WO/ Science in Primary Education de praktijk aan het woord (Jos Marell & Wim Wevers) Stand van zaken samenleving & overheid opleiding & ondersteunende instanties leerkracht & student lerarenopleiding kinderen in het primair onderwijs 1 van xx
samenleving De maatschappij is heftig in beweging: economische crisis industriële werkgelegenheid neemt af meer individualisme maatregelen t.b.v. milieu / energie / duurzaamheid staan ter discussie overheid Regeringsbeleid: weinig consistent, lange termijnvisie? Het onderwijs zou een positie van de Lage Landen in de top van Europa moeten verzekeren (kennisintensieve economie) Masterplan Ruimte voor Talent Beleidsnota Samen grenzen verleggen voor elk talent De overheid bezuinigt. 2 van xx
opleiding leraren schaalvergroting/fusies extensivering van het onderwijs essenties! competentiegerichtheid / invoering kennisbasis invoering entreetoets aandacht voor onderzoek sterkere betrokkenheid bij nascholing ondersteunende instanties, o.a. HBO-raad / Cie. Meijerink: voorstellen Kennisbasis Onderwijscoöperatie herijking bekwaamheidseisen Cito & SLO: entree-/instaptoets TalentenKracht Wetenschapsknooppunten Platform Bèta Techniek Nascholing gekoppeld aan zuilen 3 van xx
leerkracht primair onderwijs veel hoge werkdruk; veel zorgleerlingen opbrengstgericht onderwijs nadruk op taal en rekenen onvoldoende zicht op het belang van de zaakvakken (PPON/WOpeilingen)? handelingsverlegenheid / gebrek aan zelfvertrouwen beperkt overzicht over de Pedagogical Content Knowledge open onderwijs student lerarenopleiding p.o. veel meer aandacht voor zorgleerlingen, sociale vaardigheden en kunst, minder voor uitdagingen in profielkeuze V.O. minder bèta instroomniveau stijgt (o.a. Alpo), niet zo in Vlaanderen 4 van xx
Kinderen in het primair onderwijs als eindpunt meer onevenwichtigheid aanwijsbaar wereldwijs: veel ervaringen met multimedia en sociale media minder ervaringen met concrete werkelijkheid dichtbij huis (in Vlaanderen zeker niet overal even uitgesproken) onderwijs komt vaak niet (meer) tegemoet aan de behoeften van kinderen, het is niet altijd afgestemd op de nieuwe werkelijkheid met een grotere culturele diversiteit en nieuwe technologieën onderzoekshouding & oplossingsgerichtheid staan ook onder druk 5 van xx
Kinderen in het primair onderwijs als beginpunt (1) Jonge kinderen komen op school met tal van verwachtingen, interesses, mogelijkheden, talenten Ze zijn nieuwsgierig en hebben de potentie om op onderzoek uit te gaan (zie Svyatov) In levensechte situaties kunnen hun interesses en talenten naar voren komen, die kun je helpen ontwikkelen 6 van xx
Kinderen in het primair onderwijs als beginpunt (2) Betekenisvol zinvol onderwijs (kernprogramma?) Bij wereldoriëntatie speelt de ontwikkeling van attitude en vaardigheden een centrale rol; onderwijs voor Hoofd, Hart en Handen Leerlijnen voor WO-/sciencevaardigheden?! 7 van xx
Studenten in de lerarenopleiding primair onderwijs (1) Overgrote meerderheid is : sterk in communicatieve en agogische vaardigheden; schoolser? minder ondernemend, minder gericht op onderzoek, minder gevoelig voor uitdagingen zijn in de minderheid, uitvalpercentage hoger (jongensproject Vlaamse Hogescholen en Pabo): minder schrijfvaardig, minder behoefte aan praten over, minder reflectief doeneriger, zoeken uitdaging, durven te improviseren Beide groepen staan anders in de praktijk WO/Science verbinden aan taal? En/of aan kunst? 8 van xx
Studenten in de lerarenopleiding primair onderwijs (2) Belangrijk is de ontwikkeling van (zelf)vertrouwen (o.a. door stevige kennisbasis) een kritische onderzoekshouding vakdidactische begeleidingsbekwaamheid aandacht voor het belang van science in onze samenleving en zicht op de aard van het vak voldoende oefenmogelijkheden in de stagepraktijk (welkome impuls?!) 9 van xx
In de basisschoolpraktijk WO-peiling (2005 en 2010) en PPON-resultaten 2010 voor natuur en techniek gaven zeer wisselend beeld of vielen tegen kennis (+ vaardigheden) leerlingen tijdsinvestering ruimte voor studenten voor WO-/scienceactiviteiten wisselend Er is een slag te winnen in de hoofden van leerkrachten vakdidactische kijkwijzers zouden mentoren kunnen ondersteunen digitalisering van methoden zorgt soms (?) voor verarming afspraken binnen schoolteam over basisprincipes en sleutelvaardigheden zouden verbeterslag mogelijk kunnen maken 10 van xx
In de lerarenopleiding primair onderwijs Extensivering vraagt om slimme keuzes: waar gaat het bij science in essentie om? Antwoord 1: invoering Kennisbasis en entree-/instaptoets - maar vakkennis is slechts een eerste stap aan competentieontwikkeling Antwoord 2: intensieve training (onderdompeling) voor bijvoorbeeld Inquiry Based Science Education met daaraan gekoppelde specifieke praktijkopdrachten uit te voeren op Opleidingsscholen (performance-assessments?!) - maar wanneer in de opleiding zou die moeten plaatsvinden? Antwoord 3: Levenslang leren vereist; interessant aanbod voor nascholing Science; vrijblijvend of verplicht (functiewaarderingssysteem)?! 11 van xx
Verwachtingen vanuit de samenleving Nu: kennismaatschappij maar kennis is relatief, er is behoefte aan referentiekaders: Welke kennis is van belang en waarvoor? Wat moet geleerd worden? Naast kennisontwikkeling is persoonsvorming belangrijk, zeker met het oog op veranderingen in de samenleving nu en straks behoefte aan creativiteit, inventiviteit, kritische zin, flexibiliteit, sociale vaardigheden Het lijkt belangrijk(er) in te zetten op de ontwikkeling van vaardigheden en attitude. WO/Science heeft veel te bieden! 12 van xx
Landelijke en regionale overheid en instanties Landelijke overheid zorgt voor wet- en regelgeving kern- en tussendoelen (tule.nl) / eindtermen ontwikkeling kernprogramma eisen aan beroepsopleiding (invoering kennisbasis, landelijke toetsing, certificering) - toezicht(onderwijsinspectie) Leerplanontwikkeling (3 zuilen) kan zorgen voor lijn, samenhang en faciliteert, bijvoorbeeld via subsidies; vaak op projectbasis en steeds vaker moet/kan het onderwijs zelf voorstellen indienen / aanvragen doen. Hier liggen kansen! Scholen aan zet. 13 van xx
Stellingen geselecteerd uit vergadering Een onderzoekgerichte benadering in het basisonderwijs is de meest effectieve benadering; niet alleen voor science, maar ook voor wereldoriëntatie/zaakvakken Een duidelijke samenhang of zelfs koppeling tussen science en andere leergebieden (taal, rekenen/wiskunde en kunst) levert in het basisonderwijs hogere leeropbrengsten op. Leraren in opleiding toerusten met een gedegen (brede) kennisbasis levert goede leerkrachten op De opleiding voor het onderdeel science moet er voor mannelijke en vrouwelijke studenten verschillend uitzien. 14 van xx