Decentralisaties regio Achterhoek Nieuwsbrief (nummer 2, december 2013) Dit is de tweede nieuwsbrief over de samenwerking op het punt van de drie decentralisaties in de regio Achterhoek. Alle gemeenten gaan vanaf 2015 taken uitvoeren die nu nog bij de provincie of bij het rijk horen. Het gaat vooral om taken op het sociaal terrein: begeleiding/verzorging van zorgbehoevende mensen (AWBZ), jeugdzorg, (passend) onderwijs, re-integratie en participatie van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Deze overheveling van taken noemen we 'decentralisaties'. Met het overhevelen van de taken wordt tegelijkertijd flink bezuinigd op het budget. Gemeenten krijgen minder geld voor de taken dan de provincie en het rijk er aan uitgaven. De gemeenten moeten alles dus op een andere, efficiëntere manier (laten) organiseren. Een omvangrijke operatie, waarbij veel partijen betrokken zijn. De decentralisaties gaan heel wat betekenen voor de gemeentelijke organisaties. Dus het is goed als jullie er van weten. De nieuwsbrief is in de eerste plaats bedoeld voor de medewerkers en colleges van de acht gemeenten. Daarnaast kan de nieuwsbrief binnen de gemeente, eventueel in een eigen bewerking, gebruikt worden voor andere communicatie, bijvoorbeeld richting lokale WMO-raden en gemeenteraden. In deze Nieuwsbrief vertellen we op welke wijze de acht gemeenten in de regio Achterhoek op het vlak van de drie decentralisaties willen samenwerken. De gemeenten hebben nieuwe opdrachten verstrekt aan de regionale projectorganisatie en daarvoor zijn er nieuwe kartrekkers aangewezen die de komende tijd met de diverse bestaande en nieuwe projectgroepen hard aan de slag gaan. Daarnaast proberen we voorbeelden te geven van hoe in de toekomst de uitvoering van de nieuwe taken opgepakt gaan worden. Dit keer wordt het (kerngericht) werken met VoorMekaarteams in Berkelland en de training generalist wijkteam uit de doeken gedaan.
Waar gaat het over? Participatiewet Voor de regelgeving voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt staat een groot aantal veranderingen te wachten. Het kabinet voegt de Wet werk en bijstand, Wet sociale werkvoorziening en een deel van de Wajong samen tot één nieuwe wet: de Participatiewet. Gemeenten worden verantwoordelijk voor de uitvoering van de wet. De invoering van de Participatiewet is daarmee van grote betekenis voor gemeenten. De doelgroep wordt verruimd en gemeenten krijgen er nieuwe taken bij. Jeugdzorg De jeugdzorg wordt volledig gedecentraliseerd naar gemeenten. Het gaat dan bijvoorbeeld om de Jeugd GGZ, het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling, de kindertelefoon, pleegzorg, de gesloten jeugdzorg, de jeugdreclassering en de jeugdbescherming. AWBZ/ WMO Het kabinet zet in op decentralisatie van een deel van de zogenaamde extramurale AWBZ-zorg, dat wil zeggen de zorg die thuis wordt geleverd, naar de WMO. Gemeenten zijn dan in elk geval verantwoordelijk voor de activiteiten op het gebied van ondersteuning (dagbesteding) en/of begeleiding. Of persoonlijke verzorging (onder andere wijkverpleging) naar gemeenten of naar zorgverzekeraars gaat is nog de vraag. Regio Achterhoek trekt samen op Hoe organiseren we zo n enorme taakuitbreiding? We deden de aanbesteding van de WMO-hulpmiddelen al gezamenlijk met de regio Achterhoek. Dus ligt het voor de hand de samenwerking nu ook in dat verband te zoeken. De Achterhoekse gemeenten hebben inmiddels samen uitgangspunten geformuleerd voor de aanpak van de veranderingen in de Participatiewet en de decentralisaties AWBZ/WMO en Jeugdzorg die op stapel staan. Centraal daarin staat het belang van de inwoners. Eén van de belangrijkste uitgangspunten is dat de ondersteuning gericht moet zijn op het versterken van de eigen kracht van mensen/gezinnen. Verder is onder andere de ondersteuning straks zoveel mogelijk lokaal (dichtbij de inwoners), integraal en laagdrempelig georganiseerd. De visie is afgelopen februari/maart door de gemeenteraden van Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk vastgesteld. De gezamenlijk opgestelde visie is een basis en geeft richting. De komende tijd gaan de gemeenten samen verder met de voorbereidingen om tot een concrete aanpak te komen. Ook Wmo-raden, maatschappelijke organisaties en inwoners worden hierbij nadrukkelijk betrokken.
Wat regionaal, wat doen we zelf? Inmiddels zijn we een stuk verder gekomen met het zoeken naar de juiste vorm in de samenwerking. Op 20 juni kwamen de betrokken wethouders in het gemeentehuis van Bronckhorst bijeen. 20 juni: de Bronckhorst-sessie Na terugkoppeling op de leden van de drie inhoudelijke projectgroepen en bijeenkomsten van de leden van de projectorganisatie en betrokken beleidsmedewerkers van de acht gemeenten op 30 september en 7 oktober kwam de Stuurgroep met een uitwerking. Op de volgende zeven punten streven we regionale samenwerking na: 1. kennis delen, ontwikkelen en uitdragen 2. zicht op complexe ondersteuningsvraag in termen van participatie en zelfredzaamheid 3. gezamenlijke financiering van gespecialiseerde voorzieningen 4. toeleiding naar gespecialiseerde voorzieningen 5. gemeenschappelijk inkoopkader op diverse ondersteuningsvormen 6. gezamenlijk vormgeven van een aantal uitvoeringstaken 7. gemeenschappelijk vormgeven aan onderdelen van de bedrijfsvoering in de backoffice. In de notitie D ran in de Transities zijn deze, soms best ingewikkelde, opdrachten verder uitgewerkt. Tot maart 2014 heeft de regionale projectorganisatie de tijd om hier uitvoering aan te geven.
De organisatie De regionale organisatie hebben we zo eenvoudig mogelijk gehouden. Allereerst hebben we bestuurlijk het portefeuillehouderoverleg Sociaal (POHO) met daarin de volgende wethouders: Henk Rijks (Aalten), Fred Mulkens en Leo Scharenborg (Berkelland), Josephine Steffens (Bronckhorst), Loes van der Meijs en Jan Bart Wilschut (Doetinchem), René Hoijtink en Paul Wentink (Oost Gelre), Corine Sluiter en Wybe Rijnsaardt (Oude IJsselstreek), Ingrid Wolsing (Montferland), Ilse Saris en Gert Jan te Gronde (Winterswijk). En er is een stuurgroep voor de drie transities bestaande uit de drie gemeentesecretarissen Judith Harmsen (Berkelland), Arne van Hout (Bronckhorst), Nicolette van Waart (Doetinchem) met ondersteuning door Rianne Lenselink (Bronckhorst). De nieuwe opdracht ( de zeven punten ) hebben de nodige gevolgen voor de regionale projectorganisatie. Deze week zijn de nieuwe projecttrekkers/procesbegeleiders binnen de gewijzigde projectstructuur aangewezen. Allereerst zijn er brede projectgroepen met vertegenwoordigers van alle acht gemeenten voor de drie decentralisaties: Jeugd: Susanne Büter (Doetinchem) AWBZ/WMO: Carla Snels (Aalten) Participatie: Gilles Gerth (Doetinchem). Daarnaast zijn er drie nieuwe projectgroepen ingesteld die zijn samengesteld uit de eerste drie projectgroepen die een aantal van de zeven punten oppakken, te weten: A. Kennisplatform en onderwijs: Jan Dirk Focker (Berkelland). Hieronder zit ook de bestaande werkgroep communicatie als subwerkgroep. B. Vraagverheldering specialistische ondersteuningsvraag en toeleiding naar specialistische voorzieningen: Annette Nijhuis (Aalten) C. Gezamenlijke financiering en inkoop: Jan Hildering (Berkelland) Als aangegeven: de projectondersteuning van de stuurgroep is in handen van Rianne Lenselink (Bronckhorst). Het punt gemeenschappelijk vormgeven van onderdelen van de bedrijfsvoering in de backoffice is in handen van de gemeentesecretarissen van de acht Achterhoekse gemeenten. De projecttrekkers werken de komende week in overleg met (bestaande en nieuwe) leden van de projectgroepen de werkwijze voor de komende maanden uit en daarna gaan ze aan de slag. Nader bericht volgt.
Interview IN DE VOLGENDE NIEUWSBRIEVEN WILLEN WE GRAAG INTERVIEWS PLAATSEN MET PERSONEN DIE MET PILOTS BEZIG ZIJN OM UIT TE PROBEREN WAAR HET MET DE DECENTRALISATIES NAAR TOE MOET. HEB JE EEN IDEE VOOR EEN INTERVIEW, WEND JE TOT DE REDACTIE! WE BEGINNEN MET EEN VERHAAL UIT BERKELLAND. Zorgen Voor Mekaar, hoe doe je dat? Karen Ottens en Heleen Hartkamp: In de huiskamergesprekken willen we van de inwoners leren In de gemeente Berkelland wordt in twee kernen het kerngericht werken al anderhalf jaar uitgeprobeerd. Het college van burgemeester en wethouders, medewerkers van de gemeente en leden van de zogenaamde VoorMekaarteams in Ruurlo en Beltrum voeren nu huiskamergesprekken in de elf kernen van Berkelland. Er komen volgend jaar pilots met VoorMekaarteams voor alle taken van de zogenaamde decentralisaties in alle kernen van Berkelland. Karen Ottens en Heleen Hartkamp, beide lid van het gemeentelijke 3D-team vertellen over de huiskamerbijeenkomsten. ***FOTO-ONDERSCHRIFT*** Karen Ottens en Heleen Hartkamp: Met keukentafelgesprekken dichterbij de inwoners komen Wat doen de VoorMekaarteams? Karen Ottens: De drie decentralisaties vormen de grootste taakuitbreiding voor gemeenten ooit, terwijl er minder geld beschikbaar is dan wat Provincie en rijk tot nu toe voor deze taken uitgaven. We willen de uitvoering van deze taken, efficiënter, dichter bij de mensen organiseren. Minder loketten, minder
bureaucratie, minder regels en minder formulieren. Maar daarvoor in de plaats een goed gesprek vanuit vijf VoorMekaarteams in heel Berkelland. In het zogenaamde keukentafelgesprek, bekijkt de gezinscoach uit het VoorMekaarteam samen met de inwoner wat de (on)mogelijkheden zijn. De gezinscoach kan bijvoorbeeld over expertise beschikken op het gebied van welzijn, (thuis) zorg, jeugdzorg, werk en inkomen en begeleiding, maar kan altijd weer terugvallen op het gehele team. Eén gezin, één plan, één coach is uitgangspunt. We gaan uit van de eigen kracht van de inwoner. Wat kunt u nog zelf?, Is er in uw omgeving iemand die u kan helpen?, Kunt u iets betekenen voor iemand anders? zijn vragen die de gezinscoach tijdens de keukentafelgesprekken stelt. Verder bekijken de VoorMekaarteams of ze de buurt er nog meer bij kunnen betrekken. Uitgangspunt blijft dat waar professionele hulp nodig is, deze ook wordt gegeven. De gezinscoaches hebben ook een signalerende functie voor het geval er meer aan de hand is en vroegtijdig professionele hulp nodig is. Voordeel is dat in de eigen omgeving veel meer maatwerk kan worden geleverd. Ander groot voordeel is dat alles veel sneller kan en dat in problematische gevallen zaken niet uit de hand hoeven te lopen. Waarom huiskamergesprekken en wat hebben deze tot nu toe opgeleverd? Heleen Hartkamp: Bij het opzetten van de VoorMekaarteams willen we zo veel mogelijk mensen en instanties betrekken. We hebben overleg met cliënten, de Sociale Dienst, Hameland, (jeugd)zorgaanbieders, zorgboeren, huisartsen en vele anderen. Maar we willen ook graag met inwoners in gesprek. Daarom de huiskamergesprekken die we nu in de elf kernen van Berkelland voeren. We nodigen daar telkens zo n 25 personen per kern voor uit. We vertellen aan het begin van zo n gesprek eerst wat onze ideeën op dit moment zijn en hoe de pilots met de huidige VoorMekaarteams in Beltrum en Ruurlo verlopen. Maar het gaat er vervolgens vooral om dat we graag willen horen waar de mensen zelf tegen aan lopen en wat ze nodig lijkt om de VoorMekaarteams zo goed mogelijk in te richten. Na deze gesprekken houdt het bepaald niet op. Het is straks ook aan de VoorMekaarteams zelf om nauw contact met de inwoners te houden. Tijdens de huiskamergesprekken kwam allereerst aan de orde dat veel van de aanwezigen de voordelen van de VoorMekaarteams en de keukentafelgesprekken inzien. Het elkaar helpen gebeurt al veel, hoewel dit verschilt in grote en kleine kernen. Een aantal inwoners vroeg aandacht voor wat er gaat gebeuren met het huidige persoonsgebonden budget (PGB).
Training in de regio Regionale agenda Kwetsbare Jeugd: Pilot Zorg voor Jeugd dichtbij Training generalist wijkteam: Spin in het web Aan de training namen generalisten deel die nu al werkzaam zijn in wijkteams en ondersteuningsteams in de verschillende gemeenten. Doel van de training was om met elkaar ervaring uit te wisselen over het generalistisch werken in gebiedsteams en de inzet van jeugdzorg zonder indicatie. Deze training maakt onderdeel uit van de regionale pilot Zorg voor Jeugd dichtbij. Generalist is spin in het web Tijdens de training werd met name de rol, het profiel van de generalist besproken. Expertdocent Wim Goossens van Hogeschool Zuyd dook samen met de deelnemers in de wereld van de generalist en zocht er bijvoorbeeld passende kernwoorden bij. De generalist: heeft een poortwachterfunctie in wijk/gebiedsteam kijkt domeinbreed en is onafhankelijk benut individuele en collectieve kansen grijpt in wanneer nodig neemt cliënt- en samenlevingsperspectief als uitgangspunt Jeroen Stevens, voorman en kartrekker van Ondersteuningsteam Oost Achterhoek licht toe: In de evaluatie van de training binnen ons eigen team kwam naar voren dat de training ons goed inzicht heeft gegeven in het werken als generalist. Ook werd duidelijk dat termen specialist en generalist door elkaar wordt gebruikt. De keuzes van opzet en teamsamenstelling maken dat er verschil gemaakt moet worden tussen generalisten en specialisten. Fysieke aanwezigheid is een belangrijk onderdeel en de centrale vraag daarbij is: Hoe ben je zichtbaar voor de hulpvrager? De training gaf ons team voldoende aanknopingspunten om verder mee aan de slag te kunnen. Het middagprogramma stond in het teken van uitleg over reeds praktisch beschikbare instrumenten binnen het generalistisch werken. Diverse professionals gaven een toelichting. Terugblik Deelnemers waren erg enthousiast over de training. Het bleek nuttig en verhelderend om het profiel samen te bespreken. Daarnaast werd tijdens de algemene evaluatie ook een aantal aandachtspunten benoemd zoals het praktisch gebruik van het gezinsplan en het maken van afspraken over het gebruik van de diverse instrumenten. Deze aandachtspunten worden opgepakt binnen de Regionale agenda Kwetsbare Jeugd én de regionale uitwerking van de drie decentralisaties.
Kopij Kopij voor de volgende nieuwsbrief graag uiterlijk 21 januari 2014 inleveren bij Jan Dirk Focker: j.focker@gemeenteberkelland.nl. Colofon Deze nieuwsbrief wordt verzorgd namens de werkgroep communicatie, leden: Projectleider Jan Dirk Focker (Berkelland), Nancy Hermsen (Oude IJsselstreek), Ingrid Kuipers (Bronckhorst) en Marlies ten Tije (Oost Gelre). De nieuwsbrief is bedoeld voor medewerkers (intranet gemeenten) en collegeleden (mail), maar kan ook voor andere doeleinden, al dan niet bewerkt, worden gebruikt.