Polvanera www.cantinepolvanera.it Polvanera is gevestigd in het DOC gebied Gioia del Colle, niet ver van Bari. De wijngaarden liggen op 400 meter boven zeeniveau, waar de druiven het laatste rijp zijn. Hier geen glamour en glitter, maar een wijnboerderij met een modderig erf en oude gebouwen. De familie Cassano produceerde groenten en fruit en had wijngaarden met primitivo, waarvan de druiven werden verkocht. Filippo begon in 2003 met de vermeerdering van primitivo en andere druivenrassen voor kwaliteitswijnen. Hij kocht en restaureerde een oude wijnboerderij in Marchesana. De familie had als bijnaam Polvagnor (zwart pak), het waren namelijk houtskoolbranders. Dat werd later Polvanera.
Oude wijngaard Wij werden allerhartelijkst ontvangen door de 47-jarige maar jonger ogende eigenaar Filippo Cassano en direct meegenomen naar een oude wijngaard met 60 jaar oude Alberello (kleine boom, bush vines). Dit perceel van een halve hectare werd destijds uit de rotsen gehakt. 200 jaar geleden was het woest land met bossen en kreupelhout. Dit perceel levert maximaal 1.500 flessen wijn per jaar, 20 hl/ha. Filippo heeft hier in 2007 een zoete wijn gemaakt van zeer laat geplukte druiven, maar dat kan niet ieder jaar. De wijngaard is gecertificeerd biologisch. Dit is een van de vier wijngaarden met oude stokken, totaal 15 ha, die Filippo huurt.
Nieuwe aanplant Polvanera bezit momenteel 25 ha aan wijngaarden, waarvan er 15 met primitivo zijn beplant en de rest met aglianico, aleatico, moscato bianco en fiano. De bovenlaag is circa 30 cm dik, daaronder zitten rotsen. De snoeiwijze is spurred cordon, die druiven levert waarvan de kwaliteit die van bush vines het meest benadert. De plantdichtheid is 4.000 stokken/ha, er wordt niet geïrrigeerd en het rendement bedraagt 50 hl/ha. In percelen die nu 10 jaar oud zijn wordt dit jaar voor het eerst mechanisch geoogst. Filippo vindt dat de kwaliteit dan niet veel minder is dan met handmatige pluk. Met de hand plukken duurt 40 dagen en met de machine is hij in een week klaar. Bovendien zijn plukkers haast niet te vinden. In september worden veel aroma s gevormd in de druiven. Er wordt dan ook zo laat mogelijk geplukt, in 2011 begin oktober. Voordat de machine zijn werk doet, worden eerst de slechte druiventrossen weggeknipt. De druiven worden handmatig geplukt. eigenaar Filippo Cassano
Bestrijdingsmiddelen Meeldauw wordt bestreden met poedervormige kopersulfaat, niet met potassium. En tegen schadelijke insecten als de grape berry moth wordt de bekende methode gebruikt die voor seksuele verwarring zorgt. Het is hier niet zo moeilijk om biologisch te werken in de wijngaard. In de omgeving staan alleen olijfbomen en wijnstokken. Door de hoge ligging is hier altijd veel wind, die de druiven droog blaast. Bovendien is het hier alleen s winters vochtig. De eerste regen komt soms tijdens de oogst.
Schone kelder Na het modderige erf zou je een slordig wijnbedrijf verwachten, maar dat was zeker niet het geval. Er kwam een keurige verzorgde, schone kelder tevoorschijn met rvs tanks, alles computergestuurd. De inrichting is van 2005 en de uitrusting zeer modern. Het bovengrondse gebouw is goed geïsoleerd en er zijn geen ramen in te vinden. Geen hout Alle druiven worden ontsteeld en gekneusd, er wordt niet gevinifieerd met hele trossen. Er wordt vergist en opgevoed op tank met geselecteerde gisten, er is hier geen houten vat te bekennen. Daardoor laat Filippo het terroir en het druivenras optimal tot hun recht komen in de wijnen. Elegante frisheid met minerale eigenschappen dus. Filippo vindt dat hout te veel veranderingen in de wijn aanbrengt. Het fruit verdwijnt en aroma s als chocolade, vanille en kokos komen in de wijn terecht, waarbij deze zijn typiciteit verliest. Ik wil geen chocoladewijn aldus Filippo Cassano, maar wel marmelade, pruimen, donker bosfruit, frambozen en kersen. Om goede resultaten te bereiken is nauwkeurige temperatuurcontrole tijdens de gisting erg belangrijk. De witte wijnen en de rosé vergisten bij 14 C, de rode bij 25-28 C. De duur van de gisting is 10 dagen voor rode wijnen van jonge stokken en 30 dagen voor wijnen van Alberello planten. De rode wijnen hebben vaak 16 tot 18% alcohol. Dit was vroeger heel normaal. Door de reductieve vergisting kunnen de wijnen van Polvanera zeer goed ouderen. Rijpingskelder Onder de winery is in de rode rotsen een enorme kelder uitgehouwen voor de rijping van flessen wijn. Hier ligt ook een voorraad mousserende wijn die de tweede gisting op fles ondergaat. Het betreft de Spumante Metodo Classico, een droge rosé van vroeg geplukte primitivo druiven. Door het hoge plafond en langs de ruwe rotswanden lopen wortels van bomen en wijnstokken. Een bewijs dat de wortels zich in de rotsen een weg zoeken naar vocht. De rode kleur van het ijzerhoudende gesteente wordt afgewisseld door silex en grafiet. Dat alles is terug te vinden in de minerale kracht van de wijnen. Dus waarom stop je wijnen met zulke mooie aroma s in houten vaten? is de vraag die Filippo ons stelt.
Productie De eigenwijze aanpak van Filippo wordt door sommige collega s niet gewaardeerd. Maar internationaal hebben zijn wijnen veel succes. Ze hebben al heel wat medailles in de wacht gesleept. De jaarlijkse productie bedraagt 200.000 flessen en Filippo vindt dit genoeg. 60% wordt geëxporteerd, vooral naar de USA, Canada en Rusland, en 40% wordt in Puglia verkocht.
Proeverij *** Metodo Classico, Polvanera Droge rosé van vroeg geplukte primitivo druiven, van bush vines. Handmatig geplukt, direct geperst, 2 uur skin contact. 2 maanden gisting op fles, daarna 8 maanden rijping op de lie. Dosage met diep gekleurde primitivo, 9-10 gram suiker per liter. Er is ook een halfzoete versie. Alc. 12%. Horecaprijs ex BTW 18,25 bij importeur Tyba Food & Services. K licht roze, aantrekkelijk, redelijke mousse met grove bellen (het is hier 15 C, te warm voor het ontstaan van een perfecte mousse) G bescheiden rood fruit S licht, zuiver fruit van pruimen en frambozen met iets tannine, aangename dosage A goede lengte T prima glas
***(*) Minutolo 2010, IGT Puglia, Polvanera Van 100% fiano minutolo. Snoeiwijze spurred cordon. Alc. 12%. Horecaprijs ex BTW 13,25 bij importeur Tyba Food & Services. K groengeel G lichte muskaattoon, iets tropisch, zeer aromatisch S speels en frivool, goed extract, eminente balans, kortom een heerlijke wijn A prima lengte T verleidelijke wijn, maar wel met structuur *** Rosato 2010, IGT Puglia, Polvanera Blend van aleatico, primitivo en aglianico. Snoeiwijze spurred cordon. Rendement 71 hl/ha. Alc. 12%. K vrij geconcentreerd oranjerood G stevige geur, aromatisch, met veel fruit S veel heerlijk fruit, stevig en sappig A prima lengte T gestructureerde rosé, voor aan tafel ***+ Primitivo 2010, IGT Puglia, Polvanera Basiswijn van 100% primitivo, afkomstig van oude bush vines. Rendement 57 hl/ha. Inweking op de schillen 6-7 dagen. Rijping op tank minstens 9 maanden. Alc. 14%. K diepe concentratie paarsrood G zuiver, helder fruit met veel typiciteit S vlezig, zuiver kwaliteitsfruit, geen hoekige tannines of harde zuren, heerlijk in balans A ook de finale heeft een uitgelezen zuiverheid T zeer verteerbaar ***(*) Primitivo 14 2008, DOC Gioia del Colle, Polvanera Van 100% primitivo, 10 jaar oude stokken. Horecaprijs ex BTW 13,70 bij importeur Tyba Food & Services. K robijnrood/granaatrood
G verfijnd, kersen en pruimedanten, drop, tabak, provençaalse kruiden S zeer aangenaam zwart fruit, fraai in balans met specerijen, zachte tannines en zuren A flinke lengte, fijne bitters na T prachtig glas wijn met karakter en vitaal fruit ****+ Primitivo 16 2008, DOC Gioia del Colle, Polvanera Van 100% primitivo uit Acquaviva delle Fonti, San Benedetto. 60 jaar oude bush vines, 7.000 stokken/ha. Dunne bovenlaag van rode ijzerhoudende kalkgrond, daaronder rotsen. Rendement 41 hl/ha. Handmatige pluk. 4 weken vergisting op de schillen. Opvoeding op inox tank gedurende 16 maanden, geen hout. Alc. 16%. Horecaprijs ex BTW 23,70 bij importeur Tyba Food & Services. K zeer diep, ondoordringbaar purper met zwart G minder explosief dan de nr. 17, frisser en met zeer fijne, elegante aroma s S eleganter door een fraaie zuurgraad, minder zoet, ook hier weer zuiver en puur fruit, de alcohol is minder present A langer dan van de nr. 17 en prachtig op lijn, zonder alcohol aan het eind T uitstekende wijn met veel gespierde tannines ****(*) Primitivo 17 2008, DOC Gioia del Colle, Polvanera Zie topwijnen aan het einde van dit reisverslag. ***(*) Aleatico 2008, Puglia IGT, Polvanera Zoete wijn van laat geplukte druiven. Snoeiwijze spurred cordon, 4.000 stokken/ha. Alc. 13 + 3%. K fonkelend robijnrood G aardbeien, kersen, cassis, munt en tijm S evenwichtig en fris, maar geen merkbare volatile A prima lengte T evenwichtige halfzoete wijn
Importeurs: V.M. Wijnimport office@vmwijnimport.nl Tyba Food & Services BV info@tyba.nl voor Noord-Nederland: CRU68 info@cru68.nl Serie proeverijen In Trani werden gedurende 3 dagen blinde proeverijen georganiseerd. Allereerst van negroamaro, primitivo en nero di troia 2010, en primeur. Er werd gejureerd volgens het OIV systeem, op een schaal van 100 punten. Omdat de proeverij vatmonsters zonder zwavel betrof en geen definitieve wijnen, werd de identiteit van de verschillende wijnen na afloop niet bekend gemaakt. Maar om een idee te geven van het niveau van deze wijnen uit 2010 hier mijn indrukken. Primitivo 2010 van Gioia del Collo 8 wijnen, van 64 punten (zeer matig, te veel hout, animaal, onbalans, volatile, kort) via 68, 69, 77, 77, 78 en 80 tot 85 punten (balans, karaktervol, kwaliteit). Primitivo 2010 van Salento en Manduria 8 wijnen, van 68 punten (filteraroma, mist concentratie) via 73, 77, 78, 82, 84 en 85 tot 90 punten (balans, kracht, karakter en klasse). Alcohol tussen 14 en 16,5 %. Negroamaro 2010 van Brindisi en Taranto 7 wijnen, van 60 punten (stinkt als een beerput) via 68, 72, 75, 77 en 83 tot 90 punten (top, kracht, balans, complexiteit). Negroamaro 2010 van Talento en Lecce 5 wijnen, van 64 punten (pruimen, papier, matig, dun, hard, mist fruit) via 80, 83 en 88 tot 91 punten (edel houtgebruik, complex, thee). Vier sterren jaar De computer verwerkte de beoordelingen van een zaal vol proevers, waarna het gezamenlijke oordeel over 2010 werd bekendgemaakt. Een uitstekend jaar met moderne wijnen, die het terroir goed weergeven. Nero di troia scoorde gemiddeld 85 punten, negroamaro 83,5 en primitivo 86. Daarmee valt 2010 in de vier sterren categorie. In 2010 werd 20 tot 25% meer geoogst dan in 2009, in 2011 naar alle waarschijnlijkheid 35% minder. Bovendien vertoont 2011 een onregelmatige kwaliteit. Nieuwe inzichten Soms bleek men te veel hout op het fruit te hebben losgelaten, maar er werden voldoende uitschieters geproefd met opmerkelijk goede kwaliteit. Houtopvoeding brengt micro-oxidatie, waardoor de tannines verzachten. Men komt nu wat terug van het gebruik van nieuwe barriques en maakt vaker gebruik van 2 e of 3 e jaars vaten, en van grote foeders. De markt vraagt momenteel steeds meer om biologische wijnen, maar iedere producent beslist voor zichzelf of daartoe wordt overgegaan. Het is immers niet altijd mogelijk, water is hier zeer schaars.