Digitale geletterdheid en de lerarenopleidingen, een ontwikkelplan

Transcriptie

1 Digitale geletterdheid en de lerarenopleidingen, een ontwikkelplan SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling VELON conferentie Brussel, 4 februari 2016 Petra Fisser, Monique van der Hoeven, Sigrid Loenen, Allard Strijker

2 Vandaag Doel: Beoordelen SLO materialen op bruikbaarheid voor opleidingen Voorstellen voor aanpassing Inventarisatie met welke partners samen te werken Aanpak: Informatie: SLO onderzoek 21e eeuwse vaardigheden Producten SLO (in ontwikkeling) Digitale geletterdheid Aan de slag Nabespreking

3 Welk onderwijs nu voor straks?

4 Nieuwe ontwikkelingen

5 Een kerncurriculum: de basis voor iedereen Basis om te participeren in de maatschappij: taalvaardig: Nederlands en Engels rekenvaardig: rekenen/wiskunde digitale geletterdheid Burgerschap Vakoverstijgende vaardigheden 3 inhoudsdomeinen

6 21 e eeuwse vaardigheden 2014: Wat wilden we weten? Wat zijn de vaardigheden van de toekomst? Hoeveel aandacht is er voor deze vaardigheden in het primair onderwijs en in de onderbouw van het voortgezet onderwijs? 2014: Wat hebben we gedaan? Debat gevolgd en literatuuronderzoek gedaan om te bepalen om welke vaardigheden het zou moeten gaan Kerndoelen en leermiddelen onderzocht Vragenlijst en case studies van scholen Discussiebijeenkomsten met leraren en andere experts

7 21 e eeuwse vaardigheden Creativiteit Kritisch denken Probleemoplosvaardigheden Communiceren Samenwerken Digitale geletterdheid Sociale en culturele vaardigheden Zelfregulering bedenken van nieuwe ideeën en deze kunnen uitwerken en analyseren kunnen formuleren van een eigen onderbouwde visie of mening (h)erkennen van een probleem of tot een plan kunnen komen om het probleem op te lossen effectief en efficiënt overbrengen en ontvangen van een boodschap gezamenlijk realiseren van een doel en anderen daarbij kunnen aanvullen en ondersteunen effectief en efficiënt gebruik van ICT effectief leren, werken en leven met mensen met verschillende etnische, culturele en sociale achtergronden realiseren van doelgericht en passend gedrag

8 Wat gebeurt er in de lespraktijk? Vaardigheden worden belangrijk gevonden Soms tot regelmatig aandacht voor de vaardigheden in de les

9 Voorbeeld: digitale geletterdheid - mediawijsheid Mate van aandacht voor mediawijsheid (gemiddelde score leraren po/onderbouw vo) (score 1=bijna nooit; score 5=bijna altijd) Leraren uit de bovenbouw po besteden significant meer aandacht aan mediawijsheid dan leraren in andere leerjaren po. Zij scoren ook significant hoger dan leraren vo onderbouw.

10 Conclusies e eeuwse vaardigheden komen weinig structureel en doelgericht aan de orde, in lessen en methodes Leraren hebben meer houvast nodig Gegeven het belang van de vaardigheden is meer aandacht wenselijk Inbedden in bestaande leergebieden meest kansrijke optie

11 Aanvulling digitale geletterdheid Digitale geletterdheid ICT-(basis)vaardigheden kunnen omgaan met ICT Mediawijsheid bewust, actief en kritisch omgaan met media Informatievaardigheden zoeken, selecteren, verwerken en gebruiken van relevante informatie Computational thinking het (her)formuleren van problemen op een zodanige manier dat het mogelijk wordt om een computer of ander gereedschap te gebruiken om het probleem op te lossen

12

13 Lespraktijk: uitkomst case studies Scholen die (meer) aandacht besteden aan doen dit vanuit: pedagogische visie of schoolprofiel (bijv. technasium, cultuurprofielscholen) projectonderwijs, weinig (structureel) in leergebieden Leraren vinden innovatieve toepassing vaardigheden vaak lastig vorm te geven Kritisch denken, probleemoplossend denken en handelen en digitale geletterdheid worden complex gevonden Meerderheid van de leraren (67%) voelt zich niet voldoende toegerust en heeft behoefte aan lesmateriaal en professionalisering

14 SLO-producten Voorbeeldmatig leerplankader (2015) voor probleemoplossen, creativiteit, digitale geletterdheid (alle vier de onderdelen), (2016) zelfregulering, kritisch denken: beschrijving & belang voor het onderwijs uitwerking in inhouden en (tussen)doelen Voorbeeld(les)uitwerkingen Leerlijnen/rubrics

15 Doelen, inhouden en voorbeelden Inhouden en doelen geformuleerd als einddoelen Per vaardigheid, subvaardigheid en doel nagaan op welke manier dit in het basis- en voortgezet onderwijs aan de orde kan komen Dus niet: computational thinking is alleen voor VWO, creatief denken is alleen voor onderbouw PO, etc. Wel: op welke manier kunnen we in de verschillende leerjaren van PO en VO de verschillende vaardigheden aan bod laten komen?

16 Beschikbare voorbeeldmaterialen PO Probleemoplossen Kunst & Cultuur, onder-, midden-, bovenbouw Nederlands, bovenbouw Rekenen, onder-, midden-, bovenbouw Creativiteit Kunst & Cultuur, onder-, midden-, bovenbouw Aardrijkskunde, onder-, middenbouw Natuurkunde, bovenbouw Rekenen, onder-, midden-, bovenbouw Digitale geletterdheid Kunst & Cultuur, onder-, midden-, bovenbouw Nederlands, bb

17 Beschikbare voorbeeldmaterialen VO Probleemoplossen Kunst & Cultuur, vmbo-tl, klas 2 Nederlands, vmbo b/k, klas 2 Natuurkunde, onderbouw Aardrijkskunde, onderbouw Wiskunde, onderbouw Creativiteit Kunst & Cultuur, vmbo-tl, klas 2 Aardrijkskunde, onderbouw Digitale geletterdheid Wiskunde, onderbouw Nederlands, onderbouw

18 Aan de slag Voorbeeldmatige kaders en voorbeelden inspirerend en ondersteunend voor de onderwijspraktijk niet voldoende voor een omslag in het onderwijs Meer samenwerking tussen leerplanontwikkelaars, lerarenopleiders, scholen en leraren, educatieve uitgeverijen, en anderen nodig Vragen in hoeverre zijn de uitwerkingen van digitale geletterdheid geschikt voor lerarenopleidingen? op welke manier kunnen de materialen aangepast/gebruikt worden voor lerarenopleidingen? wie wil er met ons meewerken?

19 Aan de slag In groepjes in overleg over (een keuze uit) ictbasisvaardigheden, informatievaardigheden, mediawijsheid, computational thinking Voorbeeldmatig leerplankader bekijken: beschrijving, inhouden en tussendoelen Vragen in hoeverre zijn de uitwerkingen van digitale geletterdheid geschikt voor lerarenopleidingen? op welke manier kunnen de materialen aangepast/gebruikt worden voor lerarenopleidingen? wie wil er met ons meewerken?

20 Vragen, opmerkingen, etc. Petra Fisser (projectleider)