FLEX BV OVERZICHT BELANGRIJKSTE WIJZIGINGEN BV-RECHT; VERGELIJK HUIDIGE MET NIEUWE REGELS EN OVERGANGSRECHT

Transcriptie

1 FLEX BV OVERZICHT BELANGRIJKSTE WIJZIGINGEN BV-RECHT; VERGELIJK HUIDIGE MET NIEUWE REGELS EN OVERGANGSRECHT (INWERKINGTREDING 1 OKTOBER 2012) Dit document beoogt een overzicht te geven van de belangrijkste wijzigingen in de wetgeving ten aanzien van besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid, die van kracht worden per 1 oktober 2012, en van het toepasselijke overgangsrecht. Het document beoogt niet uitputtend te zijn en dient evenmin als juridisch advies. Aarzelt u niet contact op te nemen met uw gebruikelijke contactpersoon bij Linklaters indien u vragen heeft. 1

2 Kapitaal Minimumkapitaal Ten minste EUR ,-- moet zijn geplaatst en gestort. Geen verplicht minimumkapitaal meer. Maatschappelijk kapitaal Verplicht. Optioneel. Geeft grens aan tot waar aandelen kunnen worden uitgegeven zonder dat statuten hoeven worden gewijzigd. Ten minste 20% van het maatschappelijk kapitaal moet zijn geplaatst. Ongewijzigd. Vereiste geldt niet meer. Nominaal bedrag Luidt in euro (in oude statuten eventueel nog in gulden). Kan in vreemde valuta luiden (één type valuta in statuten). Mag worden uitgedrukt in maximaal twee cijfers achter de komma. Mag worden uitgedrukt in meer dan twee cijfers achter de komma (behalve als het nominale bedrag nog in gulden luidt). Kapitaalbescherming Stortingsplicht Hoofdregel: Gehele nominale bedrag wordt gestort bij het nemen van het aandeel. Uitstel van storting: Ongewijzigd. Uitstel van storting: Uitstel mag slechts worden verleend voor drie/vierden van het nominale bedrag. Uitstel gehele stortingsplicht wordt mogelijk. Uitstel kan worden verleend totdat BV alsnog opvraagt. Uitstel kan worden verleend totdat BV alsnog opvraagt of voor een bepaalde tijd. Hoofdelijke aansprakelijkheid bestuurders voor rechtshandelingen verricht in tijdvak voordat is voldaan aan stortingsplicht en voordat gestorte kapitaal ten minste gelijk Regel vervalt. NB: Hoofdelijke aansprakelijkheid bestuurders voor rechtshandelingen verricht in tijdvak tussen oprichting BV 2

3 is aan minimumkapitaal. en inschrijving in handelsregister blijft bestaan. Storting in geld Bankverklaring vereist; bij storting in vreemde valuta moet de bankverklaring een wisselkoersverklaring inhouden. Storting in vreemde valuta: Bepalend bij beoordeling of aan stortingsplicht is voldaan is de wisselkoers op de dag van storting of, als vroeger dan een maand voor oprichting werd gestort, op de dag van oprichting. Vereiste geldt niet meer. Storting in andere valuta dan die waarin nominaal bedrag aandelen volgens statuten luidt: Bepalend bij beoordeling of aan stortingsplicht is voldaan is de wisselkoers op de dag van storting. Inbreng in natura Beschrijving: Beschrijving: Beschrijving inbreng door oprichters (bij oprichting) of door bestuurders BV waarin wordt ingebracht (na oprichting). Ongewijzigd. Geldigheidsduur beschrijving: vijf maanden. Geldigheidsduur beschrijving: zes maanden. Nieuwe beschrijving vereist als voor inbreng bekend is dat de waarde van de inbreng na de datum van de beschrijving aanzienlijk is gedaald. Accountantsverklaring: Vereist. Accountantsverklaring: Vereiste geldt niet meer. Geldt ook niet meer bij omzetting van een NV in een BV en bij juridische splitsing met een BV als verkrijger. 3

4 Uitkeringen Balanstest: Bevoegdheid: Uitkering ten laste van winst of reserves is slechts toegestaan voor zover het eigen vermogen groter is dan het gestorte en opgevraagde deel van het kapitaal vermeerderd met de reserves die krachtens de wet of de statuten moeten worden aangehouden. Balanstest en uitkeringstest: Bevoegdheid: Balanstest: Uitkering ten laste van winst of reserves is slechts toegestaan voor zover het eigen vermogen groter is dan de reserves die krachtens de wet of de statuten moeten worden aangehouden. Uitkeringstest: Het bestuur moet beoordelen of de BV na het doen van de uitkering nog zal kunnen voortgaan met het betalen van haar opeisbare schulden, zie hierna bij Bevoegdheid. Algemene vergadering, tenzij statuten bevoegdheid toekennen aan ander orgaan. Algemene vergadering, tenzij statuten bevoegdheid toekennen aan ander orgaan. Besluit tot doen van uitkering heeft geen gevolgen zolang het bestuur geen goedkeuring heeft verleend. Het bestuur weigert de goedkeuring slechts als het weet of redelijkerwijs behoort te voorzien dat de BV na het doen van de uitkering niet zal kunnen blijven voortgaan met het betalen van haar opeisbare schulden. Termijn voorzienbaarheid: Gebruikelijke termijn voor wat men behoort te weten of redelijkerwijs behoort te voorzien is één jaar. 4

5 Sancties: Sancties: Nietigheid: Het niet naleven van de regels omtrent uitkeringen ten laste van winst of reserves leidt tot een nietig besluit en de ontvanger van de betreffende uitkering is op grond van onverschuldigde betaling gehouden tot terugbetaling van de uitgekeerde bedragen, ongeacht of hij te goeder trouw is. Aansprakelijkheid: Geldende jurisprudentie: HR 8 november 1991, NJ 1992, 174 (Nimox) en HR 6 februari 2004, JOR 2004/67 (Reinders/Didam). Aansprakelijkheid (in beginsel bedoeld als codificatie van de in de linker kolom genoemde jurisprudentie): Hoofdelijke aansprakelijkheid bestuurders/feitelijke beleidsbepalers tot vergoeding van het tekort dat door de uitkering is ontstaan, met de wettelijke rente vanaf de dag van de uitkering, als de BV na het doen van de uitkering niet kan voortgaan met het betalen van haar opeisbare schulden en zij dat ten tijde van de uitkering wisten of redelijkerwijs behoorden te voorzien. Disculpatiemogelijkheid voor bestuurder/feitelijk beleidsbepaler die bewijst dat het niet aan hem te wijten is dat de uitkering is gedaan en dat hij niet nalatig is geweest in het treffen van maatregelen om de gevolgen af te wenden. Ontvanger van de uitkering die niet te goeder trouw is, is gehouden het tekort te vergoeden voor ten hoogste het bedrag of de waarde van de door hem ontvangen uitkering, met de wettelijke rente 5

6 vanaf de dag van de uitkering. Als bestuurders/feitelijke beleidsbepalers de vordering hebben voldaan, moet de vergoeding door de ontvanger aan de bestuurders/feitelijke beleidsbepalers geschieden, naar evenredigheid. Grondslag berekening winstverdeling: Grondslag berekening winstverdeling: Eigen aandelen: Bij berekening van de winstverdeling tellen aandelen die de BV in haar eigen kapitaal houdt mee, tenzij de statuten anders bepalen. Eigen aandelen (regel is omgedraaid): Bij de berekening van iedere uitkering tellen aandelen die de BV in haar eigen kapitaal houdt niet mee, tenzij de statuten anders bepalen. In aanmerking te nemen bedrag: Bij de berekening van het bedrag dat op ieder aandeel zal worden uitgekeerd, komt slechts het bedrag van de verplichte stortingen op het nominale bedrag van de aandelen in aanmerking, tenzij bij de statuten anders is bepaald. In aanmerking te nemen bedrag: Bij de berekening van het bedrag dat op ieder aandeel zal worden uitgekeerd, komt slechts het bedrag van de verplichte stortingen op het nominale bedrag van de aandelen in aanmerking, tenzij daarvan in de statuten of telkens (voor elke uitkering) met instemming van alle aandeelhouders wordt afgeweken. Voor een afwijkende statutaire regeling is de instemming vereist van alle houders van aandelen aan wier rechten de statutenwijziging afbreuk doet. Gerechtigdheid tot winst: Gerechtigdheid tot winst/reserves: De winst komt aan de aandeelhouders ten goede, voor zover de statuten niet anders bepalen. Geen van de aandeelhouders kan geheel worden uitgesloten van het delen in de winst. Bij de statuten kan worden bepaald dat aandelen van een bepaalde soort of aanduiding geen of 6

7 slechts beperkt recht geven tot deling in de winst of reserves. Voor zodanige statutaire regeling is de instemming vereist van alle houders van aandelen aan wier rechten de statutenwijziging afbreuk doet. Ten aanzien van aandelen die geen of slechts beperkt recht geven tot deling in de winst of reserves: Een aandeel dat in het geheel geen recht geeft tot deling in winst of reserves kan daarbij niet ook stemrechtloos zijn, anders kwalificeert het niet als aandeel. Voorkeursrecht bij uitgifte: Houders van aandelen die geen recht geven tot deling in de winst of reserves hebben geen voorkeursrecht op uit te geven aandelen en aandeelhouders hebben geen voorkeursrecht op uit te geven aandelen die geen recht geven tot deling in de winst of reserves, tenzij de statuten anders bepalen. Aanbiedingsregeling: Aan houders van aandelen die geen recht geven tot deling in de winst of reserves kunnen in beginsel alleen aandelen die geen recht geven tot deling in de winst of reserves worden aangeboden, tenzij de statuten anders bepalen. Schadeloosstelling bij omzetting, juridische fusie of juridische splitsing: Bij omzetting van een BV in een NV kan iedere houder van winstrechtloze aandelen 7

8 die niet met het besluit tot omzetting heeft ingestemd, een verzoek tot schadeloosstelling indienen. Als bij een juridische fusie of splitsing de verkrijgende vennootschap of de groepsmaatschappij die aandelen toekent geen BV is, kan iedere houder van winstrechtloze aandelen die tegen het voorstel tot fusie of splitsing heeft gestemd een verzoek tot schadeloosstelling indienen. Inkoop Statuten: Statuten moeten inkoop toestaan. Statuten: Statuten hoeven inkoop niet langer uitdrukkelijk toe te staan. De statuten kunnen de inkoop wel uitsluiten of beperken. Inkoopgrens: Maximaal 50% van het geplaatste kapitaal mag worden ingekocht. Balanstest: Inkoopgrens: De enige begrenzing aan het aantal in te kopen aandelen is dat ten minste één aandeel met stemrecht moet worden gehouden door een ander dan en anders dan voor rekening van de BV of haar dochtermaatschappijen. Balanstest en uitkeringstest: Inkoop is slechts toegestaan voor zover het eigen vermogen, verminderd met de verkrijgingsprijs, groter is dan het gestorte en opgevraagde deel van het kapitaal vermeerderd met de reserves die krachtens de wet of de statuten moeten worden aangehouden. Balanstest: Inkoop is slechts toegestaan voor zover het eigen vermogen, verminderd met de verkrijgingsprijs, groter is dan de reserves die krachtens de wet of de statuten moeten worden aangehouden. Bepalend is de laatst vastgestelde balans. Als een Uitkeringstest: Het bestuur moet beoordelen of de 8

9 boekjaar meer dan zes maanden is verstreken zonder dat de jaarrekening is vastgesteld, is een inkoop niet toegestaan. BV na de inkoop nog zal kunnen voortgaan met het betalen van haar opeisbare schulden, zie hierna bij Bevoegdheid. Bevoegdheid: Bevoegdheid: Bestuur beslist. Bestuur beslist. Het bestuur zal niet tot inkoop besluiten als het weet of redelijkerwijs behoort te voorzien dat de BV na de inkoop niet zal kunnen blijven voortgaan met het betalen van haar opeisbare schulden. Termijn voorzienbaarheid: Gebruikelijke termijn voor wat men behoort te weten of redelijkerwijs behoort te voorzien is één jaar. Bij verkrijging door een dochtermaatschappij van aandelen in het kapitaal van de moedermaatschappij moet het bestuur van de moedermaatschappij, op straffe van nietigheid van de inkoop, instemmen met de verkrijging, waarbij de wettelijke regels ten aanzien van inkoop van toepassing zijn. Aansprakelijkheid voor een eventueel tekort (zie hierna onder Aansprakelijkheid ) geldt alleen jegens de dochtermaatschappij). Machtiging algemene vergadering (of ander orgaan als bepaald in statuten of aangewezen door de algemene vergadering) vereist. Geen machtiging vereist. De statuten kunnen echter anders bepalen. 9

10 Sancties: Sancties: Nietigheid: Een inkoop in strijd met de wettelijke regels is nietig. Nietigheid: Een inkoop ten laste van de reserves die krachtens de wet of de statuten moeten worden aangehouden of in strijd met een statutaire uitsluiting of beperking van de mogelijkheid tot inkoop is nietig. Aansprakelijkheid: Aansprakelijkheid: Hoofdelijke aansprakelijkheid bestuurders jegens een vervreemder te goeder trouw die door de nietigheid van een inkoop schade leidt. Ongewijzigd: Hoofdelijke aansprakelijkheid bestuurders jegens een vervreemder te goeder trouw die door de nietigheid van een inkoop schade leidt. Hoofdelijke aansprakelijkheid bestuurders/feitelijke beleidsbepalers tot vergoeding van het tekort dat door de inkoop is ontstaan, met de wettelijke rente vanaf de dag van de inkoop, als de vennootschap na de inkoop niet kan voortgaan met het betalen van haar opeisbare schulden en zij dat ten tijde van de inkoop wisten of redelijkerwijs behoorden te voorzien. 10

11 Disculpatiemogelijkheid voor bestuurder/feitelijk beleidsbepaler die bewijst dat het niet aan hem te wijten is dat de inkoop heeft plaatsgevonden en dat hij niet nalatig is geweest in het treffen van maatregelen om de gevolgen af te wenden. Vervreemder van de aandelen die niet te goeder trouw is, is gehouden het tekort te vergoeden voor ten hoogste het bedrag of de waarde van de door hem ontvangen verkrijgingsprijs, met de wettelijke rente vanaf de dag van de inkoop. Als bestuurders/feitelijke beleidsbepalers de vordering hebben voldaan, moet de vergoeding door de vervreemder aan de bestuurders/feitelijke beleidsbepalers geschieden, naar evenredigheid. Kapitaalvermindering Intrekking van aandelen: Intrekking van aandelen: Alle aandelen die de BV zelf houdt of waarvan zij de certificaten houdt. Alle aandelen die de BV zelf houdt of waarvan zij de certificaten houdt. Alle aandelen van een bepaalde soort waarvan alle aandeelhouders instemmen of waarvan voor de uitgifte in de statuten is bepaald dat ze kunnen worden ingetrokken met terugbetaling. Alle aandelen van een bepaalde soort of aanduiding waarvan voor de uitgifte in de statuten is bepaald dat ze kunnen worden ingetrokken met terugbetaling. Alle aandelen (ook afzonderlijke aandelen), mits met instemming van de betrokken 11

12 aandeelhouders. Grens intrekking: Geplaatst kapitaal mag niet lager worden dan minimumkapitaal en ten minste 20% van het maatschappelijk kapitaal moet zijn geplaatst. Verzetprocedure: Het besluit tot kapitaalvermindering moet ter inzage worden gelegd bij het handelsregister en de nederlegging moet worden aangekondigd in een landelijk verspreid dagblad. Gedurende twee maanden na de aankondiging kan door elke schuldeiser van de BV verzet worden aangetekend tegen het besluit tot kapitaalvermindering. Een besluit tot kapitaalvermindering wordt pas van kracht als geen verzet is gedaan of, bij tijdig verzet, als het verzet is ingetrokken of de opheffing van het verzet uitvoerbaar is. Grens intrekking: Ten minste één aandeel met stemrecht moet worden gehouden door een ander dan en anders dan voor rekening van de BV of haar dochtermaatschappijen. Geen verzetprocedure meer. In plaats daarvan gelden bij kapitaalvermindering met terugbetaling het vereiste van goedkeuring door het bestuur, de balanstest en uitkeringstest en aansprakelijkheidssancties zoals die gelden bij uitkering van winst of reserves. Bij kapitaalvermindering met ontheffing van de stortingsplicht geldt de balanstest zoals die geldt bij uitkering van winst of reserves. Nachgründung Voor verkrijgen van goederen die een jaar voor oprichting of nadien toebehoorden aan een oprichter of aandeelhouder binnen twee jaar na inschrijving in het handelsregister gelden bepaalde formaliteiten (goedkeuring algemene vergadering, beschrijving van de te verkrijgen goederen en accountantsverklaring vereist). Overgangsrecht: Als voor het tijdstip van inwerkingtreding van de nieuwe regels een besluit tot kapitaalvermindering was genomen, blijft daarop de oude regeling van toepassing (dus ongeacht of het besluit al bij het handelsregister ter inzage is gelegd op dat moment). Regeling vervalt. NB: Algemene regels voor bestuurshandelen, zoals behoorlijke taakvervulling en actio pauliana van toepassing. Financieel steunverbod Verbod tot het verlenen van financiële Regeling vervalt. 12

13 steunverlening in de vorm van het stellen van zekerheid en het geven van koersgaranties met het oog op het nemen of verkrijgen door derden van aandelen. NB: Algemene regels voor bestuurshandelen, zoals behoorlijke taakvervulling en tegenstrijdig belang van toepassing. Verstrekken van leningen met het oog op het nemen of verkrijgen door derden van aandelen slechts toegestaan tot ten hoogste het bedrag van de uitkeerbare reserves en voor zover de statuten het toestaan. Beslotenheid, verplichtingen van aandeelhouders Blokkering Overdraagbaarheid: Verbod op vrije overdraagbaarheid van de aandelen, met uitzondering van overdracht aan de in de wet genoemde vrije kring. Voor elke andere overdracht moeten de statuten een blokkeringsregeling bevatten. Deze kan de vorm hebben van een goedkeuringsregeling of een aanbiedingsregeling of een combinatie van beide. Overdraagbaarheid: Verbod op vrije overdraagbaarheid van de aandelen is geschrapt. Gekozen kan worden uit: Toepassing van de wettelijke aanbiedingsregeling met bijbehorende prijsbepalingsregeling (dit geldt als de statuten niets anders bepalen). Uitsluiting van de overdraagbaarheid voor een bepaalde termijn. Voor zodanige statutaire regeling is de instemming vereist van alle houders van aandelen waarop de uitsluiting van de overdraagbaarheid betrekking heeft. Een andere wijze van beperking van de overdraagbaarheid dan hiervoor genoemd, met eventueel van de wettelijke regeling afwijkende prijsbepalingsregeling. Vrije overdraagbaarheid. 13

14 Buiten toepassing verklaren blokkeringsregeling: In geval van executoriaal beslag, faillissement, een schuldsaneringsregeling natuurlijke personen, afgifte van een legaat, toedeling uit een gemeenschap of een pandrecht kan de rechter de wettelijke aanbiedingsregeling of statutaire bepalingen omtrent de overdraagbaarheid van aandelen geheel of gedeeltelijk buiten toepassing verklaren. De rechter wijst een verzoek daartoe alleen toe als de belangen van de verzoeker dat bepaaldelijk vorderen en de belangen van anderen daardoor niet onevenredig worden geschaad. Prijsbepaling: Een aandeelhouder die dit verlangt moet van een gegadigde een prijs ontvangen, gelijk aan de waarde van zijn aandeel of aandelen, vastgesteld door een of meer onafhankelijke deskundigen. Vrije kring: Wet geeft limitatieve opsomming van wie tot de vrije kring behoort (echtgenoot of geregistreerde partner, bloed- en aanverwanten, in de rechte lijn onbeperkt en in de zijlijn in de tweede graad, een mede-aandeelhouder en de BV zelf). Prijsbepaling: De wettelijke prijsbepalingsregeling is ongewijzigd. In een statutaire blokkeringsregeling kan een afwijkende prijsbepalingsregeling worden opgenomen, maar een afwijkende regeling kan aan een aandeelhouder niet tegen zijn wil worden opgelegd. Vrije kring: Regeling vervalt. Het wordt mogelijk om zelf in de statuten een vrije kring te definiëren. Overgangsrecht: Een overdracht van aandelen die plaatsvindt na inwerkingtreding van de nieuwe regels kan nog steeds vrijelijk plaatsvinden aan de onder de oude regels gedefinieerde vrije kring als de aandelen voor inwerkingtreding waren aangeboden. Verplichtingen Aan een aandeelhouder kan niet, zelfs niet door wijziging De statuten kunnen met betrekking tot alle aandelen of 14

15 van de statuten, tegen zijn wil een verplichting boven de storting tot het nominale bedrag van het aandeel worden opgelegd. aandelen van een bepaalde soort of aanduiding bepalen dat verplichtingen van verbintenisrechtelijke aard, jegens de BV of derden of tussen aandeelhouders, aan het aandeelhouderschap zijn verbonden. Zodanige verplichting kan - evenmin als een kwaliteitseis of een verplichting tot aanbieding en overdracht van aandelen - niet tegen de wil van een aandeelhouder worden opgelegd. Gebondenheid toetredende aandeelhouder: Een nieuwe aandeelhouder is in beginsel gebonden aan een verplichting of kwaliteitseis. Echter: als overdracht van aandelen door een aandeelhouder die niet gebonden is aan een verplichting of kwaliteitseis onmogelijk of uiterst bezwaarlijk is kan de betreffende aandeelhouder de BV verzoeken om gegadigden aan te wijzen aan wie hij al zijn aandelen zal kunnen overdragen volgens een regeling in de statuten. Als de BV vervolgens niet binnen een bepaalde termijn gegadigden heeft aangewezen, kan de aandeelhouder zijn aandelen aan een ander overdragen en is deze ander ook niet gebonden aan de verplichting of kwaliteitseis. Inwerkingtreding of ontheffing verplichting/kwaliteitseis: De statuten kunnen bepalen dat inwerkingtreding van een verplichting of kwaliteitseis afhankelijk is van een besluit van een daartoe in de statuten aangewezen orgaan van de BV en dat een daartoe in de statuten aangewezen 15

16 orgaan van de BV ontheffing kan verlenen van een verplichting of kwaliteitseis. Prijsbepaling bij verplichting tot aanbieding en overdracht: Een aandeelhouder die dit verlangt moet van een gegadigde een prijs ontvangen, gelijk aan de waarde van zijn aandeel of aandelen, vastgesteld door een of meer onafhankelijke deskundigen. Prijsbepaling bij verplichting tot aanbieding en overdracht: De wettelijke prijsbepalingsregeling is ongewijzigd. In de statuten kan een afwijkende prijsbepalingsregeling worden opgenomen, maar een afwijkende regeling kan aan een aandeelhouder niet tegen zijn wil worden opgelegd. Stemrecht en certificering Flexibel stemrecht Hoofdregel: Iedere aandeelhouder heeft ten minste één stem, uitgangspunt is de evenredigheid van het aantal stemmen aan de deelneming in het geplaatste kapitaal. Ongewijzigd. Afwijkingen zoals degressief stemrecht of volstrekt beperkt stemrecht zijn in beginsel - beperkt - toegestaan. Het is mogelijk af te wijken van de hoofdregel en een statutaire regeling met afwijkende stemrechtverdeling op te nemen. Die afwijkende regeling geldt dan wel voor alle besluiten van de algemene vergadering, differentiatie van stemrecht per besluit is niet mogelijk. Een besluit tot statutenwijziging dat een wijziging in het stemrecht betreft kan slechts worden genomen met algemene stemmen in een vergadering waarin het gehele geplaatste kapitaal vertegenwoordigd is. Stemrechtloze aandelen Niet van toepassing. De statuten kunnen bepalen dat aan aandelen geen stemrecht in de algemene vergadering is verbonden. Zodanige statutaire regeling kan slechts getroffen worden ten aanzien van alle aandelen van een bepaalde soort of aanduiding waarvan alle aandeelhouders instemmen of 16

17 waarvan voor de uitgifte in de statuten is bepaald dat daaraan geen stemrecht in de algemene vergadering is verbonden. NB: Houders van stemrechtloze aandelen hebben wel vergaderrecht. Ook moeten stemrechtloze aandelen een (beperkt) recht geven tot deling in winst of reserves, anders kwalificeren ze niet als aandeel. De aandelen worden in de statuten en in het aandeelhoudersregister als stemrechtloos aangeduid. Stemrechtloze aandelen tellen niet mee bij het vaststellen in hoeverre aandeelhouders stemmen, aanwezig of vertegenwoordigd zijn, of in hoeverre het aandelenkapitaal verschaft wordt of vertegenwoordigd is. De wet noemt enkele uitzonderingen op dit uitgangspunt. Voorkeursrecht bij uitgifte: Houders van stemrechtloze aandelen hebben geen voorkeursrecht op uit te geven aandelen en aandeelhouders hebben geen voorkeursrecht op uit te geven stemrechtloze aandelen, tenzij de statuten anders bepalen. Aanbiedingsregeling: Aan houders van stemrechtloze aandelen kunnen in beginsel alleen stemrechtloze aandelen worden aangeboden, tenzij de statuten anders bepalen. Schadeloosstelling bij omzetting, juridische fusie of juridische splitsing: Bij omzetting van een BV in een NV kan iedere houder van stemrechtloze aandelen die niet met 17

18 het besluit tot omzetting heeft ingestemd, een verzoek tot schadeloosstelling indienen. Als bij een juridische fusie of splitsing de verkrijgende vennootschap of de groepsmaatschappij die aandelen toekent geen BV is, kan iedere houder van stemrechtloze aandelen een verzoek tot schadeloosstelling indienen. Certificaten en vergaderrecht Onderscheid tussen met medewerking en zonder medewerking van de BV uitgegeven certificaten. Het kan onduidelijk zijn of al dan niet medewerking is verleend door de BV. Het is van belang om te weten of medewerking werd verleend omdat aan houders van certificaten die met medewerking zijn uitgegeven vergaderrechten en recht op bepaalde informatie toekomt. Onderscheid komt te vervallen, in plaats daarvan wordt gesproken over het al dan niet hebben van vergaderrecht. Wettelijke definitie van vergaderrecht : Het recht om, in persoon of bij schriftelijk gevolmachtigde, de algemene vergadering bij te wonen en daarin het woord te voeren. Onduidelijkheid wordt weggenomen: aan certificaten is alleen vergaderrecht verbonden als dat bij de statuten is bepaald. De rechten die toekomen aan houders van certificaten met vergaderrecht zijn gelijk aan de rechten die voorheen toekwamen aan houders van met medewerking van de BV uitgegeven certificaten. Statutaire regeling, twee varianten: De statuten kennen het vergaderrecht toe. Een statutaire regeling waarbij aan certificaathouders vergaderrecht is toegekend kan slechts met instemming van de betrokken certificaathouders worden gewijzigd, tenzij bij het toekennen van het vergaderrecht de bevoegdheid tot wijziging 18

19 uitdrukkelijk in de statuten was voorbehouden. In de statuten is bepaald dat het verbinden en ontnemen van vergaderrecht geschiedt door een daartoe in de statuten aangewezen orgaan. Erkenning/betekening: Voor het kunnen uitoefenen van het vergaderrecht door een certificaathouder is voortaan vereist dat de levering door de BV wordt erkend of aan de BV wordt betekend. Aandeelhoudersregister: De gegevens van de certificaathouders aan wie het vergaderrecht toekomt moeten in het aandeelhoudersregister worden vermeld. Overgangsrecht: De BV moet ten spoedigste, doch uiterlijk één jaar na inwerkingtreding van de nieuwe regels de houders van certificaten die met medewerking van de BV werden uitgegeven in haar aandeelhoudersregister hebben ingeschreven als certificaathouders aan wie het vergaderrecht toekomt. Totdat dit is gebeurd, moet de BV deze certificaathouders met inachtneming van de oude regels oproepen voor algemene vergaderingen, zie hierna onder Algemene vergadering, onderdeel Oproeping, Wijze van oproepen. De statuten moeten bij de eerstvolgende statutenwijziging na inwerkingtreding van de nieuwe regels worden aangepast zodat vergaderrecht wordt verbonden aan certificaten 19

20 Algemene vergadering van aandelen die met medewerking van de BV werden uitgegeven voor inwerkingtreding van de nieuwe regels. Jaarvergadering Jaarlijks wordt ten minste één jaarvergadering gehouden, uiterlijk binnen zes maanden na afloop van het boekjaar van de BV. Jaarrekening en kwijting: Tijdens ieder boekjaar wordt ten minste één algemene vergadering gehouden of ten minste één keer buiten vergadering besloten. Jaarrekening en kwijting: Er wordt in de praktijk van uitgegaan dat vaststelling van de jaarrekening geschiedt op de jaarlijks te houden algemene vergadering. Vaststelling van de jaarrekening strekt niet tot kwijting, daarvoor is een apart besluit vereist. Vaststelling van de jaarrekening kan geschieden in een algemene vergadering maar ook bij schriftelijk besluit. Vaststelling van de jaarrekening strekt niet tot kwijting, daarvoor is een apart besluit vereist. Bij de aandeelhouder bestuurde BV geldt ondertekening van de jaarrekening door alle bestuurders en commissarissen als vaststelling van de jaarrekening (mits alle overige vergadergerechtigden in de gelegenheid zijn gesteld om kennis te nemen van de opgemaakte jaarrekening en met deze wijze van vaststelling hebben ingestemd) en geldt de ondertekening tevens als kwijting. NB: Alle bestuurders en commissarissen moeten dan tekenen, de regel dat bij ontbreken van een of meer handtekeningen de reden van ontbreken moet worden vermeld is hier niet van toepassing. Oproeping Machtiging tot bijeenroeping: Eén of meer houders van Machtiging tot bijeenroeping: Eén of meer houders van 20

21 aandelen die gezamenlijk een tiende gedeelte van het geplaatste kapitaal vertegenwoordigen kunnen aan de rechter verzoeken om gemachtigd te worden tot bijeenroeping van een algemene vergadering. Aan het verzoek aan de rechter moet een verzoek aan het bestuur en aan de raad van commissarissen voorafgegaan zijn, die er vervolgens niet voor hebben gezorgd dat binnen zes weken na het verzoek een algemene vergadering kon worden gehouden. aandelen die gezamenlijk een honderdste gedeelte van het geplaatste kapitaal vertegenwoordigen kunnen aan de rechter verzoeken om gemachtigd te worden tot bijeenroeping van een algemene vergadering. Aan het verzoek aan de rechter moet een verzoek aan het bestuur en aan de raad van commissarissen voorafgegaan zijn, die verplicht zijn er voor te zorgen dat binnen vier weken na het verzoek een algemene vergadering kan worden gehouden, tenzij een zwaarwichtig belang van de BV zich daartegen verzet. Wijze van oproepen: Wijze van oproepen: Aandeelhouders worden opgeroepen door middel van oproepingsbrieven gericht aan de adressen zoals vermeld in het aandeelhoudersregister. Houders van met medewerking van de BV uitgegeven certificaten worden opgeroepen via aankondiging in een landelijk verspreid dagblad, tenzij de statuten in een andere wijze van oproeping voorzien. Aandeelhouders en andere vergadergerechtigden (pandhouders, vruchtgebruikers en certificaathouders, aan wie het vergaderrecht toekomt) worden opgeroepen door middel van oproepingsbrieven gericht aan de adressen zoals vermeld in het aandeelhoudersregister. Inhoud oproeping niet volledig: Omtrent onderwerpen waarvan de behandeling niet bij de oproeping of op dezelfde wijze is aangekondigd met inachtneming van de oproepingstermijn, kan alleen geldig worden besloten met algemene stemmen in een vergadering waarin het gehele geplaatste kapitaal vertegenwoordigd is. Inhoud oproeping niet volledig: Omtrent onderwerpen waarvan de behandeling niet bij de oproeping is aangekondigd met inachtneming van de oproepingstermijn, kan alleen geldig worden besloten als alle vergadergerechtigden ermee hebben ingestemd dat de besluitvorming plaatsvindt en als alle bestuurders en commissarissen voorafgaand aan de besluitvorming in de 21

22 gelegenheid zijn gesteld om advies uit te brengen. Oproepingstermijn Plaats algemene vergadering Minimale oproepingstermijn is vijftien dagen voorafgaand aan de dag van de algemene vergadering. Als de oproepingstermijn niet in acht is genomen of de oproeping niet heeft plaatsgehad, kunnen alleen geldige besluiten worden genomen met algemene stemmen in een vergadering waarin het gehele geplaatste kapitaal vertegenwoordigd is. In Nederland, ter plaatse bij de statuten vermeld of anders in de gemeente waar de BV haar zetel heeft. In een algemene vergadering die ergens anders wordt gehouden dan hoort, kunnen alleen geldige besluiten worden genomen als het gehele geplaatste kapitaal vertegenwoordigd is. Minimale oproepingstermijn wordt verkort naar acht dagen voorafgaand aan de dag van de algemene vergadering. Overgangsrecht: De nieuwe wettelijke termijn voor oproeping is van toepassing op alle vergaderingen die gehouden worden vanaf het tijdstip van inwerkingtreding van de nieuwe regels. NB: Als de statuten de termijn uitschrijven in dagen moet de termijn uit de statuten worden aangehouden. Als de oproepingstermijn niet in acht is genomen of de oproeping niet heeft plaatsgehad, kunnen alleen geldige besluiten worden genomen als alle vergadergerechtigden ermee hebben ingestemd dat de besluitvorming plaatsvindt en als alle bestuurders en commissarissen voorafgaand aan de besluitvorming in de gelegenheid zijn gesteld om advies uit te brengen. Ter plaatse bij de statuten vermeld of anders in de gemeente waar de BV haar zetel heeft. De in de statuten vermelde plaats kan ook buiten Nederland zijn. In een algemene vergadering die ergens anders wordt gehouden dan hoort, kunnen alleen geldige besluiten worden genomen als alle vergadergerechtigden hebben ingestemd met de plaats van de vergadering en als alle bestuurders en commissarissen voorafgaand aan de besluitvorming in de gelegenheid zijn gesteld om advies uit te brengen. 22

23 Een besluit tot statutenwijziging dat strekt tot aanwijzing van een plaats buiten Nederland als plaats waar algemene vergaderingen kunnen worden gehouden kan slechts worden genomen met algemene stemmen in een vergadering waarin het gehele geplaatste kapitaal vertegenwoordigd is en voor zover alle vergadergerechtigden met de statutenwijziging hebben ingestemd. Besluitvorming buiten vergadering Statutenwijziging Alleen mogelijk als de statuten dat bepalen. Niet mogelijk als er personen zijn die de rechten hebben die de wet toekent aan houders van met medewerking van de BV uitgegeven certificaten. Besluit kan alleen genomen worden met algemene stemmen van de stemgerechtigde aandeelhouders. De stemmen moeten schriftelijk worden uitgebracht. Statutaire regeling niet langer vereist. Besluitvorming buiten vergadering ook toegestaan als er naast aandeelhouders andere personen met vergaderrecht zijn, mits aan de wettelijke voorwaarden is voldaan. Voor een geldig besluit buiten vergadering is vereist dat alle vergadergerechtigden hebben ingestemd met de wijze van besluitvorming en dat alle bestuurders en commissarissen voorafgaand aan de besluitvorming in de gelegenheid zijn gesteld om advies uit te brengen. Het besluit kan vervolgens genomen worden met de volgens de wet of statuten vereiste meerderheid, dus unanimiteit is niet zonder meer vereist. De stemmen moeten schriftelijk worden uitgebracht. Afbreuk aan rechten: Een besluit tot statutenwijziging dat specifiek afbreuk doet aan enig recht van houders van aandelen van een bepaalde soort of aanduiding behoeft een goedkeurend besluit van deze groep van aandeelhouders, tenzij ten tijde van de toekenning van het 23

24 recht de bevoegdheid tot wijziging bij die bepaling uitdrukkelijk was voorbehouden. Dit geldt onverminderd het vereiste van instemming waar dit uit de wet voortvloeit. Algemene stemmen vereist, gehele geplaatste kapitaal vertegenwoordigd: Opnemen in statuten van regeling waarbij plaats buiten Nederland wordt aangewezen als plaats waar algemene vergaderingen kunnen worden gehouden. Opnemen in statuten van regeling die een wijziging in het stemrecht inhoudt. Opnemen in statuten van regeling dat bestuurders/commissarissen kunnen worden benoemd door een vergadering van houders van een bepaalde soort of aanduiding in plaats van door de algemene vergadering. Opnemen in statuten van regeling dat bepaalde commissarissen worden benoemd door een derde. Instemming vereist van betrokken aandeelhouders/certificaathouders: Opnemen in statuten van regeling tot uitsluiting van de overdraagbaarheid van aandelen voor een bepaalde termijn. Opnemen in statuten van regeling inhoudende dat ontheffing van de stortingsplicht of terugbetaling op aandelen bij kapitaalvermindering slechts kan 24

25 geschieden ten aanzien van aandelen van een bepaalde soort of aanduiding en niet alleen ten aanzien van alle aandelen (instemming niet vereist als regeling al was opgenomen voor uitgifte van de aandelen van de relevante soort of aanduiding). Opnemen in statuten van regeling die afwijkt van de hoofdregel dat bij de berekening van het bedrag dat op ieder aandeel zal worden uitgekeerd, slechts het bedrag van de verplichte stortingen op het nominale bedrag van de aandelen in aanmerking komt. Opnemen in statuten van regeling dat aandelen van een bepaalde soort of aanduiding geen of slechts beperkt recht geven tot deling in de winst of reserves. Wijziging van een statutaire regeling waarbij aan certificaathouders vergaderrecht is toegekend (instemming niet vereist als bij het toekennen van het vergaderrecht de bevoegdheid tot wijziging uitdrukkelijk in de statuten was voorbehouden). Het voorgaande is van overeenkomstige toepassing op pandhouders en vruchtgebruikers. Opnemen in statuten van regeling dat aan aandelen van een bepaalde soort of aanduiding geen stemrecht in de algemene vergadering is verbonden (instemming niet vereist als al voor uitgifte van de relevante aandelen in de statuten was bepaald dat deze stemrechtloze aandelen 25

26 zijn). Bestuur Aandeelhouders niet tegen hun wil gebonden: Opnemen in statuten van regeling waarbij een verplichting van verbintenisrechtelijke aard, een kwaliteitseis of een verplichting tot aanbieding en overdracht van aandelen wordt opgelegd. Opnemen in statuten van voor overdracht van aandelen geldende van de wettelijke regeling afwijkende prijsbepalingsregeling. Instructierecht Benoeming De statuten kunnen bepalen dat het bestuur zich dient te gedragen naar de aanwijzingen van een ander orgaan die de algemene lijnen van het te voeren beleid op nader in de statuten aan te geven terreinen betreffen. Bevoegdheid: Bestuurders worden benoemd door de algemene vergadering. Deze regel geldt niet als het om een vennootschap gaat waar het volledige structuurregime op van toepassing is; in dat geval worden bestuurders benoemd door de raad van commissarissen. De statuten kunnen bepalen dat het bestuur zich moet gedragen naar concrete aanwijzingen van een ander orgaan. Het bestuur is gehouden deze aanwijzingen op te volgen, tenzij deze in strijd zijn met het belang van de BV en de met haar verbonden onderneming. Bevoegdheid: Bestuurders worden in beginsel benoemd door de algemene vergadering. Het is echter mogelijk te bepalen dat bestuurders worden benoemd door een vergadering van houders van een bepaalde soort of aanduiding, mits iedere aandeelhouder met stemrecht kan deelnemen aan de besluitvorming inzake de benoeming van ten minste één bestuurder. Een besluit tot statutenwijziging waarbij een bepaling als bedoeld in de vorige volzin in de statuten wordt opgenomen kan slechts worden genomen met algemene stemmen in een vergadering waarin het gehele geplaatste kapitaal 26

27 vertegenwoordigd is. Het voorgaande geldt niet als het om een vennootschap gaat waar het volledige structuurregime op van toepassing is; in dat geval worden bestuurders benoemd door de raad van commissarissen. Bindende voordracht Schorsing en ontslag Ontstentenis of belet Raad van commissarissen Benoeming Een bindende voordracht moet bestaan uit ten minste twee kandidaten voor elke te vervullen vacature. Een bestuurder kan te allen tijde worden geschorst en ontslagen door degene die bevoegd is tot benoeming. De statuten moeten voorschriften bevatten ten aanzien van ontstentenis of belet van bestuurders. Bevoegdheid: Commissarissen worden benoemd door de algemene vergadering. Het vereiste dat een bindende voordracht moet bestaan uit ten minste twee kandidaten voor elke te vervullen vacature vervalt. Als een voordracht één kandidaat voor de te vervullen plaats bevat, heeft een besluit over de voordracht tot gevolg dat de kandidaat is benoemd, tenzij het bindend karakter aan de voordracht wordt ontnomen. Een bestuurder kan te allen tijde worden geschorst of ontslagen door het orgaan dat bevoegd is tot benoeming. De statuten kunnen bepalen dat een bestuurder ook kan worden ontslagen door een ander orgaan, tenzij het om een vennootschap gaat waar het volledige structuurregime op van toepassing is. De statuten moeten voorschriften bevatten ten aanzien van ontstentenis of belet van één of meer bestuurders. De statuten kunnen nader bepalen wanneer sprake is van belet. Bevoegdheid: Commissarissen worden in beginsel benoemd door de algemene vergadering. Het is echter mogelijk te bepalen dat commissarissen worden benoemd 27

28 door een vergadering van houders van een bepaalde soort of aanduiding, mits iedere aandeelhouder met stemrecht kan deelnemen aan de besluitvorming inzake de benoeming van ten minste één commissaris. Een besluit tot statutenwijziging waarbij een bepaling als bedoeld in de vorige volzin in de statuten wordt opgenomen kan slechts worden genomen met algemene stemmen in een vergadering waarin het gehele geplaatste kapitaal vertegenwoordigd is. Het voorgaande geldt niet als het om een vennootschap gaat waar het structuurregime op van toepassing is. Bindende voordracht Schorsing en ontslag Ontstentenis of belet Een bindende voordracht moet bestaan uit ten minste twee kandidaten voor elke te vervullen vacature. Een commissaris kan te allen tijde worden geschorst en ontslagen door degene die bevoegd is tot benoeming. Het vereiste dat een bindende voordracht moet bestaan uit ten minste twee kandidaten voor elke te vervullen vacature vervalt. Als een voordracht één kandidaat voor de te vervullen plaats bevat, heeft een besluit over de voordracht tot gevolg dat de kandidaat is benoemd, tenzij het bindend karakter aan de voordracht wordt ontnomen. Een commissaris kan te allen tijde worden geschorst of ontslagen door degene die bevoegd is tot benoeming. De statuten kunnen bepalen dat een commissaris ook kan worden ontslagen door de algemene vergadering, tenzij het om een vennootschap gaat waar het structuurregime op van toepassing is. De statuten moeten voorschriften bevatten ten aanzien van ontstentenis of belet van commissarissen. De statuten kunnen nader bepalen wanneer sprake is van 28

29 belet. Overgangsrecht: De statuten moeten bij de eerstvolgende statutenwijziging na inwerkingtreding van de nieuwe regels worden aangepast zodat daarin een regeling van ontstentenis of belet van commissarissen wordt opgenomen. Overgangsrecht Algemene regels Hoofdregel: Onmiddellijke werking. Bestaande rechten worden geëerbiedigd en er ontstaan geen nieuwe rechten ten gevolge van de inwerkingtreding van de nieuwe regels. Verwijzing naar oude wet /zakelijke weergave inhoud oude regels: Een beding dat naar een voor inwerkingtreding van de nieuwe regels geldend wetsartikel verwijst of de zakelijke inhoud van zo n artikel weergeeft, wordt geacht een verwijzing naar of weergave van het nieuwe wetsartikel in te houden, tenzij zulks niet overeenstemming zou zijn met de strekking van het beding. Uitleg van diverse statutaire bepalingen wordt hierdoor nodig, waarbij met name de grammaticale tekst van de bepaling van groot belang is. Betekenis kan wel worden toegekend aan het feit dat een verwijzing naar of een zakelijke weergave van een wetsbepaling dikwijls wordt opgenomen om de gebruiksvriendelijkheid van de statuten te vergroten en niet om aan de betreffende bepaling een zelfstandige betekenis toe te kennen. Maar daar mag niet altijd zonder meer vanuit worden gegaan. In de literatuur lijkt er vanuit gegaan te worden dat in de statuten herhaalde voorschriften in de sfeer van de kapitaalbescherming vrijwel nooit het karakter zullen hebben van zelfstandige statutaire voorschriften. Anders wordt geoordeeld over statutaire bepalingen in de sfeer van zeggenschap. Geconcludeerd mag worden dat het met het oog op rechtszekerheid is aan te bevelen de statuten aan te passen na inwerkingtreding. Lopende gerechtelijke procedures: De nieuwe regels hebben in beginsel geen invloed op de bevoegdheid van de rechter, de aard van het geding en de rechtsmiddelen in een lopende procedure. Aantastbaarheid van onder de oude regels verrichte rechtshandelingen: Onder de oude regels geldig en onaantastbaar: 29

30 Overgangsrecht Een rechtshandeling die onder de oude regels geldig en onaantastbaar was, blijft dat onder de nieuwe regels ook, ook al zou de rechtshandeling onder de nieuwe regels nietig of vernietigbaar zijn. Onder de oude regels vernietigbaar: Een rechtshandeling die onder de oude regels vernietigbaar was wordt onder de nieuwe regels geldig en onaantastbaar als de rechtshandeling onder de nieuwe regels geldig en onaantastbaar zou zijn. Een rechtshandeling die onder de oude regels vernietigbaar was en onder de nieuwe regels nietig zou zijn, wordt alsnog met terugwerkende kracht nietig. Onder de oude regels nietig: Een rechtshandeling die onder de oude regels nietig was en onder de nieuwe regels geldig en onaantastbaar zou zijn wordt met terugwerkende kracht geldig en onaantastbaar als de belanghebbenden de rechtshandeling voor de inwerkingtreding van de nieuwe regels als rechtsgeldig hebben aangemerkt. Een rechtshandeling die onder de oude regels nietig was en onder de nieuwe regels vernietigbaar zou zijn, wordt geldig als de belanghebbenden voor de inwerkingtreding van de nieuwe regels de rechtshandeling als geldig hebben aangemerkt, maar de rechtshandeling wordt onder de nieuwe regels wel vernietigbaar. Verjaring bevoegdheid inroepen vernietigingsgrond: Als iemand onder de nieuwe regels een vernietigingsgrond kan inroepen en een soortgelijke vernietigingsgrond ook kon inroepen onder de oude regels, geldt een verjaringstermijn van drie jaren nadat een beroep op de vernietigingsgrond naar de oude regels kon worden gedaan. Schadevergoeding: De oude regels zijn in beginsel van toepassing als schade is ontstaan voor inwerkingtreding van de nieuwe regels. Als niet duidelijk is wanneer de schade is ontstaan is beslissend of de schade voor of na inwerkingtreding van de nieuwe regels bekend is geworden. Specifieke regels Kapitaalvermindering: Als voor het tijdstip van inwerkingtreding van de nieuwe regels een besluit tot kapitaalvermindering was genomen, blijft daarop de oude regeling van toepassing (dus ongeacht of het besluit al bij het handelsregister ter inzage is gelegd op dat moment). Blokkering; vrije kring: Een overdracht van aandelen die plaatsvindt na inwerkingtreding van de nieuwe regels kan nog steeds vrijelijk plaatsvinden aan de onder de oude regels gedefinieerde vrije kring als de aandelen voor inwerkingtreding waren aangeboden. Certificaten met vergaderrecht: 30

31 Overgangsrecht De BV moet ten spoedigste, doch uiterlijk één jaar na inwerkingtreding van de nieuwe regels de houders van certificaten die met medewerking van de BV werden uitgegeven in haar aandeelhoudersregister hebben ingeschreven als certificaathouders aan wie het vergaderrecht toekomt. Totdat dit is gebeurd, moet de BV deze certificaathouders met inachtneming van de oude regels oproepen voor algemene vergaderingen, zie onder Algemene vergadering, onderdeel Oproeping, Wijze van oproepen. De statuten moeten bij de eerstvolgende statutenwijziging na inwerkingtreding van de nieuwe regels worden aangepast zodat vergaderrecht wordt verbonden aan certificaten van aandelen die met medewerking van de BV werden uitgegeven voor inwerkingtreding van de nieuwe regels. Oproepingstermijn algemene vergadering: De nieuwe wettelijke termijn voor oproeping is van toepassing op alle vergaderingen die gehouden worden vanaf het tijdstip van inwerkingtreding van de nieuwe regels. NB: Als de statuten de termijn uitschrijven in dagen moet de termijn uit de statuten worden aangehouden. Belet of ontstentenis regeling voor commissarissen: De statuten moeten bij de eerstvolgende statutenwijziging na inwerkingtreding van de nieuwe regels worden aangepast zodat daarin een regeling van belet of ontstentenis van commissarissen wordt opgenomen. Aansprakelijkheidsverklaring inbreng in natura: Op aansprakelijkheidsverklaringen die zijn neergelegd bij het handelsregister in verband met een vrijstelling van de verplichting tot het opstellen van een beschrijving en afgifte van een accountantsverklaring bij inbreng in natura bij of na oprichting blijven de wettelijke bepalingen die zien op intrekking van een aansprakelijkheidsverklaring en beëindiging van overblijvende aansprakelijkheid van toepassing. 31