenoteerde vennootschappen / 309 5.4.3 De inrichting van de jaarrekening / 309 195 Inleiding / 309 196 De belangrijkste beginselen / 311 197 De geconsolideerde jaarrekening / 312 198 De 403-verklaring / 314 199 De jaarrekeningprocedure / 316 HOOFDSTUK 6 Herstructurering / 319 6.1 Statutenwijziging / 319 200 Inleiding / 319 201 Bevoegdheid tot statutenwijziging / 319 202 Effectuering van het besluit tot statutenwijziging / 322 203 Personenvennootschappen / 322 6.2 Omzetting / 323 204 Inleiding / 323 205 Vereniging, coöperatie en OWM / 325 206 NV en BV / 325 207 Vereniging en kapitaalvennootschap / 326 208 Omzetting van en in een stichting / 326 6.3 Fusie en splitsing / 328 6.3.1 Algemeen / 328 212 Inleiding / 328 213 Fusiemethoden / 328 214 Complexe transactie / 331 X V I
6.3.2 Juridische fusie / 333 215 Algemeen / 333 216 De procedure / 334 217 Bijzondere voorschriften NV en BV / 336 218 Vereenvoudigde fusie, driehoeksfusie / 338 219 Grensoverschrijdende juridische fusie / 340 6.3.3 Splitsing 1 341 220 Algemeen / 341 221 De procedure / 342 222 Bijzondere voorschriften NV en BV / 343 6.3.4 Andere vormen van fusie / 344 223 Bedrijfsfusie / 344 224 Aandelenfusie / 345 225 SER-besluit Fusiegedragsregels 2000 / 346 226 Corporate restructuring / 347 227 Joint ventures / 348 6.3.5 Openbare biedingen / 350 228 Openbaar bod / 350 229 Melding zeggenschap / 352 229a Misbruik van voorwetenschap / 354 230 Beschermingsconstructies / 354 231 Implementatie dertiende richtlijn / 361 232 Het verplichte bod / 362 6.4 Ontbinding en vereffening / 363 6.4.1 Rechtspersonen \ 363 233 Inleiding / 363 234 Ontbinding bij besluit of krachtens de statuten / 364 235 Ontbinding door de Kamer van Koophandel / 364 236 Ontbinding door de rechter / 365 6.4.2 Personenvennootschappen / 367 237 Inleiding / 367 238 Einde volgens de wettelijke regeling / 367 239 Voortzettingsbedingen / 369 240 Goederenrechtelijke aspecten / 370 240a Verbondenheid voor bestaande en nieuwe schulden / 371 X VII
6.4.3 Vereffening / 373 241 Vereffening krachtens boek 2 BW / 373 242 Vereffening van personenvennootschappen / 375 HOOFDSTUK 7 Geschillen / 377 7.1 Het recht van enquête / 377 243 Inleiding / 377 244 Ontwikkelingen in het recht van enquête / 379 245 Het inleidend verzoek / 381 246 De beslissing op het verzoek / 382 247 Het onderzoek / 383 248 Wanbeleid / 384 249 De voorzieningen / 385 250 Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid / 386 7.2 De geschillenregeling / 387 251 Inleiding / 387 252 De belangrijkste elem enten van de regeling / 389 7.3 Uitkoop / 390 253 Uitkoop / 390 Jurisprudentieregister / 393 W etsartikelenregister / 401 Trefwoordenregister / 421 X VIII