Jaar verslag 2015 2016 Verzorgd door Regionaal Bureau Leerplicht West-Brabant in samenwerking met de gemeenten uit de regio ONDERWIJS: RECHT OF PLICHT? Voor u ligt het jaarverslag 2015-2016 van het Regionaal Bureau Leerplicht. Kinderen van 5 tot 18 jaar moeten in Nederland verplicht naar school. Dat klinkt niet aantrekkelijk: een plicht. Ze moéten iets, en dat kan weerstand oproepen. Plichten zijn onlosmakelijk verbonden met rechten. Ieder kind in Nederland heeft namelijk recht op onderwijs. Dat fundamentele recht vinden we zó belangrijk, dat we het ook maar meteen verplicht hebben gemaakt. In Nederland is het recht op onderwijs diep in ons denken verankerd. We staan er echter maar zelden bij stil dat er nog zoveel plekken in deze wereld zijn waar dit fundamentele kinderrecht totaal niet vanzelfsprekend is. Waar kinderen vooral bezig zijn met overleven, met werken om te kunnen eten. Waar verwaarlozing of verslaving voor de deur liggen te wachten om toekomsten te breken en jonge levens te vernielen. Vanuit dat perspectief is het recht op onderwijs een groot voorrecht. Dat zet ook dat begrip plicht in een heel ander licht. Ik weet namelijk dat al die medewerkers van het Regionaal Bureau Leerplicht, samen met alle medewerkers in het onderwijsveld, het als hun diepe plicht zien om kinderen te helpen van dit unieke voorrecht gebruik te laten maken. Niet omdat ze het belangrijk vinden dat de regeltjes gevolgd worden. Omdat ze kinderen en jongeren willen plagen of lastigvallen. Maar omdat ze diep gemotiveerd zijn om iedere jongere, ongeacht afkomst, sociale klasse of inkomenssituatie, te helpen op hun eigen weg richting een kansrijke toekomst. En die toekomst begint met onderwijs. Miriam Haagh, Bestuursvoorzitter RBL West-Brabant Wethouder Onderwijs SAMENVATTING, REGIONALE TRENDS EN SPEERPUNTEN Het aantal jongeren in deze regio is dit jaar vrij stabiel gebleven. Ten opzichte van vorig jaar is er een lichte stijging van 0,2%. Op peildatum 31 juli 2016 waren er in de regio van het RBL 141.804 jongeren tussen de 5 en 23 jaar. Ten opzichte van vorig jaar zien we ook een stijging van maar liefst 762 leerlingen die wél hun startkwalificatie hebben behaald, een positieve ontwikkeling die zich hopelijk voortzet in het huidig schooljaar. Leerplichtige leerlingen zonder schoolinschrijving hebben in deze regio de hoogste prioriteit. We streven er immers naar dat alle jongeren tot 18 jaar op school zitten, tenminste tot het moment waarop de startkwalificatie is behaald. De leerplichtambtenaar stelt, in overleg met onze samenwerkingspartners, alles in het werk om absoluut verzuim op te lossen. In totaal werden 4.436 verzuimmeldingen opgepakt door medewerkers van het RBL West-Brabant. Het aantal meldingen is met 228 gestegen ten opzichte van vorig jaar. Een stijging van het aantal meldingen betekent niet per definitie een hoger verzuim. Het betekent wél een verhoging van het geregistreerde verzuim en de meldingen. Het RBL West-Brabant zet in op een betere registratie en melding door de onderwijsinstellingen. Frequenter bezoek en contact met school levert in de praktijk een verhoging van het aantal geregistreerde verzuimmeldingen op. Door DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs) wordt het verzuimloket ingericht om het melden van verzuim gemakkelijker te maken. Scholen melden bij één loket en DUO stuurt de meldingen vervolgens door. Deze tool is nu alleen nog beschikbaar voor het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. Vanaf 2017 kunnen ook basisscholen en scholen voor speciaal onderwijs verzuim melden via het verzuimloket van DUO. Dit zal, in het schooljaar 2016-2017, vermoedelijk een toename van het aantal verzuimmeldingen gaan opleveren. Alle verzuimmeldingen komen binnen bij de administratie van het RBL. Daar wordt bekeken welke meldingen direct kunnen worden afgedaan en welke meldingen worden doorgezet naar de verschillende leerplichtambtenaren. Hoewel de aandacht steeds meer gaat naar het verlenen van zorg en begeleiding blijft handhaving noodzakelijk. Leerplichtambtenaren en trajectbegeleiders geven allemaal aan dat de problematiek van de jongeren die verzuimen in toenemende mate zwaarder is geworden. Verzuim leidt niet altijd tot een proces-verbaal, vaak wordt er eerst een waarschuwing gegeven aan de jongere. Het aantal waarschuwingen hebben we dit jaar ook in het jaarverslag opgenomen. De leerplichtwet kent een aantal gronden voor vrijstelling. De meest gebruikte in deze regio is een vrijstelling op grond van artikel 5 onder c, het volgen van onderwijs op een school in het buitenland. Ruim 900 kinderen wonen wel in deze regio, maar volgen met name in België onderwijs. Er is afgelopen schooljaar veel meer focus geweest op het begeleiden van de leerling/jongere naar een andere opleiding of naar werk. We hebben in de gehele regio afgelopen schooljaar sterk ingezet op de begeleiding van de nieuwe voortijdig schoolverlaters, met als positief gevolg dat er in elke gemeente meer jongeren actieve begeleiding hebben gehad. Ook het afgelopen schooljaar is er in de regio veel aandacht geweest op verzuim 18+. Dat gebeurt in de vorm van het project Verzuim 18+ We missen je. Het doel een duurzame beweging op gang te brengen die bijdraagt aan preventie van Verzuim 18+ en van voortijdig schoolverlaten, is daarmee geslaagd. De hele regio West-Brabant heeft de registratie van het aantal leerlingen en hun schoolloopbaan heel goed op orde. De basisregistratie is sluitend. Wij registreren niet alleen het aantal begeleidingen maar ook datgene waar we (even) niets aan kunnen doen. Van elke jongere die thuis zit in de leerplichtige leeftijd weten we wat er aan de hand is. Al deze leerlingen zitten in een traject terug naar school of in een passend zorg traject. De regeling Regionale aanpak voortijdig schoolverlaten, de prestatiesubsidie voor het voortgezet onderwijs en de Regeling prestatiebox MBO had als doelstelling om het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters landelijk terug te dringen tot maximaal 25.000 voortijdig schoolverlaters gemeten aan het einde van schooljaar 2014-2015. Voor onze regio was dat 1.8% van de totaal aantal jongeren van 12-23 jaar. Wij hebben deze doelstelling behaald in West-Brabant. De grootste groep voortijdig schoolverlaters hadden als laatste schoolinschrijving een onderwijsinstelling voor middelbaar beroepsonderwijs. De regio West-Brabant doet het goed. Als we onze resultaten vergelijken met andere regio s van ongeveer gelijke samenstelling doen we het gelijk tot iets beter. Regio s waarin zich grote steden bevinden hebben over het algemeen meer voortijdig schoolverlaters dan het landelijk gemiddelde. REGIONAAL BUREAU LEERPLICHT/JAARVERSLAG 2015-2016 1
In oktober werd de subsidieaanvraag Iedereen op z n plaats in West-Brabant ondertekend. Voorafgaand aan deze aanvraag is de vsv-problematiek door de regionale Regiegroep vsv uitgebreid geanalyseerd wat geleid heeft tot een nieuwe vierjarige aanpak voor vsv en voor jongeren in een kwetsbare positie. In de Regiegroep nemen vertegenwoordigers van de school besturen voor VO en MBO deel, 3 samenwerkingsverbanden passend onderwijs en de 18 gemeenten uit deze RMC regio. Per gemeente of intergemeentelijke samenwerking in West- Brabant is er een vaste contactpersoon voor alle scholen, zo ook op het Praktijkonderwijs en Voortgezet Speciaal Onderwijs. De vaste contactpersoon neemt deel aan het casusoverleg op deze scholen. In dit overleg worden de uitstroomprofielen (arbeid/ onderwijs/dagbesteding) van alle leerlingen die in het laatste schooljaar en, indien nodig, leerlingen in het voorlaatste schooljaar, zitten besproken. Ook wordt besproken welke leerlingen naar verwachting zonder extra ondersteuning de arbeidsmarkt niet kunnen bereiken. Met deze aanpak hebben we de kwetsbare jongeren al in beeld wanneer zij nog ingeschreven staan op school en kunnen we al maatwerk bieden wanneer een jongere dreigt de school te moeten verlaten. Regionale Speerpunten 2016 / 2017 De regionale samenwerking betreft de samenwerking onderling binnen de regio. In de regio werken de 43 leerplichtambtenaren, trajectbegeleiders en administratief medewerkers van het RBL samen aan onze gezamenlijke visie: Iedere West-Brabantse jongere zonder startkwalificatie zit op een passende school, is op weg naar een startkwalificatie, of wordt begeleid naar de voor hem hoogst haalbare startpositie in de maatschappij. Verminderen en voorkomen van het schoolverzuim, handhaven van de leerplicht, recht op onderwijs en terugdringen van voortijdig schoolverlaten zijn ook in 2017 speerpunten. Met de aanpak van het verzuim bestrijden we voortijdige ongediplomeerde uitval. Met de aanvraag voor financiering regionale maatregelen 2017-2010 (iedereen op z n plek in West-Brabant) zal de regio een effectieve bijdrage leveren aan het verder terugdringen van voortijdig schoolverlaten. Dat is nodig want de landelijke doelstelling voor 2020 gaat uit van een structurele vermindering van het aantal uitvallers met 5.000 tot maximaal 20.000 per jaar. We zetten de komende schooljaren in op een betere arbeidsmarktvoorbereiding voor jongeren in een kwetsbare positie. Het RMC treedt op als intermediair tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Het gaat om een intensievere aanpak (individueel en groepsgewijs) waardoor jongeren beter worden gefaciliteerd voor de overgang naar de arbeidsmarkt, met als uiteindelijke doel ook deelname op de arbeidsmarkt. We willen in de regio samenwerken met de gemeenten, onderwijs (praktijkschool en Entree), werkgevers, arbeidsbemiddelingspartners en speciale vsv-werkcoaches. Door actieve benadering en samenwerking met de partners onderwijs, zorg en arbeidsmarktbeleid willen we het aantal voortijdig schoolverlaters zonder werk verminderen en daarmee jeugdwerkloosheid voorkomen. Binnen het onderwijs worden de jongeren in een kwetsbare positie voor wie doorstroom naar niveau 2 niet haalbaar is, of die een verhoogde kans op voortijdig schoolverlaten hebben, tijdig opgepakt om ze zowel individueel als in groepsverband in zelfredzaamheid en sociale- en arbeidsvaardigheden te trainen. Aanpak verzuim 18+ blijft een speerpunt voor komend schooljaar. De scholen en onze RMC-trajectbegeleiders voeren eerder en frequenter gesprekken met verzuimende jongeren. Gebruik van Social Media en de vernieuwde website zullen actief worden ingezet. Zo zullen we ook komend schooljaar onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om meer digitaal te communiceren met de jongeren. Om het aantal thuiszitters nog verder naar beneden te brengen gaan leerplichtambtenaren en de West-Brabantse Regionale Samenwerkingsverbanden (RSV s) de afspraken met betrekking tot thuiszitters aanscherpen. De RSV s zijn samen met de scholen verantwoordelijk voor het realiseren van Passend Onderwijs. De samenwerkingsverbanden Primair Onderwijs en Voorgezet Onderwijs zijn verantwoordelijk voor de thuiszitters. Er vinden in de regio zogenaamde matchgesprekken plaats tussen RBL en het samenwerkingsverband waar op casuïstiek-niveau afspraken worden gemaakt wie welke casus gaat oppakken om de leerlingen weer in het onderwijs te plaatsen. De samenwerking is altijd goed geweest en het afgelopen jaar nog meer geïntensiveerd. Het protocol thuiszitters is aangescherpt en wordt door de samenwerkingsverbanden in West-Brabant nageleefd. Komend schooljaar streven we naar een nog intensievere samenwerking wat zich zal vertalen in een thuiszitterspact in deze regio. In gesprek met Tijdens de Dag van de Leerplicht, op donderdag 17 maart gingen scholieren van verschillende regionale middelbare scholen in debat over de leerplichtwet. Aan de hand van stellingen werden leerlingen uitgedaagd met elkaar te discussiëren over de leerplicht én het publiek te overtuigen. Dit debat is een van de middelen om te luisteren naar de scholieren zelf; wat vinden zij van de Leerplichtwet en het recht op onderwijs? Wat ons betreft gaan we veel vaker in gesprek met diegene waar het om gaat en zetten we (nog meer dan we al doen) in op het voorkomen van langdurig schoolverzuim. Het schooljaar 2015-2016 was het vijfde jaar waarin de 18 West-Brabantse gemeenten met elkaar samenwerken binnen het Regionaal Bureau Leerplicht West-Brabant. Het RBL is een stevige gesprekspartner in de regio en een groot belangenbehartiger van het tegengaan van schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten onder West-Brabantse jongeren van 5 tot 23 jaar. Het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters daalt, mede door de inzet van het RBL en de samenwerking met de scholen. Het bestrijden van verzuim en vroegtijdige schooluitval van jongeren ouder dan 18 jaar blijft komend schooljaar 2016-2017 een belangrijk speerpunt. Jongeren zonder diploma worden door de leerplichtambtenaren en RMC trajectbegeleiders samen met de partners in de regio begeleid naar een goede startpositie op de arbeidsmarkt. Samenwerking is noodzakelijk vanwege de gezamenlijke verantwoordelijkheid. Goede samenwerking tussen onderwijs, hulpverlening, partners arbeidstoeleiding, gemeenten en diverse andere partners is van groot belang. Vanaf december 2015 geef ik leiding aan het regionale administratieteam en aan de leerplichtambtenaren en trajectbegeleiders van de niveau 2-gemeenten. Ik heb mogen ervaren dat het met de samenwerking goed zit; Enerzijds tussen de leerplichtambtenaren in de gehele regio en anderzijds tussen de diverse partners. Er is een goede basis voor verdere intensievere samenwerking om te werken aan onze kernwaarden, visie en missie. Onze mensen werken voor de gehele regio West-Brabant en zijn daar ook te vinden; in de verschillende gemeenten en op de verschillende scholen. We zoeken het contact en zijn in gesprek met de jeugd waar het om én over gaat! Afgelopen jaar hebben we een nieuwe functie aan het RBL toegevoegd; de kwaliteitsmedewerker. Zij beheert en verstrekt de benodigde gegevens uit ons systeem en brengt onze medewerkers op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in dit systeem. Daarnaast voert zij periodieke controles uit op onze werkprocessen en doet zij verbetervoorstellen. Ze heeft een belangrijke signaalfunctie in deze regio ter verbetering van onze kwaliteit én dus onze dienstverlening. Mede door de kwaliteitsmedewerker hebben we beter zicht op de cijfers en kunnen we meer verdieping halen uit de cijfers. De belangrijkste gegevens en cijfers vindt u in dit jaarverslag. De bijgevoegde tabellen geven een cijfermatig beeld van deze regio. Achter deze cijfers zitten vaak bijzondere situaties waarbij een enorm groot netwerk zich inzet voor de juiste oplossing. Met de toegevoegde artikelen hebben we in dit jaarverslag een beeld willen geven van het enorme netwerk en het verhaal achter de cijfers. Het jaarverslag geeft een goed beeld van het afgelopen schooljaar. Wilt u meer weten over het RBL West-Brabant, de manier van werken en de uitdagingen waar we voor staan? Neem dan contact op met ons via (076) 529 81 10 of info@rblwest-brabant. Pieter Verdaasdonk Teamleider RBL West-Brabant Binnen het thema verbeteren van de overstap van VO naar MBO' is de doelstelling de VO-leerling zo vroeg mogelijk in beeld te hebben en te ondersteunen bij de overstap om voortijdig schoolverlaten (vsv) te bestrijden. Tevens heeft passend onderwijs haar intrede gedaan, waarmee het doel wordt gesteld leerlingen op een zo geschikt mogelijke plaats onderwijs te laten genieten. Om deze doelen te realiseren is ter ondersteuning in het schooljaar 2015/2016 het informatiesysteem Intergrip in de gehele regio in gebruik genomen. Dit naar aanleiding van een succesvolle DDD (digitaal doorstroom dossier) pilot met een klein aantal VO scholen en één MBO instelling in schooljaar 2014/2015. Intergrip zorgt onder andere voor overzicht, inzicht en afgestemde processen om zodoende een significante bijdrage te leveren aan de voornoemde doelstelling. Naast deze algemene doelstelling is er in het afgelopen jaar voor gezorgd dat: 100% van de VMBO-scholen Intergrip gebruikt voor de overstapleerlingen; 100% van de 4de -jaar VMBO leerlingen geregistreerd en bekend zijn in Intergrip; Op ieder moment inzicht kan worden gegeven per school/ gemeente in de status van de overstappende leerling; De regionale MBO-instellingen periodiek gegevens aanleveren (en landelijk gezien inmiddels 2/3de van alle MBO-instellingen dit doen); De werklast bij het VO (decanen), MBO en Leerplicht/RMC is teruggedrongen door het automatisch koppelen van bestanden waardoor de administratieve lasten afnemen; Een gezamenlijk platform van VO, MBO en Leerplicht/RMC is opgezet om richting te geven binnen het project en de achterban in de regio eenduidig aan te kunnen sturen. In schooljaar 2015/2016 hebben 45 West-Brabantse VO instellingen met Intergrip gewerkt, er zijn 4824 VO leerlingen gevolgd. Dit betreft 77 havisten en 4747 VMBO leerlingen. Gedurende het schooljaar is door de drie partners in de keten; VO, MBO en Leerplicht/RMC samengewerkt om alle leerlingen goed over te laten stappen naar een passende vervolgopleiding. Resultaat van deze samenwerking en bijbehorende activiteiten op 1 oktober is dat 4385 leerlingen een definitieve status in Intergrip hebben. 2
Dag van de leerplicht: 17 maart 2016 Niet enkel bij de dag van de leerplicht is het RBL in het nieuws maar de dag van de leerplicht is wél bij uitstek de gelegenheid om de publiciteit te zoeken. Een paar voorbeelden van initiatieven die zijn geweest; Op de dag van de leerplicht hebben veel wethouders in de gehele regio een school bezocht om met basisschoolleerlingen in gesprek te gaan over leerplicht. De insteek is het ontstaan en waarom van de leerplicht. Ook zijn in de regio zogenaamde smoesjeslessen gehouden. Samen met diverse collega s van leer plicht hebben wethouders brugklassen in het voortgezet onderwijs bezocht om te praten over spijbelen. De beste smoes won een ludieke prijs; een wekker om toch zeker bij de tijd te blijven! Scholieren van verschillende middelbare scholen gingen met elkaar in debat over de leerplichtwet. Aan de hand van stellingen werden leerlingen uitgedaagd met elkaar te Weet je dat discussiëren over de leerplicht én het publiek, waaronder de wethouder, te overtuigen. Dit debat is een van de middelen om te luisteren naar de scholieren zelf; wat vinden zij van de leerplicht en het recht op onderwijs? Om een goede invulling te geven aan deze leerplicht dag hebben een aantal leerplichtambtenaren deelgenomen aan een bootcamp thuiszitters, die werd georga - niseerd door onze branchevereniging Ingrado. We hebben deze dag laten zien dat leren een recht is, in plaats van een plicht. Het was een leerzame dag met een positieve insteek! Ook volgend jaar organiseren we diverse activiteiten in onze regio op de dag van de leerplicht: de derde donderdag in maart 2017, reserveer deze dag alvast in uw agenda. De 43 leerplichtambtenaren, trajectbegeleiders en administratief medewerkers onder het RBL West- Brabant hebben in het schooljaar 2015-2016 gewerkt aan 23.130 werkprocessen. Er zijn 16.131 brieven verstuurd, 36.977 e-mails verwerkt en 11.187 telefoongesprekken gevoerd. Er hebben 4268 gesprekken met jongeren en/of hun ouders plaatsgevonden en er is 3145 keer extern overleg geweest. Leeswijzer tabellen Jaar verslag 2015 2016 De peildatum voor de jongerenaantallen in tabel 1 en 2 van dit verslag is 31-07-2016. Bij het aantal werkprocessen in de overige tabellen gaat het om de werkprocessen waaraan is gewerkt in de periode van 01-08-2015 tot en met 31-07-2016. Tabellen 1 en 2 geven een totaalbeeld van het aantal jongeren in de regio. Tabellen 3 tot en met 10 geven een beeld over de leerplichtcijfers (tot 18 jaar). Tabel 11 tot en met 13 geven informatie over de jongeren vanaf 18 jaar, waarbij we in tabel 13 de meest actuele vsv-cijfers van het Ministerie van OCW hebben opgenomen. Tabel 1 / Aantal jongeren 5-23 jaar naar leerplichtstatus Onderstaande tabel betreft het aantal jongeren van 5 tot 23 jaar op peildatum 31-07-2016 in de, bij de gemeenschappelijke regeling aangesloten, 18 gemeenten. Ten opzichte van vorig jaar is er een lichte stijging van het aantal jongeren in onze regio; van 141.539 in 2015 naar 141.804 in 2016, zijnde nog geen 0,2%. Bij de kolom RBL niet in GBA gaat het om personen die op de startdatum van het werkproces nog niet waren ingeschreven in één van de regiogemeenten, maar die al wel in een regiogemeente naar school gingen en een onderwijsnummer hadden. Dit kan bijvoorbeeld gaan om nieuwkomers of andere personen die in de regio verblijven of hebben verbleven, maar nog niet staan ingeschreven. Soms komen DUO*-meldingen en ondersteuningsvragen eerder binnen dan informatie over de GBA-inschrijving vanuit de gemeente. *DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs) is de uitvoeringsorganisatie van de Rijksoverheid voor het onderwijs. DUO financiert en informeert onderwijsdeelnemers en onderwijsinstellingen en organiseert examens. Zo maakt DUO goed onderwijs mogelijk. Het RBL West-Brabant heeft intensief contact om te komen tot de meest betrouwbare informatie die we delen in de regio. Door DUO wordt ook het verzuimloket ingericht om het melden van verzuim gemakkelijker te maken. Scholen melden bij één loket en DUO stuurt de meldingen vervolgens door naar de juiste woongemeente van de betreffende leerling. Het RBL gebruikt deze gegevens om direct controle uit te voeren en de benodigde stappen te zetten. Het primair onderwijs en het speciaal onderwijs kunnen nog geen gebruik maken van het verzuimloket van DUO. Naar verwachting wordt het verzuimloket in 2017 ook uitgerold voor deze twee onderwijstypen. De verschillende doelgroepen uit Tabel 1 toegelicht: Jongeren tussen de 5 en 18 jaar moeten onderwijs volgen totdat ze een startkwalificatie hebben of 18 jaar worden. Voor leerlingen van 5 tot 16 jaar heet dit leerplicht. Voor jongeren tussen 16 en 18 jaar heet dit de kwalificatieplicht. Ouders of verzorgers van jongeren tussen de 5 en 16 jaar moeten hun kinderen inschrijven op school. Volgens de leerplichtwet moeten jongeren ook echt naar die school gaan. Jongeren die na hun 16e nog geen startkwalificatie hebben, moeten tot hun 18e onderwijs volgen en ingeschreven staan op school. Een startkwalificatie is een vwo-diploma, havo-diploma of mbo-diploma op niveau 2 of hoger. Jongeren tot 23 jaar die in het lopende jaar hun startkwalificatie hebben behaald staan genoemd onder de doelgroep Startkwalificatie behaald. Ten opzichte van vorig jaar zien we een stijging van 762 leerlingen die wél hun startkwalificatie hebben behaald (van 28.536 in 2015 naar 29.298 in 2016) De Boven leerplichtig doelgroep zijn de 18+ jongeren (uiteraard tot 23 jaar) die nog geen startkwalificatie hebben behaald. Doelgroep Leerplichtig 2.093 1.336 745 8.366 23.596 3.432 6.058 2.922 3.680 5.016 7.122 370 10.015 2.395 2.917 4.059 2.739 2.123 2.456 91.440 Kwalificatieplichtig 165 95 53 690 1.851 312 404 208 305 418 602 41 829 209 233 290 226 152 237 7.320 Startkwalificatie behaald 596 444 193 2.296 9.754 1.078 1.633 769 1.065 1.351 1.971 110 2.902 815 862 1.219 709 593 938 29.298 Boven leerplichtig 263 138 103 1.454 3.745 443 735 342 539 630 1.059 125 1.659 387 559 433 425 228 479 13.746 2015-2016 3.117 2.013 1.094 12.806 38.946 5.265 8.830 4.241 5.589 7.415 10.754 646 15.405 3.806 4.571 6.001 4.099 3.096 4.110 141.804 2014-2015 3.187 2.007 1.107 12.795 38.676 5.337 8.687 4.270 5.599 7.393 10.795 504 15.393 3.848 4.584 5.932 4.157 3.101 4.167 141.539 Tabel 2 / Jongeren naar type onderwijs van laatste schoolinschrijving In deze tabel is te zien in welk type onderwijs de bovenvermelde jongeren uit tabel 1 waren ingeschreven op 31-07-2016. Het Speciaal Basisonderwijs (SBO) is in dit jaarverslag, zoals in de wetgeving (Wet Primair Onderwijs (WPO) en Wet Expertise Centra (WEC)) is aangegeven, gerekend tot de categorie Primair Onderwijs. *De categorie overig houdt in dat er op de peildatum (31-07-2016) geen schoolinschrijving was. Hieronder vallen o.a. examenkandidaten (zonder startkwalificatie), personen met een startkwalificatie, jongeren die in het buitenland op school zaten op de peildatum, of jongeren die om een andere reden een vrijstelling van inschrijving hadden. Dit lijkt een grote groep, in tabel 1 is echter te zien dat van deze 38.808 leerlingen er 26.929 leerlingen een startkwalificatie hebben behaald en in tabel 11 zien we dat er 1.313 jongeren waren met een vrijstelling van schoolinschrijving. Daarnaast hadden alle leerlingen die examen hebben gedaan in dit schooljaar op de peildatum geen schoolinschrijving. 4048 van de categorie overig zijn leerplichtig waarvan 70% in het examenjaar zaten en daarom eind juni, begin juli uitgeschreven werden van een opleiding. Het streven van RBL is om volgend schooljaar een nog beter zicht te krijgen op de categorie overig. Primair onderwijs 1.301 795 374 5.097 15.076 2.052 3.837 1.832 2.251 3.068 4.257 103 6.066 1.418 1.773 2.555 1.477 1.329 1.337 55.998 Speciaal onderwijs 10 24 9 151 367 53 135 45 59 73 164 2 175 34 54 32 43 11 63 1.504 Voortgezet speciaal onderwijs 21 25 8 135 368 47 91 48 63 58 119 6 173 35 47 37 95 13 38 1.427 Voortgezet onderwijs 745 469 229 3.115 8.469 1.290 2.024 994 1.284 1.813 2.790 86 3.598 861 1.010 1.360 937 761 910 32.745 Middelbaar beroepsonderwijs 275 169 89 1.090 2.530 520 683 362 510 643 846 21 1.279 375 397 510 363 250 410 11.322 *Overig 765 531 385 3.218 12.136 1.303 2.060 960 1.422 1.760 2.578 428 4.114 1.083 1.290 1.507 1.184 732 1.352 38.808 2015-2016 3.117 2.013 1.094 12.806 38.946 5.265 8.830 4.241 5.589 7.415 10.754 646 15.405 3.806 4.571 6.001 4.099 3.096 4.110 141.804 2014-2015 3.187 2.007 1.107 12.795 38.676 5.337 8.687 4.270 5.599 7.393 10.795 504 15.393 3.848 4.584 5.932 4.157 3.101 4.167 141.539 REGIONAAL BUREAU LEERPLICHT/JAARVERSLAG 2015-2016 3
Werkprocessen Vanaf tabel 3 gaat het niet meer om het aantal jongeren in West-Brabant maar om het aantal werkprocessen dat door het RBL West- Brabant in behandeling werd genomen. In schooljaar 2015-2016 werden voor West-Brabantse jongeren in totaal 23.130 werkprocessen aangemaakt. Een werkproces is een term die gebruikt wordt in het Jeugd Volg Systeem (JVS), het systeem waarin alle interventies die voor jongeren gedaan worden geregistreerd. We werken met 15 verschillende soorten werkprocessen. Bijvoorbeeld het werkproces Absoluut verzuim of Informatie en advies. Soms is een werk proces in een kwartiertje afgehandeld maar veel vaker gaat het om een investering van een uur tot wel 40 contactmomenten met leerling, ouders, school en netwerkpartners. In totaal is aan 23.130 werkprocessen gewerkt in schooljaar 2015-2016, waarvan 21.828 door de Leerplichtambtenaren en trajectbegeleiders. In dit jaar verslag wordt alleen op het niveau van deze werkprocessen gerapporteerd. Tabel 3 / Werkprocessen Absoluut verzuim naar uitstroomreden Tabel 3 betreft de werkprocessen Absoluut verzuim welke door de leerplichtambtenaren in behandeling zijn genomen én de afronding ervan in de periode van 01-08-2015 tot en met 31-07-2016. Leerlingen van 5-18 moeten naar school zolang ze geen startkwalificatie hebben behaald. Als een leerling niet naar school gaat zonder geldige reden, dan is dat een overtreding van de leerplichtwet. Volgens de Leerplichtwet zijn gemeenten verplicht om te controleren of alle inwoners die onder de Leerplichtwet vallen op een school staan ingeschreven. Absoluut verzuim is één van de werkprocessen. Leerplichtige leerlingen zonder schoolinschrijving hebben de hoogste prioriteit. We streven er immers naar dat alle jongeren tot 18 jaar op school zitten, tenminste tot het moment waarop de startkwalificatie is behaald. De leerplichtambtenaar zal alles in het werk stellen om absoluut verzuim op te lossen. De leerplichtambtenaar heeft de mogelijkheid om sanctionerend op te treden indien ouders en leerlingen niet voldoen aan de verplichtingen uit de Leerplichtwet (HALT-verwijzing, proces verbaal). Steeds vaker wordt op een andere manier dan sanctionerend optreden geprobeerd de leerling terug naar school te leiden, via begeleiding of inschakeling van de juiste hulpverlening. Afgelopen jaren waren alleen de categorieën (terug) naar school en afgedaan gespecificeerd. Met af doening wordt bedoeld een procesverbaal of verwijzing naar Halt. Zie voor meer informatie hierover tabel 7. Uit nader onderzoek naar de cijfers bleek dat vrijstelling en verhuizing ook vaak als uitstroom reden werd vermeld. Deze aantallen zijn daarom nu ook vermeld. De andere redenen, die in de meeste gevallen incidenteel voorkomen, zijn samengevat onder anders. *1: Hieronder vallen de volgende uitstroomredenen: hoogst haalbare bereikt, onterechte melding, gesloten geplaatst, MBO niveau 2 niet haalbaar, onderzoek BRP (basisregistratie personen), startkwalificatie behaald. Bij een aantal van deze uitstroomredenen wordt automatisch een vervolgwerkproces opgestart, bijvoorbeeld Nazorg. De jongeren zonder schoolinschrijving en zonder startkwalificatie tussen de 18 en 23 jaar blijven we volgen via het werkproces RMC of In beeld. Het aantal werkprocessen Absoluut verzuim dat in behandeling werd genomen door de leerplichtambtenaar is ten opzichte van vorig jaar gestegen met 15. Het aantal werkprocessen dat door de administratie werd aangemaakt en onderzocht is gedaald van 1.515 naar 1.015. In totaal zijn er dus minder absoluut verzuim meldingen geweest in schooljaar 2015-2016 dan in het schooljaar ervoor wat dus betekent dat er minder leerlingen niet staan ingeschreven op een school, een positieve ontwikkeling. Tabel 4 / Relatief en luxe verzuim naar onderwijssoort In deze tabel staan het aantal werkprocessen relatief en luxe verzuim dat in behandeling zijn genomen in de periode van 01-08-2015 tot en met 31-07-2016, gespecificeerd naar het type onderwijs dat de leerling volgde. Het totaal aantal werkprocessen is vervolgens afgezet tegen het aantal leerlingen. Het aantal werkprocessen is hoger dan het aantal leerlingen. Hieruit blijkt dat er in sommige gevallen sprake was van meerdere verzuimmeldingen bij één leerling. Er is sprake van relatief verzuim als een leerplichtige jongere wel in een school staat ingeschreven, maar zonder geldige reden les- of praktijktijd verzuimt. Relatief verzuim is de officiële benaming in de Leerplichtwet voor spijbelen. De school zelf blijft verantwoordelijk voor de behandeling van het korter durende relatief verzuim. Bij relatief verzuim wordt onderscheid gemaakt tussen luxeverzuim en signaalverzuim. Relatief verzuim wordt gezien als een belangrijke indicator voor voortijdig schoolverlaten. Jongeren die beginnen met verzuimen hebben daar een reden voor. Ze kunnen overbelast zijn; hebben problemen in de thuissituatie, kampen met psychische of medische problemen of ze hebben motivatieproblemen waardoor ze niet aan alle lessen deelnemen. Als op verzuim niet adequaat wordt gereageerd kan dit leiden tot voortijdige schooluitval. Het is een belangrijke taak van de leerplichtambtenaar om elk verzuim te onderzoeken en te beoordelen of het verzuim verwijtbaar is. Indien na onderzoek blijkt dat er sprake is van zogenaamd signaalverzuim en extra aandacht of zorg nodig is dan wordt daarvoor binnen de school dan wel door jeugdhulpverlening of GGD de benodigde hulp ingeschakeld. Luxe verzuim wordt geregistreerd als werkproces als ouders, kinderen en jongeren buiten de reguliere school vakanties vrij nemen zonder toestemming van de school directeur of leerplichtambtenaar voor bijvoorbeeld vakantie. Over aanvragen < dan 10 dagen beslist de directeur van de school. Voor aanvragen voor verlof vanwege bijzondere omstandigheden van meer dan 10 dagen beslist de leerplichtambtenaar. In totaal werden 4.436 verzuimmeldingen opgepakt door medewerkers van het RBL West-Brabant. Het aantal meldingen is met 228 gestegen ten opzichte van vorig jaar. Een stijging van het aantal meldingen betekent niet per definitie een hoger verzuim. Het betekent wél een verhoging van het geregistreerde verzuim en meldingen. Alle medewerkers van het RBL West-Brabant zetten in op een betere registratie en melding door de onderwijsinstellingen. Frequenter bezoek en contact met school betekent een verhoging van het aantal geregistreerde verzuimmeldingen. Beter het verzuim goed in beeld én geregistreerd zodat we onnodig langdurig verzuim kunnen voorkomen óf de juiste organisaties uit ons netwerk kunnen inschakelen. Met de inzet van de leerplichtspreekuren op scholen zien we daar waar de spreekuren nieuw zijn een toename is van het melden van verzuim. Daar waar de leerplichtspreekuren al een duidelijke plek hebben binnen de school, zien we een afname. Een bijzondere categorie in onderstaande tabel is de kolom Registratie Niet ingezetenen (RNI). Sinds 6 januari 2014 kunnen niet-ingezetenen zich inschrijven in de Registratie Niet-Ingezetenen (RNI) bij inschrijfvoorzieningen bij 18 gemeenten in Nederland. De gemeente is één van die 18 gemeenten. Mensen met een RNI status zijn personen die niet of korter dan 4 maanden in Nederland wonen binnen een aaneengesloten periode van 6 maanden en die een relatie hebben met Nederlandse overheidsinstellingen. Het gaat bijvoorbeeld om mensen die tijdelijk in Nederland werken. Het betreft personen die niet in Nederland wonen, of korter dan vier maanden in Nederland wonen binnen een aangesloten periode van zes maanden. Voorbeelden van categorieën uit deze groep zijn mensen die hier hebben gewoond, maar die naar het buitenland vertrokken zijn. Of mensen die zich vanuit het buitenland hier hebben gevestigd, maar niet geregistreerd zijn, zoals buitenlandse studenten of Oost-Europese werknemers. Registratie Niet Ingezetenen (RNI)*1 (Terug) naar school 1 3 6 35 1 4 4 5 4 11 1 20 5 6 1 7 1 6 121 Afgedaan (zie afdoening) 2 1 1 3 1 1 9 Heeft vrijstelling (aangevraagd) 0 5 4 12 24 0 6 3 2 4 4 0 26 2 1 1 29 3 20 146 Verhuisd 2 0 0 9 2 0 2 0 7 0 3 1 12 3 2 1 2 0 5 51 Anders *1 0 0 2 7 22 1 3 2 2 3 5 0 6 2 1 4 8 3 4 75 2015-2016 3 5 9 36 84 2 16 9 16 11 26 2 65 12 10 8 46 7 35 402 2014-2015 3 6 7 36 85 15 19 4 11 17 34 6 74 10 11 5 21 0 23 387 Middelbaar beroepsonderwijs 12 7 8 83 380 42 80 20 45 69 119 3 2 164 37 20 38 19 16 33 1.197 Primair onderwijs 4 19 79 8 9 2 14 13 28 6 1 38 34 3 3 9 6 276 Speciaal onderwijs 1 3 8 1 4 5 3 1 26 Voortgezet onderwijs 59 12 8 378 654 43 188 67 64 120 170 40 1 259 64 103 52 91 23 50 2.446 Voortgezet speciaal onderwijs 2 1 22 54 4 14 4 5 2 26 1 34 6 1 6 1 183 Soort onderwijs niet aangeduid* 3 17 1 2 1 4 2 3 14 1 9 57 2015-2016 71 25 18 508 1.192 99 297 93 128 205 352 52 7 512 142 127 94 125 39 99 4.185 2014-2015 85 11 19 570 1.056 64 319 87 93 166 276 45 5 435 108 117 118 140 43 117 3.874 Luxe verzuim Middelbaar beroepsonderwijs 1 4 2 1 2 10 Primair onderwijs 3 6 1 15 22 2 1 2 6 6 3 43 7 7 1 125 Speciaal onderwijs 2 4 1 1 1 1 2 12 Voortgezet onderwijs 2 1 1 8 27 2 3 10 3 2 1 22 8 1 1 1 5 98 Voortgezet speciaal onderwijs 1 1 3 5 Soort onderwijs niet aangeduid 1 1 2015-2016 5 7 2 27 59 7 4 0 12 11 9 4-71 0 17 1 8 1 6 251 2014-2015 8 4 5 25 87 1 16 2 8 16 12 0-47 0 7 17 9 7 2 274 Er werden in totaal 4436 verzuimmeldingen geregistreerd over 3193 leerlingen. Dat betekent dat voor 1 leerling meerdere verzuimmeldingen gedaan worden. werkprocessen Relatief Verzuim en Luxe verzuim 2015-2016 76 32 20 535 1.251 106 301 93 140 216 361 56 7 583 142 144 95 133 40 105 4.436 Aantal leerlingen 2015-2016 48 27 14 380 896 81 215 64 113 150 224 49 7 413 110 110 80 97 36 79 3.193 4
Jaar verslag 2015 2016 Tabel 5 / Percentage verzuim van het aantal werkprocessen verzuim In deze tabel is te zien wat de verhouding is tussen het aantal leerlingen in de leeftijd van 5 tot 18 jaar en het aantal werkprocessen relatief en luxe verzuim. Over de totale regio is het percentage licht gestegen, met 0,26%. Per gemeente is er een wisselend beeld te zien. Een lichte stijging van het verzuimpercentage komt meestal doordat er meer aandacht is besteed aan het meldgedrag van scholen. Contact over het melden van verzuim levert meestal een toename van het aantal verzuimmeldingen op. Het is aan het RBL om continu het belang van het melden van verzuim te blijven onderstrepen op de diverse scholen. Vanaf 2017 kunnen basisscholen en scholen voor speciaal onderwijs verzuim melden via het verzuimloket van DUO. Deze tool is nu nog alleen nog beschikbaar voor het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. We zagen eerder dat deze tool direct een betere registratie oplevert en het aantal verzuimmeldingen stijgt. In het schooljaar 2016-2017, zal door deze registratie een vermoedelijk toename van het aantal verzuimmeldingen in het basisonderwijs en speciaal onderwijs gaan opleveren. werkprocessen relatief en luxe verzuim 2015-2016 76 32 20 535 1.251 106 301 93 140 216 361 56 583 142 144 95 133 40 105 4.429 leerlingen 5 tot 18 jaar 2.308 1.466 814 9.301 26.027 3.826 6.650 3.200 4.110 5.588 7.904 422 11.122 2.677 3.233 4.461 3.042 2.348 2.787 101.286 2015-2016 Percentage verzuim 2015-2016 3,29% 2,18% 2,46% 5,75% 4,81% 2,77% 4,52% 2,91% 3,41% 3,86% 4,57% 13,27% 5,24% 5,30% 4,45% 2,13% 4,37% 1,70% 3,77% 4,37% werkprocessen relatief en luxe verzuim 2014-2015 93 15 24 595 1143 65 335 89 101 182 288 45 482 109 124 135 149 50 119 4.148 leerlingen 5 tot 18 jaar 2014-2015 2.355 1.446 813 9.296 25.666 3.878 6.515 3.220 4.102 5.582 7.936 348 11.081 2.686 3.267 4.388 3.068 2.339 2.819 100.805 Percentage verzuim 2014-2015 3,95% 1,04% 2,95% 6,40% 4,45% 1,68% 5,14% 2,76% 2,46% 3,26% 3,63% 12,93% 4,35% 4,06% 3,80% 3,08% 4,86% 2,14% 4,22% 4,11% Tabel 6 / Afdoeningen relatief verzuim Een afdoening is een maatregel waarmee de leerplichtwet kan worden gehandhaafd. Afdoeningen zijn gebonden aan regels van het Openbaar Ministerie en moeten in volgorde van zwaarte worden toegepast: waarschuwing, Halt-verwijzing, opmaken van een proces-verbaal. Bij relatief verzuim wordt meestal de jongere zelf aangesproken op zijn of haar gedrag. (Vanaf 12 jaar zijn jongeren zelf mede verantwoordelijk voor het bezoeken van de school volgens de richtlijnen van de leerplichtwet.) Bij luxe verzuim (vakantie buiten schoolvakanties zonder toestemming van school) en absoluut verzuim zijn de ouders de eerst verantwoordelijken. Halt verwijzingen en processen-verbaal worden altijd besproken met het Openbaar Ministerie. In deze tabel is te zien welke afdoeningen zijn ingezet bij werkprocessen relatief verzuim in de periode van 01-08-2015 tot en met 31-07-2016. Wanneer er minder leerlingen zijn dan werkprocessen, betekent dit dat sommige leerlingen meerdere afdoeningen op hun naam hebben. Hierbij is dus sprake van recidive. Ten opzichte van 2014-2015 is er een lichte stijging van het aantal afdoeningen, met name het aantal verwijzingen naar Halt is gestegen van 156 in 2014-2015 naar 178 in 2015-2016. Het totaal aantal afdoeningen is ten opzichte van vorig schooljaar licht gestegen met 31. De inzet op scholen door o.a. leerplichtspreekuren veroorzaakt een afname van verzuim. Een toename van Halt-verwijzingen is een logisch gevolg, daar waar de leerplichtambtenaar een duidelijke plek heeft binnen school, vaker in gesprek gaat met de leerling, zien we ook een lichte stijging van Halt-verwijzingen. Hoewel de aandacht steeds meer gaat naar het verlenen van zorg en begeleiding blijft handhaving noodzakelijk. Leerplichtambtenaren en trajectbegeleiders geven allemaal aan dat de problematiek van de jongeren die verzuimen in toenemende mate zwaarder is geworden. De richtlijnen van het Openbaar Ministerie en de Raad voor de Kinderbescherming geven in toenemende mate aan dat hulpverlening voor handhaving moet komen. Als verzuim niet verwijtbaar lijkt, omdat er te veel problemen spelen wordt vaker besloten geen proces-verbaal op te maken in het Leerplicht Casus Overleg (LCO), waar leerplichtambtenaren de voor genomen processen-verbaal bespreken met de Parketsecretaris van het Openbaar Ministerie. Registratie Niet Ingezetenen (RNI)*1 Proces-verbaal relatief verzuim 4 2 19 46 5 10 1 4 8 8 2 1 19 1 2 1 5 2 3 143 Aanvullend proces-verbaal 1 6 2 1 4 1 2 2 7 1 2 1 30 Proces-verbaal met melding SVB 1 1 2 Verwijzing Halt 2 4 2 35 45 3 7 6 5 6 13 1 24 2 10 9 4 178 2015-2016 7 4 4 60 94 9 21 8 9 16 23 3 1 51 3 13 1 16 3 7 353 Leerlingen 2015-2016 6 2 4 44 85 8 17 7 8 13 23 3 1 44 3 13 1 11 2 6 301 2014-2015 6 3 51 83 5 32 2 7 25 19 1 30 6 13 14 6 4 15 322 Leerlingen 2014-2015 6 3 44 80 4 24 1 6 23 19 1 28 6 10 11 6 4 13 289 Verzuim leidt niet altijd tot een proces-verbaal, vaak wordt er een waarschuwing gegeven aan de jongere. Dit kan zijn een mondelinge waarschuwing of een schriftelijke waarschuwing, zonder een gesprek of een schriftelijke waarschuwing na een gesprek met de jongere. Bij absoluut verzuim en luxe verzuim zijn geen waarschuwingen afgegeven. Waarschuwingen 2015-2016 17 8 9 215 468 20 128 31 58 74 109 11 1 227 30 62 8 54 1 40 1.571 Tabel 7 / Afdoeningen absoluut verzuim In deze tabel is te zien welke afdoeningen (maatregelen) zijn ingezet bij werkprocessen absoluut verzuim in de periode van 01-08-2015 tot en met 31-07-2016. Deze leerlingen stonden niet op een school ingeschreven. De leerplichtambtenaar oordeelde dat dit verwijtbaar was aan de ouders en maakte proces verbaal op. Het aantal processen-verbaal vanwege absoluut verzuim is ten opzichte van vorig schooljaar afgenomen met 5. In relatie tot het aantal meldingen absoluut verzuim bedraagt het percentage processen-verbaal 2%. Dit is ten opzichte van 2014-2015 gedaald met 1,3%. Proces-verbaal absoluut verzuim 2 1 1 1 2 1 8 2015-2016 2 1 1 1 2 1 8 Leerlingen 2015-2016 2 1 1 1 2 1 8 2014-2015 3 1 2 4 2 1 13 Leerlingen 2014-2015 3 1 1 4 2 1 12 Tabel 8 / Afdoeningen luxe verzuim In deze tabel is te zien welke afdoeningen zijn ingezet bij werkprocessen luxe verzuim in de periode van 01-08-2015 tot en met 31-07-2016. Het aantal processen-verbaal vanwege luxe verzuim is in de totale regio afgenomen met 9. Een voor de hand liggende verklaring is dat er minder prikacties luxe verzuim zijn gedaan in de regio. Dit zijn acties waarbij de leerplichtambtenaren op bijvoorbeeld de dag voor de vakantie gaan controleren op absentie. We weten uit ervaring dat in een gemeente waar het luxe verzuim als speerpunt onder de aandacht wordt gebracht een reactie ontstaat. De ene school gaat daardoor strakker beleid voeren en staat steeds minder verlof buiten de vakantie toe. Anderen gaan meer zelf beslissen en melden minder bij de leerplichtambtenaar. Dit is wettelijk toegestaan. De directie van een school mag op basis van voorgeschreven richtlijnen zelf beslissen inzake aanvragen voor verlof van minder dan 10 dagen. Voor verlof aanvragen van meer dan 10 dagen beslist de leerplichtambtenaar. Proces-verbaal luxe verzuim 2 5 10 1 1 7 1 11 1 1 1 41 Aanvullend proces-verbaal 0 2015-2016 2 5 10 1 1 7 1 11 1 1 1 41 Leerlingen 2015-2016 2 5 10 1 1 7 1 11 1 1 1 41 2014-2015 1 1 2 9 2 1 11 3 7 6 6 1 50 Leerlingen 2014-2015 1 1 2 9 2 1 11 3 7 6 6 1 50 REGIONAAL BUREAU LEERPLICHT/JAARVERSLAG 2015-2016 5
Tabel 9 Vrijstellingen In deze tabel is het aantal vrijstellingen te zien over de periode van 01-08-2015 tot en met 31-07-2016. Dit betreft de leerlingen die in deze periode een vrijstelling van inschrijving hadden. De leerplichtwet 1969 definieert een aantal gronden waarop door de leerplichtambtenaar vrijstelling van de leerplicht mag worden verleend. De gronden lopen uiteen van lichamelijke of psychische belemmeringen om volledig dagonderwijs te volgen, tot bezwaar tegen de richting van de school. Bij de behandeling van een vrijstelling maakt de leerplichtambtenaar altijd een afweging tussen de reden van de aanvraag en het onderwijsbelang van het kind. De leerplichtwet kent een aantal gronden voor vrijstelling. De meest gebruikte in de regio (met name Baarle Nassau) is een vrijstelling op grond van artikel 5 onder c, het volgen van onderwijs op een school in het buitenland. Het afgelopen jaar volgde 908 jongeren onderwijs op een school in het buitenland, voornamelijk scholen in België. Dat verklaart ook het hoge percentage vrijstelling voor en waarbij ouders relatief vaker de keus maken om kinderen in België onderwijs te laten volgen. Artikel 3a vervangende leerplicht wordt verstrekt aan jongeren boven de 14 jaar die om moverende redenen geen volledig dagonderwijs kunnen volgen. Artikel 3b betreft vervangende leerplicht voor het laatste schooljaar. Dit biedt de mogelijkheid om een maatwerk traject te creëren van onderwijs en werk of zorg. Een andere grond voor vrijstelling is die van artikel 5 onder a. Hierop kunnen ouders een beroep doen als vanwege lichamelijke en/of psychische kenmerken een kind niet in staat is om onderwijs te volgen. Artikel 5 onder b betreft ouders die op grond van overwegende bedenkingen bezwaar maken tegen de richting van het onderwijs. Van artikel 15 (vrijstelling vanwege het volgen van ander onderwijs) is over het algemeen sprake wanneer een kwalificatieplichtige jongere een interne bedrijfsopleiding volgt. Voor deze jongeren zijn op school geen verdere mogelijkheden, maar binnen een bedrijf wel. Dit gaat inderdaad meestal om jongeren die binnen een bedrijf worden opgeleid (soms met een diploma als eindresultaat, soms niet) Voor deze jongeren zijn op school vaak verder geen mogelijkheden en binnen een bedrijf wel. In incidentele gevallen gaat het om een ander soort opleiding. Maar je kun wel zeggen over het algemeen jongeren die een interne bedrijfsopleiding volgen. Het totale aantal jongeren met vrijstelling is gestegen van 1.185 in 2014-2015 naar 1.313 in 2015-2016. Ook waren er meer jongeren met een vrijstelling op grond van artikel 5 onder a en artikel 5 onder c, dit is respectievelijk gestegen van 244 in 2014-2015 naar 276 in 2015-2016 en van 831 in 2014-2015 naar 908 in 2015-2016. Het aantal vrijstellingen dat relevant is in de betreffende periode: Toekenning artikel 3a (vervangende leerplicht) Toekenning artikel 3b (vervangende leerplicht laatste schooljaar) Toekenning 5 onder a (medisch/psychisch) Toekenning 5 onder b (bedenkingen tegen richting) Toekenning 5 onder c (school buitenland) Toekenning 5a (trekkende bevolking) 1 2 1 2 6 1 4 1 1 2 1 10 2 1 1 36 45 8 17 12 8 21 12 46 13 14 13 10 4 13 276 1 2 3 4 2 1 3 4 5 25 2 26 136 43 86 7 19 3 8 10 11 203 20 2 243 3 86 908 2 4 1 1 8 Toekenning 15 (ander onderwijs) 1 11 21 1 4 2 1 6 4 12 5 3 5 1 2 79 Toegekend via DUO (vrijstelling eerder in andere regio toegekend) 1 1 2015-2016 8 27 138 96 158 16 41 17 20 43 29 264 43 21 21 261 8 102 1.313 2014-2015 8 16 136 76 141 13 35 15 26 35 30 264 33 24 20 234 6 73 1.185 Aantal leerlingen per gemeente 5 tot 18 jaar Percentage leerlingen dat een vrijstelling heeft 2.308 1.466 814 9.301 26.027 3.826 6.650 3.200 4.110 5.588 7.904 11.122 2.677 3.233 4.461 3.042 2.348 2.787 100.864 0,35% 1,84% 16,95% 1,03% 0,61% 0,42% 0,61% 0,53% 0,49% 0,77% 0,37% 2,37% 1,61% 0,65% 0,47% 8,58% 0,34% 3,66% 1,30% Tabel 10 / Langdurig relatief verzuimers (voorheen thuiszitters ) naar onderwijssoort In deze tabel is het aantal langdurig relatief verzuimers (voorheen thuis - zitters) vermeld. Dit betreft jongeren met een schoolinschrijving die langer dan 4 weken hebben verzuimd. Het afgelopen schooljaar hebben we in de regio 196 werkprocessen over thuiszitters aangemaakt. Dit is een daling van 35 ten opzichte van het schooljaar daarvoor; een daling van 15%. Deze 196 West-Brabantse jongeren zaten op enig moment 4 weken of langer thuis. In de meeste gevallen is het thuiszitten binnen het schooljaar opgelost. Aan het eind van het schooljaar waren er nog 45 thuiszitters. Hierbij dient wel opgemerkt te worden dat er aan het begin van het nieuwe schooljaar op 15-09-2016 nog maar de regio 5 thuiszitters in de regio waren. De voornaamste reden voor thuiszitten is dat er tijdelijk geen geschikt onderwijsaanbod is voor een leerling. Bijvoorbeeld vanwege wachtlijsten na een verwijzing naar het speciaal onderwijs of een hulpverleningstraject. De hele regio West-Brabant heeft de registratie van het aantal leerlingen en hun schoolloopbaan heel goed op orde. We weten precies wat er aan de hand is. De basisregistratie is sluitend. Wij weten van elke in de gemeente ingeschreven leerling wat er aan de hand is. Wij registreren niet alleen het aantal begeleidingen maar ook datgene waar we (even) niets aan kunnen doen. Van elke jongere die thuis zit in de leerplichtige leeftijd weten we wat er aan de hand is. Al deze leerlingen zitten in een traject terug naar school of in een passend zorg traject. We weten van elke langdurige relatief verzuimer (voorheen thuiszitter) wat er aan de hand is. De samenwerkingsverbanden primair onderwijs en voortgezet onderwijs zijn verantwoordelijk voor de thuis zitters. De samenwerking is altijd goed geweest en het afgelopen jaar nog meer geïntensiveerd. Het protocol thuiszitters met daarin de aanpak en samenwerkingsafspraken rond thuiszitters, is aangescherpt en wordt door de drie samenwerkingsverbanden in West-Brabant nageleefd. Er vinden in de regio zogenaamde matchgesprekken plaats tussen RBL en het samenwerkingsverband waar op casuïstiek-niveau afspraken worden gemaakt wie welke casus gaat oppakken om de leerlingen weer in het onderwijs te plaatsen. In het huidig jaarverslag verstaan we onder thuiszitters; leerplichtige of kwalificatieplichtige jongeren die staan ingeschreven op een school of onderwijsinstelling en deze langer dan 4 aaneengesloten weken niet bezoeken. Registratie Niet Ingezetenen (RNI) Middelbaar beroepsonderwijs 5 11 4 2 2 2 5 7 1 1 1 41 Voortgezet onderwijs 1 2 31 11 5 1 6 2 20 10 1 4 4 2 100 Primair onderwijs (incl. SBO) 1 5 2 1 3 3 1 1 1 18 Voortgezet speciaal onderwijs 1 1 10 2 5 1 2 2 9 2 2 37 gemelde langdurig relatief verzuimers 2015-2016 opgelost in schooljaar 2014-2015 Actuele langdurig relatief verzuimers 2015-2016 gemelde relatief verzuimers 2014-2015 1 1 1 8 57 2 22 3 10 6 13 2-39 14 1 4 7 1 4 196 1 1 0 6 47 0 18 3 6 4 10 0 34 7 0 3 8 0 4 152 0 0 1 2 10 2 4 0 4 2 3 0 6 8 1 1 0 1 0 45 2 2 1 12 80 1 31 1 4 8 15-7 30 12 2 6 9 0 8 231 6
Jaar verslag 2015 2016 Tabel 11 / Uitstroomredenen RMC (18+) na begeleiding door leerplichtambtenaar / trajectbegeleider Het aantal begeleidingstrajecten voor jongeren van 18 jaar en ouder is met 280 processen gestegen. Er is afgelopen schooljaar veel meer focus geweest op het begeleiden van de leerling/jongere naar andere opleiding of naar werk. We hebben in de gehele regio afgelopen schooljaar sterk ingezet op de begeleiding van de nieuwe voortijdig schoolverlaters, met als positief gevolg dat er in elke gemeente meer jongeren actieve begeleiding hebben gehad. Met de invoering van nieuwe maatregelen voorkomen voortijdig schoolverlaten(vsv )krijgt deze doelgroep ook de komende periode een krachtig impuls. Nieuw in de komende periode is dat het accent niet alleen ligt op het behalen van de startkwalificatie maar ook op het begeleiden van kwetsbare jongeren zonder start kwalificatie naar kansrijkere posities in de maatschappij. Er zijn voor jongeren (18+) na begeleiding door een leerplichtambtenaar of trajectbegeleider diverse uitstroomredenen te benoemen en in deze tabel gegroepeerd. Een toelichting op de diverse uitstroomredenen: Geen doelgroep meer: jongeren die 23 zijn geworden, buiten de regio zijn verhuisd, startkwalificatie hebben behaald. Tijdelijk niet plaatsbaar: jongeren die door omstandigheden (bijv. zwanger, detentie, hulverleningstraject) tijdelijk niet in staat zijn onderwijs te volgen. Onterechte melding: jongeren bij wie kort na de melding bleek dat er toch sprake was van een school inschrijving of een startkwalificatie. Aangemeld opleiding: jongeren die al zijn aangemeld voor een opleiding voor het komende schooljaar, maar nog geen schoolinschrijving hebben. Samen met de diverse scholen en het samenwerkingsverband gaan we komende periode inzetten op het tijdig en juist aansluiten van systemen zodat onterechte meldingen of administratieve verwerking van school - inschrijvingen tijdig plaatsvindt. 2015-2016 2014-2015 Geen doelgroep meer 0 0 0 9 23 2 1 0 3 3 5 13 1 1 0 3 1 2 67 86 Tijdelijk niet plaatsbaar 2 2 1 33 40 0 6 2 12 4 12 33 3 1 3 6 1 2 163 135 Werk 6 3 27 75 8 7 2 12 5 15 35 3 11 3 5 2 219 133 Onterechte melding 1 1 0 6 92 4 11 3 0 7 29 12 6 5 1 2 1 4 185 73 Aangemeld opleiding 1 3 16 78 6 9 4 6 13 31 20 3 5 1 2 1 199 98 Begeleiding beëindigd, zonder opgaaf van reden door cliënt Opleiding (continuering of andere) 1 1 1 39 39 3 9 1 19 10 8 38 7 10 1 7 1 3 198(*1) 170 3 1 1 15 13 2 5 4 6 2 7 24 1 7 0 11 2 2 106 163 2015-2016 14 8 6 145 360 25 48 16 58 44 107 175 24 40 9 36 8 14 1.137 857 Leerlingen 2015-2016 14 7 5 127 335 25 46 16 54 39 98 153 23 37 9 34 8 14 1.044 789 2014-2015 8 5 15 81 286 14 60 13 40 36 62 102 31 32 15 16 11 30 857 Leerlingen 2014-2015 8 5 11 77 263 11 52 13 37 31 59 98 30 26 15 15 11 27 789 Geen gegevens SUWI Inkomen uit werk < 300,- Inkomen uit werk > 300,- Uitkering UWV/GSD Uitkering wajong Niet bekend Opmerking tabel 11 en tabel 11a over het aantal. In tabel 11a is een totaal van 191 vermeld en in tabel 10 een totaal van 198. Het verschil komt doordat bij een aantal jongeren meerdere processen zijn afgehandeld. Voor tabel 11a wordt naar de Suwiprioriteit gekeken en daar wordt dan uiteraard alleen het aantal jongeren vermeld. Tabel 10a / SUWI prioriteit van leerlingen waarbij traject beëindigd zonder opgaaf reden door cliënt Geen gegevens Suwi 82 43% Inkomen uit werk < 300 31 16% Inkomen uit werk > 300 47 24% Uitkering UWV/GSD 24 13% Uitkering WAJONG 1 1% Niet bekend 6 3% 2015-2016 191 100% Tabel 11b / Preventief begeleide jongeren Toelichting Een deel van de in tabel 10 vermelde RMC trajecten is behandeld in het kader van preventie. Preventief wil zeggen dat een RMC traject is opgestart terwijl er nog sprake was van een schoolinschrijving. Studenten met zogenaamd afhaakgedrag werden al begeleid door een RMC trajectbegeleider voordat ze de school daadwerkelijk hebben verlaten. Overigens kunnen deze trajecten ook opgestart en afgehandeld worden onder relatief verzuim of zorg. Voor het nieuwe schooljaar gaan we een eenduidige registratie naar deze vorm van begeleiding hanteren. preventief Aantal preventief behandelde RMC trajecten* 2015-2016 Aantal preventief behandelde RMC trajecten* 2014-2015 2 9 63 6 8 3 1 7 20 9 3 6 1 1 1 0 140 2 4 12 41 4 13 5 3 5 13 11 1 6 1 1 3 2 127 REGIONAAL BUREAU LEERPLICHT/JAARVERSLAG 2015-2016 7